رهیافت فرهنگ دینی

حضرت  احمد بن موسی (س) و حضرت بی بی حکیمه(س) از فرزندان امام موسی کاظم (ع)بودند که در جریان ولایتعهدی امام رضا(ع) و سپس ورود امامزادگان به ایران همراه کاروان بنی هاشم وارد جنوب غربی ایران شد. ورود ایشان به جنوب ایران و استان کهگیلویه و بویراحمد باعث شد تا خاندان سادات موسوی و رضوی در سرتاسر این خطه از جنوب ایران ساکن و استان کهگیلویه و بویراحمد از نظر جمعیتی صاحب درصد بالایی شیعه امامیه و سادات باشد. علیرغم اینکه چند قرن از ورود و سپس شهادت ایشان در منطقه می گذرد هنوز به ویژگی های شخصیتی، فضایل و نقش این امامزادگان در تاریخ امامت و گسترش تشیع در جنوب ایران پرداخته نشده است. در این مقاله با مراجعه به منابع تاریخی به تبیین نقش ایشان در حفظ و حراست از حریم ولایت  و گسترش تشیع در جنوب ایران و خصوصا استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخته شده است. نقش حضور ایشان و هیئت امامزادگان همراه به عنوان یک امامزاده صاحب احترام در منابع تاریخی وحدیثی شیعه بررسی و سپس میزان اثر گذاری حضور ایشان و امامزادگان همراه بر وضعیت مردم کهگیلویه و بویراحمد بررسی می شود. گسترش تشیع در جنوب ایران از دیگر ویژگی های بارز ایشان می باشد.  

هدف از ارائه این پژوهش، آشنایی با زندگی پر افتخار آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی، موسس حوزه علمیه قم است. این پژوهش به صورت مروری و با روش مطالعه اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است. حضرت آیت الله شیخ عبدالکریم حائری از علما و روحانیون برجسته و ممتازی هستند که در تاریخ معاصر ایران، تأسیس  حوزه علمیه قم و حتی تاریخ تشیع، نقشی به سزا و در خور توجه داشته است. این عالم بزرگ شیعه، 16 سال از زندگی پر برکت خویش را در شهرستان اراک سپری کرده است. آیت الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری مهرجردی، از تبار عالمان شیعه است که حوزه علمیه قم میراث جاودان اوست. ایشان در قبال اساتید فقه و اصول چون مرحوم شیخ انصاری و آخوند خراسانی دارای مبنای متقن و مستقل محکمی است که می توان او را در ردیف نوابغ و فحول علمی اسلام آورد و گذشته از شخصیت علمی در تقوا و زهد و قدس و ورع و ارتباط و توسل به خاندان وحی و رسالت و خصوصا اعلی حضرت بقیه الله، نادره زمان بوده و در قرون اخیر کمتر کسی به رتبه اش رسیده است.

فرهنگ واژه ای است چنان گسترده که تعاریف و توصیف ها و اندیشه های انسان را از آغاز تا کنون در خود جای داده می دهد.«فرهنگ بذر آن دانش و بَرِ آن خرد است». فرهنگ در واقع مجموعه ای از اندیشه های آفریده ی انسان در اعصار و قرون مختلف است. واژه ای دیرینه و کهن که هر قومی و ملتی که پیدا شده« برآن زده دامانی چند» و با رفتار و گفتار آن را شکل داده اند. بی شک فرهنگ هر قوم و ملتی شناسنامه ی ملی و هویتی آن جامعه است. اندیشمندان و فرهیختگان و صاحب نظران تعاریف و برداشت های گوناگون و مختلفی از مقوله ی فرهنگ و تمدن ارایه کرده اند. عرصه و میدان مفاهیم فرهنگی و نظریه هایی که بیان کرده اند از گستره ی فراوانی برخوردار است. این پژوهش کوشش نموده است قطره ای از دنیای تعاریف اندیشمندان و برداشت های فکری، ایده ها و اندیشه های آنان را درباره ی فرهنگ به شکل مروری ارایه دهد. امید است گامی کوچک در راستای نیاز پژوهشگران عرصه ی فرهنگ برداشته باشد.

طرح مسائل جنسی به خصوص با ورود مباحث جدید و ضرورت برخورد صحیح و اسلامی، مارا برآن داشت که به این موضوع مهم و مبتلابه، تحت عنوان «مسائل جنسی،بایدها و نبایدها» که بایدهای آن مربوط به مسائل اخلاقی و استفاده صحیح از این موهبت الهی در وجود انسان و نبایدها، مربوط به مسائل غیر شرعی و غیر اخلاقی ای است که امروزه گریبان گیر بسیاری از خانواده ها و فرزندان شان شده است، بپردازیم، پیرامون آن دقت و مطالعه بیش تر انجام دهیم و با مراجعه به منابع مختلف موضوعات آن را مورد کنکاش قرار دهیم تا گامی در جهت کمک به خانواده ها برداشته شود. لذا در این تحقیق مسائلی مطرح شده است و پاسخگویی به این گونه مسائل مهم با کمک آیات قرآن و مراجعه به تفاسیر امری ضروری است.  با استفاده از منابع کتابخانه ای نرم افزاری و با روش تحلیلی توصیفی به بیان وظیفه پدر و مادر در تربیت جنسی فرزندان پرداخته و آیات در این مورد بررسی و  کنکاش شده است. 

گناهان آثار و پیامد های روحی و روانی متعدد دارند که حیات دنیوی و اخروی انسان را تحت تاثیر قرار می دهند. دو مؤلفه اضطراب و ناامیدی به عنوان آسیب های مبتلا به جامعه بشری از جایگاه ویژه ای در حوزه سلامت روانی برخوردار است که دکترین اسلامی و روان شناسی در این زمینه دیدگاه های قابل توجهی ارائه داده است. از نگاه اسلام اضطراب به دو نوع ممدوح و مذموم قابل تقسیم است. گناه می تواند سبب افزایش اضطراب مذموم شود و مانع رشد و عامل تشویش و پریشانی روانی است. از سوی دیگر گناه سبب کاهش امید ممدوح می شود که در روایات با عنوان یأس از آن نام برده شده است. این پژوهش بر آن است که بر مبنای آیات و روایات و علم روان شناسی به بازشناسی عوامل ایجاد اضطراب و ناامیدی و تأثیر گناه بپردازد.

شاهچراغ نام حرم و آرامگاهی است در شیراز که بنا بر اعتقاد شیعیان احمد‌بن موسی، پسر ارشد موسی کاظم (ع) و هم‌چنین محمدبن موسی (ع)، از برادران علی‌بن موسی الرضا (ع)، در آن به خاک سپرده شده‌اند. این حرم پس از حرم علی‌بن موسی الرضا (ع) و معصومه بنت موسی (س) سومین حرم پر اهمیت برای شیعه در ایران است. او در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود؛ ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز به شهادت رسید منابع، درگذشت او را در ۲۰۳ قمری تخمین زده‌اند. از اوائل صدر اسلام، ایرانیان توجه و علاقه ی زیادی به اهل‌بیت داشته‌اند در طول عمر آرزوی اکثر ایشان زیارت قبور ائمه اطهار بوده است، مراسم سوگواری ایشان در هیچ کشور اسلامی به عظمت مجالس ایرانیان برپا نمی‌گردید حتی آرزوی ایشان این بود که بعد از مرگ جسد ایشان در کنار مرقد ائمه اطهار دفن شود. بسیاری از ایرانیان وصیت داشتند که در کنار آرامگاه حضرت احمدبن موسی، فرزند حضرت موسی بن جعفر (ع) در شیراز پس از مرگ درجوار حرم این حضرت دفن شوند، قبور ایشان در این هزار سال پناهگاه اجساد بزرگانی است که بسیار از آن ناشناخته مانده و در طول زمان افراد انگشت شماری به بررسی و شناخت این بزرگان پرداخته‌اند، بسیاری از افرادی که به زیات حرم شاهچراغ (احمدبن موسی) (ع) مشرف می‌شوند شایسته است به غیراز زیارت و بازدید از معماری زیبای این آستان با مدفن مشاهیر و بزرگانی هم‌چون وصال شیرازی، آیت‌الله شهید سیدعبدالحسین دستغیب و سید ماجدبن هاشم حسینی بحرانی و سید علی‌خان مدنی که در طول حیات خود خدمات ارزنده‌ای را انجام داده‌اند و در این حرم جای گرفته‌اند آشنا شوند، در این مقاله سعی بر آن شده است این بزرگان که در حرم شاهچراغ به خاک سپرده شده‌اند را معرفی و به بررسی زندگینامه این اشخاص بپردازیم. امید است این مقاله، اهمیت این اشخاص در طول تاریخ را که تا امروز بسیار کم به آن‌ها پرداخته شده را نشان دهد و باعث آشنایی بیشتر جامعه بااین بزرگان شود، روش تحقیق در پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌ای انجام گرفته است.