پژوهش و مطالعات علوم اسلامی

ولایت و رهبری ، از مهم ترین مسائل در معارف دینی و نیز مباحث عرفانی است.این مقام گاه در مقام ظاهر و تشریع و قانون گذاری و حکومت داری و گاه در مقام باطن و تکوین است. از این رو واژه «ولی»و مشتقات آن ، یکی از پرکاربردترین واژه های قرآن کریم است که به صورتهای گوناگون نازل شده است. این واژه 236 بار در قران کریم آمده که 112 مورد آن به صورت فعل و 124 مورد دیگر به صورت اسم به کار رفته است. واژه ولایت فقط دو بار در قرآن آمده است،که در هر دو مورد به صورت وّلایت استفاده شده است . بنابراین ولایت، یکی از مهمترین و اساسی ترین محورهای بحث های قرآنی و عرفانی است تا جایی که در روایت های بسیاری آمده، و به تمامی مراتب و مفاهیم آن پرداخته شده است. سوال اصلی این مقاله مقام ولایت و خاتمیت و شئون آن در قرآن و عرفان اسلامی می باشد زیرا ولایت کلید دیگر فرائض است و این والی امر است که ما را به سوی دیگر واجبات آنگونه که خداوند می خواهد، رهنمون می سازد، بنابراین کسی که ولایت ندارد یا شناختی نسبت به مقام ولایت ندارد در گمراهی به سر می برد، چرا که او نمی تواند اعمالش را آن گونه که مورد خواست خداست، انجام دهد. در این مقاله، به بیان مبانی نظری تحقیق که شامل تعریف جامعی از مقام ولایت و خاتمیت و شئون و مراتب آن در قرآن و عرفان اسلامی می باشد پرداخته شده و سپس به دیدگاه های مختلف از میان مهم ترین کتب موجود پرداخته شده است.

خانواده از ابتدای زندگی بشری تا کنون، اساسی ترین و مهم ترین نهاد اجتماعی در بین جوامع بوده که اصلاح و استحکام آن نقشی مؤثر و سازنده در اصلاح ملت ها داشته و بی شک اگر خانواده ها فاسد و سست باشند، حاصل آن جامعه ای سست خواهد بود، در محیط خانواده همه ی افراد از زن و مرد و فرزندان همه در شکل گیری شخصیت همدیگر نقش دارند و تأثیرپذیری محسوسی بر رفتار همدیگر می توانند داشته باشند، در این مقاله که با نگاهی قرآنی نوشته شده، ابتدا به جایگاه ازدواج و تشکیل خانواده در قرآن پرداخته شده، سپس ابعاد اجتماعی یا آثار اجتماعی تشکیل خانواده که شامل(جلوگیری از فساد، بقای نسل، ایجاد مودت و رحمت) می باشد بیان شده و سپس به بعضی از عوامل مؤثر در تحکیم خانواده پرداخته شد که عبارتند از: اعتماد و پرهیز از سوءظن، رازداری و وفاداری، گذشت و چشم پوشی، مهرورزی، صبر در مشکلات زندگی، ایمان و تقوی، شناخت حقوق و وظایف یکدیگر. در پایان نیز به یک نتیجه گیری از موضوع پرداخته شد.

مقاله حاضر از نوع مروری- کتابخانه ای می باشد که با توجه به نظرات اندیشمندان و صاحبنظران این حوزه نگاشته شده است. هدف از نگارش این مقاله بررسی تاثیر روش تدریس بحث گروهی بر پایستگی تحصیلی دانش آموزان است و همچنین اهدافی ضمنی آن نیز آگاهی معلمان و مربیان عزیز از این روش تدریس و بکارگیری آن در افزایش پایستگی تحصیلی است. نتیجه این مقاله نشان می دهد که روش تدریس بحث گروهی باعث افزایش پاستگی تحصیلی و افزایش تاب آوری می شود و همچنین اهداف دیگری چون: تفکر انتقادی، بررسی نظریات دیگران، کسب مهارت های اجتماعی، نقادی، ابراز وجود و قدرت بیان و... را نیز محقق می سازد.

مقاله حاضر از نوع مروری- کتابخانه ای است که با توجه به نظرات اندیشمندان و صاحبنظران در این حوزه نگاشته شده است. هدف از نگارش این مقاله افزایش آگاهی مربیان تعلیم و تربیت و افزایش حساسیت و توجه به موضوع افت تحصیلی دانش آموزان است. نتیجه این مقاله نشان می دهد که متاسفانه تمام نظام های آموزشی از جمله نظام آموزشی ایران گریبان گیر معضلی به اسم افت تحصیلی است که بعضی از عوامل آن شناخته شده و در جهت رفع آن نیز راهکارهایی ارائه شده است؛ اما این تمام حقیقت نیست بلکه این مهم نیازمند کارهای پژوهشی بیشتر و راهکارهایی عملی بهتر با پشتوانه علمی تر است.

حکمت اشراق سهروردی با دربرداشتن مفاهیم ایرانی- اسلامی، می تواند مبنایی برای بررسی مباحث حکمی در هنر های سنتی باشد. شأن وجودشناختی و حیث معرفتی زیبایی به مثابه یک مفهوم و امر زیبا به عنوان وجه تحققی آن، زمینه های تأملات زیباشناختی در این باب را فراهم آورده است. به رغم گسست های تاریخی و نفوذ فرهنگ های بیگانه، تحولات موسیقی سنتی ایران از پیوستگی و تداوم نسبی برخوردار بوده است و وجوه اشتراکات فرمی و مضمونی فراوانی در آثار دوره های مختلف مشاهده می شود. هدف از انجام این تحقیق، پاسخ به این پرسش بود که مفاهیم زیبایی شناسی حکمت اشراق سهروردی چیستند و چگونه در موسیقی سنتی ایران نمود پیدا می کنند؟ روش انجام این تحقیق از منظر هدف، کاربردی-نظری و از منظر شیوه انجام، توصیفی-تحلیلی بود. اطلاعات نیز به شیوه کتابخانه ای به دست آمد. نتایج نشان می دهد فلسفه اشراق سهروردی که با نقد اندیشه مشائیان آغاز می شود، مفاهیم جدید و ابداعاتی را در تبیین و صورت بندی سلسله مراتبی حیث وجودی و شناختی جهان به کار می بندد. ابتنای این فلسفه بر نورانیت و ظهور وجود، مشروط نمودن حیات و هستی و ادراک آن، بر ظهور و نور، کارکرد خیال به مثابه امر واس ط و خلق صور معلقه مبتنی بر محاکات نقوش ثابته عالم ملکوت، لذت و ابتهاج حاصل از ادراک صور در عالم مثال و مکاشفات عوالم ملکوت و اندراج آن در خاطر سالک، محتوایی زیباشناختی و فرمی هنری به اندیشه اشراقی بخشیده است. مفاهیم حکمت اشراق به عنوان محتوا در موسیقی ایرانی نمود یافته و این هنر در جایگاه صورت، مظهر مفاهیم حکمت اشراق است. این ارتباط دوسویه بیان گر این است که مفاهیم دقیق و مشخص در پس صور هنری وجود دارد که این مفاهیم، دلیل بر چرایی شکل گیری ساختار و مصادیق در حوزه موسیقی سنتی هستند و به عبارتی زبان گویای این مفاهیم می گردند.

مقاله حاضر از نوع مروری – کتابخانه ای است که با توجه به نظرات اندیشمندان این حوزه نگاشته شده است. هدف از نگارش این مقاله بررسی نقش مدرسه در بارورکردن خلاقیت دانش آموزان است. نتیجه این مقاله نشان می دهد که خلاقیت امری مهم است که می تواند یادگیری را تحت تاثیر قرار دهد و باعث پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شود و مدرسه نقش مهمی در پرورش خلاقیت از طریق ارائه برنامه درسی و روش تدریس معلم دارد. لذا باید مجریان امر تعلیم و تربیت در پرورش خلاقیت دانش آموزان نهایت تلاش خود را بکار گیرند.