روح الله صیادی نژاد

روح الله صیادی نژاد

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۸ مورد.
۲۱.

بررسی تطبیقی ترجمه های فارسی و عربی ضرب المثل ها در نمایشنامه های شکسپیر (مطالعه موردی: هشت ترجمه از «هملت» و چهار ترجمه از «رام کردن زن سرکش»)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۷ 69 - 94

کلیدواژه‌ها: شکسپیر ضرب المثل ضدالمثل ترجمه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۷ تعداد دانلود : ۴۰۶
پژوهش پیشِ رو، در پی شناسایی و شناساندنِ روش هایِ انتقالِ مفهومِ ضرب المثل ها، از لابه لایِ برابرسازی های زبانی است. به این منظور، مقاله حاضر بر پایه روش های کاربردی تر در ترجمه ضرب المثل ها و با بهره گیری از روش «توصیفی-تحلیلی» بر آن است تا دریابد راهبردِ اصلیِ مترجم های عربی و فارسیِ دو نمایشنامه «هملت» و «رام کردن زن سرکش» چیست؟ همچنین، اینکه این مترجم ها در چه زمان و در چه حالتی به ترجمه تحت اللفظی، جایگزین سازی با ضرب المثل یا ترجمه تفصیلی آزادِ یک ضرب المثل، روی آورده اند؟ در پاسخ به این پرسش ها، نخست، فرهنگ ضرب المثل های انگلستان در قرن شانزدهم و هفدهم ، به عنوان منبعِ اصلیِ پژوهش در نظر گرفته شد. سپس، ضرب المثل های به کاررفته در دو نمایش نامه، با استناد به آن استخراج شده و در بخشِ ضرب المثل، در دو زیربخش ارائه گشتند. واژه ها و پاره گفته های به کاررفته در برگردان ها، به عنوان داده های اصلی پژوهش، در دو سطح واژگانی- نحوی و دلالی با یکدیگر مقایسه و توصیف شدند. در پایان، گزارشی از راهبردهای مترجم ها در برگردانِ ضرب المثل ها بر پایه ویژگی های مورد اشاره در تعریف جامع ضرب المثل (تعریف منتخب این پژوهش) ارائه شد. یافته های پژوهش، تفاوت معناداری را مابین برگردانِ مترجم های عربی و فارسی نشان نداد. لفظ گرایی، راهبردِ غالبِ مترجم ها است و برای گره ها و نقطه های دشوار مفهومی- معنایی، پانوشت نیز بر آن افزوده گردیده است. نارسایی مفهومی، فقط در برگردانِ اندکی از ضرب المثل های در پیوند با گروه  ضدالمثل ها دیده شده است.
۲۲.

بررسی زبان ایدئولوژیک در شعر سعاد الصباح و سیمین بهبهانی با رویکرد جامعه شناسی زبان

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی فارسی و عربی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۷ ۸۶-۵۹

کلیدواژه‌ها: جامعه شناسی زبان زبان زنانه شعر معاصر عربی شعر معاصر فارسی سعاد الصباح سیمین بهبهانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۲۹۲
نگارندگان در این جستار با مطالعات کیفی و در پیش گرفتن روش کاربرد شناسی زبان بر آنند تا زبان ایدئولوژیک را در سروده های سعاد الصباح شاعر کویتی و سیمین بهبهانی، شاعر ایرانی، مشخص کنند. دستاورد تحقیق بیانگر این است که در انتخاب ساختارها و الگوهای زبانی، سعاد و سیمین پیرو الگوهای خاص گونه زبانی جنس خود هستند. بسامد استفاده زنان به این دلیل که از دسترسی به قدرت در جامعه و از پایگاه اجتماعی شایسته خویش، محروم بوده اند از جمله های تأکیدی در سروده هایشان زیاد است تا شاید سخنانشان مورد توجه قرار گیرد. این دو شاعر با استفاده از ضمیر متکلم، قصد برهم زدن موازنه قدرت و اثبات حضور فعّالتر زنان را عرصه های فرهنگی و اجتماعی دارند. سعاد الصباح، «دجاجه» را استعاره از زن معاصر عربی آورده است تا بیان کند که زن معاصر، آزادی خود را از دست داده و وطن برای او به زندان تبدیل شده است. سیمین بهبهانی نیز با به کارگیری استعاره «کولی» برای زن معاصر ایرانی، بیان می کند که از سرسپردگی، ضعف، ظلم پذیری، خانه نشینی و تسلیم بیزار، و خواستار حقوق انسانی، آزادی، عشقی پاک و دو سویه است.
۲۳.

زبان کاوی «چکامه طلایی» سیدحمیری براساس نقد فرمالیستی

نویسنده:
منبع: هنر زبان دوره ۴ مرداد ۱۳۹۸ (۲۰۱۹) شماره ۳

کلیدواژه‌ها: فرمالیسم زبان شعر چکامه طلایی سیدحمیری توازن هنجارگریزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۴۶۵
سیدحمیری ازجمله شاعران آیینی سراست که برای تبیین حقایق تاریخی، درعین حال که بر خردورزی و عقلانیت تکیه دارد، از زبان احساس نیز بهره می برد. او هنرمندانه، فرم را دستمایه ی آفرینش مفاهیم و مضامین جدید قرار می دهد به گونه ای که توجه شنونده را می رباید و معنای موردنظر خود را در ذهن وی تثبیت می نماید. سروده های خویش را بر «سهل ممتنع» که سازه ی هنری نیرومندی ست، بنا می نهد. نگارندگان در این جستار برآنند تا با مطالعه ی کیفی و درپیش گرفتن روش نقد زبانی، «چکامه طلایی» سیدحمیری را بررسی نمایند. دستاورد تحقیق بیانگر آن است که سیدحمیری بااستفاده از ظرفیت موسیقایی «بحر کامل»، به وحدتِ حال و تجربه ی روحی نایل می آید. ضرب آهنگ و خوش نوایی این چکامه حاصل پاره ای از تکرار های آوایی ست که نشان از گزینش آگاهانه ی خالق این اثر هنری دارد. وی با بهره گیری از تکرارهای نامرئی و واژه هایی که از طول موج صوتی یکسان برخوردارند، لذت صوتی و شنیداری را برای خواننده پدید می آورد تا به شعر خویش تنوع و زیبایی ببخشد. سیدحمیری در سطح معنایی شگفتی آفرین است. وی با استفاده از زبانی که رام دستان اوست، به رغم رویکرد هنرمندانه ی وی به هنجارگریزی و احیا و ساخت ترکیبات نو، همانند دیگر شاعران آیینی، روح معنا را به پای تندیس فرم، قربانی نمی سازد.
۲۴.

اللّغهُ الصّامتهُ و فاعلیّتها فی الاتّصال النّاجح

نویسنده:
منبع: هنر زبان دوره ۴ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۲۰۱۹) شماره ۲

کلیدواژه‌ها: اللغه الصامته الثقافه الأجنبیه تعلیم اللغه الثانیه اللغه العربیه السیاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۳۶۴
وإذا کانت اللّغه تُعَدُّ الوسیله الاتصالیّه المهیمنه علی حیاهِ أفراد المجتمع، إلّا أنّها لیست الوسیلهَ الوحیدهَ لتحقیق التواصل، لأنّ الإنسان یمتلکُ وسائلَ أخری غیرَ لغویّهٍ ٍ تقومُ بوظیفهِ التّواصلِ تُدعی اللّغه الصّامه، وهی تقومُ بدورٍ فاعلٍ و حاسمٍ فی الکثیر من اللّحظات التّواصلیّه الّتی تتخلّلُ حیاهَ الأفرادِ. إذ أنّ حوالی 30 % إلی 40 % من إتصالاتنا تکون لفظیّه و نحو 60 % إلی 70 % منها غیر لفظیّه. یحاول الباحث فی هذه الورقه البحثیّه باتّباع المنهج الوصفیّ- التحلیلیّ دراسهَ التواصل غیر الشفهیّه کالسّلوکات الجسدیّه، البروکسیمیا، الزّمن، المکان، طرق أخذ الدور فی الکلام ، العلامات الصوتیّه غیر اللغویّه، الصّمت، سلوکیّات الملامسه. نستشفّ من هذا البحث أنّ التّواصل فی بلاد الشرق الأوسط و لاسیّما فی البلاد العربیّ یعتمدُ بدرجهٍ کبیرهٍ علی السّیاق و عدم إلمام الإنسان بثقافه مخاطبیه فی الحوار یؤدّی إلی الانهیار فی التّواصل. بما أنّ تفاوت السلطه یبدو کبیراً للغایه فی الدول العربیّه فتوزیعُ أدوارِ الکلامِ فی هذه الثّقافهِ یعتمدُ علی أمورٍ کالسّنّ، والمکانهِ الاجتماعیّهِ، والسّلطهِ الّتی یحوزها الشّخصُ. إنّ ثقافه العرب تعطی الوقت أدنی منزلهٍ بکثیرٍ من الأهمیّه ممّا تعطیه ثقافهُ البلادِ الغربیّهِ. و حینما نحاور العرب فهم یمیلون بشکلٍ عامٍّ إلی التّقارب الجسدیّ؛ أمّا عدمُ الإحتفاظِ بمسافهٍ مکانیّهٍ فی الثّقافهِ الغربیّه أثناء المحادثهِ یثیر مشاعر جنسیّه أو عدائیّه.
۲۵.

نقش آوا در تصویرسازی (مطالعه موردپژوهانه: سوره نازعات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 191 - 208

کلیدواژه‌ها: قرآن سوره نازعات معناشناسی آواشناسی فاصله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۳ تعداد دانلود : ۵۰۱
زبان مجموعه ای از آواها است که بشر برای انتقال مفاهیم ذهنی اش از آن بهره می گیرد. در حقیقت آواها القاگر احساسات و عواطف هستند و عملکرد موسیقایی آنها خالق اثر را یاری می رساند تا معنای ذهنی اش را بهتر به مخاطب انتقال دهد. قرآن کریم از تمام ظرفیت های مؤثر زبان در انتقال پیام الهی اش به مخاطب بهره جسته و واژگان و حروف آن به گونه ای انتخاب شده که زمینه فهم و تأثیر کلام را فراهم آورده است. در این جستار نگارندگان برآنند با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نقش آوا در تصویرسازی با تکیه بر سوره نازعات بپردازند. پژوهش نشان از آن دارد که کوچک ترین واحد آوایی این سوره عهده دار پیام های معنایی است و آوای آیات تابع معنا و متناسب با اغراض کلام است و با توجه به سیاق آیات تغییر می کنند. حروف مجهوره نسبت به حروف مهموسه دامنه گسترده تری را به خود اختصاص داده تا تصاویری از سخت جان دادن کافران و صحنه های قیامت را ترسیم نمایند. مقطع آواهایی این سوره با تغییر سیر خطاب، از باز به بسته گرایش یافته است.
۲۶.

نقد جامعه شناختی سروده وصف گرگِ بحتری بر اساس دیدگاه هیپولیت تن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۹ (پیاپی ۷۷) 213 - 236

کلیدواژه‌ها: نقد جامعه شناختی شعر عصر عباسی وصف گرگ بحتری هیپولیت تن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۳۷۸
نقد جامعه شناختی با مطالعه ادبیات در بافت تاریخی و اجتماعی ، همواره در پی شنیدن فریادهای هنرمند است.  با توجه به این که  اثر ادبی جزو صور روساختی جامعه است ضرورت دارد که ناقد علاوه بر متن، توجه خود را به آنچه در اطراف متن می گذرد، معطوف بدارد. با استفاده از این نوع نقد می توان مسائل پشت متن را بیان نمود و مناطق سکوت آن را به حرف واداشت تا به جهان بینی عامه مردم دست یافت. نگارندگان در جستار پیش روی بر آنند تا با در پیش گرفتن روش نقدی- تحلیلی و براساس دیدگاه هیپولیت تن (1828-1893م) به نقد جامعه شناختی سروده« وصف ذئب» بحتری، شاعر عصر عباسی، بپردازند. دستاورد پژوهش بیانگر آن است بحتری، با نفوذ در پوست جامعه، در سروده « وصف گرگ» که یک کل به هم پیوسته ی یکدست است، روابط دیالکتیک جامعه ی آن روز عباسی را به تصویر کشیده است. وی در این سروده در بیان احساسات و عواطف خود از «معادل موضوعی» استفاده کرده  است. او هنرمندانه و کیمیاگرانه مفاهیم اجتماعی- تاریخی روزگار خود  را بیان می دارد. این سروده دارای لایه های توتمیستی است و گرگ خاکستری، نمادی از ترکان است که نقش اول در جامعه آن روز عباسی را ایفا می نمودند.
۲۷.

دراسه الاستعارات السیاسیه فی الخطبه ۹۳ والخطاب ۱۰ من نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه خریف و شتاء ۱۳۹۸ (۱۴۴۱ق) العدد ۱ (المتوالی ۵) 107 - 115

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه الإمام علی (ع) الاستعاره السیاسه البلاغه تطبیق اللغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۲۱۵
أن دمج النص بالأدوات المعبره اللغویه على وجه الخصوص البصریه سوف یکون أمرًا ملهم ومثیر للتفکیر. ویعتمد استکشاف علم الوجود فی النص على التعرف على عملیه الاستعارات فی النص. لذلک، یلعب تحلیل الخطاب السیاسی - الذی یتعامل مع العلاقه بین القوى الاجتماعیه السیاسیه واللغه - دور الاستعاره فی ظهور الأحداث الاجتماعیه، تفاعل القوى الاجتماعیه وصراعها على السلطه. فسوف نحاول من خلال البحث الحالی دراسه الاستعارات السیاسیه الموجوده فی نهج البلاغه خلال فتنه صفین وأیضًا أسالیب المواجهه اللغویه للإمام علی (ع) مع معاویه بشکل حصری فی استعاراته السیاسیه عن طریق إجراء دراسات نوعیه وأسالیب تحلیلیه. تشیر نتائج البحث إلى أن الاستعاره هی واحده من أهم الأدوات اللغویه التی تنقل التعقیدات العلنیه والسریه للإنسان فی شکل أجمل الأشکال الأدبیه فی اللغه. ویستخدم الإمام علی (ع) الاستعارات الأساسیه للتفکیر بطریقه محایده ومع هذا النوع من الاستعاره المقنعه، یسعى لإلقاء اللوم على الجمهور الذی یتجنب السعی إلى السلام. وفی الواقع، الامام علی (ع) من أجل توفیر الفضاء اللازم للانتقادات الرئیسیه یستخدم الاستعارات من أجل أخذ معاویه إلی هامش المحاورات من دون السعی فی الخرق فی إذلال خصمه وشخصیته. فتؤثر استعاراته على العالم العاطفی لمن خلقت الاستعاره من أجله. والنموذج الاستعاری للإمام علی (ع) هو إزاله الشرعیه من وجود خصومه السیاسیین من أجل فضح هذه الشرعیه المزیفه ومواجهته السیاسیه مع معاویه تؤدی إلى معرکه فی الخطابات.
۲۸.

بررسی تلویح گفتار در نمایشنامه «گنجشک گوژپشت» محمد الماغوط(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱ 35 - 50

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی کاربردی تلویح گفتار گرایس محمد الماغوط. نمایشنامه العصفور الأحدب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۳۶
تلویح گفتار یکی از اساسی ترین موضوعات زبانشناسی کاربردی است که  نخستین بار توسط «گرایس» مطرح شد. وی برای گفتگوها ی عامه ی مردم، مبانی منطقی با عنوان اصول همکاری وضع کرد که نادیده گرفتن این اصول موجب پیدایش گفتار تلویحی می شود. این نظریه کارکرد بسیار ویژه ای در نمایشنامه دارد؛ چرا که نمایشنامه افزون بر دارا بودن عنصر «گفتگو» دارای مجموعه ای از گفتارهای دو پهلو است که دربردارنده معانی ضمنی است. در این جستار نگارندگان سعی دارند  براساس مطالعات کیفی و با روش کاربرد شناسی زبان به تحلیل نمایشنامه «گنجشک گوژپشت» بر اساس نظریه گفتار تلویحی گرایس وی بپردازند تا از معنای ظاهری و روساخت نمایشنامه  به زیرساخت آن انتقال یابند و بتوانند پیام اصلی این اثر را به مخاطب منتقل نمایند. دستاورد این پژوهش بیانگر آن است که  اصول همیاری «گرایس» به وسیله شگردهای زبانی- بلاغی همچون اطناب، تکرار، استعاره ی تمثیلیه، آیرونی و استفهام قابل نقض است. تلویح گفتارهای عرفی و عمومی  موجب می شوند که مدلول های تلویحی جدیدی به متن افزوده شود که به تقویت ژرف ساخت  و پویایی آن می انجامد
۲۹.

بررسی توازی در سروده های فدوی طوقان شاعر زن معاصر فلسطین

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۲ 33-45

کلیدواژه‌ها: توازی سروده ها فدوی طوقان شاعرزن معاصر فلسطین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۳۸۷
هدف این پژوهش بررسی سطوح توازی(آوایی،واژگانی ونحوی) و تاثیر آن در سروده های فدوی طوقان شاعر زن معاصر جهان عرب از فلسطین می باشد. وی یکی از شعرایی است که از پدیده توازی در سروده های خود استفاده کرده است .طرح تحقیق توصیفی –تحلیلی بود. با منابع کتا بخانه ای و مطالعات کیفی به بررسی توازی در سروده های فدوی طوقان پرداخته شد. دستاورد تحقیق بیان گر آن است که در مبحث توازی، تکرار بیشترین اهمیت را دارد و یک عنصر ضروری در ایجاد موسیقی می باشد. فدوی طوقان از طریق به کار بردن این تکرار کلامی در سروده هایش زیبایی خاصی را ایجاد کرده است که یک خواننده ی آگاه با خواندن و شنیدن آن ها می تواند از این سروده ها لذت ببرد. فدوی طوقان در اشعارش از توازی در سه سطح آوایی، واژگانی و نحوی بهره برده است و این پدیده با ایجاد تشابه در ساختار متن، برجستگی شعر او را به طور چشمگیری بیشتر کرده است. وی با استفاده از تکرارِ صداها، حروف، واژگان و ترکیب ها علاوه بر برجستگی در سطح زبانی، سبب تأکید در سطح معنایی نیز شده است و این مطلب نشان می دهد که سازه های زبانی در انتقال مفاهیم اثر گذار می باشند. به نظر می رسد بسامد توازی در سطح آوایی بیشتر از سطوح واژگانی و نحوی است، چرا که در توازی واژگانی و نحوی، توازی آوایی نیز یافت می شود.
۳۰.

دراسه الشخصیات القومیه فی روایه «مدن الملح» لعبد الرحمن المنیف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۲ 29 - 48

کلیدواژه‌ها: الروایه الشخصیه عبدالرحمن منیف مدن الملح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۶۵
الروایه فن حدیث فی الأدب العربی ولم تمتدّ جذورها أکثر من قرن؛ لکنها رغم حداثتها تنمو بسرعه وإزدهار بأیدی الرواه العربیه. یعّد عبدالرحمن منیف من شخصیات أرسخ جذور الرّوایه فی الأدب العربی لاسیّما بأثره خماسیه «مدن الملح». یحاول الباحثان فی هذه الورقه البحثیّه باتباع المنهج الوصفی- التحلیلی دراسه شخصیات الجزء الأول من خماسیه «مدن الملح»(التیه) معتمده علی الملامح القومیه قبل دخول الأمیرکان وبعده؛ کما یقوم هذا البحث علی دراسه الشخصیات المحوریه، دلاله الأسماء، توظیف الرموز ووصف الشخصیات. تستهدف المقاله إلی کشف خفایا شخصیات الروایه وتبیّن أسلوب الکاتب الممیّز فی خلق هذه الشخصیات وهکذا یستنبط أنّ طرق الکاتب تختلف تماماً عمّا هو الحال فی تقدیم الشخصیات فی الروایات العربیه اذ إنه یحاول تسلیط الضوء علی القضایا القومیه فی أسلوبٍ یتمیّز بجوده الوصف و دقه البناء.
۳۱.

بررسی استعاره های ایدئولوژیکی در رمان «مدن الملح» عبدالرحمن منیف، بر اساس نظریه ون دایک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دهم مهر و آبان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 113-142

کلیدواژه‌ها: استعاره ایدئولوژی ون دایک تحلیل انتقادی گفتمان استعاره ی مفهومی عبدالرحمن منیف رمان مدن الملح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۳ تعداد دانلود : ۵۵۰
استعاره آن گاه که در پیوند با ایدئولوژی، به عنوان یکی از مفاهیم اصلی تحلیل گفتمان انتقادی قرار گیرد، دیگر عنصری تزیینی و خارج از پوسته گفتمان نیست؛ بلکه منافع افراد در گروه خودی را تأمین می کند و در پی ضربه زدن به گروه غیر خودی است. این مسئله در آثار ادبی ای که رنگ ضداستعماری دارند به خوبی آشکار است. رمان «مدن الملح»، نوشته عبدالرحمن منیف، یکی از این آثاری است که ایدئولوژی ضد استعمار امریکایی در آن آشکار است. نگارندگان در این جستار با بهره گیری از روش تحلیل انتقادی گفتمان و بر اساس مطالعات کیفی برآنند کارکرد های استعاره را از منظر مربع ایدئولوژیکی ون دایک بررسی و تحلیل کنند. دستاورد تحقیق بیانگر آن است که عبدالرحمن منیف در رمان «مدن الملح» در توصیف گروه خودی (عرب ها) با کاربست استعاره، صفاتی همچون وطن خواهی، داشتن روحیه انقلابی، اتحاد و آزادمنشی را در متن القا می کند و در توصیف گروه غیر خودی (امریکایی ها و حکومت) ویژگی هایی همچون فریبکاری، خوف آفرینی، دخالت گری، تهاجم فرهنگی و دروغ کاری را به مخاطب القا می کند و به خوبی توانسته است تعارض میان عرب ها با حکومت و امریکایی ها را به تصویر بکشد. مهم ترین کارکرد استعاره در این رمان، مشروعیت وجود امریکا در کشور ها ی حوزه خلیج فارس است که به دلیل حمایت سردمداران از آنان و دادن وعده ها ی دروغین مادی، به آسانی محقق شده است. البته، نویسنده با دو ابزار طنز و عاطفه، کارکرد استعاره در رمان یادشده را به حداکثر رسانده است.
۳۲.

بررسی منظورشناسانه برهان های بلاغی در گفتمان پیامبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره هشتم بهار و تالستان ۱۳۹۷ شماره ۱۶ (پیاپی ۷۴)

کلیدواژه‌ها: برهان های بلاغی گفتمان نبوی کاربرد شناسی زبان استعاره تشبیه کنایه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۱ تعداد دانلود : ۷۱۵
زبان تنها ابزار انتقال معنا نیست؛ بلکه یکی از کارکردهای مهم آن تاثیرگذاری بر دیگران است. در روند گفتمان، گفته پرداز همواره از استراتژی هایی جهت جذب مخاطب و متقاعد ساختن او بهره می گیرد تا آنجا که اندیشمندان و زبان شناسان، وظیفه اصلی زبان را « برهان» می دانند. بُعد برهانی زبان از جمله محورهای اصلی « تحلیل گفتمان» و « تحلیل گفتمان انتقادی» است که در منظور شناسی از جایگاه خاصی برخوردار است. نگارنده در این پژوهش بر آن است با مطالعات کیفی و با در پیش گرفتن روش توصیفی- تحلیلی، ابعاد مهم برهان های بلاغی را در گفتمان های رسول اکرم (ص) بررسی و تحلیل نماید. دستاورد پژوهش بیانگر آن است که ﭘیﺎﻣﺒﺮ (ص) ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ کﺎﻓی کﻪ از ﻣﺨﺎﻃﺒین ﺧ ﻮد دارد، ﺑ ﺮای ﻫ ﺮ ﮔ ﺮوه از ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺑﻪ ﻓﺮاﺧﻮر ﺷﺮایﻂ ﻓکﺮی ، روﺣی و اﺟﺘﻤﺎﻋی، روش ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺆﺛﺮ و ﻣﺴﺘﻘﻠی را ﺑﻪ کﺎر ﮔی ﺮد ﺗ ﺎ ﻓﺮآیﻨ ﺪ اﻗﻨ ﺎع و اﺛﺮﮔﺬاری ﺑﻪ ﺧﻮﺑی اﻧﺠﺎم گیرد. پیامبر از طریق مبالغه که همرا با مغالطه است قصد تاثیرگذاری بر مخاطب را ندارد؛ چرا که بلاغت وی برخاسته از « حقیقت» است و زاییدة« خیال» نیست. وی بر مجازهای عقلی که عقل مخاطب را به تقلّا و تلاش وامی دارد بیش از مجاز لغوی اهتمام می ورزد. استعاره های وی میان دو قطب برهان یعنی عقل و نفس را جمع می کند. آرایه های بدیعی به منظور تحسین و تزیین کلام به کار نمی گیرد؛ بلکه قصد دارد از طریق آنها پیام خویش را در نفس مخاطب و گیرنده تثبیت نماید.
۳۳.

بررسی شگردهای اقناع بلاغی در شعر ابو طیّب متنبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بلاغت کاربردی و نقد بلاغی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۵) 77 - 92

کلیدواژه‌ها: اقناع پراگماتیسم متنبی استراتژی های بلاغی و بدیعی زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۸۰
مکتب پراگماتیسم، ادبیات را به منزله ی موثّرترین و زیباترین نوع گفتمان تلقی می کند. گفتمانی که نه تنها زیبایی و جمال در آن موج می زند بلکه تمام کارکردها و وظیفه های ارتباطی زبان در آن موجود است. از این رو فن اقناع به عنوان نقطه غایی هر نوع گفتمان در زیرمجموعه زبان شناسی کاربردی به عنوان علم گفتمان زبانی قرار می گیرد. از آنجا که کاربردشناسی ادبی بیشتر از کاربردشناسی محض و فرضیه ای بیانگر کاربرد عملی زبان در فرآیند گفتمان است، در این پژوهش بر آنیم که به بررسی شگردهای بلاغی اقناع در دیوان ابوطیب متنبی، شاعر بزرگ عرب که از آن به عنوان استاد معماری زبان یاد می شود، بپردازیم. بلندی جایگاه متنبی در عرصه زبانی و حضور کاربست های زبانی در دیوان او نشان از آن دارد که شاعر در انتقال بیشتر انگیزه ها، عواطف و احساسات به مخاطبین جهت تثبیت و تأکید بیشتر معنا از کاربست های بلاغی و بدیعی اقناع و مهم ترین آن ها همچون تشبیه، استعاره ، کنایه، حسن تعلیل، مذهب کلامی و مقابله بهره جسته است. ضمن اینکه « تشبیه ضمنی» به لحاظ ابعاد زیباشناختی کلامی و جنبه های اقناع کلامی و رستاخیزی واژگان نسبت به سایر اسالیب زبانی از بسامد بالایی در دیوان شاعر برخوردار است.
۳۴.

شگردهای زبانی (دستوری و آوایی) متنبی در اقناع از منظر پراگماتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۸
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۷ تعداد دانلود : ۷۶۸
مکتب پراگماتیسم، ادبیات را به منزله موثّرترین و زیباترین نوع گفتمان تلقی می کند. گفتمانی که نه تنها زیبایی و جمال در آن موج می زند بلکه تمام کارکردها و وظیفه های ارتباطی زبان در آن موجود است. ازاین رو فن اقناع به عنوان هدف غایی هر نوع گفتمان در زیرمجموعه زبان شناسی کاربردی به عنوان علم گفتمان زبانی قرار می گیرد. ازآنجاکه کاربردشناسی ادبی بیشتر از کاربردشناسی محض و فرضیه ای بیانگر کاربرد عملی زبان در فرآیند گفتمان است، در این پژوهش بر آنیم که به بررسی شگردهای زبانی( دستوری و آوایی) اقناع در دیوان شاعر بزرگ عرب که از وی به عنوان استاد معماری زبان یاد می شود، بپردازیم. جایگاه والای متنبی در عرصه زبانی و حضور استراتژی های زبانی در دیوان وی نشان از آن دارد که شاعر در انتقال بیشتر انگیزه ها، عواطف و احساسات به مخاطبین جهت تثبیت و تأکید بیشتر معنا از کاربست های زبانی اقناع و مهم ترین آن ها همچون تکرار و روش های هارمونی شعری همچون توازن و تصریع بهره جسته است. ضمن اینکه « تکرار» و سویه های گسترده آن به لحاظ ابعاد زیبایی شناختی کلامی و جنبه های اقناع کلامی نسبت به سایر اسلوب های زبانی از بسامد بالایی در دیوان شاعر برخوردار است.
۳۵.

تحلیل الفلسفه اللغویه فی شعر ایلیا أبی ماضی (علی ضوء أسلوب تجسید المعنی والمصداق لفریجه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۲۵ سال ۱۴۴۰ شماره ۱ 103-124
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۳۹۲
إنّ تحلیل النصوص الأدبیه الذی یقوم بدراسه العناصر اللغویه المتافیزیقیه ویرکّز علی التدقیق والبحث عن الطبقات الخفیه من الصور الذهنیه المتافیزیقیه للأدباء ذو أهمیّه بالغه؛ کما أن الغفله منه تؤدّی إلی الاستدلالات السطحیه والظاهریه من النصوص. لذلک یهدف هذا البحث بمنهجه الوصفی- التحلیلی إلی دراسه نظریّه أحد فلاسفه اللغه باسم «فریجه» اللغوی تحت عنوان أسلوب تجسید المعنی والمصداق، ثم أخذ یقوم بتطبیق هذه النظریّه علی شعر ایلیا أبی ماضی الشاعر العربی الحدیث. من المستنبط أنّ إیلیا بوصفه شاعراً طبیعیاً فلسفیاً قد مال فی نقل المفاهیم المعنیّه إلی الاستفاده من المقترحات الطبیعیه المتافیزیقیه کثیرا؛ من ثمّ نحتاج من أجل فهم الفلسفه اللغویه المتافیزیقیه أو فهم علم اللغه الموجود فیها إلی تحلیلها اللغوی. فنتائج البحث تظهر أن استخدام الشاعر لأسلوب التجسید البلاغی والتمثیل البلاغی یذکّرنا بأسلوب تجسید المعنی والمصداق لفریجه فی علم اللغه؛ فإنه فی التجسید البلاغی قد مال إلی مقترحات فلسفیه متافیزیقیه کالأنثولوجیا وعلم المعرفه وعلم الإنسان نتیجه نزعاته الطبیعیه وأما فی التمثیل البلاغی فقد استخدم المفاهیم المرتبطه بعلم الإنسان وحدها نتیجه نزعاته الإنسانیه الرفیعه. إضافه علی ذلک یتبین لنا من خلال هذا التحلیل أن للبلاغه العربیه دورا هاما فی اکتساب المعرفه حول النظریات اللغویه الجدیده کما تمهّد الطریق لفهم العوائق اللغویّه.
۳۶.

بررسی تطبیقی سیمای زن در آثار «فریبا وفی» و «سحرخلیفه» نمونه ی موردی: رمان های «پرنده ی من» و «لم نعد جواری لکم»

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال نهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۴ 63-80

کلیدواژه‌ها: فریبا وفی ادبیات عرب سحرخلیفه پرنده ی من لم نعد جواری لکم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۴۲۸
پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه های فمنیستی فریبا وفی و سحرخلیفه و بررسی سیمای زن در آثار این دو نویسنده انجام شده است. پرداختن به مسائل زنان و ترسیم چهره ای حقیقی از آنان در ادبیات در تمامی دوران تاریخی رواج داشته است، اما باظهور جریان انحصارگرای فمنیسم در قرن بیستم پرداختن به این مسأله پررنگ تر از گذشته شد و نویسندگان بیشتری درونمایه ی آثارشان را به مسأله ی زنان اختصاص دادند. «فریبا وفی» نویسنده ی ایرانی و «سحرخلیفه» نویسنده ی فلسطینی از جمله ادیبانی هستند که در رمان هایشان به بیان احساسات زنان و مسائل و مشکلات آنان پرداختند و اندیشه های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خود را منعکس نمودند. این جستار بر آن است که به روش توصیفی-تحلیلی و با تأکید بر مکتب نقد فمنیستی انگلیسی-آمریکایی، وجوهی از سیمای زن را در رمان «پرنده ی من» نوشته ی فریبا وفی و رمان «لم نعد جواری لکم» نوشته ی سحرخلیفه بررسی نماید. یافته های این پژوهش نشان از آن دارد که این دو ادیب نگاهی خوش بینانه به زن داشته اند و چهره ای ناخوشایند از مردان ترسیم نموده اند، نتایج تحقیق بیانگر این است که زنان هر دو اثر، دیگر زنانی متواضع و مطیع نیستند؛ بلکه زنانی تابوشکن هستند که در مقابل سنت های جامعه ی مردسالار ایستادگی می کنند و حقوق طبیعی خویش را خواستارند.
۳۷.

بررسی منظورشناسانه برهان های زبانی احادیث پیامبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: برهان منظورشناسی اقناع گفتمان نبوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۷ تعداد دانلود : ۸۳۹
منظورشناسی که به بررسی کلام میان متکلم و مخاطب در جهت ایجاد انگیزه ارتباطی معین بین طرفین اشاره دارد، ازجمله مبانی ای است که در علم زبان شناسی نوین دارای جایگاه ویژه ای است. «اقناع» که فرایندی ارتباطی زبانی است، بر پایه هدفی مشخص و نقطه غایی هر گفتمان است. پیامبر2 در گفتمان های خود، از برهان های زبانی برای جذب مخاطب چنان استفاده کرده است که انسان باوجوداینکه گوینده آن ها «بشر» است، به آسمانی بودن آن سخنان اذعان می کند. این پژوهش بر آن است تا با رویکرد کاربردشناسی و توصیفی، جنبه های برهان زبانی را در گفتمان های رسول اکرم2 موردتحلیل و واکاوی قرار دهد. دستاورد تحقیق بیانگر آن است که «مقدمه»های برهانی خطبه پیامبر2 که حول محور دین جدید است، گوش مخاطبان را به شنیدن سخنان وی تیز می نمود و عقل و عاطفه آنان را تسخیر می کرد. وی با بازکردن فضای گفت وگو در گفتمان ها، فضای حاکم بر آن ها را که برهان یک طرفه بود، به برهان گفت و گویی کشاند. او با استفاده از «تکرار» که کاربستی ارتباطی اقناعی است، کلام خود را در ذهن مخاطب تثبیت می کرد.
۳۸.

تحلیل انسجام واژگانی در سوره عنکبوت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 91 - 110

کلیدواژه‌ها: سوره عنکبوت بافت موقعیتی انسجام واژگانی تکرار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۲ تعداد دانلود : ۷۰۸
از جمله موضوعات مهم زبان شناسی نقش گرای هالیدی و رقیه حسن، انسجام و به هم پیوستگی متن است. هراندازه انسجام آوایی، واژگانی، دستوری و معنایی میان یک متن و عناصر آن بیشتر باشد؛ آن متن ماندگارتر خواهد بود. از این رو می توان گفت یکی از دلایل ماندگاری قرآن مجید همین انسجامی است که میان عناصر آن برقرار است و مایه برخی از پژوهش های ادبی قرآنی گشته است. در این جستار با روش توصیفی– تحلیلی، «انسجام واژگانی» در سوره «عنکبوت» واکاوی شده است. از دستاورد های این پژوهش آن است که در قرآن کریم انواع انسجام ها چشم نواز است؛ از جمله انسجام واژگانی که در بافت زبانی به نحوی نمود مشترک دارند با پراکندگی خود در سطح متن باعث انسجام بخشی به پیکره متن شده اند و معلوم شده تکرار واژه «الله» به صورت های لفظی و معنایی، جزئی و کلی 64 درصد از انسجام واژگانی در سوره عنکبوت را به خود اختصاص داده است. همچنین در این سوره متناسب با بافت و سیاق سخن، الفاظ «کفر» و «ایمان» و زیرمجموعه آنها، بیشتر از واژه های دیگر تکرار می شوند و همین تکرار مایه انسجام گشته و به خواننده کمک می کند تا راحت تر با متن ارتباط پیدا کند و معنی آن را درک کند. واژگان متضاد به مثابه عناصر دیگر انسجام واژگانی در این سوره پربسامدند تضاد اسم ها با 23 مورد و تضاد فعل ها با 7 مورد، خواننده را از حالت انفعالی خارج و به درک و ارتباط بین آیات و واژه ها رهنمود می سازد.
۳۹.

أثر عناصر الإتّساق فی تماسک قصیده "مجاز وسبعه أبواب" لسعدی یوسف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال هشتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۹ 9 - 36

کلیدواژه‌ها: الإتساق الصوتی الإتساق المُعجمی الإتساق النحوی مجاز وسبعه أبواب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۲۸
اتّفق کثیر من الدراسات اللسانیه النصیه علی کون خاصیه الإتّساق ظاهره فعالیه، لأنّ الإتساق یعتبر شرطاً ضروریاً لتحقیق نصیّه النص، من خلال الدور الکبیر الذی تؤدّی أدواتها فی ربط عناصر النص الشکلیه ربطاً یضمن له استمراریه المعنی ویساهم فی تماسُکه ویُقدّم هالیدای و رقیّه حسن نموذجاً لهذه الأدوات باعتبارها مصدراً اساسیاً للإتّساق النصّی؛ لما لها دورٌ اساسیٌ فی بیان کیفیّه ترابط الجُمل، لأنّ فهمَ بعض العناصر فی الجمله یتمّ بعد الرجوع إلی جمله أخری سابقه أو لاحقه وهذه الأدوات هی الربط المُعجمی وأدوات الوصل والحذف والإحاله. وأما تقوم هذه الدراسه علی رصد عددٍ من عناصر الإتساق الّذی قدّمه الباحثان هالیدای و رقیه حسن فی إحدی القصائد الشعریه التی أنشدها الشاعر العراقی سعدی یوسف (1934ق) وهی قصیده «مجاز وسبعه أبواب» من أطول قصائد الشاعر وهو نصٌّ یتعاملُ مع ما وقع فیه من حوادث هامّه. نکشف فی هذه القصیده علی المنهج الذی یتبعه هذا البحث هو التوصیفی- التحلیلی عن آلیّات الاتساق من خلال تقسیم الإتّساق إلی ثلاثه المحاور التی تتمثّل فی الإتّساق الصوتی والإتّساق المُعجمی والإتّساق النحوی.
۴۰.

آلیات الإقناع فی قصیدة «لا تصالح»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: اللسانیات المتلقی الإقناع التداولیة

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۵ تعداد دانلود : ۵۴۰
إن الإقناع جهد لغوی هدفه التأثیر على المتلقی وانبعاث مشاعره وأحاسیسه ومراعاة مقتضى حاله عبر القوى العقلانیة والاستدلال المنطقی. بما أن للشعر وظائف حجاجیة عدیدة تتناول هذه المقالة آلیات الإقناع فی قصیدة «لا تصالح» الخطابیة لأمل دنقل عبر أسلوب تحلیل الخطاب إذ إنه یوظّف أسالیب الإقناع والبرهان فی قضیة الوطن التی تتردّد فی معظم أشعاره حتى یرضى الإنسان العربی رفض الصلح مع العدوّ. یأتی الشاعر لاکتساب هذه البغیة بمبررات فی عشر وصایا وفی هذه التبریرات یقوم بتوظیف تقنیات عدّة حتى یقنع مخاطبه ویرضیه ویستفزّه لطلب الثأر. وقد رصدت هذه الدراسة أکثر أسالیب الإقناع حضورا فی النص الدنقلی فی ثلاث مستویات: اللغویة، والبلاغیة والمنطقیة. إن النظرة الفاحصة فی القصیدة تطلعنا بأن ظاهرة التکرار، والتقدیم والتأخیر، والجمل الاعتراضیة، والاستفهام، والرمز، والاستعارة، والتشبیه، والقیاس والاستدلال المنطقی تعتبر من الظواهر التی تسعى إلى إقناع مخاطبی شعر دنقل وإرضائهم.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان