پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره

هدف از این پژوهش بررسی چالش های دانشجومعلمان در انجام کارورزی یک و راهکارهای غلبه بر آنها در شرایط کرونا است. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی انجام شد. مشارکت کنندگان پژوهش که با استفاده از دو روش ملاک محور و زنجیره ای، انتخاب شدند تعداد 13 نفر از دانشجومعلمان سال آخر دانشگاه فرهنگیان(پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد) بودند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. متن مصاحبه های انجام شده با کمک روش تحلیل مضمون، تجزیه و تحلیل شدند. جهت تامین اعتبار پژوهش، معیارهای لینکلن و گابا (به ویژه آزمون تشخیص) مورد استفاده قرار گرفت. براساس یافته های به دست آمده عمده ترین چالش های دانشجومعلمان را می توان در قالب 2 مضمون فراگیر(شامل تعامل کارورز با مجریان برنامه درسی و مشاهده تاملی موقعیت آموزشی)، 6 مضمون سازمان دهنده و 29 مضمون پایه دسته بندی کرد. همچنین دانشجومعلمان برای غلبه بر چالش های حاصل از تعامل با مجریان برنامه درسی از راه حل های متعدد موفقیت آمیزی استفاده کرده بودند؛ اما درمواجه با چالش های مربوط به مشاهده تاملی در موقعیت آموزشی غالبا یا فاقد راهکار بودند یا راهکار موفقیت آمیزی نداشتند. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که براساس تجارب مشارکت کننده ها، برنامه درسی اجرا شده کارورزی (1) در شرایط کرونایی، به اصلی ترین اهداف خود، یعنی مشاهده تاملی موقعیت یاددهی- یادگیری، دست نیافته است.

دستیابی به پیشرفت و عملکرد تحصیلی از موضوعات مهم و قابل بررسی در سطح خرد و کلان جامعه می باشد. چرا که پیشرفت فرد در جامعه، به میزان موفقیت وی در عملکرد تحصیلی بستگی دارد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود که با هدف بررسی پیش بینی پذیری پیشرفت تحصیلی بر اساس انگیزه پیشرفت و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی در دانش آموزان دختر دبیرستانی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهرستان تربت جام در سال تحصیلی 1399- 1400 بود. نمونه آماری مطابق با جدول مورگان متشکل بود از 322 نفر از این دانش آموزان که با روش نمونه گیری خوشه-ای چندمرحله ای انتخاب شدند. جهت اندازه گیری انگیزه پیشرفت از پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس (1970)، برای سنجش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی از پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری دی گروث و پینتریچ (1990) و به منظور برآورد پیشرفت تحصیلی از معدل آنها در نیمسال اول تحصیلی 1400- 1401 استفاده شد. نتیجه آزمون تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که انگیزه پیشرفت و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی توان پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را دارد (P≤0/01). همچنین نتیجه آزمون همبستگی پیرسون حاکی از آن بود که انگیزه پیشرفت و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی (به همراه مؤلفه های آن) با پیشرفت تحصیلی رابطه مستقیم آماری دارد (P≤0/01). بنابراین می توان نتیجه گرفت که با مداخلات صحیح در جهت تقویت انگیزه پیشرفت و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی می تواند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را ارتقاء بخشید.

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر بازی های رایانه ای ملی بر ارتقای هوش فرهنگی و حس نوع دوستی دانش آموزان بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دبیرستان متوسطه دوره اول شهرستان اسفراین در سال تحصیلی 1398-99 بود که در یک بازه ی زمانی مشخص بازی رایانه ای انجام دادند، از میان آن ها 201نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید، حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان و به شیوه تصادفی طبقه ای بود ،دانش آموزان انتخاب شده کسانی بودند که در طول روز بازی های کامپیوتری با لپ تاب، کامپیوتر، موبایل و تبلت انجام می دادند. در این پژوهش از پرسشنامه هوش فرهنگی ارلی و پترسون و پرسشنامه نوع دوستی استفاده شد . پایایی آلفای کرونباخ پرسشنامه هوش فرهنگی 83/0و پرسشنامه نوعدوستی 75/0 محاسبه گردید. برای بررسی روایی از نتایج روایی مقالات دیگر و روایی محتوایی استفاده شد . نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل نتایج نشان داد که بین هوش فرهنگی و حس نوع دوستی دانش آموزانی که بازی های رایانه ای انجام می دهند رابطه معنی دار وجود دارد (p>0/05). بر اساس ضریب رگرسیون بتا، هوش فرهنگی 27 درصد از حس نوع دوستی دانش آموزان را تبیین می کند. همچنین نتایج حاصل از مؤلفه های هوش فرهنگی نشان داد که ابعاد چهارگانه هوش فراشناختی، هوش شناختی، هوش رفتاری و هوش انگیزشی با حس نوع دوستی دانش آموزان رابطه معناداری داشت.

پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه کانون کنترل و مسئولیت پذیری اجتماعی با میانجی گری اخلاق حرفه ای انجام شده است. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بوده است. جامعه پژوهش شامل کلیه معلمان ابتدایی ناحیه یک و دو شهرری (1160 نفر) بوده است. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران، 218 نفر تعیین شد. روش نمونه گیری طبقه ای متناسب می باشد. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه کانون کنترل با پایایی (84/0=α)، اخلاق حرفه ای با پایایی(96/0=α) و مسئولیت پذیری اجتماعی(91/0=α) استفاده شد که روایی محتوایی آنها با استفاده از نظرات متخصصان بررسی و تایید گردید. همچنین روایی سازه پرسشنامه ها نیز با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی بررسی و تأیید گردید. یافته ها نشان داد، از میان مؤلفه های اخلاق حرفه ای، مولفه عدالت و مولفه مسئولیت پذیری قابلیت پیش بینی مسئولیت پذیری اجتماعی را داشته است. مدل یابی معادلات ساختاری نیز حاکی از تأثیر کانون کنترل بر اخلاق حرفه ای(50/0=γ) و مسئولیت پذیری اجتماعی(14/0=β) بوده است. هم چنین اخلاق حرفه ای به طور مستقیم بر مسئولیت پذیری اجتماعی(54/0=β) تأثیرگذار بوده است. نهایتاً، کانون کنترل، با میانجی گری اخلاق حرفه ای بر مسئولیت پذیری اجتماعی(06/0=γ) تأثیرگذار بوده است. نتایج نشان داد، مسئولیت پذیری اجتماعی معلمان ریشه در حاکمیت اخلاق حرفه ای بر بینش، منش و کنش آنان که خود ناشی از وضعیت کانون کنترل (درونی یا بیرونی) افراد دارد. بنابراین اگر معلمان مسئولیت اعمال خود را بپذیرند و موفقیت ها و شکست ها را به عوامل درونی نسبت دهند، در مسیر اخلاق حرفه ای حرکت کرده و نه تنها ملبس به اخلاق در بعد الهی و فردی خواهند بود، بلکه نسبت به دیگران و محیط پیرامون خود احساس مسئولیت خواهند کرد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه میزان اثربخشی بازی درمانی شناختی –رفتاری و قصه درمانی بر پرخاشگری دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر صورت گرفت. این پژوهش، مطالعه ای نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر که در مدارس ابتدایی استثنایی شهر تبریز مشغول تحصیل بودند. از روش نمونه گیری در دسترس برای انتخاب نمونه استفاده شد. لذا، نمونه آماری شامل 45 دانش آموز پسر ابتدایی بود که (15نفرهرگروه) با جایگزینی تصادفی درگروه های آزمایش وکنترل انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها، مقیاس پرخاشگری کودکان دبستانی شهیم (1387) مورد استفاده قرارگرفت. یکی از گروه های آزمایش برنامه آموزشی بازی درمانی (8 جلسه 45دقیقه ای بازی درمانی شناختی-رفتاری)، گروه بعدی برنامه آموزشی قصه درمانی (8 جلسه 45دقیقه ای قصه درمانی) و گروه کنترل برنامه آموزشی دریافت نکردند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین بازی درمانی شناختی-رفتاری و قصه درمانی با گروه کنترل در پرخاشگری تفاوت معناداری وجود دارد(001/0). همچنین قصه درمانی نسبت به بازی درمانی شناختی-رفتاری در کاهش پرخاشگری با ضریب تاثیر 69% موثرتر بود. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که قصه درمانی و بازی درمانی شناختی- رفتاری می توانند به عنوان مداخلات تکمیلی در جهت کاهش و بهبود مشکلات روانشناختی دانش آموزان کم توان ذهنی به کار گرفته شوند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه برنامه درسی پنهان با درگیری تحصیلی و مهارت های ارتباطی دانش آموزان انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش گردآوری داده ها، از نوع توصیفی- همبستگی است. نمونه پژوهش شامل 230 نفر از دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهرستان ایوان غرب، از جامعه آماری 550 نفر، است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و براساس جدول مورگان انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ی محقق ساخته برنامه درسی پنهان پاشازاده، پرسشنامه مهارت های ارتباطی جرابک، و پرسشنامه های راهبردهای یادگیری خود تنظیمی تحصیلی پینتریچ و دی گروت به همراه پرسشنامه دوپی رایت و مارین برای سنجش میزان درگیری تحصیلی، می باشند. یافته های حاصل از آزمون همبستگی کانونی حاکی از تأیید رابطه معنادار بین برنامه ی درسی پنهان با درگیری تحصیلی دانش آموزان و عدم رابطه معنادار با مهارت های ارتباطی آنان است. همچنین، در بررسی سهم هر یک از مؤلفه های برنامه درسی پنهان در پیش بینی درگیری تحصیلی و مهارت های ارتباطی، بر اساس نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون گام به گام، کنش متقابل (دانش آموز - معلم) تنها مؤلفه پیش بین از برنامه درسی پنهان بود که با 10 درصد قدرت تبیین با درگیری تحصیلی دانش آموزان رابطه دارد و به همین شیوه، مؤلفه های کنش متقابل و ساختار سازمانی از برنامه درسی پنهان، به یک اندازه، با 4 درصد قدرت تبیین ( 8 درصد در مجموع) با مهارت های ارتباطی دانش آموزان رابطه دارند.

مطالعه حاضربا هدفِ؛ فراتحلیل مطالعات انجام شده در زمینه نقش نهاد خانواده(محیط، ناسازگاریها، تنش ها، رفتار واعمال آنها) در بزهکاری، جرم و اعتیاد فرزندان صورت گرفته است. روش تحقیق مطالعه حاضر؛ روش تحقیق پژوهش حاضر فراتحلیل بوده است.جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی مطالعاتی بوده است که در زمینه جرم، بزهکاری و اعتیاد طی سالهای 1401-1390 انجام شده بود و درنهایت با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 10 مورد از مطالعاتی که منطبق با موضوع مورد تحلیل و متناسب برای ورود به فراتحلیل بودند، انتخاب شدند. به منظور تدوین خروجی نتایج و تحلیل از نرم افزار 'CMA2'استفاده است. یافته ها و نتیجه گیری؛ با توجه به یافته های خروجیِ شاخص Q کوکران و سطح معناداری (0.000) و رد فرض صفر (H0) ناهمگنی مطالعات تأیید و برای ادامه فرایند تحلیل از مدل اثر تصادفی استفاده شده است. میزان اندازه اثر کل در مدل اثر تصادفی (0.656)بوده است که با توجه به نقاط بُرش شاخص کوهن این مقدار در سطحی مطلوب و بزرگ برآورد شده است. بنابراین نقش خانواده در بزهکاری، جرم و اعتیاد فرزندان با ضریب همبستگی یا اندازه اثر کل (0.65) در فاصله اطمینان حداقل (0.52)و حداکثر(0.75) و با توجه به سطح معناداری(0.000)با اطمینان (0.99) تأیید می شود. همچنین با توجه به مقادیر شاخص رگرسیون اِگر و مقدار Pمرتبط به عنوان مهمترین شاخص سوگیری فراتحیل و نمودار قیفی، تقارن پراکندگی و عدم سوگیری انتشارِمطالعات مورد بررسی، با سطوحی از کمترین انحراف استاندارد در سطحی نسبی تأیید شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر سبک های مقابله با استرس، خودانتقادی و تنظیم هیجان معلمان دانش آموزان با نیازهای ویژه در زمان همه گیری کرونا بود. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش، جز تحقیقات تجربی با طرح تک آزمودنی بود.جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه معلمان کودکان با نیازهای ویژه شهرستان بافق در سال 1400 سال به تعداد 14 نفر تشکیل داد که از بین آن ها به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 4 نفر انتخاب شد که در دو گروه آزمایش (2 نفر) و کنترل (2 نفر) قرار گرفتند، افراد گروه آزمایش به صورت مجازی (با استفاده از برنامه وات ساپ) 8 جلسه 90 دقیقه ای درمان متمرکز بر شفقت را دریافت کردند. همه این چهار نفر در زمان خط پایه، جلسه سوم، ششم و هشتم (جلسه آخر مداخله)پرسشنامه سبک های مقابله با موقعیت های استرس زا اندلر و پارکر (1991)، پرسشنامه راهبردهای تنظیم هیجان گروس و جان(2003) و پرسشنامه خودانتقادی گیلبرت و همکاران(2004) را تکمیل کردند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از شاخص درصد بهبودی و بازبینی گرافیکی شکل ها انجام شد. نتایج نشان داد که آزمودنی های گروه آزمایش از مرحله خط پایه تا آخر درمان درصد بهبود بالای 50 و افزایش نمره معنی داری در سبک مساله مدار و ارزیابی مجدد شناختی تجربه کردند. همچنین افراد گروه آزمایش درصد بهبود بالای 50 و کاهش نمره معنی داری در سبک هیجان مدار، سبک اجتنابی، خود انتقادی و فرونشناسی تجربه کردند. در حالی که آزمودنی های گروه کنترل طی این مدت افزایش یا کاهش نمره قابل ملاحظطه ای نداشتند

پژوهش حاضر با هدف مقایسه مهارت های اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان کلاس های چندپایه و تک پایه دوره دوم ابتدایی شهرستان دیواندره انجام شد. جامعه آماری شامل دانش آموزان دوره دوم مقطع ابتدایی شهرستان دیواندره بودند. که تعداد 348 نفر به عنوان حجم نمونه تحقیق (تصادفی طبقه ای ساده) انتخاب گردید. ابزار سنجش شامل پرسشنامه های مهارت های اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی بود. آزمون های مورد استفاده در این تحقیق تی تک نمونه ای، تی مستقل و تی دو گروه مستقل بود. یافته ها نشان داد که بین میزان مؤلفه های استعداد، بافت و کوشش از متغیر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان تک پایه و چند پایه به نفع دانش آموزان چندپایه تفاوت معنی داری وجود دارد. بین میزان مؤلفه های مهارت های اجتماعی مناسب، رفتارهای غیر اجتماعی، پرخاشگری و رفتارهای تکانشی، برتری طلبی، اطمینان زیاد به خود داشتن و رابطه با همسالان از متغیر مهارت های اجتماعی دانش آموزان تک پایه و چند پایه به نفع دانش آموزان تک پایه تفاوت معنی داری وجود دارد.اجتماعی دانش آموزان تک پایه و چند پایه به نفع دانش آموزان تک پایه تفاوت معنی داری وجود دارد.

تحقیق حاضر، دنبال شناسایی موانع الگوپذیری اخلاقی در روابط میان معلم و دانش آموز بوده است. برای پاسخ به سؤالات تحقیق از پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده که در آن مصاحبه ای با 14 دانش آموز از ملیت های مختلفی که در شهر مشهد اقامت دارند انجام شده است. مشارکت کنندگان از 8 ملیت (هندوستان، افغانستان، چین، پاکستان، نیجریه، گامبیا، لبنان و گینه) هستند و از بین آنها، 7 دانش آموز پسر و 7 دختر و سن آن ها بین 12 تا 17 سال (و میانگین 13.6) است. در این پژوهش اعتبار بخشی دست آوردها طبق دیدگاه مگوئیر صورت گرفته و با کمک فردی دارای تجربه تحقیق کیفی به عنوان ناظر در کلیه مراحل تحقیق و همچنین مضامین و زیر مضامین به دست آمده به شرکت کنندگان ارائه شده و نظرات آن ها اعمال شده است وگزارش نهائی، همراه با ذکر نقل قولی از شرکت کنندگان آورده شده است. پس از تحلیل داده ها، چهار مضمون و دوازده زیر مضمون به دست آمده و مواردی از قبیل نگرش های دانش آموز نسبت به معلم، ادراک دانش آموز نسبت به رابطه معلم-دانش آموز، نگرش دانش آموز نسبت به خود و تأثیر دیگران ازجمله عواملی معرفی شدند که در الگوپذیری دانش آموز از معلم، نقش و تأثیر دارند. مجموع نگرشهای مربوط به موارد، در صورت منفی بودن، نقش قابل توجهی در الگوپذیری دانش آموز از معلم بازی می کنند. یافته های پژوهش با نظریه شناختی اجتماعی بندورا و بخشی از نظریه تحولی-تفاوتهای فردی مبتنی بر ارتباط همسو بوده. دست آوردهای پژوهشی، توجه به هیجانات مثبت در فرایند آموزشی و انعطاف پدیری در تعامل معلم-دانش آموز را پیشنهاد می کند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تکرار فعالیت های گفتاری زبان انگلیسی با استفاده از تکنیک 4/3/2 بر روانی و صحت گفتار دانش آموزان تیزهوش بود. دانش آموزان دختر مشغول به تحصیل در پایه هشتم مدارس تیزهوشان استان خراسان جنوبی در سال تحصیلی 1401-1400 جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. از این میان تعداد 22 دانش آموز دختر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. دانش آموزان در کلاس زبان انگلیسی خود طی 12 جلسه در معرض تکرار فعالیت های گفتاری منطبق با کتاب درسی به صورت زمان دار با استفاده از تکنیک 4/3/2 قرار گرفتند. مقیاس سنجش روانی گفتار تعداد واژه بیان شده در هر دقیقه و تعداد مکث اتفاق افتاده در هر 100 کلمه بود و برای سنجش صحت کلام از شمارش تعداد خطاهای واژگانی و دستوری اتفاق افتاده در هر 100 کلمه استفاده شد. نتایج نشان داد که تکرار فعالیت های گفتاری با استفاده از تکنیک 4/3/2 بر روانی گفتار دانش آموزان تأثیر مثبت و معنی داری داشته است، این در حالی است که صحت گفتار آنان از این مداخله تأثیر نپذیرفته است و تغییر معنی داری در آن روی نداده است. نتایج پژوهش حاضر می تواند راه گشای طراحان دوره ها و محتوای آموزشی، معلمان و مدرسان زبان انگلیسی در راستای انتخاب و استفاده هوشمندانه از تکنیک 4/3/2 برای پرورش هر چه بیش تر روانی کلام زبان آموزان باشد.

پژوهش حاضر باهدف اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب امتحانی و خودکارآمدی دانش آموزان پایه دوم متوسطه انجام گردید. طرح پژوهشی حاضر از شبه تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و با گروه آزمایش و گواه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان الیگودرز در سال تحصیلی 1401-1400 بود. روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری خوشه ای تصادفی بود. نمونه پژوهش شامل 30 دانش آموز بود که از بین 100 نفر از دانش آموزان که به پرسشنامه های اضطراب امتحان و خودکارآمدی پاسخ دادند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه درمان مبتنی بر پذیرش دریافت کردند و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفتند و بعد از دو هفته از اتمام درمان، پس آزمون و پس از دو ماه آزمون پیگیری برای هر دو گروه اجرا شد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها نیز از روش تجزیه وتحلیل کوواریانس به وسیله نرم افزار SPSS نسخه 20 استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب امتحانی و خودکارآمدی دانش آموزان اثر معنی دار وجود داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، استفاده از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به منظور کاهش اضطراب و افزایش خودکارآمدی دانش آموزان و نیز افزایش عملکرد آن ها در امتحان پیشنهاد می گردد.