محمدعلی حسینی

زمینه و اهداف:در مطالعات بر نقش حیاتی مدیریت اطلاعات در آینده آموزش و پژوهش در آموزش عالی تأکید شده است. در این مقاله سعی بر آن است که ساختار مدیریت اطلاعات آموزشی در مراکز آموزش عالی علوم پزشکی به منظور بهبود کیفیت اطلاعات و کسب اطلاعات و ارتقای مدیریت دانشگاهی تبیین گردد. روش بررسی:در این مطالعه مروری منابع از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی نظیر «نور، پابمد (PubMed) و الزویر (Elsevier) » با کلمات کلیدی  ترکیبی از قبیل مدیریت اطلاعات و information management از سال 2000 تا 2017 به فارسی و انگلیسی بازیابی و با منابع چاپی 87 مورد مرتبط دسته بندی شد. در انتخاب مقالات و منابع محدودیتی از نظر نوع آن ها اعمال نشد.  یافته ها:طبق یافته ها، درک نیازها و الزامات اطلاعات گام مهمی در تدوین استراتژی اطلاعات و مدیریت دانش و تدوین ابزارها برای فراهم کردن خدمات اطلاعات و ترویج خلاقیت و نوآوری است. مدیریت اطلاعات اثربخش شرط ضروری برای توسعه اجتماعی و اقتصادی است. کارکرد مدیریت اطلاعات به تمام جنبه های مدیریت کردن اطلاعات مربوط می شود. اطلاعات و روش مدیریت آن باید موجب بهره وری جامعه دانشگاه شود. نیازهای اطلاعاتی ذی نفعان باید برآورده شود. یافته ها حول مدیریت اطلاعات آموزشی دانشگاه و سه محور اصلی گردآوری، پردازش و ارائه داده ها دسته بندی شد. نتیجه گیری :برای برقراری سه مرحله اصلی مدیریت اطلاعات شامل گردآوری، پردازش و انتشار داده ها در دانشگاه های علوم پزشکی باید بسترسازی شود. سیستم ها و خدمات اطلاعات باید برای اقدام به روشی که متمرکز بر کاربر و وظایف باشد، طراحی یا بازطراحی شود.

هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش هوش هیجانی بر تعارض میان کار و زندگی معلمان زن مقطع متوسطه منطقه 19 آموزش وپرورش شهر تهران بوده است. روش تحقیق در این مطالعه از نوع شبه تجربی با پیش آزمون پس آزمون در دو گروه مداخله و کنترل می باشد. جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن شاغل در دبیرستان های منطقه 19 آموزش وپرورش شهر تهران در سال تحصیلی 90 91 بوده است. نمونه آماری تعداد 50 نفر از معلمان این جامعه بودند که مبتنی بر معیار ورود انتخاب و سپس با روش تصادفی ساده به دو گروه مداخله (25 نفر) و گروه کنترل (25 نفر) تخصیص داده شدند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسش نامه جمعیت شناسی، پرسش نامه تعارض کار و زندگی کارلسون و پرسش نامه هوش هیجانی بار آن بود. پس از تأیید اعتبار پرسش نامه ها مبتنی بر مطالعات انجام شده، همبستگی درونی پرسش نامه ها با آلفای کرونباخ محاسبه و برای تعارض (90/0) و هوش هیجانی (95/0) تأیید گردید. قبل از شروع مداخله هر دو پرسش نامه توسط هر دو گروه تکمیل شد، سپس آموزش کلیات هوش هیجانی همراه با یادآورهای هفتگی به گروه مداخله در طی 4 هفته ارائه گردید. یک ماه پس از آموزش، هر دو پرسش نامه مجدداً توسط هر دو گروه تکمیل شد، آن گاه برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون تی مستقل و وابسته و کوواریانس) استفاده گردید. نتایج حاصل از یافته ها نشان داد که آموزش هوش هیجانی موجب کاهش تعارض میان کار و زندگی معلمان گروه مداخله شده است. 

مقدمه: ایران در کمربند زلزله واقع شده و 93 درصد آن مستعد زلزله این مخرب ترین و غیرقابل پیش بینی ترین پدیده های طبیعی است. یکی از راهکارهای کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله ارتقای سطح آگاهی و آمادگی مردم جامعه است. در این مطالعه، تأثیر اجرای برنامه آمادگی مقابله با زلزله در دانش آموزان بر میزان آمادگی خانوارها برای پاسخ گویی به زلزله احتمالی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. روش ها: این پژوهش، یک مطالعه نیمه تجربی است که به روش تمام شماری از تمام دانش آموزان دبیرستان های پسرانه سال دوم شهر اشتهارد (117 نفر) نمونه گیری انجام شد. سپس واحد های پژوهش به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. بر همین اساس خانواده ها به دو گروه کنترل و مداخله تقسیم شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته است که پس از تعیین روایی محتوایی و صوری و پایایی در اختیار خانواده های دانش آموزان قرار گرفت (ضریب توافقی کاپا 8802/0). پرسشنامه در سه مرحله تکمیل و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و همچنین از شاخص های آماری توصیفی و استنباطی در سطح معناداری 5 درصد استفاده شد. یافته ها: از 117 شرکت کننده، 64 نفر (7/54 درصد) در گروه کنترل و53 نفر (3/45 درصد) در گروه مداخله قرار داشتند. بر اساس نتایج، میانگین دانش (007/0=p) و مهارت (011/0=p) گروه مداخله به طور معناداری در مرحله پس آزمون بیشتر از گروه کنترل است. در مرحله پس آزمون و پیگیری، میانگین دانش، مهارت و میانگین شاخص نگرانی گروه مداخله به طور معناداری بیشتر از میانگین شاخص های گروه کنترل است(05/0p<). در نهایت مداخله باعث افزایش میزان اکثر شاخص های (دانش و نگرش) مورد بررسی در مطالعه شده است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، خانوار ها در مورد زلزله دانش و مهارت پایینی دارند که بر عدم آمادگی خانوارها برای مقابله با زلزله احتمالی دلالت دارد. همچنین، آمادگی خانوار ها در مقابله با زلزله بعد از انجام مداخلات (آموزش دانش-آموزان) توصیه می شود که جهت اثربخش بودن، این آموزش ها تداوم داشته باشند. درضمن، توصیه می شود مطالعات بیشتری به صورت آموزش و مداخله مستقیم بر روی خانواده ها و دانش آموزان دختر انجام شود.

هدف: پژوهش حاضر به دنبال مقایسه ی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و دارو درمانی در درمان مردان مبتلا به انزال زودرس مراجعه کننده به مراکز درمانی شهر اهواز بود. روش: 39 مرد بر اساس مصاحبه ی بالینی DSM-TV-TR و بر اساس نمره ی برش ابزار تشخیصی انزال زودرس از بین مردان مراجعه کننده برای درمان این اختلال انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه درمان شناختی-رفتاری، دارو درمانی و کنترل جایگزین شدند. داده ها در سه مرحله ی پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری با استفاده از ابزار تشخیصی انزال زودرس، پرسشش نامه ی کیفیت جنسی-مردان و زمان سنج جمع آوری شدند. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری نشان داد که در مرحله ی پس آزمون با کنترل پیش آزمون بین گروه های درمانی شناختی-رفتاری، دارو درمانی و گروه کنترل در زمان نهفتگی انزال درون واژنی و انزال زودرس تفاوت معناداری دیده شد. همچنین در مرحله ی پی گیری با کنترل پیش آزمون بین گروه های درمانی و کنترل در زمان نهفتگی انزال درون واژنی و انزال زودرس (به نفع گروه شناختی-رفتاری) تفاوت معناداری دیده شد. اما بین گروه دارو درمانی و گروه کنترل تفاوت مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که درمان شناختی- رفتاری و درمان دارویی در درمان انزال زودرس کارآمد می باشند اما اثرات مثبت مداخله ی دارو درمانی ماندگار نمی باشند.

هدف: نظر به اینکه وجود فرزند مبتلا به فلج‌مغزی زندگی خانواده و به‌ویژه مراقب خانوادگی کودک را متأثر می سازد، مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش نحوه مراقبت از کودکان مبتلا به فلج‌مغزی بر کیفیت زندگی مراقبین خانوادگی این کودکان انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه مداخله‌ای و شبه‌تجربی، ۲۵ نفر از مراقبین اصلی خانواده‌‌های دارای کودک مبتلا به فلج‌مغزی اسپاستیک تحت پوشش بهزیستی شهرستان بابلسر که حداقل سواد خواندن و نوشتن داشتند، به‌روش تمام‌شمار و با رعایت معیارهای لازم انتخاب و مورد آموزش قرار گرفتند. قبل و سه‌ماه پس از آموزش، میزان مهارت مراقبین در مراقبت از کودک مبتلا به فلج‌مغزی بر اساس فرم جمع‌آوری اطلاعات نحوه مراقبت از کودکان فلج‌مغزی و کیفیت‌زندگی مراقبین با پرسشنامه فرم کوتاه بررسی وضعیت سلامت (SF36) مورد سنجش قرار گرفت. آموزش به‌صورت عملی و با حضور مراقب و کودک مبتلا در طی 6 تا ۸ جلسه 30 دقیقه‌ای انجام پذیرفت. داده‌های حاصل با استفاده از آزمون تی‌زوجی و آزمون ناپارامتری ویلکاکسون تحلیل شد. یافته‌ها : نمرات کیفیت‌زندگی مراقبین 3 ماه پس از پایان آموزش نسبت به قبل از دریافت آموزش در تمامی 8 قلمرو، 2 حیطه کلی سلامت‌ذهنی و سلامت‌جسمانی و کیفیت‌زندگی کل به میزان معناداری افزایش یافت (00۱/0>P). از میان قلمروهای هشت‌گانه کیفیت‌زندگی، کمترین میانگین افزایش در قلمرو سلامت‌ذهنی و بیشترین آن در قلمرو نقش‌عاطفی مشاهده شد. میزان این تغییر در نمره کلی کیفیت‌زندگی بود. نتیجه گیری: با توجه به ارتقاء کیفیت‌زندگی والدین به‌دنبال گذراندن دوره آموزشی درباره نحوه صحیح مراقبت از کودکان مبتلا به فلج‌مغزی، اهمیت آموزش والدین بیش از گذشته معلوم شده و به نظر می‌رسد در ارزیابی اثربخشی برنامه‌های توانبخشی کودکان، می‌بایست آثاری که این برنامه ها بر سایر اعضاء خانواده دارد نیز همواره مورد توجه قرار گیرد.

هدف: نارسایی‌قلبی یکی از شایع ترین اختلالات قلبی- عروقی بوده و به عنوان یک اختلال مزمن، پیشرونده و ناتوان کننده مطرح می‌باشد. کیفیت‌زندگی در بیماران مبتلا به نارسایی‌قلبی پائین است. یکی از روش‌های ارتقا‌دهنده کیفیت‌زندگی، آموزش خودمراقبتی می‌باشد. هدف مطالعه حاضر تعیین تأثیر آموزش خودمراقبتی بر کیفیت‌زندگی بیماران مبتلا به نارسایی‌قلبی می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی 126 بیمار مبتلا به نارسایی‌قلبی از بین مراجعه کنندگان به بیمارستان قلب و عروق شهید رجایی تهران مطابق معیارهای تحقیق انتخاب و با روش بلوک‌های تبدیل شده تصادفی به طور مساوی در دوگروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار گرد آوری داده‌ها شامل فرم مشخصات دموگرافیک، پرسشنامه کیفیت‌زندگی بیماران مبتلا به نارسایی‌قلب و "پرسشنامه اروپایی رفتار مراقبت از خود بیماران نارسایی‌قلبی" بود. بیماران گروه مداخله در شش گروه ده نفری جهت آموزش قرار گرفته و در 4 تا ۶ جلسه آموزش دیدند و در نهایت بسته آموزشی در اختیار این بیماران قرار گرفت. طول مدت جلسات 30 تا ۴۵ دقیقه بود. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های تی‌زوجی و مستقل، کای اسکوئر ،کلموگروف- اسمیرنوف، لیون و آنالیز کوواریانس استفاده شد. یافته‌ها: میانگین کیفیت‌زندگی، (۰٫۲۱۴=p) و خودمراقبتی (۰٫۷۹۵=p) بین گروه مداخله و کنترل قبل از انجام مداخله تفاوت معنادار نداشت، ولی بعد از مداخله تفاوت دو گروه در این ۲ متغیر معنادار شد (۰٫۰۰۱>p). میانگین ابعاد اقتصادی-اجتماعی، روانی، جسمی- فعالیت و سلامت عمومی کیفیت‌زندگی بین دو گروه بعد از انجام مداخله تفاوت معنادار داشت (۰٫۰۰۱>p). کیفیت‌زندگی (۰٫۱۵۴=p) و رفتارهای مراقبت از خود (۰٫۴۳۱=p) در گروه کنترل قبل و بعد از مداخله تفاوت معنادار نداشته، ولی در گروه مداخله این متغیرها بعد از مداخله نسبت به قبل از آن تفاوت معناداری یافته بود (۰٫۰۰۱>p). نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که آموزش خودمراقبتی بر کیفیت‌زندگی بیماران مبتلا به نارسایی‌قلبی مؤثر می‌باشد و توصیه می‌شود به عنوان یکی از روش‌های اثربخش و غیر دارویی، جهت ارتقاء کیفیت‌زندگی این بیماران به‌کار برده شود.

چکیده این پژوهش با هدف تعیین عوامل موثر بر انتقال و تبادل دانش بین دانشکده های توانبخشی و سازمان های ارائه دهنده خدمات توانبخشی کشور بمنظور ارائه راهکار مناسب برای انتقال اثربخش دانش انجام شد.. تحقیق به شیوه زمینه یابی انجام شد. خبرگان توانبخشی و اعضاء هیأت علمی دانشکده های توانبخشی کشور جامعه آماری پژوهشی بودند. برای گردآوری داده ها از دو ابزار مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد. اعتبار پرسشنامه با روش ضریب آلفای کرونباخ 94/0 محاسبه شد. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون آماری T تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که در حال حاضر وضعیت انتقال دانش مناسب نبوده و با وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارد. مهمترین عوامل موثر بر انتقال و تبادل دانش عبارتنداز: ضعف نیاز سنجی از جامعه در طراحی پروژه های تحقیقاتی و عدم ارتباط مناسب بین پژوهشگران و سفارش دهندگان تحقیق، وجود فرهنگ فردگرایی و عدم انجام کار تیمی و نیز عدم وجود ارتباط ساختاری مشخص بین دانشگاه و سازمانهای ارائه دهنده خدمات توانبخشی کشور. راهبرد مناسب برای انتقال اثربخش دانش تشکیل کمیته یا سازمانی مشترک بین کاربران و تولیدکنندگان دانش جهت پاسخ به نیازها و تسهیل فرایند انتقال دانش بین آن ها معرفی شد.