اصغر هادوی

هدف: ازدواج از مهم ترین رسوم معمول در تمام جوامع است که به دلیل نقش مهم آن در فراهم کردن ساختار و زیربنای تشکیل خانواده و گسترش نسل، مهم ترین و بنیادی ترین نوع ارتباط معرفی شده است. بررسی موانع ازدواج از دیدگاه دانشجویان می تواند به شناسایی چالشهای اجتماعی و فرهنگی خاص جوانان ایرانی کمک کند و ابزارهای مؤثری برای سیاستگذاری در جهت تسهیل ازدواج ارائه دهد. این مطالعه، با مقایسه تفاوتها و شباهتها بین دو دانشگاه، به درک عمیق تری از عوامل مؤثر بر تصمیم گیری ازدواج در بین دانشجویان این دو محیط آموزشی می پردازد. هدف پژوهش حاضر، بررسی موانع ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه شاهد و امیرکبیر بود. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات، توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش، 20313دانشجوی دانشگاه شاهد و امیرکبیر و نمونه آماری آن، 391 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران به شیوه طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته ای با 25 سؤال بسته پاسخ در طیف پنج درجه ای لیکرت و پایایی 807/0 مطابق آلفای کرونباخ بود. برای تجزیه و تحلیل، از روشهای توصیفی و استنباطی، در قالب نرم افزار اس.پی.اس.اس. استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که موانع اقتصادی، مهم ترین عامل بازدارنده ازدواج با میانگین 3.1893 بوده و پس از آن، موانع اجتماعی با میانگین 3.0462 قرار دارند. موانع فرهنگی و فردی به ترتیب با میانگینهای 2.6546 و 2.0619 اهمیت کمتری داشته اند. مقایسه بین دانشجویان دو دانشگاه نشان داد که دانشجویان دانشگاه شاهد، موانع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را مهم تر از دانشجویان دانشگاه امیرکبیر دانسته اند. همچنین، تفاوت معناداری در نگرش نسبت به موانع فردی مشاهده نشد. به طور کلی، نتایج نشان دهنده نقش عمده موانع اقتصادی در کاهش تمایل دانشجویان به ازدواج بوده است. نتیجه گیری: موانع اقتصادی بهترین پیش بینی کننده برای ازدواج محسوب می شوند.

 انسان دائماً در پی یافتن راهی برای نیل به سعادت ابدی است. در این میان، هر نحله و مذهبی طبق معلوماتش این مسیر را ترسیم نموده و سایرین را بدان دعوت کرده است. مسئله مهم اینجاست که آیا در اسلام نیز به طور جزئی به شاخصه های سعادت اشاره شده است؟ این نوشتار به روش تحلیل محتوا و با تشکیل جدول احادیث و شرح آن ها، حدود 2300 حدیث با ساختار طوبی را مورد کاوش قرار داده و می کوشد به این سؤال پاسخ دهد که شاخصه های سعادت بشر کدام اند و میزان اهمیت هریک به چه میزان است؟ دستاورد های این پژوهش نشان می دهد که احادیث طوبی را می توان در سه بازه زمانی تقسیم بندی کرد که به ترتیب تکرار شامل حال فرد،  آینده و گذشته است. این سه بازه زمانی به عنوان مضامین سازمان دهنده و واژه «ذکر» به عنوان یک مضمون فراگیر است که دربرگیرنده همه آن هاست. «ذکر» به معنای یادآوری نعمت هایی است که خداوند در اختیار بشر نهاده و همچنین به این معناست که انسان دائماً متذکر حالات و عوامل مؤثر بر روح و جسمش باشد تا دچار یأس از گذشته، غفلت از حال و نسیان آینده نشود.

هدف: این پژوهش باهدف ارزشیابی برنامه درسی عمومی اخلاقی اسلامی دوره کارشناسی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر با رویکردی کیفی با استفاده از مدل ارزشیابی سیپ انجام شده است. بدین منظور از طریق نمونه گیری هدفمند 18 شرکت کننده (3 سیاست گذار، 6 استاد برنامه درسی اخلاق اسلامی؛ 9 دانشجوی دوره کارشناسی) انتخاب شدند. یافته ها: تحلیل داده ها از طریق تحلیل محتوای کیفی در باره برنامه درسی اخلاق اسلامی نشان داد: پیامدهای یادگیری از منظر واقع بینانه بودن، پیشرفته بودن و سازگار بودن نیازمند بازنگری هستند؛ در مورد دروندادها، عملکرد مدرسان، کیفیت محتوا و جو دانشگاه با انتظارات مطلوب فاصله دارد؛ در مورد راهبردهای آموزشی و سنجش یادگیری دانشجویان نیاز به تغییر در روند کنونی وجود دارد و تأثیرات برنامه درسی اخلاق اسلامی بر ابعاد مختلف زندگی فردی، اجتماعی و شغلی دانشجویان نیز چشمگیر و ملموس نیست. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه می تواند برای بازنگری نظری در حوزه سیاست گذاری و بازطراحی برنامه درسی اخلاق اسلامی متناسب با نیازها و اقتضائات اخلاقی حال و آینده دانشجویان و همین طور اقدامات عملی در زمینه آموزش مدرسان برنامه درسی اخلاقی و تغییر در پارادایم های کنونی آموزش و سنجش یادگیری برای بهبود کیفیت آموزش های اخلاقی در دانشگاه های کشور استفاده شود.

ماهیت تمدن غرب مبتنی بر سیطره و سلطه بر هر تمدنی است. ازجمله نگرانی ها و دغدغه های متفکران اسلامی، نوع و نحوه ی مواجهه ی تمدن اسلام در مقابل تمدن غرب بود. در این راستا پس از انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای با درک اهمیت و ضرورت چگونگی رویارویی دنیای اسلام با تمدن غرب، بیانات متعددی در خصوص تمدن نوین اسلامی داشتند. در مقاله ی حاضر، نگارندگان مترصد این هستند که با استفاده از روش تحلیل گفتمان جیمز پل جی، بیانات آیت الله خامنه ای در خصوص تمدن نوین اسلامی را مورد بررسی قرار دهند. سؤال پژوهش این است که تحلیل گفتمان بیانات آیت الله خامنه ای در مورد تمدن نوین اسلامی بر اساس روش نظریه جیمز پل جی به چه صورت است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد با توجه به هفت مؤلفه ی سازندگی نظریه جیمز پل جی در گفتمان بیانات آیت الله خامنه ای در خصوص تمدن نوین اسلامی مواردی همچون فرهنگ غرب به عنوان یک فرهنگ مهاجم و مضر برای ایجاد تمدن نوین اسلامی، رابطه میان علم و تمدن نوین اسلامی، رابطه میان دانش مسلمین و بهره گیری از ابزار و امکانات جهانی جهت تحقق تمدن نوین اسلامی، کنش امت اسلامی در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی، رابطه میان دانشگاه ها و مدیران و رؤسای آن و ایجاد و تحقق تمدن نوین اسلامی، سیاست بهره گیری از نرم افزار یا سبک زندگی در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی و جمهوری اسلامی به عنوان یک نمونه ی موفق از کشورهای اسلامی در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی دارای اهمیت و ارزشمند است.  

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر هماهنگی در نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها بود. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی بود که با رویکرد کیفی انجام شده است. جامعه پژوهش، معاونان، مدیران و خبرگان آشنا به موضوع پژوهش بودند که به روش قضاوتی و با معیار اشباع نظری داده ها، 20 نفر انتخاب شده اند. برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های نیمه ساختاریافته، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. یافته ها: پس از برگزاری مصاحبه ها و پیاده سازی متون، 32 مضمون پایه در ارتباط با عوامل مؤثر بر هماهنگی به دست آمد و در مرحله بعد، 12 مضمون سازمان دهنده از میان آنها استخراج شده است. نتیجه گیری: نتیجه نهایی پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر هماهنگی در سازمان مدّ نظر بود که عبارتند از: نظام ارتباطی- اطلاعاتی، عوامل ساختاری، عوامل نگرشی، برنامه ریزی، نظام رسمی مشارکت، نظام ارزیابی و نظارت، عوامل سخت افزاری، عوامل مأموریتی، رهبری، فرهنگ سازمانی، قوانین و مقررات و ویژگی های فردی. توجه به ابعاد مذکور شناسایی شده و ارتقای آنها می تواند بر ارتقای کارایی و اثربخشی سازمان اثر جدّی داشته باشد.

یکی از مفاهیم پرکاربرد در قرآن کریم مفهوم «رزق» است. رزق در برخی اوصاف خدا ازجمله «الرزّاق» تجلی می یابد و با برخی مفاهیم اساسی در نظام معنایی قرآن کریم پیوند دارد. در این نوشتار سعی شده است با روش اسنادی - کتابخانه ای و با توجه به بافت زبانی و دقت در مقتضای آیات، روابط مفهومی رزق با دیگر مفاهیم همنشین و جانشین در قرآن کریم، تحلیل و تبیین معناشناختی شود. روابط همنشینی مفهوم رزق براساس فاعل رزق، متعلَّق یا مصداق رزق و دریافت کننده رزق در سه گروه جای می گیرند و روابط جانشینی آن نیز نخست براساس ساختارهای مشابه و دوم براساس روابطی مفهومی همچون شمول معنایی و هم معنایی شناسایی می شوند؛ درنتیجه، در این پژوهش علاوه بر تبیین جایگاه رزق در پیوند با دیگر مفاهیم قرآن کریم در محور همنشینی، مفاهیم جانشین آن نیز در قرآن کریم معرفی شده است.

رزق یکی از مهم ترین نیازها و دغدغه های بشر از ابتدای خلقت بوده است که شامل هر نوع بهره ای از جانب پروردگار به موجودات می باشد. نحوة کسب رزق، آثار تربیتی بر ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی افراد بر جای می گذارد. در آموزه های دینی، «رزق» با فراوانی قابل توجّهی ذکر شده است که نشان دهندة اهمیّت این موضوع می باشد. در این پژوهش، با هدف بررسی آثار تربیتی رزق و کسب حلال با توجّه به آیات و روایات سعی بر آن شده که به روش اسنادی، مضمون آیات و روایات مربوط به این موضوع بررسی گردد که از نوع پژوهش های بنیادی است. نوآوری پژوهش حاضر در مقایسه با پژوهش های پیشین، در بر دارندة روایات بحارالأنوار به عنوان منبع جامع روایی شیعی و بررسی آثار تربیتی آن است که حاصل تحقیق حاکی از آن است که انتخاب شیوه های کسب رزق، تأثیر مستقیم در استواری و شکوفایی ابعاد مختلف در پی دارد که مقیّد بودن به کسب رزق حلال، در بُعد زندگی فردی، شامل عدم پیروی از وسوسه شیطانی، تقویت روحیّة سپاسگزاری و شکر، ایجاد و تقویت عمل صالح، آرامش و رفاه، تقویت و تثبیت دینداری و جلاء دادن روح می باشد. در بُعد زندگی اجتماعی نیز شامل بهره مندی از فرزندان صالح، رعایت حقوق دیگران می باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل ابعاد و مؤلفه های اعتقادی سبک زندگی اسلامی در آموزه های رضوی بوده است. روش: روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و جامعه تحقیق، متنی و شامل روایات امام رضا(ع) است. یافته ها: بُعد اعتقادی سبک زندگی در روایات امام رضا(ع) با مجموع 2290 مضمون روایت، دارای مؤلفه های خداباوری، راهنماشناسی و آخرت باوری است. در میان مؤلفه های بُعد اعتقادی، شناخت ائمه(ع) و آشنایی با زندگی آنان با 1459 مضمون روایت، بیشترین میزان فراوانی را به خود اختصاص داده که نشان از اهمیت ویژه آن در شیوه زندگی انسان دارد. نتیجه گیری: سبک زندگی مبیّن نظام باورها، نگرش ها و ارزش های انسان است و اصول اعتقادی به عنوان شالوده دین اسلام در لایه های زیرین شناخت قرار گرفته و در چگونگی شکل گیری سبک زندگی انسان تأثیر انکارناپذیر دارد.

یکی از سؤالات اساسی درباره نفس انسان این است که آیا قبل از تعلق به بدن و افاضه به آن، وجودی مفارق و قائم به ذات داشته که با حدوث بدن به آن می پیوندد، یا اینکه مانند بدن بوده، همراه هر بدن یا به واسطه آن (مع البدن) حادث می گردد. در بین حکیمان مسلمان، سه دیدگاه درباره حدوث و قدم نفس وجود دارد و هر دیدگاه برای اثبات مدعای خود، به دسته ای از آیات و روایات متوسل شده و با مبنا قرار دادن دیدگاه عقلی خود، سعی در توجیه آیات و روایاتِ مؤید نظریه مقابل داشته است. ملاصدرا نیز با توجه به رویه اش در سازگار نمایاندن اندیشه های فلسفی خویش با متون دینی و باور عمیق به یگانگی عقل و نقل و شهود، بر آن شده تا اقوال حکما و مضمون برخی آیات و روایات دال بر وجود پیشین نفس را به نفع نظریه خود توجیه نماید. با توجه به اهمیت این بحث و عدم تبیین آن از نگاه کتاب و سنت، در این نوشتار تلاش بر آن است تا هر آنچه درباره این موضوع در آیات و روایات آمده، جمع آوری و بررسی شود و سازگاری یا عدم سازگاری آن با دیدگاه های فلسفی ارزیابی گردد.

مشاغل سازمانی از طریق فرایند طراحی شغل تعریف و حدود وظایف آنها تعیین می شود. طراحی مشاغل با روش منطقی می تواند بر رضایت شغلی متصدیان مؤثر واقع شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی و تبیین رابطه طراحی شغل و رضایت شغلی صورت پذیرفته و طراحی شغل بر اساس مدل هاکمن _ اولدهام مورد مطالعه قرار گرفته است. برای اجرای پژوهش از جامعه آماری پژوهش، 131 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند و نمونه ها به روش نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها و آزمون فرضیه ها از دو پرسش نامه شامل پرسش نامه طراحی شغل و رضایت شغلی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی، از جمله همبستگی پیرسون. تحلیل واریانس یک راهه و همبستگی چندگانه استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. طبق آماره های محاسبه شده فرضیه های تحقیق تأیید شد و این نتیجه حاصل شد که بین طراحی شغل و رضایت شغلی رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. در پایان نیز، پیشنهادهای مقتضی ارائه گردید.