راهبردهای نو در روانشناسی و علوم تربیتی

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر هوش اخلاقی، کمال گرایی و تحمل پریشانی دانشجویان پسر کارشناسی رشته تربیت بدنی انجام شد. پژوهش حاضر جزو تحقیقات کاربردی به شمار می رود و ازنظر روش تحقیق یک مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ی دانشجویان پسر کارشناسی رشته تربیت بدنی دانشگاه علمی کاربردی شهر بوکان در سال تحصیلی1400-1399 بود که از بین داوطلبان واجد شرایط و بر اساس نمونه گیری در دسترس تعداد 30 نفر وارد مطالعه شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) جایگزین شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه هوش اخلاقی لینک و کیل (2008)، کمال گرایی هویت و فلت (1991) و تحمل پریشانی سیمونز و گاهر (2005) بود. گروه آزمایش 10 جلسه 75 دقیقه ای تحت درمان مبتنی بر شفقت قرار گرفت و گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. تجزیه وتحلیل داده های آماری با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تک متغیره و با نرم افزار SPSS نسخه ۲3 صورت گرفت. سطح معناداری آزمون ها 0/05 در نظر گرفته شد. یافته های توصیفی نشان داد که میانگین و انحراف معیار سن برای دانشجویان گروه آزمایش به ترتیب 20/31 و 5/80 و برای دانشجویان گروه گواه به ترتیب 20/49 و 5/63 بود. همچنین نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که بعد از مداخله، اثر درمان مبتنی بر شفقت بر هوش اخلاقی، کمال گرایی و تحمل پریشانی معنادار بود. بر اساس نتایج پژوهش می توان گفت درمان مبتنی بر شفقت روش مداخله ای مناسبی برای افزایش هوش اخلاقی و تحمل پریشانی و کاهش کمال گرایی دانشجویان است.

بیش از 90 درصد زنان در سن قاعدگی درگیر بیماری PMS می شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش گروهی برنامه غنی سازی و ارتقاء زندگی بر کاهش علائم افسردگی پیش قاعدگی می باشد. این مطالعه به روش شبه تجربی بود و با استفاده از روش پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. 24 نفر از زنان مبتلابه نشانگان پیش قاعدگی که به کلینیک زنان در بیمارستان فوق تخصصی رضوی در مشهد مراجعه کرده بودند به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزارهای موردسنجش، پرسشنامه غربالگری علائم قبل قاعدگی (PSST)، پرسشنامه افسردگی بک بود؛ که با این پرسشنامه ها زنان مبتلابه افسردگی پیش قاعدگی انتخاب شدند و میزان افسردگی آن ها ارزیابی شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان دادند میانگین نمره های افسردگی گروه آزمایش در پیش آزمون 24/7 بود و در پس آزمون پس از مداخله 19/9 شد که نسبت به پیش آزمون کاهش معناداری داشت و همچنین نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری یافت.

پژوهش حاضر با هدف تبیین تاثیر زوج درمانی هیجان مدار بر سلامت روان زوجین دارای تعارض انجام گرفت.روش پژوهش حاضر از نوع آزمایشی و جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین دارای تعارض مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر شیراز بودند،از این جامعه آماری نمونه ای به حجم 20 زوج به صورت در دسترس از مرکز مشاوره بهار نکو انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه 10 تایی شامل گروه آزمایش و گروه کنترل انتخاب شدند.برای سنجش متغیر مورد مطالعه از پرسشنامه سلامت عمومی GHQ استفاده شد بعد از استخراج و جمع آوری داده ها نمرات به دست آمده در دو سطح توصیفی و استنباطی یا استفاده از تحلیل کوواریانس و به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد بین گروه های آزمایش و کنترل پس از اجرای درمان زوج درمانی هیجان مدار هیجان مدار تفاوت معناداری وجود دارد و زوج درمانی هیجان مدار به صورت معناداری باعث افزایش سطح سلامت روان زوجین می شود و تداوم اثر آن در طول زمان تایید شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مهارت های مطالعه با اشتیاق تحصیلی و اهمال کاری دانش آموزان متوسطه اول شهر سمنان بود؛ بنابراین در این راستا روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی برگزیده شده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان متوسطه اول شهر سمنان تشکیل می دهند جامعه آماری 898 نفر است. با استفاده از جدول مورگان 260 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش ابزار گردآوری داده ها سه پرسشنامه مهارت های مطالعه پالسانی و شارمال (۲۰۰۱) و پرسشنامه اشتیاق تحصیلی فردریکز و همکاران (۲۰۰۴) و پرسشنامه اهمال کاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (2003) استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون با نرم افزار SPSS- 20 مورد تحلیل قرارگرفته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مهارت های مطالعه با اشتیاق تحصیلی رابطه مثبت و با اهمال کاری دانش آموزان متوسطه اول شهر سمنان رابطه منفی و معناداری وجود دارد.

ازآنجاکه هدف پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی ابزار سنجش انگیزه های بی اعتمادی در بین زوجین جوان است، در دسته پژوهش های تحقیق و توسعه قرار می گیرد. از نظر شیوه گردآوری داده ها، روش مورداستفاده توصیفی (غیرآزمایشی) و از طرح های همبستگی و به صورت خاص تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی بود. جامعه پژوهش کلیه زوجین جوان شهر اهواز بود که در دو مرحله نمونه گیری انجام شد که مرحله اول بر اساس اعتباریابی ابزار سنجش انگیزه های بی اعتمادی در بین زوجین جوان و مرحله دوم بر اساس جامعه آماری است. به منظور انتخاب نمونه مناسب از شهر اهواز با جامعه نامحدود ابتدا حجم نمونه تعیین و سپس بر اساس روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شد. حجم نمونه لازم با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران در مرحله اول 40 نفر (20 زوج) و در مرحله دوم 384 نفر (192 زوج) تعیین شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جهت تجزیه وتحلیل داده های تحقیق از نرم افزار spssنسخه 22 استفاده شد. ضمناً سطح معنی داری در این تحقیق، 0/05= α تعیین شد. درنهایت میزان همبستگی عوامل فردی 0/770، عوامل خانوادگی 0/799، عوامل ادراکی-روانی 0/844 و عوامل زندگی زناشویی 0/732 به دست آمد. روایی پژوهش از طریق روایی سازه انجام شده که بین 0/731 تا 0/833 نشان داده شده است. پرسشنامه عوامل پژوهش حاضر دارای اعتبار کلی عناصر 0/78.3 و بقیه متغیرها بین 0/76.9 تا 0/85.4 است.

پژوهش حاضر باهدف پیش بینی اهمال کاری تحصیلی بر اساس حمایت اجتماعی ادراک شده و شفقت به خود با میانجیگری عواطف مثبت و منفی انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود و نمونه پژوهش 318 نفر از نوجوانان دوره متوسطه دوم در سال تحصیلی 1400-1399 بوده که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. جامعه آماری شامل دانش آموزان متوسطه دوم 5 شهر بودند که در نمونه ای متشکل از 318 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس های اهمال کاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (1984)، حمایت اجتماعی ادراک شده زیمت و همکاران (1984)، شفقت خود نف (2003)، عاطفه مثبت و عاطفه منفی واتسون، کلارک و تلگن (1988) جمع آوری شدند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS 26 و Smart PLS 3 انجام شد. یافته ها نشان داد حمایت اجتماعی به صورت مستقیم و شفقت به خود به شکل غیرمستقیم اهمال کاری تحصیلی را پیش بینی می کنند و عواطف مثبت و منفی توانسته اند نقش میانجی گری معنی داری این رابطه داشته باشند. لذا می توان نتیجه گرفت حمایت اجتماعی ادراک شده و شفقت به خود دو عامل تأثیرگذار بر اهمال کاری تحصیلی هستند و با میانجی گری عواطف منفی و مثبت می توانند تأثیر قوی تری بر آن داشته باشند

پژوهش حاضر باهدف اثربخشی درمان روان پویشی کوتاه مدت بر اجتناب شناختی-رفتاری و نشخوار ذهنی انجام گرفت. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش بیماران افسرده مراجعه کننده به کلینیک روانشناسی شهر گرگان می باشند. نمونه های پژوهش شامل 40 نفر آزمودنی که به روش هدفمند انتخاب شده و با روش نمونه گیری ساده در دو گروه 20 نفری، گروه های آزمایشی و کنترل جایگزین شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه اجتناب شناختی-رفتاری سکستون و داگلاس (2004) و پرسشنامه نشخوار ذهنی نالن هاکسما (1991) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس با کمک SPSS-22 استفاده شد. نتایج نشان داد بین میانگین های نمرات اجتناب شناختی-رفتاری و نشخوار ذهنی گروه آزمایشی و کنترل در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین درمان روان پویشی کوتاه مدت بر کاهش مؤلفه های اجتناب شناختی-رفتاری و نشخوار ذهنی مؤثر است.

این پژوهش با هدف تعیین رابطه میان ادراک از ساختار کلاس درس با عملکرد تحصیلی دانشجویان از طریق نقش واسطه ای خودکارآمدی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه سیستان و بلوچستان در نیمسال دوم تحصیلی 1400-1401 که تعداد آنان برابر با 900 نفر (540 نفر دختر و 360 نفر پسر) بود. حجم نمونه براساس جدول کرجسی مورگان 269 نفر برآورد شد که 162 نفر دانشجو دختر و 107 نفر دانشجو پسر به صورت روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ساختار ادراک شده کلاس درس (میگلی و همکاران، 1988)، عملکرد تحصیلی (درتاج، 1383) و خودکارآمدی (شرر و همکاران، 1982) بود. نتایج نشان داد بین ادراک از ساختار کلاس درس با عملکرد تحصیلی دانشجویان رابطه مستقیم و معناداری وجود داشت. همچنین بین ادراک از ساختار کلاس درس با خودکارآمدی دانشجویان رابطه مستقیم و معناداری مشاهده شد و بین ادراک از ساختار کلاس درس با عملکرد تحصیلی دانشجویان از طریق نقش واسطه ای خودکارآمدی رابطه غیرمستقیم و معناداری وجود داشت.

این مطالعه به مقایسه کاربرد نظریه آزمون کلاسیک در مقابل نظریه سؤال پاسخ در اعتباریابی پرسشنامه درگیری تحصیلی دانشجویان پرداخته است. حجم نمونه این پژوهش 750 دانشجو (265 پسر و 485 دختر) بود که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از بین دانشجویان دانشگاه های تهران انتخاب شدند. به دلیل موجود نبودن نسخه فارسی پرسشنامه ابتدا ترجمه و تحلیل محتوایی آن توسط متخصصان صورت پذیرفت. سپس، روا سازی آن از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و پایایی آن با استفاده از تتای ترتیبی انجام شد. در ادامه، قدرت تمیز و قابلیت قبول و همچنین، منحنی ویژگی های سؤال و تابع آگاهی کل آزمون هم از طریق نرم افزار R بررسی شد. تحلیل پارامترهای سؤال و آزمودنی ها مشخص کرد این پرسش نامه قادر به تمیز بین افراد ازلحاظ مفهوم درگیری هستند. همچنین، بر اساس نظریه آزمون کلاسیک و نظریه سؤال می توان به خوبی مشخص ساخت که کدام سؤال ها بهتر درگیری اجتماعی و درگیری تحصیلی را اندازه گیری می کنند. از نظر نظریه آزمون کلاسیک میزان دقت دو پرسش نامه بر اساس تتای ترتیبی مناسب است و نظریه آزمون کلاسیک نمی تواند نحوه پاسخ دهی افراد در گروه های بالاتر و پایین تر را به سؤالات درگیری اجتماعی و درگیری تحصیلی نشان داده و مقایسه کند. در نهایت، بر اساس مجموع شاخص های برازش می توان دریافت که داده ها با مدل مفروض هماهنگی دارند.

پدیده وانمودگرایی (IP- سندروم ایمپاستر) به معنای احساس فریب کاری است که در میان افرادی وجود دارد که بین نگرش خود نسبت به دستاوردهای خود و ارزیابی این دستاوردها توسط دیگران تفاوت هایی را تجربه می کنند. وانمودگرایان موفقیت های خود را به عواملی مانند تلاش زیاد، بخت و اقبال خوب، خوش شانسی، جذابیت شخصی، خطای کامپیوتری و یا روابط سودمند نسبت می دهند. هدف این مقاله، تحلیل مروری IP است که در ایران کمتر موردبررسی قرارگرفته است. این مطالعه از نوع مروری- تحلیلی است. بامطالعه اسناد نظری و پژوهشی موجود و جستجوی در پایگاه های اطلاعاتی معتبر، داده ها جمع آوری شد. تعاریف و ویژگی های IP، شیوع، عوامل مؤثر بر آن، اثرات سن، پیامدهای آن، افراد در معرض خطر، نمونه های بالینی و مداخلات مربوط به کاهش این پدیده ازجمله مواردی است که بررسی شده است. IP شیوع بالایی در دانش آموزان و دانشجویان و پیامدهای زیان باری بر عملکرد آنان دارد؛ براین اساس می توان گفت که شناخت پدیده وانمودگرایی می تواند برای ژرف اندیشی پژوهشگران، تعمق در درک مشکلات وانمودگرایان و فرایند روان درمانی آنان، ارائه خدمات مناسب در مدارس و دانشگاه ها مفید واقع شود.