پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی

امروزه رسانه به عنوان ابزاری جهت جنگ نرم علیه کشورهای مخالف هژمونی آمریکا ازجمله ایران قرار گرفته است. سؤال اصل این مقاله آن است که ماهیت این جنگ چیست؟ درپاسخ به سؤال اصلی مقاله این جنگ در چهار محور اساسی ویژگیهای جنگ رسانه ای، روش ها و فنون جنگ رسانه ای، ابزارهای جنگ رسانه ای و اهداف جنگ رسانه ای آمریکا علیه ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در محور اول تصویرسازی، تحریف، دستکاری اطلاعات، بمباران خبری، جعل خبری و بزرگ نمایی از ویژگی های جنگ رسانه ای آمریکا علیه کشورهای هدف است. درمحور دوم آمریکا با روش هایی مانند انگاره سازی، توسل به ترس، برچسب زنی و ترور شخصیت تلاش می کند تا در ذهن مخاطبان تغییر نگرش ایجاد کند. در محور سوم آمریکا سعی دارد با استفاده از ابزارهای جنگ رسانه ای ازقبل رادیو، شبکه های تلویزیونی ماهواره ی سایتهای اینترنتی فارسی و شبکه های تبشیری و نیز با استفاده از تاکنیک های رسانه ای مانند تبلیغات و برجسته سازی بر کشورهای هدف از جمله ایران اثر بگذارد. آمریکا در جنگ نرم علیه ایران با روشهایی از جمله هنجارسازی، دموکراسی سازی و شبکه سازی مسلمانان میانه رو و با سه استراتژی بلندمدت، میانه مدت و کوتاه مدت اهداف خود را دنبال می کند؛ ارائه چهره مخوف از اسلام و جمهوری اسلامی، ترسیم ایران به عنوان محور شرارت، مطرح کردن ایده اسلام هراسی و ایران هراسی، ناکارآمدی دین در اداره جامعه، تلقین به اجماع جهانی علیه ایران.

توسعه یافتگی، به عنوان اتوپیای قرن حاضر، امری است که تمام دولت ها را در زمانه ی ما به خود معطوف کرده و همه ممالک، از آسیایی و آفریقایی و آمریکایی تلاش می کنند خود را هر روز به این مدینه فاضله نزدیک تر کنند و هر روز بیشتر به کشورهای توسعه یافته تشبه پیدا می کنند. انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) با هدف احیای تفکر دینی و حیات طیبه ی انسانی در سال 1357 به پیروزی رسید و سیر حرکت تمدنی غرب را که مدعی بود دین در دوره ی جدید هیچ گونه جایگاهی ندارد، زیر سؤال برد. در مقابل مدل مفهومی «توسعه» مدل بومی «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» بر مبنای نظام تکوین یافته از انقلاب اسلامی مطرح می شود. حال در کنار این مدل بومی پیشرفت، نهاد منبعث از انقلاب اسلامی یعنی «بسیج» و اقشار و رده های آن چگونه و به چه صورت می توانند راه را برای پیشرفت مبتنی بر الگوی اسلامی و ایرانی هموار کنند، سوالی است که در این پژوهش و نگاره به دنبال پاسخگویی به آن هستیم. بسیج و اقشار و رده های آن به جای باور واره ی «توسعه» سعی دارد الگوی جایگزین پیشرفت را پی جویی کند و از این طرح به عنوان «تعالی» می توان یاد کرد. پارادایم «تعالی»، با هدف قرب انسان به خداوند متعال معرفی می گردد و چهارچوب شاخص گذاری برای آن، به عنوان جایگزین شاخص های موجود توسعه که میزان دستیابی بشر به رفاه مادی صرف را آن هم به صورتی ناقص اندازه گیری می کنند، ارائه می شود.

ماهیت و نوع روابط ایران و عربستان به عنوان قدرت های منطقه ای و قطب های مذهبی، می تواند نقش تعیین کننده ای در گسترش صلح و ثبات در سطوح داخلی، منطقه ای و حتی بین المللی داشته باشد. با این وجود، روابط آن ها پس از انقلاب اسلامی بسیار پر فراز و نشیب و سینوسی بوده است. در این پژوهش از شاخص جدید و جامع جهانی شدن کوف به منظور تببین فراز و نشیب روابط دو کشور استفاده شده است. این شاخص شامل سه جنبه بسیار مهم اجتماعی ( شامل سه بعد تماس های شخصی، جریان اطلاعات و نزدیکی فرهنگی)، اقتصادی (شامل دو بعد جریان های اقتصادی واقعی و محدودیت های تجارت و سرمایه) و سیاسی است. بر این اساس، سؤال اصلی این است که جهانی شدن چه تأثیری بر روابط ایران و عربستان پس از انقلاب اسلامی داشته است؟ به منظور پاسخ به پرسش فوق، با بهره گیری از اسناد و منابع کتابخانه ای موجود و روش های کمی و کیفی و تحلیل تاریخی سعی می شود پس از سنجش میزان جهانی شدن ایران و عربستان بر اساس شاخص کوف، به بررسی تأثیرات آن بر ابعاد مختلف روابط دو کشور بپردازیم. نتایج و یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین میزان جهانی شدن (عملکرد گزینشی و مقاومتی ایران و در مقابل استحاله عربستان) و روابط ایران و عربستان ارتباط معناداری وجود دارد.

حقوق شهروندی یا آزادی های عمومی یا شهروندی مجموعه ای از حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است که فرد به عنوان تبعه از آن برخوردار می باشد و در بردارنده دو مولفه کلیدی حق و وظیفه می باشد. این مفهوم با بافت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و.. جامعه معنا می یابد. پیشینه ظهور این مفهوم را باید در آرای تی اچ مارشال مشاهده نمود که شهروندی را به سه حوزه مدنی، سیاسی و اجتماعی تقسیم نمود. با توجه به وابستگی متقابل انواع مختلف حقوق، داشتن حقوق کامل مدنی و سیاسی بدون توجه به استانداردهای مشخصی از حقوق اجتماعی امکانپذیر نمی باشد. بر این اساس ترکیب تاریخی وی به نوعی است که شهروندی اجتماعی می تواند به حقوق شهروندی منجر شود و این مبتنی بر رهیافت جامعه شناسی تاریخی است که رویکرد خطی در تحولات را نفی می کند. بنابراین با توجه به اصول و مفاهیم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران متوجه می شویم که هر سه بعد شهروندی مورد توجه قانونگذاران بوده است ولیکن تحقق کامل ابعاد آن نیازمند تحقق شهروندی اجتماعی می باشد که تأکید آن بر مفاهیم حوزه رفاه و اجتماعی نظیر سلامت، آموزش و... می باشد. از اینرو در این پژوهش ضمن تبیین مفهومی حقوق شهروندی و ابعاد آن، عملیاتی شدن این مفهوم در ساختار قانونی جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفته شده است. واژه گان کلیدی: حقوق شهروندی، شهروندی اجتماعی، شهروندی مدنی، شهروندی سیاسی، قانون اساسی.

این مقاله درصدد بررسی و ارزیابی نقش و تأثیر احزاب بر ثبات سیاسیِ نظام های سیاسی می باشد. بر همین اساس نگارنده با مبنا قرار دادن نظریه کارکردگرایی ساختی، به بیان کارکردهای احزاب در نظام های سیاسی پرداخته؛ نقش و تأثیر احزاب سیاسی بر ثبات و بی ثباتی سیاسی در نظام ایران را مورد مداقه قرار داده است. این پژوهش با ارائه شاخص های بی ثباتی سیاسی، شرحی از بی ثباتی های سیاسی بروز نموده در ایران زمان دولت اصلاحات را ارائه نموده و با استفاده از بیانیه ها و موضع گیری های احزاب (بویژه دو حزب مؤتلفه اسلامی و مشارکت) پیرامون سه شاخص بی ثباتی سیاسی روی داده در آن زمان؛ یعنی حادثه کوی دانشگاه، قتل های زنجیره ای و تحصن نمایندگان مجلس ششم، به صورت موردی یافته های پژوهش را در ایران به صورت عملیاتی بیان می نماید. احزاب سیاسی به عنوان یکی از اجزای نظام سیاسی دارای کارکردهایی می باشد که انجام این کارکردها برای نظام سیاسی ضروری می باشد. بنابراین در صورتی که احزاب سیاسی کارکردهای خود را به نحو احسن انجام دهند، نظام سیاسی را از بی ثباتی سیاسی دور می نمایند. احزاب مورد بررسی در ایران در برخورد با بی ثباتی های سیاسی مورد مطالعه در این پژوهش نتوانسته اند کارکرد مناسبی از خود نشان دهند و در نتیجه نقش و تأثیر مثبتی بر کاهش و یا کنترل بی ثباتی های سیاسی مورد نظر نداشته اند.

بی تردید دگرگونی، توسعه و رشد در ه ر جامع ه ای ب ر مبنای الگو، معیار و منبعی مطابق با مبانی اعتقادی آن جامعه رخ می دهد. در تاریخ معاصر ایران همواره توسعه نیافتگی سیاسی با فراز و فرود زیادی همراه بوده است.گاهی ب ه توسعه سیاسی نزدیک شده و زمانی دیگر از آن دور شده ایم. در باب توسعه نیافتگی سیاسی جامع ه ای ران دو رویکرد وجود دارد. رویکرد اول معطوف به عامل خارجی است که توسعه نیافتگی سیاسی را ب ر اساس نظریه استعمار و امپرپالیسم، توطئه و زیاده خواهی بیگانگان توضیح م ی ده د. رویک رد دوم معطوف به عامل داخلی است که ریشه توسعه نیافتگی سیاسی را در مشکلات داخلی، ن اتوانی و بی کفایتی نظام سیاسی می پندارد. توسعه سیاسی پدیده ای است که نمیتوان تاثیرش را ب ر حی ات اجتم اعی - سیاسی جهان امروز، به ویژه در جوامع در حال توسعه، انکار کرد. در فرایند تحقق توسعه سیاسی عوامل گوناگونی ایفای نقش می کنن د ک ه در می ان آنه ا، دولت به عنوان بزرگترین و مهمترین نهاد سیاسی جامعه نق ش ب ا اهمیت ی ب ر عهده دارد. در پژوهش حاضر این سوال را مطرح نموده ایم که، رشد توسعه سیاسی در دوره ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی با چه موانع و چالش هایی روبرو بوده است؟ به نظر می رسد که ،علاوه بر فرهنگ عمومی جامعه ایرانی موانع و چالش های جدی در مقابل رشد توسعه سیاسی در دوره ی اقای هاشمی رفسنجانی وجود داشته است. نگارنده برای جواب دادن به سوال و اثبات فرضیه خود ازروش کیفی با رویکرد توصیفی تحلیلی استفاده نموده است.