محمد غفاری مجلج

شناسایی دانش آموزان سرآمد و تدوین و اجرای روشهای کارآمد آموزشی برای آنها از دغدغه های هر نظام آموزشی است و معلمان مهم ترین و تاثیرگذارترین عوامل دخیل در این فرآیند به شمار می روند. بنابراین، پژوهش کیفی حاضر به جستجو در باورهای معلمان در این دو موضوع می پردازد. جامعه آماری معلمان متوسطه اول در سه شهر غرب مازندران بودند که 14 نفر از ایشان (هفت مرد و هفت زن) از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. سپس، داده ها بر مبنای تحلیل محتوای مضمونی مورد کدگذاری و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تحلیل داده ها، در بخش مربوط به باورهای معلم درباره دانش آموزان سرآمد، به پیدایش چهار مضمون کلی توانمندی شناختی، توانمندی فراشناختی، مهارتهای اجتماعی، رفتار کلاسی منتهی شد. همچنین، در بخش مربوط به فعالیت های آموزشی معلمان هم سه مضمون کلی روش تدریس، تکالیف و تمرینات، نقش هدایت معلم حاصل شد. یافته ها نشان دادند که معلمان از درک عمیق و چندبعدی در تشخیص سرآمدان برخوردارند و از سطح معیارهای عملکردی و شناختی ساده فراتر می روند. آنها همچنین درباره فعالیت های آموزشی مناسب نیز دیدگاه های خلاق و نوآورانه ای دارند. در پایان پیشنهادهایی برای بهبود فرآیندهای آموزشی و پژوهشی مرتبط ارائه شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش انواع رفتارهای رهبری مدیران مدارس در یادگیری تیمی معلمان بود. جامعه پژوهش کلیه معلمان دوره ابتدایی شهرستان قروه به تعداد 548 نفر بودند که از این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر مبنای جدول مورگان نمونه ای به حجم 225 نفر انتخاب شد. روش پژوهش همبستگی و از طریق مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه رفتار های رهبری استرانگ (2005) و پرسشنامه یادگیری تیمی برسو و همکاران (2008) استفاده شد. جهت تعیین پایایی و روایی ابزار از تکنیک های آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. نتایج بیانگر پایایی و روایی مطلوب ابزار بود. جهت تحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار Lisrel v.10.20 استفاده شد. نتایج بیانگر آن بودند که: رفتار رهبری وظیفه محور مدیران مدارس دارای اثر مثبت، مستقیم و معنادار (27/0) در سطح 05/0 بر یادگیری تیمی معلمان با مقدار تی (98/4) بود. رفتار رهبری فرد محور مدیران مدارس دارای اثر مثبت، مستقیم و معنادار (50/0) در سطح 05/0 بر یادگیری تیمی معلمان با مقدار تی (34/9) بود. همچنین رفتارهای دوگانه رهبری مدیران مدارس قادر به تبیین 38 درصد واریانس یادگیری تیمی معلمان هستند که این مقدار دارای تی (41/8) و بیانگر معنادار بودن واریانس تبیین شده یادگیری تیمی معلمان توسط رفتارهای دوگانه رهبری مدیران مدارس بود.

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی اثر خود افشایی اساتید بر کم رویی دانشجویان رشته زبان انگلیسی با نقش میانجی امنیت روانشناختی می-باشد. این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی بوده و با روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری شامل دانشجویان رشته زبان انگلیسی دانشگاه-های استان مازندران بود و حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 384 نفر تخمین زده شد. برای گردآوری داده ها از سه پرسشنامه استفاده شد که روایی و پایایی آن با استفاده از آزمون تحلیل عاملی تاییدی و آلفای کرونباخ به تایید رسید. همچنین، برای پاسخ به پرسشهای تحقیق از مدل معادلات ساختاری با نرم افزار لیزرل و جهت سنجش معنی داری از آزمون سوبل بهره گرفته شد. نتایج حاکی از آن است که خودافشایی اساتید و کم رویی دانشجویان دارای همبستگی معنادار اما معکوس هستند. بعلاوه، مشخص شد که خودافشایی اساتید بر کمرویی دانشجویان و نیز امنیت روانشناختی ایشان تاثیر معناداری دارد. همچنین، با توجه به نتیجه آزمون سوبل، مشخص شد که خودافشایی بر کم رویی با نقش میانجی امنیت روانشناختی اثر غیرمستقیم دارد. در نتیجه، با توجه به بیشتر بودن اثر مسیر غیرمستقیم از مسیر مستقیم و نتایج آزمون معناداری می توان گفت وجود متغیر میانجی تاثیر را افزایش داده و نقش میانجی امنیت روانشناختی مورد تایید واقع می شود.

انتخاب و اجرای ارزشیابی تکوینی به عنوان یکی از شیوه های جایگزین ارزشیابی سنتی، علیرغم مزیت ها و جذابیت های فراوان، با دشواری و چالش های متعددی روبرو بوده است. پژوهش پیمایشی حاضر با رویکرد کمی به بررسی عوامل فردی و زمینه ای که بر عملکرد معلمان در این باره اثرگذارند، می پردازد. به این منظور، از میان معلمان مقاطع ابتدایی و متوسطه غرب مازندران یک نمونه آماری شامل 592 نفر از طریق نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شده و به پرسشنامه های مربوط به عملکرد معلمان در ارزشیابی تکوینی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از تحلیل عاملی و معادلات سختاری مورد بررسی قرار گرفتند. در نتیجه، ضمن تایید روایی و پایایی پرسشنامه ها، مشخص شد که خودکارآمدی معلمان، جمعیت معلمان شاغل در مدرسه، و حمایت مدرسه از معلمان بیشترین تاثیر را بر اجرای ارزشیابی تکوینی دارند. همچنین، معلمان مقطع متوسطه رغبت بیشتری به این شیوه ارزشیابی نشان دادند. بعلاوه، سابقه تدریس و گرایش به ارزشیابی تکوینی نیز رابطه معکوس داشتند. نتایج نشان دادند که عواملی همچون ویژگی های دانش آموزان و موضوع و عنوان درس تاثیر معناداری بر تمایل و عملکرد معلمان در ارزشیابی تکوینی ندارند. در پایان، پیشنهادهایی درباره آموزش تکنیکهای عملی و ایجاد فضای حمایتی برای تشویق معلمان به استفاده از ارزشیابی تکوینی ارائه شده است.

ایجاد محیط یادگیری حرفه ای پویا برنامه محور برای تسهیل توسعه حرفه ای برنامه های درسی بین رشته ای می باشد که آینده دانش آفرینی نوین در دانشگاه ها رقم می زند. پژوهش حاضر با هدف طراحی محیط یادگیری حرفه ای پویا مبتنی بر برنامه درسی بین رشته ای با رویکرد اثربخشی دانش آفرین به منظور ارائه مدل می باشد. روش پژوهش حاضر بصورت کیفی – کمی است. جامعه آماری تحقیق کیفی عبارت است اعضای هیات علمی نخبه آموزشی وپژوهشی که به صورت مصاحبه و روش کیفی از 30 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی شمال کشور (استان مازندران، گیلان وگلستان). بخش کمی با توجه به حجم جامعه 3725 نفری به تعداد 250 نفربصورت نمونه ب با روش نمونه گیری منطقه ای بررسی شد. برای تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات از نرم افزار SPSS 26 و همچنین از نرم افزار pls 3 استفاده شد. با استفاده از روش کدگذاری تحلیل محتوای کیفی مبتنی بر مصاحبه با نخبگان و با استفاده از دلفی فازی مولفه های محیط یادگیری حرفه ای پویا در برنامه ریزی درسی بین رشته ای با نگاه به اثر بخشی دانش آفرین شناسایی ورتبه بندی شده و با استفده از مدل ساختاری وزن های اثربخشی بدست آمده است. نتایج نشان داد که تمامی مولفه های محیط یادگیری حرفه ای پویا در حوزه برنامه ریزی درسی بین رشته ای شناسایی واز بعد معناداری در پژوهش مورد تأیید قرار گرفتند و با بررسی مضامین، مفاهیم و تحقیقات کمی وکیفی الگوی محیط یادگیری حرفه ای پویا برپایه برنامه ریزی درسی بین رشته ای با رویکرد اثربخش دانش آفرین تبیین گردید.

آموزش و پرورش، به منظور حفظ و ارتقای نقش خود در امر تعلیم و تربیت دانش آموزان، ناگزیر از به کارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تبیین عوامل مؤثر بر استفاده معلمان ابتدایی شهرستان بندرانزلی از فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی در فعالیت های آموزشی به انجام رسید. این پژوهش، کمی- کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، پیمایشی است. از 280 نفر معلم ابتدایی شهرستان بندرانزلی، 162 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که امکانات فنی مربوط به فن آوری اطلاعات و ارتباطات در تعیین هدف، عمده ترین عامل مؤثر بر میزان به کارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات توسط معلمان هستند. بر اساس نتایج تحقیق، سه عامل از تحلیل عاملی اکتشافی استخراج شد: عامل اول هدف و محتوا، عامل دوم روش تدریس و ارزشیابی و عامل سوم امکانات فنی که در مجموع 83/74% از واریانس کل را تبیین کرده اند. با توجه به یافته های تحقیق، فراهم ساختن امکانات فنی و ارتقای صلاحیت های معلمان از طریق برگزاری دوره های ضمن خدمت مناسب پیشنهاد می شود.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی عوامل فردی و آموزشی (سازمانی) موثر بر بهره وری با هدف ارائه مدل پیش بینی بهره وری کارکنان غرب منطقه 3 دانشگاه آزاد اسلامی است. تعهد سازمانی، رضایت شغلی به عنوان متغیر فردی وکیفیت زندگی کاری با پنج بعد: حقوق و مزایا ، آموزش و فرصت های تحصیلی، طراحی شغل ، مشارکت در تصمیم گیری، فضای کار به عنوان متغیر آموزشی (سازمانی) موثر بر بهره وری در نظر گرفته شدند. این متغیرها همگی دارای ماهیت فردی و آموزشی (سازمانی) هستند واساس انتخاب آنها نیز بدین جهت بوده که تاثیر متغیرهای فردی و آموزشی(سازمانی) موثر بر بهره وری مکشوف شود . جامعه آماری در این پژوهش کلیه کارکنان واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 3 کشور در سال 1389 با حجم 563 نفر است که تعداد 247 از طریق از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با رعایت نسبت ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات متغیرها از پرسشنامه 32 سوالی بهره وری کارکنان عبدالملکی و همکاران(1378)، پرسشنامه 29 سوالی کیفیت زندگی کاری عبدالملکی و همکاران(1378)، پرسشنامه 12 سوالی تعهد سازمانی کارکنان آلن و می یر و پرسشنامه رضایت شغلی چند درجه ای پاپ اسمیت استفاده شد. داده های حاصل از آزمون ها با استفاده از روش آماری رگرسیون چند گانه و تحلیل مسیر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. در بررسی تفکیکی متغیرها، رضایت شغلی بیشترین نقش را در بهر ه وری دارا بود ولی در مدل مسیر با در نظر گرفتن اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرها و عوامل ، متغیر حقوق و مزایا به جهت گستره تاثیر گذاری آن در ابعاد فردی و آموزشی(سازمانی) نشان داد می تواند بهترین مسیر انتخابی برای رسیدن به بهره وری باشد. همچنین این نتیجه بدست آمد کلیه متغیرهایی که مستقیم و غیر مستقیم با بهر ه وری ارتباط داشتند از کیفیت زندگی کاری تاثیر می پذیرند با استناد به این نتیجه می توان ضرورت توجه به این بعد را نیز در بهره وری مدعی شد.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نظام آموزشی تربیت معلم در عصر فن آوری اطلاعات و ارتباطات براساس تحلیل مبانی فلسفی و اجتماعی آن از دیدگاه معلمان و دانشجویان انجام شد. این پژوهش با عنایت به روش تحقیق، توصیفی از نوع زمینه یابی است. جامعه آماری آن را کلیه معلمان مشغول به تدریس در نظام آموزش و پرورش و دانشجو معلمان در حال تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی و مراکز آموزشی آموزش و پرورش تشکیل داده که تعداد آنها 4366 نفر برآورد شد. برای انتخاب نمونه آماری، از روش نمونه گیری تصادفی - طبقه ای استفاده شد، که نمونه آماری مورد پژوهش از جامعه مورد نظر براساس جدول مورگان، 349 نفر تعیین شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته بود که از گویه های مبتنی بر دلالت های فلسفی و اجتماعی در نظام آموزشی مراکز تربیت معلم در عصر فن آوری اطلاعات و ارتباطات تشکیل شده بود. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون یومان – ویتنی و آزمون t دو گروه مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که تفاوت معناداری در مبانی فلسفی نظام آموزشی تربیت معلم بین دیدگاه دانشجو معلمان و معلمان وجود دارد. هم چنین بین دیدگاه معلمان و دانشجویان نسبت به مبانی اجتماعی نظام آموزشی و برنامه ریزی درسی تربیت معلم در عصر فاوا تفاوت معنی داری وجود داشته است.

هدف از این پژوهش، طراحی و ارزیابی مدل علی خلاقیت و نوآوری مدیران آموزشی مدارس ابتدایی، راهنمایی و متوسطه ی شهر تهران بوده است. جامعه ی آماری این پژوهش، کلیه ی مدیران مدارس دوره ی ابتدایی، راهنمایی و متوسطه ی مناطق نوزده گانه ی شهر تهران بوده است که در سال تحصیلی 89-88 دارای سمت مدیریت بوده اند. برای انتخاب گروه نمونه، از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با رعایت نسبت ها استفاده شد که در مجموع از بین 1291 مدیر، تعداد 308 (147 مدیر مرد و 161 مدیر زن)، انتخاب شدند. پژوهش از نوع توصیفی و طرح همبستگی و بویژه روش مدل یابی معادلات ساختاری است. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه های خلاقیت تورنس(1959)، پرسشنامه ی نوآوری سازمانی امید و همکاران (2002)، پرسشنامه ی فرهنگ سازمانی دنیسون (2000)، پرسشنامه ی جو سازمانی بنجامین و بارتلت (1974)، پرسشنامه-ی یادگیری سازمانی نیف (2001) و پرسشنامه ی مدیریت دانش راولف و بیجرس (1999) می باشد. تمامی این پرسشنامه ها غیر از پرسشنامه ی خلاقیت تورنس (1959)، در این زمینه ترجمه و در جامعه ی آماری از راه تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، هنجاریابی و نرم شدند. برای تجزیه و تحلیل داده-ها از شاخص های آمار توصیفی و آمار استنباطی با روش های میانیگن وزنی، آزمون فریدمن، مدل یابی معادلات ساختاری و بویژه تحلیل مسیر تاییدی، تی مستقل و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که الف) وضعیت خلاقیت و نوآوری در مدیران مدارس شهر تهران در حد متوسط است. ب) وضعیت متغیرهای فرهنگ سازمانی،جو سازمانی،یادگیری سازمانی و مدیریت دانش به عنوان متغیرهای اثر گذار بر خلاقیت و نوآوری در مدیران مدارس شهر تهران در حد متوسط است. ج) فرهنگ سازمانی، مدیریت دانش، یادگیری سازمانی و جو سازمانی به ترتیب بیش ترین تا کم ترین تاثیر را در نوآوری و خلاقیت مدیران دارند. د) متغیرهای فرهنگ سازمانی، جو سازمانی، یادگیری سازمانی و مدیریت دانش دارای رابطه و اثر مستقیم، مثبت و معنادار با متغیر خلاقیت در مدیران مدارس شهر تهران هستند. و) متغیرهای خلاقیت، فرهنگ سازمانی، جو سازمانی، یادگیری سازمانی و مدیریت دانش دارای رابطه و اثر مستقیم، مثبت و معنادار با متغیر نوآوری در مدیران مدارس شهر تهران هستند. ر) مدل علی خلاقیت و نوآوری مدیران مدارس شهر تهران برازش دارد. بنابراین، می توان گفت برای افزایش خلاقیت و نوآوری در مدارس باید به تقویت متغیرهای فرهنگ سازمانی، جو سازمانی، یادگیری سازمانی و مدیریت دانش پرداخت.