مهدی ایزدی
| مدرک تحصیلی: استاد علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق(ع) |
مطالب
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۰ مورد.
نقد و تحلیلی بر روایات منشأ پیدایش کنیه «ابو تراب»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از کنیه های امیرالمؤمنین علی (ع)، «ابو تراب» است که مطابق روایات مربوط، آن حضرت، اول بار توسط نبی مکرّم اسلام (ص) با این کنیه مورد خطاب قرار گرفت. در خصوص منشأ این کنیه، در منابع روایی و تاریخی گزارش های ضد و نقیضی نقل گردیده است. برخی از این گزارش ها به شدت مقام قدسی و ملکوتی حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت علی (ع) را مخدوش می نماید که متأسفانه برخی از این نوع گزارش ها در منابع روایی شیعه نیز نفوذ کرده و با آنها، با تسامح برخورد شده است.
در این مقاله مجموع این گزارشها مورد بررسی قرار گرفته و مشخص گردید که بسیاری از این گزارشها ساخته و پرداخته جاعلان حدیث است. پس از آن، تحلیلی از علّت نقل و رواج چنین روایاتی ارائه گردید. در نهایت، این مقاله به دنبال آن است تا اثبات نماید که کنیه «ابو تراب» مدال افتخاری است که امیر المؤمنین علی (ع) به جهت زهد، عبادت و تقوای خود از رسول خدا (ص) دریافت نمود؛ اما مخالفان آن حضرت کوشیدند تا این فضیلت را به ضد ارزش تبدیل کنند.
درآمدی تاریخی بر جایگاه حدیث نگاری از دیدگاه عروه بن زبیر با تکیه بر اندیشه پویانگری(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از مباحث بسیار مهم در تاریخ حدیث اهل سنت و جماعت، بحث گرایش صحابه و تابعان به نگارش یا عدم نگارش احادیث در قرن اول هجری است. دیدگاه بیشتر آنان نسبت به نگارش حدیث از میان گزارش های موجود در کتاب های رجالی و تاریخی در دسترس است. براساس این گزارش ها، برخی از ایشان اقدام به نوشتن حدیث کردند و برخی دیگر، گرایشی به مکتوب ساختن روایت ها نداشتند. در این میان، آن چه جلب توجه می کند وجود برخی گزارش های متعارض درباره گرایش تعداد بسیار اندکی از ایشان، نسبت به این موضوع است. یکی از این افراد، تابعی مشهور در میان اهل سنت، عروه بن زبیر است که از فقهای سبعه مدینه به شمار می آید. این مقاله، پس از بررسی شخصیت عروه بن زبیر، به منظور دست یابی به تحلیلی جامع از گزارش های متعارض درباره دیدگاه وی نسبت به نوشتن حدیث، از اندیشه پویا نگری بهره می برد. نتیجه مقاله نشان می دهد که هر یک از این گزارش ها، نشان دهنده مرحله ای از زندگانی وی هستند و باید در امتداد یکدیگر ارزیابی شوند
نقش آیات تعلیل در سوره احزاب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
سوره احزاب سوره ای است که مطالب خود را در سه بخش بیان نموده است. بخش اول ابطال سنت های جاهلی و اصلاح سنت ها، بخش دوم جریان جنگ احزاب و بخش سوم احکام الهی مربوط به همسران پیامبر(ص) و احکام گسترش حیاء و عفت در جامعه و در هر سه بخش به نقش منافقان در ایجاد بحران در جامعه اشاره دارد. در انتهای هریک از این سه بخش، آیات تعلیلی آمده است که با هم مشابهت هایی دارند و در آن ها عباراتی چون میثاقی که از انبیاء گرفته شده است و سؤالی که از صادقین پرسیده می شود و امانتی که انسان آن را حمل می کند آمده که در سوره منظور از آن ها به صراحت مشخص نیست و لذا آیات تعلیل سوره، معرکه آرای گوناگون مفسران قرار گرفته است. این مقاله با توجه به مطالب کل سوره، درصدد فهم ارتباط آیات تعلیل فوق با یکدیگر و یافتن معنای عبارات ابهام آمیز در آن ها است. نتایج این تحقیق نشان می دهد این سه آیه تعلیل، مکمل یکدیگر و حلقه ی ارتباط سه بخش سوره هستند. در تعلیل اول منظور از میثاق، ابلاغ اوامر الهی و اقامه احکام الهی توسط پیامبران علی رغم مخالفت منافقان و کافران است و منظور از سؤال از صادقان، برقراری نظام سؤال و حساب و سنجش صدق مؤمنان در برابر دستورات و اوامر الهی است و در تعلیل سوم، منظور از امانت، اطاعت و پذیرش ولایت خدا و رسولان است.
سبک زندگی در آموزه های امام سجاد (ع) بر اساس رو ش های کاربردی انحراف زدا و فضیلت افزا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
اصطلاح سبک زندگی برای اولین بار در سال 1908 توسط زیمل در علوم اجتماعی مطرح شد. این موضوع در دو سطح فردی و اجتماعی مطرح گردید و شاخصه مهمی برای تشخیص هویت فرد و جامعه محسوب شد. ورود موضوع سبک زندگی به جامعه دانشگاهی ایران آراء موافق و مخالفی را برانگیخت. برخی از نظری هپردازان مسلمان سعی در بومی سازی این مفهوم نمودند و تلاش کردند با واکاوی میراث علمی اسلامی و آثار اندیشمندان مسلمان، مفاهیم نزدیک و مرتبط با آن را بازیابند. ایشان با طرح اصطلاح سبک زندگی اسلامی به تولید متونی در این زمینه مبادرت ورزیدند. ادبیات بحث در حال نضج و شکوفایی است. مسئله مقاله حاضر آن است که مؤلف ههای سبک زندگی در آموزه های امام سجاد (ع) چیست؟ این مقاله با واکاوی آموزه های امام سجاد (ع) تلاش دارد مؤلفه های سبک زندگی را در این میراث بسیار غنی کشف نماید و به غنای ادبیات بحث، بیفزاید. برخی از این مؤلفه ها در مکتب تربیتی امام سجاد (ع) مانند: مهرورزی، عینیت بخشی به آموزه ها، ایجاد ارتباط مستمر با خدا، به عنوان رو شهایی کاربردی در انحراف زدایی و فضیل تافزایی مطرحاست. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی تحلیلی است. شیوه کار این گونه است که ابتدا متن صحیفه سجادیه و روایات امام سجاد (ع) بررسی شده، از آیات و دیگر روایات مرتبط با موضوع، به منظور کشف مؤلفه های سبک زندگی از آموزه های آن حضرت، استفاده شده است.
توجه به سبب صدور به مثابه روشی برای نقد شروح نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
نهج البلاغه به عنوان یک میراث حدیثی مکتوب اهمیت فراوانی در فرهنگ اسلامی دارد. یکی از مهم ترین ابزارها برای فهم یک حدیث، دانستن سبب صدور آن است به طوری که در برخی مواقع عدم اطلاع از سبب صدور، موجب فهم ناقص و حتی اشتباه از متن می شود و با توجه به صبغه غالب تاریخی نهج البلاغه، بررسی سبب صدور خطبه های این کتاب از اهمیت فراوانی پیدا می کند. به همین دلیل است که برخی از شارحان نهج البلاغه بدون توجه به سبب صدور خطبه های نهج البلاغه برداشتی از متن کرده اند که هیچ تناسبی با فضای صدور ندارد و به عبارت دیگر فهم ناقص از متن داشته اند و از سوی دیگر شارحانی دیگر به سبب صدور توجه کرده و به فهم و برداشت منطقی و مستدل دست یافته اند. در مقاله حاضر تلاش شده است تا ضمن اشاره به بحث سبب صدور و اهمیت آن نمونه هایی از شرح هایی که بدون توجه به سبب صدور شرح نادرستی ارائه داده اند و از سوی دیگر همان شرح ها به وسیله شروحی که به سبب صدور توجه کرده اند، نقد شوند.
اختلاف آراء تفسیری المیزان و تسنیم در اجرای روش تفسیر قرآن به قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
آیت الله جوادی آملی از شاگردان مکتب تفسیری علامه طباطبایی، مؤلف «تفسیر المیزان» به شمار می آید. ایشان با نگارش تفسیری با عنوان «تسنیم» به جمع صاحبان تفسیر ترتیبی قرآن کریم پیوسته است. اگرچه تفسیر تسنیم با بهره گیری از همان روش تفسیر قرآن به قرآن نگاشته شده است، ولیکن مقایسه این دو تفسیر معاصر، نشان از اختلاف نظر دو مفسر در برخی آیات اساسی و اعتقادی دارد. از آنجا که احصای موارد افتراق آرای این دو تفسیر در پی تطبیق با یکدیگر، بیانگر نقاط ضعف روش تفسیری مذکور است، لذا در این مقاله به این مهم پرداخته شده و تلاش گردیده برخی از موارد افتراق، تبیین شود. البته باید توجه داشت که ماهیت منهج اجتهادی و استفاده از عقل در مراحل تفسیر، امکان بروز اختلاف را طبیعی جلوه می دهد، اما انتظار می رود به کارگیری روش تفسیری به صورت کامل و بی نقص، راه رسیدن به مقصد واحد را فراهم می نماید. یافته های تحقیق نشان می دهد که فقدان ضابطه مندی روش، عدم التزام به آن و یا نقص آن از جمله احتمالات افتراق آراء میان دو تفسیر المیزان و تسنیم است.
گفتاری پیرامون حوزه های حدیثی مغفول در تفسیر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
روایات اهل بیت (ع) در تفسیر قرآن کریم، منبعی مهم جهت کشف معارف قرآنی و مراد جدی خداوند متعال از آیات است. به رغم جایگاه والای حدیث در علم تفسیر، اما چنان می نماید که در تفاسیر مأثور از این منبع به طور شایسته استفاده نشده است. این مقاله درصدد است پس از بیان ظرفیت های مغفول در حوزه احادیث، به چگونگی بهره برداری حداکثری از این ظرفیت ها بپردازد. در این راستا به واکاوی ادعیه و سیره به عنوان حوزه هایی مغفول از احادیث اهل بیت(ع) که در تفاسیر متداول کمتر التفاتی نسبت به آنها مشاهده می شود، پرداخته شده و ظرفیت این حوزه ها را با ارائه نمونه هایی کاربردی در حل چالش های تفسیری نشان داده است.
گونه شناسی روایات تفسیری امام صادق (ع) در منابع اهل سنّت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
امام صادق(ع) به عنوان یکی از شخصیتهای برجسته اهل بیتِ رسول الله(ص) علاوه بر جایگاه مذهبیِ ویژه در میان شیعیان، مورد توجّه اهل تسنّن نیز می باشد. اهل سنّت که در منابع خویش از امام صادق(ع) بیشتر با نام "جعفربن محمد" یاد می کنند، در منابع رواییِ خود، به ویژه تفاسیرشان، تعداد مُعتنابهی از روایات تفسیری امام صادق(ع) را نقل کرده اَند. بیشترِ این احادیث، بدون ذکر سند و به طور مستقیم از آن حضرت نقل شده است که نشان از باور اندیشمندان اهل سنّت به مقام والای امام صادق(ع) در عرصه تفسیر قرآن دارد. این مسأله، وقتی روشن تر می شود که بدانیم در 79 سوره از 114 سوره قرآن، و جمعاً ذیل 341 آیه قرآن، در منابع روایی و تفسیریِ اهل تسنّن روایاتی از امام صادق(ع) دیده می شود. در این مقاله، پس از استخراج و دسته بندی احادیث مورد نظر به روش توصیفی- تحلیلی و گردآوریِ کتابخانه ای، روشن می شود که دستِ کم در پنج حوزه: 1- بیان معانی تنزیلی شامل: ایضاح لفظی (واژه شناسی) و ایضاح مفهومی (نکات تفسیری: تبیین مجمل، تخصیص عام، تقیید اطلاق، توضیح مفاهیم شرعی، تفصیل احکام قرآن، بیان ناسخ و منسوخ و ...)؛ 2- بیان معانی تأویلی شامل: بیان مصادیق (جری و تطبیق) و بیان لایه های معنایی (بطن آیه)؛ 3- بیان فضای نزول شامل: سبب نزول و شأن نزول؛ 4- استناد به آیات قرآن؛ و 5- بیان قرائات قرآنی از آن امام(ع) در کتب مذکور بیاناتی موجود است. بررسی سندی این احادیث از عهده این نوشتار خارج است و مجالی دیگر می طلبد.
جریان نوگرای فهم قرآن کریم در تونس؛ مطالعه موردی: نقد و بررسی روش تفسیری محمد طالبی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
جریان های فهم قرآن کریم در تونس معاصرحاصل تلاقی دو جریان اصلاح گرایی و مدرنیته گراییِ شکل گرفته در زیستْ محیطی صوفیانه است و به دو شاخه ی کلی سنت گرایان و نوگرایان تقسیم می شود. دکتر محمد طالْبی (2017-1921) متفکر مسلمان قرآنی تونسی پس از تربیت در محیطی صوفیانه و گذراندن تحصیلات عالیه در محافل دانشگاهی فرانسه توانست با تکیه بر تخصص تاریخی و استفاده از روش های جدید تحلیل تاریخی، انسان شناختی و معناشناختی جایگاهی مهم در تأسیس جریان نوگرای فهم قرآن در تونس معاصر دارد؛ مُدرنیته گرایی، متن محوری، تأویل پذیری و تقدس زدایی از فهم سلفی مهمترین مبانی و عقلی-فلسفی، اومانیستی و استشراقی برجسته ترین گرایش های او در نظریه پردازی فهم قرآن است. تفسیر آیات قرآنی مرتبط با موضوعاتی مانند آزادی دینی، أمت اسلامی، نظام سیاسی، گفتگوی ادیان و زدن زنان در آثار متعدد عربی و فرانسوی طالبی فراوان است. روش طالبی در باره ی فهم قرآن با استقبال نوگرایان بویژه دانشگاهیان روبرو شد اما سنت گرایان روش پژوهشی او را بیگانه از علم الشریعه الإسلامیه دانستند.
پی جویی «قرائت عامه» در کتب تفسیری سده های نخست و نقش آن در ترجیح قرائت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از ملاک هایی که در کتب تفسیری سده های نخست با نام مرجِّح خوانشی بر سایر خوانش ها ذکر شده، «قرائت عامّه» یا «قراءة الناس» است. برخی از قرآن پژوهان معاصر با اجتهادی خواندنِ قرائات مشهور، تنها روایت حفص از قرائت عاصم را معرِّف و منطبق بر قرائت عامّه می دانند. در این مقاله با پی جویی این اصطلاحات در کتب تفسیر سده های نخست و نیز بررسی قرائات گزارش شده در کتاب مَجاز القرآن ابوعبیده مَعْمَر بن مُثَنَّی که مهم ترین بازتاب فضای قرآن پژوهیِ قرن دوم است، به این نتیجه رسیده شد که اوّلاً مراد از «قرائت عامّه»، خوانشی است که عموم مردم و نه لزوماً ائمّة قرائات بدان می خواندند و ثانیاً این قرائت در برخی نمونه ها منطبق بر روایت حفص از قرائت عاصم نیست و ازاین لحاظ این قرائت مزیّتی بر سایر قرائات مشهور ندارد. ضمن آنکه می باید این مرجِّح (قرائت عامّه) را همچون مرجِّحات دیگر در هر حرفی از حروف اختلافِ برانگیز قرآن به صورت جداگانه بررسی کرد.
جستاری در رویکردهای ابن غضائری به توثیق رجال همراه با واکاوی مفهوم غلو در اندیشه رجالی او(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حدیث پژوهی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۹
207-226
حوزه‌های تخصصی:
ابن غضائری رجال شناس بزرگ قرن پنجم که معاصر با رجال شناسان بزرگی همچون نجاشی و شیخ طوسی بوده و علاوه بر هم درسی با ایشان در مجلس درس پدر، سمت استادی بر نجاشی را نیز داشته است، به واسطه تألیف کتاب الضعفا و جرح برخی از رجال مشهور به وثاقت، غالباً نامش قرین با جرح شتابزده و به دور از انصاف شده است. منتقدان وی دیدگاه خاص وی در موضوع غلو را در اتهام راویان به غلو و جعل حدیث دخیل دانسته اند. این مقاله سعی دارد با واکاوی اندیشه ابن غضائری در موضوع غلو و تتبع در گزارش های مربوط به کتاب الثقات و الممدوحین وی، همچنین از رهگذر رجالی که از سوی ابن غضائری توثیق شده اند، افزون بر کشف ملاک های وی در توثیق، به تصحیح چنین نگاهی به او بپردازد.
مبانی و روش تفسیر رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فرهنگ رضوی سال اول بهار ۱۳۹۲ شماره ۱
157-177
حوزه‌های تخصصی:
از روایت های تفسیری اهل بیت از جمله روایت های تفسیری امام رضا (ع) چنین برمی آید که آن بزرگواران درصدد تعلیم مبانی و روش صحیح تفسیر قرآن کریم به پیروان خود بودند، تا در زمان غیبت نیز بتوانند با بهره گیری از این مبانی و روش صحیح تفسیری از قرآن کریم بهره برده، راه هدایت را از آن در هر زمان و شرایطی بیابند. از واکاوی روایت های تفسیری مأثور از امام رضا (ع) چنین برمی آید که مبانی تفسیری عبارت اند از: تحریف ناپذیری، اعجاز، جاودانگی، هدایتگری قرآن کریم و علم قرائت. روش های تفسیری که از این روایت ها به دست می آید عبارت اند از: تفسیر آیه با استناد به آیة نظیر، تفسیر آیه با استناد به روایت های تفسیری، تفسیر آیه با تبیین واژگان غریب، تفسیر آیه از طریق سبب نزول، تفسیر آیه با اظهار قیود مقدر، تفسیر آیه با تعیین مخاطب، تفسیر با روش استنطاق القرآن، تفسیر آیه به روش بیان مصادیق، تفسیر آیه به روش بیان علل گزاره ها، تفسیر آیه به روش همنشینی، تفصیل قصص القرآن، تأویل آیه های متشابه و جری و تطبیق.
استفاده از یک تکلیف غیرمعمول برای بررسی دانش تکلیف -ریاضی و دانش محتوایی عمومی معلمان دوره ابتدایی استان تهران از مفهوم کسر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
این تحقیق با هدف بررسی دانش تکلیف ریاضی و دانش محتوایی عمومی معلمان دوره ابتدایی استان تهران درباره مفهوم کسر انجام شد. روش تحقیق، روش توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری شامل معلمان دوره ابتدایی استان تهران در سال تحصیلی 1398- 1397 بود که نمونه مورد مطالعه شامل 137 نفر از آن ها، به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. برای انجام این مطالعه، از یک آزمون محقق ساخته متشکل از یک تکلیف غیرمعمول دو قسمتی برای بررسی دانش تکلیف ریاضی و دانش محتوایی عمومی معلمان دوره ابتدایی درباره مفهوم کسر استفاده شد. نتایج بررسی ها، نشان داد که معلمان از دانش تکلیف ریاضی و دانش محتوایی عمومی مناسبی درباره مفهوم کسر (زیرساختار جزء به کل) برخوردار نیستند. تأکید بیش ازحد بر زیرساختار جزء به کل، توجه نکردن به همه ابعاد زیرساختار جزء به کل و نپرداختن متوازن به سایر زیرساختارهای مفهوم کسر در محتواهای آموزشی معلمان و دانش آموزان می تواند بخشی از دلایل احتمالی این ضعف باشد؛ بر همین اساس، پیشنهاد این تحقیق، پرداختن متوازن به همه زیرساختارهای مفهوم کسر و تسلط زدایی از رویکرد جزء به کل در محتواهای آموزشی معلمان و دانش آموزان و ارتقاء دانش محتوایی عمومی و دانش تکلیف ریاضی معلمان دوره ابتدایی از طریق برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی است.
علل گرایش کمینه متقدمان امامیه به طرق تحمل حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از مباحث مهم علم مصطلح الحدیث، مبحث طرق تحمل حدیث است. برخی ادعا می کنند که اهتمام اهل سنت به این موضوع بیش از محدثان امامیه بوده است، زیرا در اسانید روایات موجود در جوامع حدیثی امامیه برخلاف ایشان، اثر چشمگیری از الفاظ دال بر طرق تحمل دیده نمی شود و این امر را از نشانه های ضعف سند تلقی می نمایند. در این پژوهش سعی شده پس از سنجش میزان اعتبار چنین ادعایی، علل این اهتمام کمینه کاوش شود و از اعتبار اسانید فاقد طرق تحمل در میان متقدمان امامیه دفاع گردد.
ظرفیت های مغفول احادیث اهل بیت علیهم السلام در تفسیر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
بهره گیری از روایات اهل بیت علیهم السلام در تفسیر قرآن کریم را می توان گامی به سوی کشف معارف قرآنی و وصول به مراد جدی خداوند متعال قلمداد نمود. با توجه به جایگاه والای حدیث در علم تفسیر چنان می نماید که در تفاسیر مأثور از این منبع به طور شایسته بهره گرفته نشده است. این مقاله درصدد است پس از بیان ظرفیت های مغفول در احادیث به چگونگی بهره برداری حداکثری از این ظرفیت ها بپردازد. در این راستا تعمیم عنوان احادیث تفسیری به کلیه احادیثی که به نوعی با منطوق یا مفهوم آیات در ارتباط اند نخستین مرحله است. سپس به حوزه های حدیثی که کمتر در تفسیر مورد استفاده قرار گرفته، مانند ادعیه و سیره پرداخته شده است و درنهایت چگونگی تأثیر احادیث در کشف معانی عرضی، طولی و جری و تطبیق مورد بررسی قرار گرفته است.
بررسی تطبیقی وجوه معناشناختی و وجودشناختی مفهوم «بطن» و «تأویل» با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی و امام خمینی
حوزه‌های تخصصی:
یکی از مهم ترین مفاهیمی که در ارتباط با تفسیر و بعضا مرادف با آن استعمال شده است، واژه تأویل است. درباره تأویل دیدگاه های متعددی وجود دارد که «ترادف با تفسیر»، «صرف از معنی ظاهر به معنی خلاف ظاهر» و نهایتا «دلالت بر باطن» مهم ترین این دیدگاه ها است. با وجود این که دیدگاه دلالت بر باطن، از شهرت کمتری برخوردار است، ادله متعددی آن را تأیید می کند که از جمله مهمترین این ادله، دلالت آیات قرآنی و احادیث دال بر این معنی است. با این وجود ابهام مفهوم «باطن» کمتر از ابهام مفهوم «تأویل» نیست و همین مطلب، ماجرای «تأویل» را پیچیده تر می سازد. برخی بسیار ساده و سطحی از کنار «باطن» و «تأویل» می گذرند و روندی را طی می کنند که به نفی «باطن» و «تأویل» منجر می شود. علامه طباطبایی (ره) به «تأویل» نگاهی وجود شناسانه و به «باطن» نگاهی معناشناسانه دارد که نیازمند تحلیلِ و تبیین است. این مقاله در صدد بررسی تطبیقی دو مفهوم «باطن» و «تأویل» در دو ساحت وجود شناسانه و معناشناسانه است و اثبات می کند می توان به هر دو مقوله بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی (ره) و امام خمینی (ره) به عنوان دو مفسر برجسته معاصر بر اساس نگرش وجود شناختی و معرفت شناختی نگریست.
تحلیل مصداق واژه «اصحاب» در روایات حوض با نگرشی به نظریات شارحان صحیحین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
روایات ارتداد صحابه در صحیحین شامل سی و سه روایت است که به ظاهر در تعارض با روایات عدالت صحابه قرار دارد. در این میان بررسی آراء شارحان در این زمینه و تعیین مصداق اصحاب در این روایات امری ضروری به نظر می رسد. مقاله زیر کوششی در راستای تحلیل نظرات شارحان در این زمینه و نقد و بررسی این نظریات است. طبق این مقاله که روایات ارتداد شامل کسانی است که به نوعی دارای انحراف گشته اند. این دسته می توانند برخی از اصحاب معروف و برجسته نیز باشند که مبتلا به ارتداد، انجام کبیره، نفاق یا بدعت گشته اند و این روایات مربوط به اهل رده و امت دعوت نیست. اما پیش فرض های نادرست درباره معنی ارتداد و عدالت صحابه مانع فهم صحیح آن ها از روایات ارتداد گشته است.
بررسی توانایی طراحی تکلیف مدرسان ریاضی در خصوص دو عمل جمع و تفریق (مبنا: موقعیت های طرح مسئله)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تدریس پژوهی سال هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲
129 - 100
حوزه‌های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی توانایی طراحی تکلیف معلمان دوره ابتدایی بر اساس موقعیت های طرح مسئله در خصوص دو عمل جمع و تفریق و با استفاده از روش توصیفی -پیمایشی انجام شد. جامعه آماری این تحقیق، معلمان دوره ابتدایی کشور بود. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری در دسترس و برای جمع آوری داده ها، از آزمونی محقق ساخته استفاده شد که توانایی طراحی تکلیف ارزشیابی معلمان را از طریق طرح مسئله آزاد بر اساس مدل استویانووا و الرتون (1996) در مورد دو عمل جمع و تفریق موردبررسی قرار می داد. مسائل طرح شده توسط معلمان بر اساس دو محور 1) عمل جمع و تفریق و 2) طراحی تکلیف مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل بر اساس محور اول مشخص کرد که مسائل نمادی طرح شده بیشتر محدود به دو قالب "نتیجه مجهول (جمع)" و " نتیجه مجهول (تفریق)" و مسائل کلامی طرح شده در اکثر موارد محدود به دو قالب "تغییر" و "ترکیب" بودند و تکالیف طرح شده از تنوع مناسب برخوردار نبودند. تحلیل مسائل بر اساس محور دوم نیز نشان داد که تعداد بسیار کمی از مسائل نمادی و کلامی طرح شده باز پاسخ بودند. با اینکه اکثر مسائل طرح شده (% 89)، مرتبط با زندگی واقعی بودند، اما مسئله ای از نوع حل مسائل عملی (واقعی) در بین آنها وجود نداشت و مسائلی که به طور کامل "موثق" و "غنی" باشند، نیز مشاهده نشد. تهیه محتواهای آموزشی مناسب در خصوص طراحی تکلیف ریاضی و برگزاری دوره ها و کارگاه های توانمندسازی دانشجو معلمان و معلمان دوره ابتدایی بر اساس آن، مهم ترین پیشنهاد حاصل از این مطالعه است.
مبنای «محبت» در نظریه انسان شناسی علامه طباطبایی و دلالت های اجتماعی آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
از جمله چالش های مهمی که به طور جدی گریبان گیر علوم اجتماعی است، ابتنای این علوم بر مجموعه ای از مبانی است که نه تنها با تفکر الهی زاویه دارد؛ بلکه در برخی از موارد در مقابل آن قرار گرفته و همین امر سبب شده که این علوم در یک پارادایم غیرالهی به حل مسائل جامعه بپردازند. در میان حوزه های مختلف مبانی، «مبانی انسان شناسی» یک مکتب که به ترسیم سیمای انسان در نگاه آن مکتب می پردازد، از جایگاه ویژه ای برخوردار است به گونه ای که توجه به آن می تواند مسیر یک علم را به طور کلی تغییر دهد. علامه طباطبایی از جمله متفکرانی است که نظریه های بدیعی را در این حوزه ارائه کرده است و در این میان تأکید ویژه ای بر روی «مبنای محبت» دارد. در این پژوهش تلاش شده با روش توصیفی – تحلیلی، به تبیین و تحلیل مبنای محبت در نظام وجودی انسان به عنوان یکی از مبانی انسان شناسی پرداخته و برخی از دلالت های اجتماعی تسری این مبنا در حوزه مسائل اجتماعی را در آثار علامه طباطبایی مورد بررسی قرار دهیم. از جمله این دلالت ها می توان به «عبور از «نفع شخصی» در پرتو حرکت حبی»، «توسعه ذات و تحقق «من شامل جمع»»، عبور از مرز «استخدام گری» و حرکت به سمت نظام «ولایت» اشاره نمود.