علیرضا پویا

تصمیم گیرندگان سازمانی گاهی دچار رفتاری می گردند که در آن علیرغم دریافت بازخوردهای منفی حاصل از تصمیمات گذشته شان بر این تصمیمات پافشاری و آن را ادامه می دهند. علل مختلفی در رابطه با این پدیده سازمانی بیان شده و دسته بندی هایی برای آنها ارائه گردیده است که به علت نگاه تک بعدی و قدیمی بودن، جامع و دربرگیرنده تمامی علل این پدیده نمی باشند. در مطالعه حاضر با مروری جامع بر ادبیات تحقیق این پدیده، علل توجیه کننده آن شناسایی گردید و سعی شد به منظور ارایه نوع شناسی علل شناسایی شده پرسشنامه ای طراحی شود و سپس به روش تحلیل عاملی تاییدی فرضیه های تبیین شده مورد آزمون قرار گیرد. یافته های تحقیق نشان دهنده هفت نوع علت برای این پدیده بود که مشتمل بر عوامل روانی، ترس و نگرانی، اجتماعی، نظارت سازمانی، کارگزاری، پروژه ای و عوامل محیطی بودند که البته برای عامل کارگزاری شواهد تجربی کافی یافت نشد. در پایان نیز محدودیتهای تحقیق برشمرده و پیشنهاداتی برای پژوهشهای آتی آورده شد.

مدیریت و عملیات انبارداری یکی از بخش های ضروری در سازمان های تولیدی و خدماتی است. انبارداری یکی از اجزای اصلی هزینه بر در فعالیت های سازمان و سزاوار توجه بیشتر محققین به این حوزه است .این تحقیق مسئله انبارش بر اساس خوشه بندی اقلام را با در نظر گرفتن کلیه عوامل مؤثر در ذخیره سازی محصولات در انباری با محصولات حجیم و متنوع بررسی نموده است. هدف اصلی این تحقیق کاهش هزینه های حمل ونقل به هنگام جمع آوری و تحویل سفارش ها و استفاده مؤثرتر از فضای انبار می باشد. از تکنیک تحلیل خوشه ای کامینز برای حل مسئله خوشه بندی و از مدل برنامه ریزی ریاضی تخصیص تعمیم یافته برای حل مسئله تخصیص دسته های اقلام به محل های انبارش استفاده گردیده است که یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح باهدف مینیمم کردن هزینه حمل ونقل به هنگام جمع آوری و تحویل سفارش ها است. این تحقیق با شناسایی و در نظر گرفتن شاخص های تأثیرگذار و با استفاده از مدل برنامه ریزی ریاضی تخصیص تعمیم یافته و فرموله کردن شرایط واقعی مسئله و حل آن بصورت بهینه توانسته است رویکردی جامع را در خوشه بندی و تخصیص اقلام ارائه دهد و مدیران شرکت ها می توانند از این مدل برای کاهش هزینه های انبار خود استفاده نمایند. نوآوری تحقیق حاضر استفاده از خوشه بندی در مسئله تخصیص محل های انبارش به اقلام انبار و سپس مدل سازی ریاضی آن می باشد. مدل پیشنهادی در شرکت خانه سازی مشهد اجرا شد. به منظور اعتبارسنجی مدل، تعدادی مسئله شبیه سازی شده از مسئله واقعی طرح و با نرم افزار گمز حل شد.

هدف اصلی این پژوهش ارائه چارچوبی برای ارزیابی عملکرد شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد بر مبنای کارت امتیازی متوازن و تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره (بهترین بدترین فازی) است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، کمّی اسنادی است. جمع آوری داده های کیفی بر اساس نظر 15 خبره در طی مقطع زمانی بین سال های 1396 تا 1398 در شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد صورت پذیرفت. 9 معیار در منظر مالی، 16 معیار در منظر مشتریان، 8 معیار در منظر فرایند داخلی و 14 معیار در منظر رشد و توسعه و یادگیری برای ارزیابی عملکرد از طریق اسناد شرکت و پژوهش های پیشین شناسایی و وزن دهی شدند؛ بنابراین در این پژوهش تلاش شد به کمک تکنیک بهترین بدترین فازی وزن منظرها و معیارها به ترتیب محاسبه شود که منظر مشتریان بیشترین وزن و منظر رشد و توسعه و یادگیری کمترین وزن را به خود اختصاص دادند. درنهایت عملکرد شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد ارزیابی شد که نتایج پژوهش نشان داد عملکرد کلی شرکت در سال 1397 به نسبت سال 1396 کاهش یافته و در سال 1398 به نسبت سال های 1396 و 1397 بهبود یافته است.

اندازه گیری میزان بلوغ هم راستایی عملیاتی یا به عبارت دیگر بلوغ هم راستایی فرآیندهای کسب و کار و سیستم های اطلاعاتی به عنوان راهکاری برای ارزیابی میزان موفقیت پیاده سازی هم راستایی عملیاتی حائز اهمیت بوده است. این در حالیست که پژوهش های انجام شده در حوزه هم راستایی، عمدتاً به دنبال سنجش بلوغ هم راستایی در سطح استراتژیک بوده اند. لذا، نتایج حاصل از این مطالعات با توجه به تفاوت های هم راستایی استراتژیک و عملیاتی، کارآیی چندانی برای سنجش بلوغ همراستایی در سطح عملیاتی نداشته اند. از این رو، پژوهش حاضر چارچوبی برای سنجش میزان بلوغ هم راستایی عملیاتی ارائه داده است. بدین منظور، پس از تعیین ابعاد ده گانه هم راستایی عملیاتی و تأیید آن ها به کمک تحلیل عاملی تأییدی از شبکه های عصبی برای بررسی میزان اهمیت هر یک از این ابعاد استفاده شده است. در ادامه، بر اساس موقعیت هر یک از این ابعاد در ماتریس تحلیل اهمیت- عملکرد و بررسی میزان شکاف میان وضعیت موجود و مطلوب هر یک از آن ها از طریق آزمون مقایسه میانگین زوجی، سطح بلوغ هم راستایی عملیاتی برای هر یک از ابعاد مشخص شده است. مطابق با نتایج پژوهش، هم راستایی فرآیندهای غیربنیادین تجاری با سیستم های اطلاعات مدیریت در سطح بهینه شده، هم راستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی مدیریت در سطح بهبود یافته و مدیریت شده و هم راستایی فرآیندهای مدیریتی با سیستم های اطلاعاتی دانش محور، هم راستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی استراتژیک و همراستایی فرآیندهای غیربنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی دانش محور در سطح استقرار و تمرکز مشخص شده اند. همچنین، هم راستایی فرآیندهای مدیریتی با سیستم های اطلاعاتی استراتژیک، همراستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی دانش محور و هم راستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی عملیاتی در سطح تعهد و هم راستایی فرآیندهای پشتیبانی با سیستم های اطلاعاتی عملیاتی و هم راستایی فرآیندهای پشتیبانی با سیستم های اطلاعاتی دانش محور در سطح ابتدایی و تک نگری تعیین شده اند.

موضوع و هدف مقاله: پژوهش حاضر با هدف بررسی بودجه بندی مدارس با در نظر گرفتن وضعیت تجهیزات و ابنیه مدارس تحت سناریوهای متفاوت تعداد دانش آموزان انجام گرفته است. روش پژوهش: رویکرد پویایی شناسی سیستم ها جهت بررسی این سیستم در نظر گرفته شده است. نمودار علت و معلولی ترسیم و سپس نمودار انباشت و جریان ارائه شده است و پس از اعتبار سنجی مدل، سناریوهای مختلف اعمال و نتایج آن مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش: 50 درصد از تجهیزات و ابنیه این مدارس در وضعیت ضعیف می باشند ولی از آنجا که بودجه فعلی مدارس بر مبنای تعداد ثبت نام تخصیص داده می شود؛ فقط در سناریوی روند افزایش، بودجه ای جهت نوسازی تجهیزات در اختیار مدارس قرار داده می شود. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: شیوه بودجه بندی بر مبنای تعداد ثبت نام به تنهایی نمی تواند نیازهای مدارس را تامین نماید بلکه باید به وضعیت تجهیزات نیز در اعطای بودجه توجه نمود. تجزیه و تحلیل ناشی از اجرای دو سیاست افزایش نوسازی و افزایش تعمیرات و نگهداری در هر سه سناریو بیانگر بهبود شاخص وضعیت تجهیزات و ابنیه (FCI) بوده است.

مقدمه: باتوجه به اهمیت درک ارتباط بین ویژگی های شغلی با سبک تصمیم گیری، شخصیت و ویژگی های جمعیت شناختی برای مدیریت منابع انسانی صنایع دفاعی و با استفاده از تحقیقات مشابه در صنایع مورد مطالعه، اطلاعات مدیران سطوح مختلف مورد بررسی قرار گرفت. روش: با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره سه راهه (MANOVA) به بررسی تأثیر شخصیت (تیپ شخصیتی (AیاB) و مرکز کنترل درونی/بیرونی) و سبک تصمیم گیری 42 نفر از مدیران سطوح مختلف بر ویژگی های شغلی ایشان، پرداخته شد. نتایج: نتایج مطالعه نشان داد که تعامل تیپ شخصیتی و نوع استخدام، تعامل تیپ شخصیتی و سابقه کاری و نیز تعامل مرکز کنترل و نوع استخدامِ مدیران بر درک آنها از بردار ویژگی های شغلی تأثیرگذار است. همچنین باتوجه به MANOVA یک راهه، می توان گفت هرکدام از متغیرهای تیپ شخصیتی، حوزه کاری، سطح سازمانی و نوع استخدام، بطور جداگانه بر درک مدیران از ویژگی های شغلی تأثیرگذارند، اما سبک تصمیم گیری بر درک آنها از ویژگی های شغلی تأثیری نداشته است. بحث: از آنجا که در حوزه صنایع دفاعی ویژگی های شغلی خاصی حکمفرماست، لذا تیپ شخصیتی و مرکز کنترل مدیران این صنایع، بر درک آنها از این ویژگی های شغلی تأثیرگذار است. اما از آنجا که انعطافی در سبک تصمیم گیری وجود ندارد، تأثیر خاصی بر درک آنها از ویژگی های شغلی شان نداشته است. همچنین حوزه کاری و نوع استخدام مدیران به عنوان عوامل مؤثر بر درک آنها از ویژگی های شغلی شناخته شد.

تاکنون در ایران اقدامات مختلفی در راستای افزایش همکاری های دانشگاه و جامعه، به خصوص صنعت انجام شده است؛ اما نبود نگاه سیستمی و پویایی های موجود باعث شده است تا ارتباط دانشگاه با جامعه به خوبی بررسی نشود و بسیاری از زوایا نادیده گرفته شود. در این راستا هدف مطالعه حاضر، ارائه مدل پویای ارتباط دانشگاه با جامعه با رویکرد پویایی شناسی سیستم برای رفع موانع و تعارضات با توجه به داده های تاریخی است. برای این منظور سه متغیر اصلی مقاله نویسی، کیفیت آموزش و طرح های برون دانشگاهی در نظر گرفته شده است. ارتباط بین این شاخص ها در مدل پژوهش حاضر از طریق متغیر ظرفیت در دسترس اعضای هیئت علمی است که منبع مشترک بین هر سه متغیر اصلی نیز است. برای اعتبارسنجی مدل از آزمون بازتولید رفتار و تحلیل حساسیت مدل استفاده شد. پس از تأیید اعتبارسنجی مدل سیاست های مختلف بررسی و بهترین سیاست به منظور بهبود سه متغیر اصلی با توجه به منبع مشترک ظرفیت در دسترس اعضای هیئت علمی انتخاب شد. یافته های شبیه سازی نشان داد که تسهیم بودجه دانشگاه در شاخص های اصلی مقاله نویسی، کیفیت آموزش و طرح های برون دانشگاهی تحت تأثیر اختلاف مقاله نویسی، کیفیت آموزش و طرح های برون دانشگاهی با مقدار هدف گذاری شده نتایج قابل قبولی داشته است.

سنجش و مقایسه کمّی و کیفی انتشارات علمی دانشگاه ها از شیوه های بسیار مفید ارزیابی نسبی تولیدات علمی بر مبنای امکانات و فرصت های موجود است. در نظام های رتبه بندی مختلف، ارزیابی تولیدات علمی بر مبنای شاخص های مختلفی صورت می گیرد که آگاهی از این شاخص ها و بررسی نقاط قوت و ضعف دانشگاه ها با توجه به این شاخص ها، جهت دهنده بسیار خوبی برای رسیدن به جایگاهی برتر و بهتر است. در این تحقیق سعی شده با استفاده از روش های تحلیل واریانس چندمتغیره، وجود یا عدم وجود تفاوت جایگاه دانشگاه های ایران با دانشگاه های برتر جهان در نظام رتبه بندی لیدن بررسی و عوامل مؤثر بر دلایل این تفاوت ها به کمک تحلیل تشخیصی مشخص گردد. برای تحقق این امر، دانشگاه های موجود در رتبه بندی پایگاه Web of Science که در  سال های 2013-2010 دارای تولید علمی بودند مورد بررسی قرار گرفته اند. به این صورت که 13 دانشگاه ایرانی موجود در نظام رتبه بندی لیدن به عنوان گروه یک، 25 دانشگاه هم رتبه با دانشگاه های ایران در این نظام به عنوان گروه دو و 25 دانشگاه برتر این نظام هم در گروه سه قرار گرفتند. با توجه به نتایج بدست آمده هر یک از شاخص های تعداد مقالات، تعداد کل استنادات، تعداد کل استنادات بر اساس رشته و سال، تعداد استناد 1%، سهم انتشارات مشترک داخلی، سهم انتشارات مشترک فاصله طولانی، میانگین استنادات بر اساس رشته و سال باعث شده است دانشگاه های برتر ایران در جایگاهی پائین تر از دانشگاه های برتر جهان قرار گیرند. همچنین ترکیب عواملی همچون تعداد و سهم انتشارات مشترک بین المللی، تعداد انتشارات مشترک فاصله کوتاه، تعداد انتشارات مشترک فاصله طولانی، سهم استناد 1%، سهم انتشارات مشترک بین المللی، سهم انتشارات مشترک صنعت، سهم انتشارات مشترک فاصله کوتاه، سهم انتشارات مشترک فاصله طولانی باعث ایجاد تمایز بین این دو گروه از دانشگاه ها شده است.

سطوح منطقه ای و محلی به عنوان سطحی از فضای مدیریت و اجرای سیاست های توسعه ای، همواره مورد توجه محافل علمی، سیاست گذاری و اجرایی بوده است. در این راستا، مدل های نوین بر توسعه پایدار تأکید داشته اند. توسعه پایدار یک منطقه، نه تنها باید با منابع گوناگون آن هماهنگ باشد، بلکه می باید مبتنی بر محیط اجتماعی و فرهنگ بومی کشور و منطقه نیز باشد تا بتواند به پایداری و موفقیت برسد. لذا در تحقیق حاضر، مدل پویا از مدل مثلث توسعه اقتصادی- فرهنگی در ترکیب با ابعاد توسعه پایدار (اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی) ارائه شده است. مدل مثلث توسعه اقتصادی- فرهنگی، یک مدل غیردینامیکی با چهار بعد کارگزاران حکومت، نمایندگان مجلس، بخش خصوصی (معین های اقتصادی) و ائمه جمعه است. در این مدل همکاری و هماهنگی، این چهار بعد لازمه توسعه منطقه ای تلقی شده است. با توجه به پیچیدگی توسعه اقتصادی پایدار که از عوامل گوناگون و تعاملات زیاد تشکیل می گردد، در این تحقیق، از رویکرد پویایی شناسی سیستم ها استفاده می شود. نتایج اجرای مدل، نشان می دهد تولید ناخالص داخلی حقیقی استان، آب و جمعیت شاغل مطابق نمودار مرجع است و لذا اعتبار مدل تأیید شد. برای نشان دادن تأثیر حضور معین، سه سناریو بررسی شد و نتایج نشان داد که حضور معین، تأثیر افزایشی یکباره و جهشی بر تولید ناخالص داخلی حقیقی منطقه نداشته، بلکه به صورت بسیار ملایم و با تأخیر، به روند رشد تولیدات کمک نموده است.  

در دهه های اخیر به دلیل پیدایش توسعه پایدار، مردم جهان توجه بیشتری به حفاظت از محیط زیست و منابع زیستی دارند. این نگرش مثبت باعث گردیده که مدیران صنایع مختلف در پی رویکرهای عملیاتی جهت ارتقاء عملکرد سازمانی خود با رعایت نکات زیست محیطی به عنوان یک مزیت رقابتی باشند. بدین منظور، هدف این مقاله، ارائه الگویی ترکیبی جهت خوشه بندی صنایع استان بوشهر از لحاظ توجه به میزان سبزیت در زنجیره تامین می باشد. برای این کار، شاخص مؤثر با مطالعه ادبیات موضوعی و مصاحبه با متخصصین شناسایی و سپس با بکارگیری رویکرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی، میزان اهمیت هر یک از شاخص های مؤثر بر میزان سبز بودن مدیریت زنجیره تأمین محاسبه گردیدند. سپس با بکارگیری رویکرد فازی سی مینز صنایع موجود در قلمرو مکانی تحقیق خوشه بندی گردیدند. لازم به ذکر است که جامعه آماری این پژوهش را مدیران،کارشناسان صنایع منطقه ویژه پارس جنوبی و نیز اساتید دانشگاهی تشکیل داده اند. جهت اکتساب داده های لازم از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که بسیاری از صنایع بدلیل درجه عضویت بسیار نزدیک هم در خوشه اول و هم در خوشه دوم قرار گرفتند. سپس به منظور تعیین میزان توجه به سبزیت صنایع هر خوشه، آزمون آماری تی استیودنت(t) در سطح معنی داری 0.05 انجام گرفت. نتایج تحلیل بیان می دارد که توجه صنایع عضو خوشه اول به محیط زیست بالاو در خوشه دو متوسط است. لذا، به مدیران صنایع عضو خوشه دو توصیه می گردد که جهت افزایش سطح توجه به محیط زیست، بر شاخص های آموزش و پژوهش، توجه به محیط و هزینه تمرکز بیشتری داشته باشند تا بتوانند علاوه بر افزایش عملکرد، معضلات زیست محیطی را نیز پیشگیری نمایند.

هدف: در جوامع کنونی، آموزش سواد رسانه ای به عنوان دانش و مهارت افراد در استفاده آگاهانه از رسانه ها ضروری است. از سویی در جمهوری اسلامی ایران، رسانه ملی با توجه به کارکردهایی که دارد می تواند نقش مؤثری در زمینه آموزش همگانی داشته باشد. ازاین رو در تحقیق حاضر، هدف اصلی شناسایی راهکارهای ترویج سواد رسانه ای از طریق رسانه ملی تعریف شده است. روش: محقق با استفاده از دو روش مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با کارشناسان، به جمع آوری یافته ها پرداخته است. یافته ها: یافته های به دست آمده حول پنج محور ظرفیت ها، موانع، راهکارهای مبتنی بر سیاست ها، راهکارهای مبتنی بر آموزش ها و نقش های کلیدی سازمانی دسته بندی شده است. نتیجه گیری: نتیجه تحقیق در چهار بخش کلی ظرفیت ها، موانع، راهکارها و نقش های کلیدی سازمانی به دست آمده است. در مجموع 30 راهکار شناسایی شده که از جمله آن ها عبارت است از: تعیین چشم انداز سواد رسانه ای، تنظیم دستورالعمل تهیه کنندگان، تولید برنامه بر مبنای سواد رسانه ای، بهره گیری از قالب سرگرم آموزی جهت انتقال مفاهیم سواد رسانه ای، تولید مخاطب تحلیل گر، پرسش گر و منتقد، رعایت استانداردهای رده بندی سنی و القاء رژیم مصرف رسانه ای، جریان سازی سواد رسانه ای، آموزش منابع انسانی، الگوبرداری و طراحی الگوی بومی سواد رسانه ای، ارائه آموزش های صریح و ضمنی سواد رسانه ای، آموزش مهارت های سواد رسانه ای، آموزش اصول نویسندگی و خبرنگاری.