میترا پشوتنی زاده

 هدف: باتوجه به افزایش نرخ استفاده از اینترنت و افزایش حجم اسناد الکترونیکی قابل مشاهده در وب، طبقه بندی خودکار متن تبدیل به یکی از روش های کلیدی برای ارتقای بازیابی اطلاعات و مدیریت دانش مجموعه های متنی دیجیتالی شده است. افراد با طبقه بندی متون می توانند اطلاعات موردنیاز خود را با دقت بیشتر و سرعت بالاتر جستجو و بازیابی کنند. آن چیزی که در بحث طبقه بندی خودکار اسناد حائز اهمیت است، برچسب گذاری اسناد به کلاس های از پیش تعریف شده است، به گونه ای که اسنادی که در یک طبقه جای می گیرند بیشترین شباهت و با اسناد سایر طبقه ها بیشترین تفاوت را داشته باشند و قابلیت استفاده از روابط معنایی را داشته باشد. در ای ن راس تا، پژوه ش حاض ر به بررسی نقش هستی شناسی و نمودار دانش در طبقه بندی خودکار اسناد متنی می پردازد.روش: این مطالعه به مرور پژوهش ها و اسناد مرتبط با کاربرد ابزارهای معنایی مانند هستی شناسی ها و نمودار دانش در طبقه بندی اسناد متنی پرداخته است. به منظور جمع آوری متون، سه پایگاه اطلاعاتی داخلی شامل «بانک اطلاعات نشریات کشور»، «پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» و «مرجع دانش» و سه پایگاه استنادی خارجی یعنی «وب آو ساینس»، «اسکوپوس» و «گوگل اسکالر» بدون درنظرگرفتن بازه زمانی در هر دو دسته بررسی شده است. یافته ها: نتایج واکاوی متون نشان داد در مدل فضای برداری ارتباط معنایی بین کلمات در نظر گرفته نمی شود و ترتیب کلمات در جملات از بین می رود. با نادیده گرفتن روابط معنایی و نحوی مختلف بین کلمات در زبان طبیعی، بازنمایی متفاوتی از اسناد فراهم می شود؛ اما هستی شناسی ها و نمودار دانش با دریافت معنای موجودیت ها و کلاس ها به تقویت مدل های یادگیری ماشینی کمک می نمایند. استفاده از این ابزارها به عنوان یک مرجع خارجی در حین فرایند طبقه بندی عمل می کند و دانش زمینه را برای مدل های طبقه بندی فراهم می نماید. به طورکلی استفاده از این ابزارها به ماشینن ها اجازه می دهند معنای داده هایی را که با آن ها کار می کنند، درک کنند.نتیجه گیری: کاربست هستی شناسی ها و نمودار دانش در طبقه بندی اسناد متنی می تواند موجب تقویت نتایج الگوریتم های یادگیری ماشین از طریق بهره برداری از دانش زمینه شود. این ابزارها می تواند معانی کلمات را از جملات دارای ابهام آزاد نموده و مشکلات مرتبط با زبان طبیعی را حل کند. استفاده از هستی شناسی و نمودار دانش می تواند به طور مؤثری در طبقه بندی اسناد متنی کمک کند و باعث ارتقای دقت و کارایی مدل های طبقه بندی شود؛ اما ساخت و ادغام هستی شناسی و نمودار دانش امری خسته کننده، زمان بر و پیچیده است که امکان پذیری و ارزش عملی آن ها را محدود می کند. در زبان فارسی علاوه بر مشکل مطرح شده در به کارگیری هستی شناسی ها و نمودار دانش در طبقه بندی اسناد، محدودیت هایی مانند ویژگی های خاص زبان فارسی در نگارش و محدودیت فنی وجود دارد؛ لذا استفاده از هستی شناسی و نمودارهای دانش عمومی و یا دامنه در بحث طبقه بندی اسناد نیازمند توجه به این محدودیت ها و پیچیدگی های فنی است و علاوه بر این مستلزم توسعه و تلاش های بیشتری بالأخص در زبان فارسی است.

با توجه به کارکرد علوم انسانی و تقاوت آن با علوم دیگر، این پژوهش به دنبال بررسی بروندادهای علمی و وزن هرکدام، معیارها و شاخص های ارزیایی، و رابطه هر برونداد و معیار در ارزیابی این علوم و به طور خاص در حوزه زبان و ادبیات است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر فرایند اجرای پژوهش، از نوع ترکیبی متوالی اکتشافی طی سه مرحله است: 1. شناسایی و وزن دهی بروندادهای علمی با روش کتابخانه ای، انجام مصاحبه، و فرایند سلسله مراتب تحلیلی (AHP)؛ 2. شناسایی معیارهای ارزیابی بروندادهای علمی با روش کتابخانه ای؛ و 3. تعیین اولویت های ارزیابی بروندادهای علمی از طریق استقرار عملکرد همزمان (CFD). بر اساس یافته ها، بروندادهای علمی به دو دسته تقسیم شد: 1. قالب ها: مقاله نشریه علمی، مقاله همایش، کتاب، طرح پژوهشی، و پایان نامه/ رساله؛ 2. فعالیت: در عرصه های سیاست گذاری، اجتماعی (علمی – ترویجی)، اجتماعی (رسانه ای)، و اقتصادی. معیارهای ارزیابی نیز به 8 دسته بستر ایجاد، ارائه و نشر؛ ساختار نگارشی؛ محتوا؛ اثرگذاری در محیط آنلاین؛ اثرگذاری علمی؛ اثرگذاری اجتماعی؛ اثرگذاری اقتصادی؛ و اثرگذاری فرهنگی بروندادهای علمی تقسیم شد که هرکدام شامل شاخص هایی است. در نهایت، بروندادها و معیارها با توجه به سه رویکرد و هدف تولید علم و ارتقای بنیادهای دانش، کاربردی بودن و پاسخگویی به مسائل جامعه، و آفرینش ادبی/ ادبیات خلاق اولویت بندی شده است. نظر به اهمیت و ضرورت ارزیابی متفاوت هر حوزه و رشته بنابر ماهیت هرکدام به عنوان عاملی مؤثر بر کاربرد و اثرگذاری بروندادهای علمی آن ها، سیاست گذاران پژوهشی می توانند با توجه به نتایج، رویکردی تازه در تصمیم گیری و وضع سیاست های ارزیابی بروندادهای علمی رشته های زبان و ادبیات و حوزه علوم انسانی به کار گیرند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین نوع آهنگ و عوامل مؤثر بر پذیرش نرم فزارهای فهرست نویسی اجتماعی توسط کتابداران کتابخانه های عمومی استان چهارمحال و بختیاری بر اساس نظریه اشاعه نوآوری راجرز انجام شد. روش: این پژوهش از نوع توصیفی و کاربردی است. نمونه آماری پژوهش شامل 97 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان چهارمحال و بختیاری تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی بود که به روشِ تصادفی-طبقه ای تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای محقق ساخته بر مبنای پژوهش حمدی پور (1392) بود. روایی آن توسط متخصصان رشته های علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم تربیتی (گرایش تکنولوژی آموزشی) تأیید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 824/0 محاسبه شد. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزارهای Excel ، SPSS23 و Amos23 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج پژوهش آهنگ پذیرش نوآوری فهرست اجتماعی نشان داد که اکثریت کتابداران جزء زودپذیران بوده اند. زنان، افراد رده سنی 31-40 سال، دارندگان مدرک کارشناسی ارشد و دکتری و سابقه کار 6-10 سال و 11-15 سال غالباً عضو این گروه بودند. نتایج تحلیل عامل تأییدی نشان داد که از میان ویژگی های ادراکی تنها «پیچیدگی» و «آزمون پذیری» بر آهنگ پذیرش تأثیری مثبت و معنادار دارند. آزمون تأثیر انواع تصمیمات نوآوری نیر نشان داد که فقط متغیر «تصمیمات اختیاری» بر آهنگ پذیرش دارای تأثیری معنادار اما منفی است. اصالت/ارزش: فهرست های اجتماعی مقوله ای است که بسیاری از کتابخانه های دنیا از آن استفاده می کنند و سنجش شرایط پذیرش آن در کتابداران ایران می تواند این مسیر پذیرش را هموارتر کند. به علاوه، نتایج این پژوهش برای برنامه نویسان نرم افزارهای کتابخانه ای و متولیان نهاد کتابخانه های عمومی کشور قابل توجه است.

مقدمه: نرم افزارهای کاربردی فهرست نویسی اجتماعی یک فناوری نوین هستند که پذیرششان می تواند از جنبه های متعددی بر حوزه ی علمی، پژوهشی، کاربردی و تجاری تأثیر گذارد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری مذکور توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی به عنوان قشری پژوهشگر، بر اساس مدل ثانویه نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری (یوتی ای یوتی 2) انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش مدل سازی نقش میانجی انجام گرفته است. نمونه پژوهش، شامل 184 نفر از دانشجویان رشته های زبان و ادبیات انگلیسی، علم اطلاعات و دانش شناسی و مهندسی کامپیوتر، گرایش فناوری اطلاعات دانشگاه اصفهان بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و به دلیل داشتن اطلاعات به ترتیب در سه زمینه انگلیسی، فهرست نویسی و فناوری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه پذیرش فناوری نرم افزارهای کاربردی ونکاتش بود که بعد از بومی سازی[1] و تعیین روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. فرضیه ها و سؤالات بر اساس روابط موجود در مدل مفهومی پژوهش طراحی شدند. مدل مفهومی پژوهش، مدل یوتی ای یو تی 2 به اضافه سه متغیر تعدیلگر افزوده تخصص، آمادگی برای فناوری و آشنایی با زبان انگلیسی بود. فرضیه های پژوهش با بکارگیری مدل رگرسیون بلوکی، مدل رگرسیون پروبیت و مدل مسیر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از میان هفت عامل موجود در مدل اصلی، انتظار عملکرد و انگیزه ی لذتی بیشترین تأثیر مثبت و معنادار را بر قصد رفتاری داشتند. بعد از آن به ترتیب اثر اجتماعی، ارزش قیمتی و انتظار تلاش، از زیاد به کم بر قصد رفتاری تأثیر داشته اند. سن، تعدیلگر رابطه ارزش قیمتی و انگیزه ی لذتی بر قصد رفتاری بود. تخصص، تعدیلگر رابطه انتظار تلاش بر قصد رفتاری بود و تجربه، تعدیلگر رابطه قصد رفتاری بر رفتار استفاده بود. قصد رفتاری رابطه مثبت و معنادار بسیار قوی ای را بر رفتار استفاده نشان داد. لازم به ذکر است که سه تعدیلگر آشنایی با زبان انگلیسی، آمادگی برای فناوری و جنسیت هیچ تأثیری بر روابط مدل نداشتند. نتیجه : به نظر می رسد برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، آنچه بیشتر از همه در استفاده از فناوری نرم افزارهای کاربردی فهرست نویسی اجتماعی اهمیت دارد، سودمندی و لذت بخش بودن استفاده از آن می باشد. هرچه سن دانشجویان بیشتر باشد، به همان میزان، بیشتر به هزینه ای که در ازای کارکرد این نرم افزار می پردازند بها می دهند. درک آسانی استفاده از این فناوری در دانشجویانی که دارای تخصص در فهرست نویسی هستند بیشتر پیش بینی کننده قصد رفتاری در استفاده از این قبیل نرم افزارها می باشد.   [1]. منظور از بومی سازی، تطبیق اصطلاحات پرسشنامه با فرهنگ و شرایط جامعه می باشد.

هدف این پژوهش، تعیین قیمت های بهینه عمده فروشی و نهایی کتاب های چاپی و الکترونیک، تعیین و مقایسه سود نهایی اجزای زنجیره تأمین کتاب و بررسی مقادیر بهینه تقاضا در کانال های دوگانه است. در این پژوهش تحلیل حساسیتی جامع روی پارامترهای زنجیره تأمین مانند ضرایب کشش تقاضا، میزان گرایش مشتریان به کتاب چاپی، هزینه های تولید انواع کتاب ها و تأثیر آنها بر مقادیر بهینه قیمت ها، تقاضاها و سود نهایی کانال های مختلف انجام شده است. نتایج حاصل برای زنجیره تأمین متمرکز درحالت تقاضای ثابت نشان می دهد اگر ضریب تمایل مشتریان به کتاب چاپی بزرگ تر از 5/0 باشد، قیمت کتاب چاپی بیشتر از قیمت بهینه فروش کتاب الکترونیک خواهد بود. در زنجیره تأمین غیرمتمرکز، قیمت گذاری براساس تعادل استکلبرگ برای مدل های پایه- پیرو انجام شده است. در تقاضای ثابت، قیمت عمده فروشی کتاب های چاپی در مدل های غیرمتمرکز با قیمت فروش نهایی آنها درحالت متمرکز برابر است؛ ولی قیمت فروش نهایی کتاب چاپی در مدل غیرمتمرکز بیشتر از حالت متمرکز است و قیمت فروش کتاب الکترونیک در مدل های متمرکز و غیرمتمرکز با هم تفاوتی ندارد. براساس نتایج، درحالت تقاضای ثابت، یا کتاب الکترونیک نباید به بازار ارائه شود یا اینکه در همان ابتدا هم زمان با نسخه چاپی منتشر می شود؛ ولی درحالت تقاضای کاهشی، کتاب الکترونیک در هر زمانی از دوره عمر محصول انتشار می یابد.

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی ظاهری و محتوایی کتاب های چاپی رده سنی الف و ب با تأکید بر مؤلفه های خلاقیت گیلفورد انجام شده است. روش/رویکرد پژوهش : روش پژوهش پیمایشی، از نوع توصیفی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش داستان های فارسی رده سنی الف و ب در قالب کتاب های چاپی است و نمونه پژوهش از بین کتاب های پرتیراژ سال های 95-1390 ایران به روش هدفمند انتخاب شده است. ابزار گردآوری داده ها یک سیاهه وارسی محقق ساخته است که روایی آن مورد تائید قرار گرفته است. در این پژوهش، از روش تحلیل محتوا برای بررسی معیارهای ظاهری و محتوایی در 55 کتاب چاپی پر تیراژ کودکان استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که از بین گوی ه های ظاهری و محتوایی در همه مؤلفه های خلاقیت (سیالی، انعطاف پذیری، اصالت و بسط)، ویژگی های محتوایی بیش از ظاهری در کتاب های مورد بررسی رعایت و به کار گرفته شده است. در حالی که برای این رده سنی مشخصات ظاهری بیش از هر چیز می تواند آنان را جذب کتابخوانی نماید. از بین چهار مؤلفه سیالی، انعطاف پذیری، اصالت و بسط، مؤلفه بسط با میانگین رتبه ای 3/62، بیشتر از سایر مؤلفه ها در کتاب های نمونه پژوهش به کار گرفته شده است.  نتیجه گیری : نویسنده، تصویرگر و ویراستار ایرانی در توجه به جزئیات و گسترش ایده در هر یک از عناصر ظاهری و محتوایی کتاب های کودکان رده سنی الف و ب تواناتر از سایر مؤلفه های خلاقیت بوده اند. پیشنهاد می شود دست ا ندرکاران حوزه نشر کتاب کودک، از دوره های خلاقیت بهره برده و جهت تهیه و انتشار کتب خلاق از سیاهه وارسی تهیه شده در این پژوهش استفاده نمایند.

مقدمه: این پژوهش با هدف تعیین رابطه بازاریابی اجتماعی با فرهنگ مطالعه کاربران و مقایسه دیدگاه آنها با کتابداران انجام شده است. روش شناسی: روش پژوهش حاضر پیمایشی - توصیفی و از نظر هدف کاربردی می باشد. ابزار گردآوری داده ها؛ دو پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری شامل کتابداران و اعضای فعال با مدرک دیپلم به بالای کتابخانه های عمومی شهرستان لنجان است. روش نمونه گیری به ترتیب برای گروه اول سرشماری و برای اعضای کتابخانه، تصادفی طبقه ای است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری اس پی اس اس 23 استفاده شد. یافته ها : یافته ها نشان داد از نظر کاربران و کتابداران، فعالیت های مرتبط با بازاریابی اجتماعی بیش از حد متوسط (3) است. با ضریب اطمینان 95 درصد می توان بیان داشت فرهنگ مطالعه در بین کاربران از مقدار متوسط (3) بیشتر بوده است. همچنین بین دو متغیر دیدگاه کاربران در مورد بازاریابی اجتماعی و فرهنگ مطالعه رابط معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: کسب میانگین بالای حد متوسط از نظر کاربران و کتابداران برای فعالیت های بازاریابی اجتماعی کتابخانه های عمومی شهرستان لنجان، نباید دست کشیدن از تلاش بیشتر بخصوص از سوی مسئولین را سبب شود. زیرا یافته ها نشان می دهند که کتابداران سوق دادن افراد جامعه به مطالعه را وظیفه خود می دانند و آن را بالاترین مؤلفه ارزیابی کرده اند (52/4) ولی اختصاص بودجه برای جذب کاربران و اهدای پاداش به افراد خوش فکر در این زمینه چندان در سیستم کتابخانه ها در نظر گرفته نشده است و کمترین میانگین ها را به خود اختصاص دادند. این ها موارد و موانعی هستند که باید توسط سرپرستان نهاد کتابخانه های عمومی و مسئولین حتماً در نظر گرفته شود.

  هدف پژوهش حاضر، تعیین وضعیت ابعاد بازاریابی کالاها و خدمات کتابخانه های دانشگاه های دولتی استان اصفهان است. این ابعاد عبارت اند از بازارشناسی، بازارگرمی، بازارداری، بازارسنجی، بازاریابی، بازارگرایی، بازارسازی، بازارگردی و بازارگردانی. پژوهش به روش توصیفی - پیمایشی انجام گرفته و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 168 کتابدار شاغل در کتابخانه های دانشگاه های دولتی استان اصفهان است که از میان آنها 117 نفر بر اساس فرمول کوکران انتخاب شد. روایی محتوای پرسشنامه و پایایی آن با مقدار آلفای برابر با 92/0 به تأیید رسید. تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و با نرم افزار اس.پی.اس.اس انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد میانگین و انحراف معیار ابعاد بازاریابی محصولات و خدمات کتابخانه ای در کتابخانه های دانشگاهی استان اصفهان به ترتیب 50/3 و 52/0 است. همچنین یافته ها نشان دهنده سطح معناداری 0001/0 بوده که کوچک تر از مقدار 05/0 است. باتوجه به سطح معناداری، میانگین ابعاد بازاریابی اختلاف معناداری با حد وسط طیف لیکرت دارد و بزرگ تر از حد متوسط است؛ بنابراین با اطمینان 95 درصد، ابعاد بازاریابی محصولات و خدمات کتابخانه ای در کتابخانه های دانشگاهی استان اصفهان بیشتر از حد متوسط است و در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارد. همچنین، میانگین ها نشان می دهد در بین ابعاد بازاریابی خدمات و محصولات کتابخانه ای، بیشترین میانگین مربوط به بعد بازارگرایی و کمترین میانگین مربوط به بعد بازاریابی است. نتایج پژوهش نشان می دهد فعالیت های مربوط به هریک از ابعاد بازاریابی در کتابخانه ها وضعیت نسبتاً مطلوبی دارند و کمترین فعالیت ها مربوط به بعد بازاریابی است که نتایج پژوهش لزوم تلاش برای ارتقای این بعد در کتابخانه ها را نشان می دهد. همچنین، فعالیت هایی مانند وجود بخش مجزّا برای بازاریابی یا وجود واحد روابط عمومی به بهبود وضعیت این بعد از بازاریابی کمک می کند.

مقدمه: بسیاری از بحران های زیست محیطی ریشه در مشکلات فرهنگی دارد. در این میان، کتابخانه ها که سازمانی فرهنگی و اجتماعی تلقی می شوند، بیش از هر سازمان دیگری باید نسبت به مسائل زیست محیطی اهمیت بدهند و می توانند با ارائه اطلاعات و انجام خدمات مختلف، نقش به سزایی در اصلاح نگرش و رفتار زیست محیطی جامعه داشته باشند. روش شناسی: این پژوهش از نوع پیمایشی توصیفی بوده و به لحاظ هدف، کاربردی محسوب می شود. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ایست که روایی و پایایی (آلفای کرونباخ برابر با 92/0) آن مورد تأیید قرار گرفته است. جامعه آماری شامل 22 نفر کتابدار مشغول به کار در کتابخانه های عمومی شهر اصفهان هستند که به علت تعداد محدود آن ها از روش نمونه گیری سرشماری برای تعیین پاسخگویان استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد میزان اهمیت کتابداران به مسائل زیست محیطی (میانگین برابر با 47/4)، میزان توجه کتابخانه به برنامه ها و طرح های اجتماعی مرتبط با بازاریابی سبز (میانگین برابر با 28/4) و میزان تمایل کتابخانه به خرید کالا ها و خدمات سبز (میانگین برابر با 42/4) بسیار زیاد است. نتیجه گیری: بسیاری از بحران های زیست محیطی ریشه در مسائل فرهنگی دارد و از آنجایی که کتابخانه های عمومی نیز نهادی فرهنگی و تأثیرگذار هستند، فعالیت در چنین سازمانی که دائماً در حال تحول برای پاسخ گویی به نیازهای اطلاعاتی است، باعث می شود کتابداران با مسائل فرهنگی بیش تر آشنا شوند. و بیش تر در جریان وقایعی که در جهان در حال وقوع است قرار می گیرند و بنابراین آنان تلاش خواهند کرد تا آگاهی دیگران را نیز از مسائل زیست محیطی افزایش دهند. و به این شکل به خرید کالاهای سبز و در نهایت توسعه پایدار کمک نمایند.

هدف: کاربرگه کتاب چاپی در ایران با آخرین ویرایشهای موجود یونی مارک و مارک 21 مقایسه گردید تا مشخص شود که این کاربرگه نسبت به یونی مارک دارای چه فیلدهای بومی شده و چه کمبودهایی است. در نهایت کاربرگه ای کاملتر برای پیشینه های الکترونیکی کتابهای چاپی ایران پیشنهاد گردید. روش پژوهش: کاربرگه کتاب چاپی کتابخانه ملی ایران با فیلدها و فیلدهای فرعی استخراج شده مربوط به کتاب چاپی در آخرین ویرایشهای در دسترس یونی مارک و سپس با مارک 21 مقایسه شد و نقاط متمایز آنها شناسایی گردید. برای انجام این مقایسه با مارک 21، ابتدا جدول تطبیقی یونی مارک به مارک 21 تهیه گردید. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرگه کتاب چاپی کتابخانه ملی از داشتن 57 فیلد و 32 فیلد فرعی در یونی مارک و 32 فیلد مارک 21 که برای توصیف کتاب چاپی مناسب هستند، بی بهره است که می توان از آنها برای غنای بیشتر کاربرگه چاپی کتابخانه ملی استفاده کرد.

کتابخانه ها مانند دیگر سازمان ها در دنیای امروز باید برای حصول موفقیت و حفظ بقای خویش به دنبال کسب وفاداری کاربران خود باشند. هدف: هدف کلی پژوهش، سنجش سطح وفاداری کاربران کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران نسبت به خدمات کتابخانه و تعیین شاخص های مؤثر بر آن است. اصالت پژوهش : در ایران تاکنون هیچ پژوهشی درباره سنجش وفاداری کاربران یک کتابخانه دانشگاهی و با شرایط پژوهش حاضر انجام نشده است. یافته ها : سطح وفاداری در 1/60% کاربران کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران زیاد، 4/39% متوسط و در 5/0% از دانشجویان در سطح کم بوده است. شاخص های «هزینه های خدمات» و «کیفیت کلی خدمات ارائه شده» به ترتیب با میانگین 87/0(SD=08/4) و 82/0(SD=05/4) بالاترین امتیاز را در رابطه با متغیر «سطح وفاداری» به خود اختصاص داده اند. روش : این پژوهش از نوع توصیفی است. جامعه آماری شامل تمامی کاربران دانشجوی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به تعداد 2150 نفر در سطوح تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه ارزیابی میزان وفاداری مشتری است که آلفای کرونباخ آن 7/0 تخمین زده شده است.  

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناسایی قابلیت های هر یک از قالب های یونی مارک و مارک ۲۱ در برآورده ساختن نیازهای فهرست نویسی برای منابع فارسی و میزان همخوانی آن ها با این گروه از قواعد فهرست نویسی با تأکید بر دو منبع اطلاعاتی کتاب چاپی و منابع الکترونیکی است. روش: برای نیل به هدف پژوهش، در مرحله اول کلیه فیلدهای مربوط به کتاب چاپی و منابع الکترونیکی از یونی مارک و مارک ۲۱ استخراج گردید و به علت عدم وجود دستنامه یا متونی معتبر و روزآمد در رابطه با قواعد فهرست نویسی فارسی، از کاربرگه های کتاب چاپی و منابع الکترونیکی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران جهت مقایسه با فیلدهای استخراج شده بهره گیری شد و در مرحله پایانی نیز برای تکمیل فرایند، از نتایج مقایسه یونی مارک و مارک ۲۱ با ۱۷ مشکل به کارگیری یونی مارک در ایران، استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که مارک ۲۱ بیش از یونی مارک با ویژگی های قواعد فهرست نویسی فارسی همخوانی داشته و پیشنهاد می شود که از نشانگرها و فیلدهای آن بیشتر در ساختار کنونی مارک ایران استفاده شود.

هدف: هدف از این پژوهش، شناسایی مسائل و مشکلات مربوط به دو قالب مارک 21 و یونی مارک و وضعیت کنونی و قابلیت های مارک در ایران و کسب نظرات صاحب نظران در این موارد و پیشنهاد آن ها برای فرمت نهایی مارک در ایران است. روش: برای گردآوری داده ها از روش پیمایشی استفاده شده است. صاحب نظران و متخصصان مارک در ایران جامعه تشکیل دهنده این پژوهش هستند. به شیوه نمونه گیری گلوله برفی 22 نفر از متخصصان مارک در ایران شناسایی شدند. با استفاده از پرسشنامه ای محقق ساخته از صاحب نظران، نظرخواهی شده است. یافته ها: هرچند که وضعیت کنونی مارک و آموزش و استفاده از آن در ایران از دیدگاه صاحب نظران مطلوب به نظر نمی رسید ولی مهم ترین راه حل پیشنهادی برای رفع مشکلات بیان شده در مورد مارک ایران، تشکیل کمیته ای از متخصصان مارک برای پشتیبانی و روزآمدسازی مارک در ایران و توجه بیشتر به آموزش در حوزه مارک بود.

هدف: هدف از این پژوهش تعیین معیارها و ویژگی های ضروری برای یک فرمت مارک با توجه به فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی نوین و نیازهای دنیای امروزی و تأکید بر ویژگی های خاص برای مارک ایران است. روش: در این پژوهش با استفاده از بررسی متون، مطالعه آخرین ویرایش های مارک 21 و یونی مارک و مدارک مربوط به آنها و نتایج حاصل از نظرات صاحب نظران ایرانی، سیاهه ای از 22 معیار تهیه و برای صاحب نظران متخصص مارک در ایران ارسال شد تا مهمترین این معیارها را شناسایی و معیارهای دیگری را به سیاهه بیافزایند. یافته ها: سیاهه ای حاوی 22 معیار برای ارزشیابی مارک ایران تهیه شد و یافته ها نشان داد که بالاترین امتیازها مربوط به معیارهای «توجه به نیازها و پیشرفت های روز دنیا» و «در نظر گرفتن قواعد فهرست نویسی به صورت بین المللی» با میانگین 55/4 است. اصالت/ارزش: تاکنون هیچ گونه سیاهه کاملی که نشان دهنده معیارها و ویژگی های ضروری برای مارک باشد تهیه نشده است. به علاوه سیاهه تهیه شده در این پژوهش دارای ویژگی های خاص برای مارک ایران می باشد.

از آنجایی که یونی مارک مبنای مارک ایران قرار گرفته است، به همین دلیل در این پژوهش به بررسی 17 مشکل شناسایی شده در سال 1994 توسط نامه کوکبی در مورد به کارگیری یونی مارک در ایران پرداخته شده است. این مشکلات ابتدا با دستنامه مارک ایران برای تک نگاشتها مقایسه شده تا راهکارهای پیشنهادی برای این مشکلات و میزان بومی سازی یونی مارک برای ایران مشخص گردد. پس از آن با توجه به این که در حال حاضر دو فرمت مارک 21 و یونی مارک به صورت جهانی در حال فعالیت هستند، این 17 مشکل با هر یک از این فرمتها نیز مقایسه شده است، تا مشخص گردد که آیا در ویرایش های جدید یونی مارک، این مشکلات رفع شده اند یا همچنان به همان صورت باقی مانده اند. همچنین از بررسی این مشکلات در مارک 21 و مقایسه نتایج آن با نتایج بررسی این 17 مشکل در یونی مارک، می توان تعیین کرد که کدام یک از این دو فرمت بیشتر با ویژگی های کتابشناختی و فهرست نویسی فارسی سازگاری دارند. در نهایت مشخص گردید که در مورد این 17 مشکل، مارک 21 نسبت به یونی مارک عملکرد بهتری در رفع آنها داشته است.

نظریه های متفاوتی همچون نظریه اطلاعات یا ارتباطات شانون، نظریه معناشناختی اطلاعات، نظریه سیبرنتیکی، نظریه کوانتومی اطلاعات و نظریه اطلاعات کوانتومی در زمینه اطلاعات مطرح هستند و هر کدام از دیدگاهی به بررسی اطلاعات می پردازند. پژوهشگران درصدد هستند تا دیدگاهی که اصطلاحاً نظریه کوانتومی اطلاعات گفته می شود را در این نوشته با استفاده از مبانی و مفاهیم فیزیک کوانتومی، ماهیت اطلاعات و نقش آن را در جریانهای اطلاعاتی مورد بررسی قرار دهند که از جمله این مفاهیم بنیادین در فیزیک کوانتومی می توان به دوگانگی موجی/ ذره ای، عدم قطعیت هایزنبرگ، تداخل، اثر تونل، اصل مکمیلت بور، گربه شرودینگر و امثال آن اشاره کرد. در این مقاله، به برخی از این مفاهیم اشاره شده و پس از توضیح مختصری در مورد آنها، به تطبیق این مفاهیم با دنیای اطلاعات پرداخته شده است.

با توجه به اهمیت داشتن برنامه راهبردی برای هر سازمانی در دنیای متغیر امروز، آگاهی از محیط درونی و بیرونی آن سازمان و برنامه ریزی بر اساس آن ضروری است. یکی از ابزارهای تحلیل، SWOT است که به معنای بررسی نقاط قوّت و ضعف و فرصتها و تهدیدها برای هر سازمان است. دانشگاه شهید چمران اهواز را می توان از جمله دانشگاه های مهم و بزرگ ایران برشمرد و قلب تپنده آن را کتابخانه های آن به شمار آورد که مسلماً نحوه کارکرد آنها می تواند بر بهره دهی آموزشی و پژوهشی این دانشگاه تأثیر بگذارد. بنابراین، هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی و مقایسه کتابخانه های مرکزی و دانشکده ای دانشگاه های شهید چمران بر اساس تحلیل SWOT است تا بدین وسیله مدیران این کتابخانه ها بتوانند با آگاهی از وضعیت خویش، اقدام به تدوین برنامه های راهبردی و همکاری برای رفع نقاط ضعف و تهدیدهای خود کنند. این پژوهش نتایج جالبی را در زمینه نقاط قوّت و ضعف کتابخانه ها در 8 گروه کلی «نیروی انسانی»، «مشارکت و همکاری»، «سابقه»، «مجموعه»، «زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «وضعیت مالی»، «فضا و تسهیلات» و «رویکردها و نگرشها» و فرصتها و تهدیدها در 4 گروه «نیروی انسانی»، «بازاریابی و رقبای اطلاعاتی»، «رویکردها و نگرشها» و «وضعیت مالی» نشان داد.  

هدف: هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های مهم ساختاری تارنماهای مخصوص نوجوانان 14ـ12 ساله ایرانی است. روش: انجام این پژوهش با استفاده از تحلیل ساختاری 54 تارنمای انگلیسی زبان و فارسی زبان ویژه نوجوانان و نظرخواهی از 93 صاحب نظر و 32 نوجوانان 14ـ12 ساله ایرانی میسر شد که به روش پیمایشی و از طریق توزیع پرسشنامه انجام گرفت. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون های تی و مجذور خی استفاده گردید. یافته ها: با بررسی نظرات دو گروه صاحب نظران و نوجوانان ایرانی، 27 ویژگی ساختاری مهم (از میان 30 ویژگی شناسایی شده) برای تارنماهای نوجوانان 14ـ12 ساله ایرانی تعیین و معرفی شد که 10 ویژگی اول آن ها به ترتیب عبارتند از: خوانا بودن متن (4/92%)، سرعت بارگذاری بالا (2/89%)، آرم (1/88%)، مشخص بودن عنوان هر صفحه (3/86%)، وجود پیوند برای بازگشت به صفحه خانگی (86%)، صحیح بودن دستور زبان و املای نوشته ها (86%)، پیش بینی موتور جست وجو به منظور جست وجو در تارنما (8/82%)، استفاده از رنگ های مختلف (7/82%)، امکان راهبری در صفحات (6/81%) و استفاده از عکس (5/81%). اصالت/ارزش: تاکنون هیچ پژوهشی در رابطه با ویژگی های ساختاری وب سایت ها ی (تارنماهای) کودکان و نوجوانان در یک رده سنی خاص و با توجه به نیازها و ویژگی های آنان انجام نشده است که این پژوهش از این نظر منحصربه فرد است. همچنین طراحان تارنماها، کتابداران کتابخانه های عمومی، والدین، معلمان و ... با استفاده از نتایج این پژوهش، می توانند به طراحی و انتخاب تارنماهایی مناسب برای گروه مذکور اقدام نمایند.