حسابداری دولتی
حسابداری دولتی سال هفتم بهار و تابستان 1400 شماره 2 ((پیاپی 14) (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: در پژوهش حاضر به مدلسازی و پیش بینی سود و زیان در بانک توسعه تعاون به صورت تجربی پرداخته شده است. روش پژوهش: جامعه آماری پژوهش شامل شعب بانک توسعه تعاون در شهر تهران است که اطلاعات مربوط به آنها طی سال های 1389 تا 1398 جمع آوری و مبنای تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش با استفاده از روش علّی-معلولی، گردآوری اطلاعات در بخش ادبیات نظری مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و آزمون فرضیه ها مبتنی بر اسنادکاوی صورت های مالی است. تکنیک آماری مورد استفاده در این پژوهش روش رگرسیون داده های ترکیبی، تحلیل عاملی اکتشافی و شبکه های بیزین است. یافته های پژوهش: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داده است که پیش بینی سود و زیان بانک توسعه تعاون بر پایه عوامل مکنون شناسایی شده از نسبت های مالی امکان پذیر است و این عوامل می توانند بیش از 90 درصد از تغییرات موجود در نسبت های مالی را تبیین نمایند. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: می توان انتظار داشت که سود و زیان بانک را بتوان از طریق نسبت های مالی 12 گانه نهایی این پژوهش و عوامل مکنون 5 گانه ساخته شده از آنها پیش بینی کرد. همچنین نتایج مدل می تواند در راستای شناسایی ترکیب بهینه از نسبت های مالی جهت حصول سود مشخصی نیز بکار گرفته شود که البته این کاربرد مدل نیازمند استفاده از الگوریتم های بهینه سازی است.
مشارکت بودجه ای، تعهد به اهداف بودجه، استفاده مدیران بیمارستان از اطلاعات بودجه و عملکرد بودجه ای: شواهدی از مقایسه دیدگاه مدیران بالینی و غیربالینی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: علیرغم با اهمیت بودن حسابداری به عنوان ابزاری برای تأثیر بر عملکرد حوزه بهداشت و درمان عمومی، هنوز در مورد نقش بودجه در تعیین رفتار کاری مدیران بالینی و غیربالینی و ارتباط آن با عملکرد سازمانی بحث قابل توجهی وجود دارد. در این راستا، هدف این مقاله، تحلیل نقش انگیزشی مشارکت بودجه ای و نقش مداخله ای وضعیت ها و رفتارهای ذهنی فردی در رابطه بین مشارکت بودجه ای و عملکرد بودجه ای است. روش پژوهش: روش پژوهش مورد استفاده توصیفی پیمایشی از نوع نظرسنجی است. کلیه مدیران بالینی و غیربالینی بیمارستان ها و درمانگاه های دولتی در سال 1397 جامعه آماری پژوهش حاضر را تشکیل می دهند. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از تحلیل رگرسیونی به روش تحلیل مسیر استفاده شد. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش حاکی از آن است که مشارکت بودجه ای به صورت مثبت با تعهد به اهداف بودجه، تعهد به اهداف بودجه به طور مثبت با استفاده از اطلاعات بودجه و استفاده از اطلاعات بودجه به طور مثبت با عملکرد بودجه ای رابطه دارد. هم چنین، مشارکت بودجه ای آثار غیرمستقیمی بر استفاده از اطلاعات بودجه از طریق تعهد به اهداف بودجه دارد. افزون بر این، تعهد به اهداف بودجه آثار غیرمستقیمی بر عملکرد بودجه ای از طریق استفاده از اطلاعات بودجه دارد. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: به مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیشنهاد می شود مدیران سطوح مختلف را در تهیه و تدوین بودجه دخالت داده و مشارکت آنان را در بودجه ریزی افزایش دهند.
طراحی نظام تصمیمگیری در حوزه نظارت بخش عمومی با رویکرد الکترونیکی در دیوان محاسبات کشور(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: پژوهش حاضر در صدد طراحی نظامی برای تصمیمگیری در حوزه نظارت بخش عمومی (رویکرد الکترونیکی) بوده و هدف آن ابتدا تعریف مفاهیم، روش ها و تکنیک های نوین در ” حسابرسی هوشمند“ و ” هوشمندسازی نظارت“ و در نهایت طراحی نظری و عملی این نظام است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پیمایشی، هدف توسعه ای -کاربردی (اکتشافی)، ماهیت توصیفی، حوزه داده ها کمی و کیفی، مؤلفه های مکانی و زمانی کتابخانه ای و میدانی است. برای تغییر ” رویکرد کار- تعداد محور“ موجود به ” رویکرد وجه- کار محور“ از مفهوم کلی ” آنالیز حساسیت“ با اعمال شاخص های نسبی حسابرسی استفاده شده است. یافته های پژوهش: طراحی نظام تصمیمگیری مبتنی بر استفاده از بسترهای فناوری اطلاعات به کمک تکنیک های نوین ” سنجش نسبی حسابرسی عملکرد“ به منظور ارزیابی میزان بهره وری نسبی مدیران همتراز و ” سنجش نسبی خوداظهاری حسابرسی بخش عمومی“ در راستای ” پرسشگری هوشمند“ می باشد. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: با تمرکز نظارت برپایه اظهارنامه دستگاه اجرایی می توان به صورت منسجم و یکپارچه به کلیه وظایف دستگاه های اجرایی طبق قانون، نظارت هوشمندانه ای اعمال نمود.
طراحی مدلی برای عوامل کلیدی موفقیت نظام حسابرسی داخلی در صنعت نفت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: این پژوهش به منظور شناسایی عوامل کلیدی موفقیت نظام حسابرسی داخلی در قالب یک مدل با رویکرد آمیخته، در واحدهای تحت پوشش صنعت نفت هدفمند گردیده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از منظر هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات توصیفی-پیمایشی و روش تجزیه و تحلیل داده ها، اکتشافی می باشد. با توجه به حساسیت و اهمیت صنعت نفت و نقش کلیدی آن در اقتصاد ایران، جامعه آماری هدف این پژوهش، مدیران و اعضای کمیته حسابرسی واحدهای تحت پوشش صنعت مزبور در سال 1397 بوده است. یافته های پژوهش: این نتایج پس از شناسایی، غربال سازی، همراستاسازی و مقوله بندی در قالب مدل سه شاخگی دسته بندی شده و سپس با استفاده از نظر 14 نفر از خبرگان و ضریب لاوشه، اعتبار درونی مؤلفه ها و شاخص ها در دو مرحله تعیین گردید. طی این پژوهش، 35 شاخص برای مجموع عوامل کلیدی موفقیت (13 مؤلفه رفتاری، 8 مؤلفه زمینه ای و 14 مؤلفه ساختاری) استخراج گردید. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: نتایج این پژوهش، بیانگر ارائه مدلی از عوامل کلیدی موفقیت نظام حسابرسی داخلی صنعت نفت در قالب مدل سه شاخگی می باشد. توجه به این عوامل، موفقیت واحد مزبور و به تبع آن صنعت را در جهت نیل به اهداف و مأموریت های آن تضمین می نماید
تأثیر استراتژی های یادگیری شناختی کرتون بر برآورد خطر تقلب (مطالعه موردی: حسابرسان دیوان محاسبات ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف: برآورد خطر تقلب، مستلزم تدوین و اجرای مهارت ها و روش های منحصر به فرد است که بر اساس آن می توان شواهد و مدارک مبنی بر تقلب را کشف نمود. لذا برآورد خطر تقلب، تابعی از عملکرد حسابرس است که تحت تأثیر استراتژی های یادگیری شناختی حسابرسان قرار می گیرد. در این تحقیق، تأثیر استراتژی های یادگیری شناختی حسابرسان دیوان محاسبات ایران بر برآورد خطر تقلب بررسی شده است. روش پژوهش: روش توصیفی- پیمایشی و از منظر هدف، از نوع کاربردی می باشد که از ابزار پرس ش نامه اس تاندارد اس تفاده شده است. نمونه پژوهش 411 نفر حسابرسان دیوان محاسبات می باشد که با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته های پژوهش: نتایج نشان می دهد که استراتژی های یادگیری شناختی حسابرسان دیوان محاسبات بر برآورد خطر تقلب تأثیر دارند. بنابراین، استراتژی های یادگیری شناختی پژوهنده و پذیرنده به ترتیب بیشترین تأثیر را بر روی متغیر برآورد خطر تقلب دارند. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: نتایج این پژوهش می تواند به دیوان محاسبات کشور کمک کند در استخدام حسابرسان جدید، نوع استراتژی های یادگیری شناختی آنان را در نظر گرفته، تا از این طریق با بهبود برآورد خطر تقلب، کیفیت حسابرسی را افزایش دهند. بنابراین، نتایج این پژوهش می تواند مفاهیم نظریه استراتژی های یادگیری شناختی کرتون را وارد متون تحقیقات رفتاری در حسابرسی دولتی نماید.
تاثیر متغیرهای مالی بر عملکرد بهینه هلدینگ سرمایه گذاری تامین اجتماعی(شستا)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: سازمان تامین اجتماعی به عنوان یک سازمان حمایتی و بیمه گر همواره به دنبال حفظ ارزش ذخایر بیمه شدگان و تأمین منابع لازم برای ایفای تعهدات خود بوده است و از آنجا که مدیریت منابع مالی این سازمان و عواید آنها نقش تعیین کننده ای در این مطلب دارد، در همین راستا هدف این پژوهش بررسی تاثیر متغیرهای مالی بر عملکرد بهینه شرکت های هلدینگ سرمایه گذاری تامین اجتماعی قرار گرفت. روش پژوهش: این تحقیق در چارچوب استدلالات قیاسی- استقرایی صورت گرفته و از داده ها و اطلاعات ۳۴ شرکت در بازه زمانی سال های ۱۳۸۷ الی 1397بهر ه برده شده و با استفاده از روش پانل دیتا و نرم افزار EVIEWS نتایج تحلیل گردیده است. یافته های پژوهش: بر اساس یافته های پژوهش معنی دار بودن و مثبت بودن رابطه ی بازده مورد انتظار بازار، بهره وری و ارزش شرکت با عملکرد بهینه تایید و معنی دار بودن رابطه ی اندازه شرکت با عملکرد بهینه مالی رد گردید. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: بازدهی مورد انتظار یک شرکت تحت تأثیر وضعیت درون سازمانی ناشی از کارایی و بهره وری و وضعیت برون سازمانی ناشی از نوسانات اقتصادی است. لذا شرکت ها با ویژگی هایی همچون اندازه کوچک تر، ارزش بازار اوراق بهادار بالاتر و نسبت بهره وری و کارایی بزرگتر دارای عملکرد بهتری خواهند بود.
بهبود توان هرست به منظور ارزیابی کارایی اطلاعاتی شرکت ها در بازارهای فراکتالی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: در این پژوهش، با استفاده از داده های شبیه سازی شده سری زمانی با ابعاد فراکتال (ARFIMA) در نرم افزار R بهمنظور بررسی معیار هرست جدید در جهت ارزیابی کارایی بازارهای فراکتالی در شرکت های خصوصی و دولتی پژوهش شده است. روش پژوهش: این شبیه سازی با استفاده از پارامتر مفروض بعد فراکتال معیار جدید شناسایی آن با تغییر و بهینه سازی معیار هرست به کمک تغییر در شاخص تمرکز و جایگزینی میانه به جای میانگین معرفی شده است و با استفاده از شبیه سازی داده ها نشان داده شده که معیار جدید به دلیل مشخصات ذاتی میانه و عدم وابستگی آن به نوسانات شدید داده ها از دقت بیشتر و انحراف کمتری نسبت به معیار قبل در شناسایی ابعاد فراکتال بازار برای کلیه شرکت های دولتی و خصوصی برخوردار است. یافته های پژوهش: در نهایت مشاهده شده است که معیار جدید در محاسبه کارایی بازار با استفاده از تغییر شاخص تمرکز در معیار هرست برای داده هایی که از قبل شبیه سازی شده است، برآوردی دقیقتر محاسبه می نماید که از انحراف کمتری نیز برخوردار است. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: در این پژوهش نشان داده شد که واریانس برآوردگر R/S هرست با استفاده از شاخص میانگین بیشتر از واریانس برآوردگر مربوطه با استفاده از شاخص میانه است. در نتیجه دقت در برآوردگر معرفی شده جدید بالاتر از روش های محاسباتی قبل می باشد.
ارائه مدل بودجه ریزی بر مبنای فعالیت زمان گرا جهت بودجه ریزی عملیاتی در بخش عمومی (مورد مطالعه: بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان شهید صدوقی یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: پژوهش حاضر جهت استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی در بخش عمومی با زیرساخت مدل بهایابی بر مبنای فعالیت زمان گرا به ارائه مدل بودجه ریزی بر مبنای فعالیت زمان گرا (بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان شهید صدوقی یزد) پرداخته است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی تحلیلی است که به صورت مقطعی، مدل پژوهش را ارئه نموده است. جهت گردآوری داده های مالی، به بررسی اسناد حسابداری و بودجه ای، برای گردآوری داده های عملیاتی از اطلاعات مندرج در سیستم اطلاعاتی بیمارستان و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ مبانی تسهیم ﻫﺰﯾﻨه ﻫ ﺎ، شناسایی فعالیت ها و زمان-سنجی استاندارد آن ها از ﻣﺼ ﺎﺣﺒﻪ های نیمه ساختار یافته اﺳ ﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. یافته های پژوهش: نتایج پژوهش علاوه بر اندازه گیری مقدار و هزینه ظرفیت های بلااستفاده در هر یک از فصول هزینه، در مجموع %35/20 از بودجه جاری تخصیص یافته را بلااستفاده نشان داد. نتیجه گیری، اصالت و افزودن آن به دانش: مدل بودجه ریزی بر مبنای فعالیت زمان گرا، مدلی با دقت بالا، استاندارد و کاربردی است که جهت استفاده بهینه از منابع، مدلی مناسب برای بودجه ریزی عملیاتی در بخش عمومی فراهم می کند.
نقش حسابداری دولتی و عوامل روانشناختی در فساد ادراک شده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: هدف این پژوهش بررسی تأثیر حسابداری دولتی و عوامل روانشناختی بر فساد ادارک شده با توجه به نقش تعدیلگر حمایت سازمانی ادراک شده در رابطه بین عوامل روانشناختی و فساد ادارک شده در بین حسابداران دولتی است. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ جمع آوری داده ها توصیفی-پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش حسابداران دولتی شهرداری های استان البرز می باشد، که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی - طبقه ای و با استفاده از پرسشنامه به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری انجام شد. یافته های پژوهش: نتایج این پژوهش تأیید کرد که ابعاد مختلف حسابداری دولتی و عوامل روانشناختی رابطه معکوسی با فساد ادارک شده دارند. همچنین نقش تعدیلگر حمایت سازمانی ادارک شده نیز تأیید شد، به طوری که حمایت سازمانی موجب تشدید رابطه عوامل روانشناختی-سازمانی و فساد ادارک شده شد. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: بر اساس نتایج به دست آمده، می توان نتیجه گرفت که حسابداری دولتی و عوامل روانشناختی می توانند بر کاهش فساد ادارک شده مؤثر باشند. یافته های این پژوهش می توانند در درک بهتر عوامل مؤثر بر فساد در نهاد شهرداری و سایر نهادها مؤثر واقع شوند.
مدل سازی عوامل تجاری سازی تحقیقات حسابداری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: دانش حسابداری با عبور از چرخه آموزش، وارد عرصه پژوهش و تحقیق شده است. که در این مطالعه به مدل سازی عوامل تجاری سازی رساله های دکتری حسابداری پرداخته شده است. هدف اصلی پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر و ارائه مدل مناسب تجاری سازی رساله های دکتری حسابداری می باشد. روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ رویکرد، کیفی و از لحاظ هدف اکتشافی است. داده ها از طریق پرسشنامه طراحی شده و بین 300 نفر اساتید حسابداری به صورت الکترونیکی توزیع و نظرات جمع آوری گردید. از طرفی رساله های دکتری حسابداری از سال 1372 تا 1399 مشتمل بر 116 رساله مناسب با موضوع تجاری سازی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش: عوامل فردی، فرهنگی، سازمانی، محیطی، سیاسی و اقتصادی در ارائه مدل مفهومی تجاری سازی رساله های دکتری حسابداری مؤثر است. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: نتایج نشان داد عامل اقتصادی با وزن 89/5 در رتبه اول و عامل فردی با وزن 74/4 در رتبه دوم و عامل محیطی با وزن 36/3 در رتبه سوم و عامل فرهنگی با وزن 06/3 رتبه چهارم و عامل سازمانی و سیاسی با میانگین رتبه ای 83/2 و 12/1 در رتبه پنجم و ششم به ترتیب اولویت قرار دارند. در این پژوهش برای نخستین بار، تجاری سازی رساله های دکتری حسابداری مورد بررسی قرار گرفته است.
ارائه الگویی برای شناخت نواقص زمینه ای شکل گیری شرکت های صوری در نظام مالیاتی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: هدف پژوهش ارائه الگویی برای شناخت نواقص زمینه ای شکل گیری شرکت های صوری در نظام مالیاتی است. روش پژوهش: این پژوهش از نظر روش شناسی، در دسته پژوهش های ترکیبی قلمداد می شود، چراکه دو گروه از مشارکت کنندگان در قالب مشارکت کنندگان بخش کیفی و مشارکت کنندگان بخش کمی حضور داشتند. در این پژوهش از سه تحلیل فراترکیب؛ دلفی و مدل جامع تفسیری/ساختاری استفاده شد. یافته های پژوهش: نتایج این پژوهش در بخش کیفی حکایت از شناسایی سه مولفه اصلی انگیزه های اقتصادی؛ نقض قوانین و استانداردها؛ نقس هنجارهای اجتماعی در قالب ۳۱ گزاره دارد که پس از تحلیل دلفی ۱۱ گزاره حذف و مجموعا ۲۰ گزاره پس از رسیدن به حدف کفایت نظری، وارد تحلیل مدل جامع تفسیری ساختاری شدند. نتایج در بخش کمی در قالب ارائه الگوی موردنظر این پژوهش نشان داد، استفاده از تعرفه های ارزی با ایجاد گردش های صوری در سرمایه تاثیرگذارترین عامل برای توسعه و شکل گیری شرکت های صوری در نظام مالیاتی کشور است. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: با توجه به الگوی ارایه شده می توان تا حد قابل قبولی شرکت های صوری را شناسایی و در راستای حذف آنها و افزایش شفافیت اقتصاد کمک نمود.
طراحی و تبیین مدل کارآفرینی فناورانه در پژوهشگاه های کشور (مطالعه موردی: پژوهشگاه وزارت کار و رفاه اجتماعی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع و هدف مقاله: موضوع این پژوهش، طراحی و تبیین مدل کارآفرینی فناورانه در پژوهشگاه های کشور ایران می باشد. روش پژوهش: در این پژوهش، ابتدا از طریق تحلیل کیفی به طراحی و تبیین مدل کارآفرینی فناورانه و شناسایی سنجه ها و مؤلفه ها پرداخته شده است و سپس با روش کمی تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر در مدل سازی معادلات ساختاری به بررسی روابط میان مؤلفه ها پرداخته می شود. جمع آوری داده های اولیه از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته و روش دلفی به روش اشباع نظری انجام شده و جامعه آماری در بخش کمی شامل مدیران کارآفرینان فناوری در پژوهشگاه های کشور است و باتوجه به نامحدود بودن جامعه، با استفاده از جدول مورگان کرجسی حجم نمونه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده است. یافته های پژوهش: یافته ها نشان می دهد که مؤلفه های مدل کارآفرینی فناورانه در پژوهشگاه های کشور ایران شامل سیاست ها، قوانین و مقررات، موانع موجود، ارزش گذاری، توسعه کار آفرینی و راهکارها می باشند و تعداد 75 شاخص به تأیید نهایی خبرگان رسید. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: نتایج نشان می دهد که سیاست ها تأثیر به سزای در قوانین و مقررات، ارزش گذاری ها و ایجاد موانع موجود خواهند داشت. موانع موجود تأثیر معناداری بر ارائه راهکارها خواهند داشت، اما موانع موجود تأثیر معناداری بر ارزش گذاری نمی تواند داشته باشد. هر چند ارزش گذاری تأثیر معناداری بر راهکارها ندارند اما راهکارها می توانند تأثیر معناداری بر توسعه کارآفرینی داشته باشند.