مریم مونسی سرخه

هدف پژوهش حاضر، رابطه صفات فرهنگی - شخصیتی بانوان و اولویت در انتخاب سبک افزونه ها بود. جامعه آماری پژوهش شامل زنان 20 تا 35 ساله در دو محدوده نیمه شمالی و جنوبی شهر تهران در سال 1402 بود. نمونه پژوهش شامل 369 زن بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. روش پژوهش تحلیلی- پیمایشی بود. برای جمع آوری داده ها از سیاهه(چک لیست) سبک افزونه ها و صفات شخصیتی استفاده شد. نتایج نشان داد که افراد با صفت برون گرایی از سبک کژوال به دلیل سادگی استقبال می کنند و اولویت دوم آن ها سبک کلاسیک است. و افراد با صفت توافق و سازگاری چون نمی خواهند از سنت ها فاصله بگیرند، با سبک کلاسیک و کژوال در اولویت های اولیه احساس راحتی بیشتری می کنند. افراد با صفت وظیفه شناسی بالا، سبک کلاسیک و رسمی، الویت اول وسبک رمانتیک اولویت دوم آن ها می باشد و به دلیل اهمیت نظم و اصول مشخص، استفاده از سبک آوانگارد در اولویت آخر قرار دارد. افراد با صفت روان رنجوری بالا، سبک کژوال را به دلیل راحتی در پوشش و رمانتیک را به سبب ظرافت بیشتر مورداستقبال آن هاست و افراد با صفت پذیرش تجربه های جدید سبک کژوال و وینتیج را انتخاب کردند. با توجه به یافته ها می توان گزارش کرد که جامعه و به ویژه بانوان و دختران توجه روز افزونی به استفاده از افزونه ها دارند.

نقاشی دیواری بستری برای بازنمایی فرهنگ و عقاید دینی، مذهبی و آرمان های جامعه است و در هر دوره تاریخی به اقتضای شرایط، جلوه ای متفاوت دارد. نقاشی های دیواری اموی (661-750م./40- 132ه.ق.) در کاخ ها و مساجد بر اساس بستر دینی و دنیایی اثر، خلق می شدند. در اثر گذشت زمان نقاشی دیواری دستخوش تحولاتی شده و در سوریه معاصر (1966-2000م./1385-1420 ه.ق.)، منظور دوره ریاست جمهوری راحل حافظ اسد) نیز هنر نقاشی دیواری زینت بخش اماکن عمومی شد. هدف پژوهش، شناخت جایگاه نقاشی دیواری در هنر اموی و معاصر سوریه، درک مفهوم و ویژگی های هنر نقاشی دیواری و اهمیت هنری و فکری آن در دوره اموی و معاصر است. پرسش: وجوه اشتراک و افتراق نقاشى دیواری اموى و معاصر در سوریه چیست؟ روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و تطبیقی و گردآوری اطلاعات، میدانی و اسنادی است. نتایج نشان می دهد در نقاشی های دیواری اموی، عظمت معماری، بیان نمادهای رمزی نقوش و توصیف آسمان و بهشت، نمایانگر رابطه هنرمندان و دستاوردهای مذهبی دولت است. در این تصاویر، نقوش حیوانی و انسانی تحریم می گردد اما در کاخ ها مورد استفاده قرار گرفته اند. هنرمندان معاصر سوریه با تأثیر از هنر اموی و در نقاشی های دیواری معاصر سوریه به تجلیل از دستاوردهای تاریخی و فرهنگی رئیس جمهور راحل حافظ اسد اقدام نموده اند و با استفاده از تصاویر انسانی برای انتقال این مفاهیم تلاش کرده اند.

اساطیر رومی به دلیل تجسم خدایان در قالب پیکره هایی انسانی با توانایی های ماوراءطبیعی، دارای جایگاهی مقدس و جاودانه بوده اند و از ارزش هنری و تاریخی برخوردارند. اسطوره ها شامل خدایان، نیمه خدایان و صحنه های حماسی و نمادین، در نقاشی های دیواری رومی سوریه تصویر شده اند. این نقاشی ها به نمایش رسوم و اصول اخلاقی می پردازند و نحوه پیروی از مذهب و ارزش کارکردی و درونی جامعه را بیان می کنند. پوشش زن، به عنوان مؤلفه ای نشانگر تمدن، در بخش مهمی از جامعه سوری روم تجسم یافته است. هدف، شناسایی مضامین اسطوره ای در نقوش انسانی و شناخت معانی آنهاست. در این راستا فرم های ظاهری پوشش زن در پنج نقاشی دیواری بررسی و سپس با پوشش زن سوری در دوره روم تطبیق داده می شود که با مؤلفه های نیاز و نهاد مالینوفسکی تحلیل می شود. پرسش آنست که از منظر کارکردگرایی، وجوه اشتراک و افتراق پوشاک در نقاشی های دیواری و زنان سوریه دوره روم با تأکید بر عناصر اسطوره ای مالینوفسکی چیست؟ نتایج نشان داد که نوع پوشش زنان و رنگ های به کاررفته در نقاشی ها و لباس زنان سوریه دوره روم، علاوه بر پاسخگویی به نیاز به پوشش، در جهت پاسخگویی به نیازهای فرهنگی و انسجام روحی ازقبیل اخلاق مداری، باورهای اجتماعی و دین مداری نیز برآمده است. در جامعه سوریه دوره روم، نهادها در خدمت برآورده کردن نیازهای زنان بودند و نقش مثبتی در بقای کلی جامعه داشتند. روش پژوهش، تطبیق تاریخی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، اسنادی است.

بسیاری روایات، حاکی از جاری بودنِ اخلاق و معنویت در عرصه های زندگی مسلمانان است. لباس آرایی، هنر- صنعت سنتی است که همسویی با اصول اخلاق مداری دارد. لباس دارای دو بُعد ظاهری و محتوایی است: تغییر بُعد ظاهری آن را در خلال زمان، مکان می توان دید و بُعد محتوایی لباس، بخشی از هویت لایتغیّر آن است که در جهان بینی دینی، نمودی از ذات و اصل حقیقت است. انتساب این امر به ائمه و انجام مراحل این هنر با ذکر آیات قرآن و توسّل به اذکار، همگی بیانگر نگاه فرامادی به آن است. هدف این پژوهش، درک عناصر اخلاق مدار در لباس آرایی سنتی است. سؤال : مهمترین اصول اخلاقی در محتواسازیِ لباس آرایی سنتی چیست؟ نتیجه : نظام پوشش، حقیقتی فراتر از عالَم ماده است. رجوع به منابع عرفانی می تواند تأملات تاریخی در خصوص معناسازی هنرهای سنتی و نوع مفاهیم کاربردی در ساختار آن را بنا بر امور متعالی توجیه سازد. لباس آرایی به عنوان یک فرصت، علاوه بر مهارت های حرفه ای، دارای عناصر اخلاقیست که این هنر- صنعت را معنوی می کند. اهمّ عناصر اخلاقی آن، توحیدمداری، مبتنی بر نظام استاد- شاگردی (اهلیّت یافتن) و نیکویی خُلق است. در این نوشتار، خوانش محتوایی ابعاد اخلاق مند لباس سنتی از منظر فلاسفه سنت گرا (کوماراسوامی، شوان، بورکهارت و نصر) و بر مبنای متن فتوت نامه چیت سازان (به عنوان یک متن صنفیِ تاریخی- اخلاقی) انجام می گیرد. روش تحقیق، تحلیل محتوای تاریخی و شیوه گردآوری اطلاعات بر مبنای اسناد نوشتاری معتبر است.

هدف مشترک رمانتی سیسم و جنبش هنرها و صنایع دستی «محافظت از طبیعت و بازگشت به آن» است. در واقع، وجه اشتراک میان رمانتیک ها و پیروان جنبش هنرها و صنایع دستی را می توان در طبیعت گرایی، ضدخردگرایی و ضدصنعتی بودنشان یافت. رمانتی سیسم را می توان واکنشی احساسی در برابر خردگرایی دانست. از طرف دیگر، جنبش هنرها و صنایع دستی در پی مخالفت با صنعتی سازی و ماشینی شدن زندگی بشر به عرصه ظهور آمد. بنابراین، این پرسش در پژوهش مطرح است که این دو جنبش چگونه و بر اساس چه دیدگاه هایی طبیعت را ارج می نهند و مجموعه پایدار سال 2018 برند اچ اندام به چه صورت از این دو جنبش در مد پایدار تأثیر پذیرفته است؟ هدف این پژوهش، مروری بر این دو جنبش طبق نظریه های ژان ژاک روسو و ویلیام موریس و نحوه پیوند آن با رویکردهای پایداری بوده و نتایج حاکی از آن است که اچ اندام با الهام از خانه کارل و کارین لارسون،  جنبش رمانتی سیسم در مُد و استفاده از مواد و رویکردهای پایدار توانسته است تأکید بیشتری بر پایداری داشته باشد. در پژوهش حاضر، رمانتی سیسم و جنبش هنرها و صنایع دستی باتوجه به مجموعه پایدار 2018 اچ اندام به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و الکترونیکی مطالعه شده است.  

لباس هنرمندان، نه صرفا پوششی ویژه حرفه هنرمندی، بلکه لباسی مختص شخصیت آن ها است. هنرمندان این لباس را برمی گزینند، تا خود را به جامعه مورد نظر معرفی کنند. این مساله در مورد هنرمندان آلمان، به ویژه، پس از جنگ جهانی دوم نیز صادق بوده است. نظریه پردازان بر این باورند که پوشش بی تاثیر از پدیده های اجتماعی نیست. از این رو، پرسش پژوهش حاضر آن است که: تاثیر رویدادهای اجتماعی از منظر جامعه شناسان، به ویژه، جنگ جهانی دوم بر تغییرات سبک لباس صحنه هنرمندان خانه تئاتر در آلمان چیست؟ داده های این پژوهش با استفاده از شیوه اسنادی- کتابخانه ای و با روش تحلیلی- تاریخی گردآوری شده اند. یافته ها نشان می دهند که، پس از جنگ جهانی دوم، به تدریج، تغییراتی در سبک پوشش هنرمندان آلمانی به وجود آمد که به اعتقاد ما، احتمالا، می تواند ناشی از برخی از رویدادهای اجتماعی باشد. دورکیم، بوردیو و گیدنز، نظریه پردازان حوزه اجتماعی بر این باورند که، تغییرات در جامعه می تواند بر سبک لباس نیز تاثیر بگذارد. به اعتقاد دورکیم و بوردیو، افراد به صورت آزادانه و فردی به انتخاب لباس نمی پردازند؛ بلکه در یک چارچوب از پیش مشخص شده به انتخاب های محدود در گزینش لباس اقدام می کنند. گیدنز اگرچه به آزادی فردی اهمیت بیش تری می دهد، اما معتقد است که حوادث اجتماعی بر فعالیت های انسانی بی تاثیر نیستند. به این ترتیب و با استفاده از دیدگاه این نظریه پردازان می توان گفت که اتفاقات پس از جنگ، باعث شد تا هنرمندان خانه تئاتر در آلمان، لباس هایی را در عرصه و صحنه بازیگری انتخاب کنند که بیش ترین جذبه و شادی را برای تماشاگران به همراه داشته باشد. این انتخاب، غالبا، از طریق رنگ، طرح، مد و ... عملیاتی شده و به صورت عامدانه یا گاهی ناآگاهانه در جهت بهبود وضعیت روحی شهروندان جامعه آلمانی تدارک دیده شده است.    

ویژگی های لباس فرم پرستاران و بیماران بستری در بخش کودکان، به لحاظ طرح، جنس و رنگ با توجه به استانداردهای ملی و جهانی در بیمارستان مادر و کودک غدیر در شیراز بررسی شد. پرسش های پژوهش: سازگاری پوشاک پرستاران و بیماران بستری با استانداردهای پوشش وزارت بهداشت به چه میزان است و میزان رضایت مندی از آن چگونه است؟ هدف، تبیین ویژگی های پوشاک پرستاران و کودکان بیمار در جهت بهبود کیفیت طراحی لباس و بهینه سازی آن در راستای استانداردهای پوششی است. به طور کلی، لباس بیماران، باید با قابلیت دسترسی آسان به اعضای بدن بوده و از جنس خالص یا ترکیبی از الیاف طبیعی پنبه و رنگ های شاد و نقش پارچه متناسب با کودکان باشد. لباس پرستاران بر مبنای استانداردها، باید جیب دار با نواردوزی در مچ آستین و از الیاف طبیعی باشد. نوع تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و روش تحقیق، تحلیلی- توصیفی است. جمع آوری اطلاعات، به روش نمونه ای تصادفی ساده بوده و جهت تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS ، و از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. به واحدهای مورد مطالعه درباره هدف و نحوه کار، اطلاعات لازم داده شد و رضایت شفاهی از آنان اخذ شد. نتایج نشان داد که طرح، جنس و رنگ لباس فرم پرستاران رضایت بخش بوده و رضایت مندی از لباس کودکان بستری از دیدگاه والدین، در حد متوسط و با استانداردهای پوشش وزارت بهداشت، در حد معمول، سازگاری دارد. یافته ها نشان داد، علی رغم تغییرات لباس پرستاران و بیماران در طی تاریخ، اکنون لباس ها از منظر جنس پارچه، رنگ و نوع دوخت از استاندارد ویژه ای تبعیت می کنند. بیمارستان غدیر شیراز هم دارای سطح نسبی رضایت مندی افراد از البسه کاربردی است.  

نقوش تزئینی در معماری و منسوجات عصر قاجار منعکسکننده آراء هنرمندان عصر بوده است. تغییرات نقشپردازی بنابر زیباشناسی زمانه و میزان آرمانگرایی هنرمندان متفاوت است. اهداف اصلی پژوهش، بررسی مضامین نقوش تزئینی در معماری و منسوجات قجری و تبیین آراء هنرمندان ایرانی در اجرای تصویرنگاری در هنر عصر قاجار است. پرسش اساسی این نوشتار، کیفیت مضامین عاشقانه و حماسی نقوش تزئینی در معماری حمام مهدیقلیخان و سه پارچه قلمکار و خوانش محتوایی آنها است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی با رویکرد تاریخی و شیوه جمعآوری اطالعات، اسنادی است. نتایج تحقیق گواه آن است که مضمون نقشمایهها اکثراً روایی و در شرح رخدادی بوده است. عناصر تأثیرگذار در دیوارنگارههای حمام مهدیقلیخان مشهد و پارچههای قلمکار تحت نظر هنرمندان این دوره در قالب مضامین اساطیری، حماسی و زندگی روزمره که ریشه در باورها و اعتقادات مردم داشته، بوده است. عالوه بر مضامین قراردادی و سفارشی همچون درباریان و اعیان، صحنههای تاریخی، داستانی، جنگ و شکار، از موضوعات گل، دختران، زندگی روزمره، ماه تولد و اسلیمیها و مذهبی استفاده شده است. شیوه کلی ترسیم نقشمایهها اغلب بر اساس اصول ذهنی هنرمند، بدون رعایت پرسپکتیو، آرمانگرایی در اندامها و گاه تشابهنمایی با واقعیت و بدون رعایت مقیاس در سطح زمینه برای پر کردن متن اثر، فضاسازی مشترک و مطابق ایده هنرمند در انواع آثار هنری، گاه فرنگیگرایی در کاربرد اشیا و نحوه چیدمان زمینه و البسه بوده که همگی بر اساس تحوالت فرهنگی و تغییرات گرایش در آداب و باورها متغیرند.

پرده نگاری در عصر قاجار از هنرهای رایج پارچه آرایی است. نحوه بافت پرده ها، نوع چاپ نقوش، کاربرد وسایل خاص در تزیین آن ها، کیفیت دوخت ها، نوع روایات انتخابی و مکان استفاده از پرده ها، همگی به میزان ارزشمندی آن می افزاید. اکنون نمونه هایی از این هنر در موزه های ایران و جهان نگهداری می شود. دو پرده قلاب دوزی با نقوش روایی از عصر قاجار -که در گنجینه موزه ملک و نیاوران نگهداری می شوند-دارای نقش مایه های انسانی و سایر نقوش با اندازه هایی تقریباً مشابه هستند. لذا، تطابق آن ها جهت بررسی میزان اشتراک و افتراق نقوش و نوع بافت، مدنظر نگارندگان می باشد. پرسش های اساسی: ویژگی های بصری و مفهومی دو پرده قلاب دوزی مذکور کدامند؟ و تطابق مضامین روایی دو پرده از منظر وجوه اشتراک و افتراق با یکدیگر چیست؟ اهداف اصلی، بررسی مضامین روایی دو پرده قلاب دوزی و تبیین ویژگی های تفکراتی هنرمندان ایرانی در اجرای دیوارآویزهای عصر قاجار است. نتیجه آن است که، تصویر کردن روایات مقبول تاریخی و افسانه ای، مطابق روایات اسنادی و بنابر اسلوب لباس آرایی و صحنه آرایی قجری در این عصر، رواج داشته است. بزرگ نمایی شخصیت های اصلی داستان و کاربرد چاپ به همراه دست دوزی ها و چهره آرایی جهت قدرت نمایی و نوع قرارگیری شخصیت های برتر در ترکیب بندی روایت، در عصر قاجار مشهود است. روش تحقیق به شیوه توصیف تاریخی- تحلیلی با رویکرد کیفی است و روش گردآوری مطالب، با استناد به کتاب های تاریخی دست اول و اسناد موجود در موزه ها است.<br />  <br />  

آثار هنری همواره منعکس کننده آراء هنرمندان بوده اند. در این میان، پارچه بافی صفوی در قرن10 تا اواسط 12ه.ق. و نیز پارچه بافی عثمانی در همسایگی ایران، در همین اثنای تاریخی، دارای گستره وسیعی از نقش، رنگ، بافت و با ترکیب بندی های خاص بوده و حائز اهمیت بسیاری هستند. چهار نوع سبک بافت پارچه صفوی و پنج نوع سبک در دوره عثمانی رواج داشت. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی شاخص های مذکور روی پارچه های ایران و عثمانی صورت می پذیرد. پرسش های اساسی این نوشتار 1- بررسی وجوه اشتراک و افتراق پارچه های عصر صفوی و عثمانی است. 2- تأثیرپذیری نقوش و رنگ های پارچه های صفوی بر عثمانی است. به طور کلی، از جمله علل تأثیرپذیری هنرها بر یکدیگر شرایط سیاسی و فرهنگی میان آنها بوده که البته حضور هنرمندان ایرانی در دربار عثمانی اثبات این ادعاست. نتایج تحقیق گواه آن است که پارچه بافی صفوی بر عثمانی تأثیر گذاشته و تفاوت هایی نیز قابل مشاهده است. مسئله شاخص آنکه بنابر اسناد مکتوب، تاکنون اعتقاد بر عدم کاربرد نقوش حیوانی در عصر عثمانی بوده، در حالی که در این پژوهش با نمایش پارچه های منقوش با تصاویر گوزن، کبوتر و طاووس، این ادعا را کم رنگ می سازد. رنگ قرمز وجه مشترک پارچه ها و کاربرد تعداد محدود رنگی در عثمانی و تنوع رنگ در پارچه های صفوی، وجه تمایز آنهاست. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی است. شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است. 

فرهنگ ایرانی مجموعه ای از سنن، آیین، مذهب و زبان است که توانسته در میان اقوام به اصولی نسبتاً واحد برسد. هویّت (پرسش از کیستی) از نگرش های فرهنگی زاده شده و جایگاه انسان در هستی را نشان می دهد. هویّت گاه بالذات و گاه بالعَرَض است. مسأله پوشاک به عنوان یک شأن انسانی، نمودی از هویّت فرهنگی به شمار می رود. بنابر این، ارتباط هویّت و لباس اینگونه است که شأن عرضی یا صورت ظاهری لباس، برآمده از رفتار بشری و بالتبع دارای اجزائی متغیر است و بخش ذاتی آن محتوای عمیق دارد و معانی آن، با خُلق انسانی مرتبط است که مفهومی والاتر، ثابت یا با تغییرات کم تر دارد، چرا که این مفاهیم از بطن انسان و فرهنگ برآمده از آن نشأت می گیرند.این نوشتار با هدف بررسی جایگاه لباس، یکی از نمودهای هویّت فرهنگی و بیان مؤلّفه های لباس ایرانی اجرا شد و در صدد پاسخگویی به این پرسش اساسی بود که مؤلّفه های هویّتی در لباس ایرانی کدام است؟ روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای بود. نتایج پژوهش گواه آن بود که کارکرد طرح، رنگ، بافت و تزئینات در لباس، علاوه بر جنبه زیبایی بخشی، سبب حفظ حرمت بشری و متناسب با تفکّر بومی و ملّی، همسو با شرایط زمانی و مکانی و هم سنخ با ارزش های تمثیلی در هنرهای سنّتی ایرانی است. به جهت دستیابی به نتایج مطلوب، ایده های برخی نظریه پردازان سنت گرا و کتب تاریخی قرن اخیر در باب پوشاک بررسی شد.

پیکرنگاری روی پارچه ها از دوران گذشته تا اوایل صفوی در ایران به انحاء گوناگون رواج داشت و در زمان شاه عباس به اوج رسید و در مکتب اول قاجار به شیوه صفویان ادامه یافت. نقش انسانی به صورت کالبدی رسمی یا غیررسمی روی پارچه نقش بسته و تأثیرات نقوش روی پارچه و سایر هنرها در شیوه اجرا و مضمون مشهود است. تغییرات نقش پردازی در نوع چهره پردازی به صورت آرمانی و غیرآرمانی و در شکل اندامی پیکره های منقوش بر پارچه ها با شیوه ترسیم شکل کلی اندام بنا بر زیباشناسی زمانه و نوع لباس رایج عصر و ترکیب فیگور بسته به قراردادها مشاهده می شود. نتایج گواه آن است که عوامل فرهنگی مؤثر شامل عوامل داخلی (دین و تأثیر نگارگری و ادبیات) و عوامل خارجی (حضور سیاحان، تأثیرات فلسفه غربی، تأثیر هنرمندان دیگر کشورها و حمایت های درباری) است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است و بنابر اسناد معتبر تاریخی به ارزیابی و تطبیق داده ها پرداخته شده است. روش گردآوری اطلاعات، اسنادی (مکتوب و تصویری در موزه ها) است.