بازنمایی جنگ از دیدگاه همسران جانبازان شهید در ادبیات داستانی دفاع مقدس؛ مطالعه مجموعه داستانی اینک شوکران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۱ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲
151 - 177
حوزه‌های تخصصی:
زنان جانبازان دفاع مقدس علاوه بر مصائبی که دیده اند، به دلیل تجربه مستقیم و غیرمستقیم که از دوران دفاع مقدس به دوش می کشند، به مثابه راویانی غیررسمی، می توانند تاریخ مقاومت، ایثار و مجاهدت رزمندگان را در جبهه های جنگ بازگو کنند. بنابراین، این پژوهش به دنبال بررسی بازنمایی جنگ از دیدگاه همسران جانبازان شهید در ادبیات داستانی دفاع مقدس است. در این میان، مجموعه شش جلدی اینک شوکران انتشارات روایت فتح، که به داستان زندگی، مشقت ها و ایثار جانبازان شهید به روایت همسران آن ها پرداخته است، به منزله نمونه هدفمند مورد تحقیق انتخاب شده و به روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی تجزیه و تحلیل شده است. ازاین رو، بررسی این مجموعه می تواند شیوه بازنمایی جنگ و دفاع مقدس را به روایتی زنانه در مقابل سایر داستان های مردانه جنگ مشخص کند. نتایج نشان می دهد شیوه بازنمایی مقوله هویت، روابط اجتماعی، ارزش ها و هنجارهای اجتماعی، دوران جنگ و پس از جنگ در این مجموعه داستان چگونه ساماندهی شده است که در این زمینه جنگ تأثیری بسزا بر زندگی همسران جانبازان داشته است؛ ولی، بااین حال، آن ها با وجود مشکلات فراوان به زندگی عادی خود ادامه داده اند و صبورانه همسر خود را در جنگ و پس از جنگ همراهی و حمایت کرده اند. در این مجموعه داستان، جنگ عرصه همدلی بود. مردم در همدردی با همسایگان، از برگزاری عروسی برای فرزندانشان ممانعت می کردند و زنان برای بودن در کنار همسرانشان به کمترین ها، بدون هیچ اعتراضی، اکتفا می کردند. همچنین، هویت غالب برای رزمندگان و همسران و خانواده هایشان هویت مبتنی بر روحیه انقلابی و ایثار بوده است.