پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی

پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی

پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی سال اول بهار 1397 شماره 1

مقالات

۱.

انقلاب اسلامی ایران، نقشه راه جهان گرایی در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی جهان گرایی ادیشه سیاسی امام خمینی نقشه راه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۳۸۰
در اندیشه امام خمینی(ره)، با توسعه حوزه مسئولیت های نظام اسلامی، هدف از تأسیس چنین نظامی در سه سطح ملی، منطقه ای (اسلامی) و جهانی تعریف می شود. لذا رویکرد جامع ایشان به نظام سیاسی اسلام در دوران عدم قیادت امام معصوم، ازنوع برون گرا و جهان گرایانه است. یعنی ایشان تلاش در جهت توسعه نفوذ اسلام در دنیا را مسئولیت اصیل دولت اسلامی در ورای مرزهای ملی می داند. در منظر امام، راه موفقیت چنین رویکرد جهان گرایانه اسلامی، در صدور انقلابی است که به تحقق یک حکومت اسلامی کارآمد انجامیده است. اندیشه صدور، آرمان مشترک اغلب انقلاب هاست که البته نوع و ماهیت چنین اقدامی در انواع آن ها متفاوت است. در اندیشه و سیره سیاسی امام خمینی مبتنی بر مبانی دینی، صدور دارای مختصات خاص خود است. در این رویکرد آرمان گرایی واقع بینانه، صدور انقلاب اسلامی یک راهبرد با دو وجه راهبردی است که بر اساس نفع طرفین، به تأمین منافع ملی توأمان با پیگیری مسئولیت های فراملی می انجامد. سؤال اصلی این است که در اندیشه امام خمینی، دولت اسلامی جهت تحقق جهانگرایی اسلامی، چگونه باید گام بردارد و این مجموعه مسئولیت فرا ملی دولت اسلامی، چه نسبتی با منافع ملی برقرار می کند؟
۲.

علل وقوع انقلاب اسلامی ایران؛ چرایی و چگونگی

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی رژیم پهلوی محرومیت نسبی ارتش نظامی گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۰۱۰
بدون تردید انقلاب اسلامی ایران، بزرگترین انقلاب قرن بیستم بوده است که توانسته تأثیرات گسترده ای در سطح داخلی و بین المللی برجای بگذارد. وجه تمایز آن با سایر انقلاب ها، در تأکید آن بر معنویت و ارزش های ملهم از دین اسلام بود، به نحوی که با تکیه بر قدرت فرهنگی منشعب از اسلام و احیای ارزش های اسلامی در یک شرایط بین المللی و داخلی خاص توانست با بسیج همگانی به پیروزی برسد. بررسی علل انقلاب ها، همواره یک ی از جذاب ترین موضوعات علوم سیاسی و جامعه شناسی می باشد. تاکنون در خص وص علل وقوع انقلاب اسلامی ایران، دیدگاه ه ای مختلفی مطرح شده است. در این پ ژوهش قصد داریم نارضایتی ها و ناکامی اقشار مختلف جامعه در قالب محرومیت نسبی و همچنین ارتباطات مستقیم و غیر مس تقیم ارت ش و ش خص محمدرضا پهلوی، و تاثیراتی که این روابط بر بروز ناآرامی ها و نارضایتی ها داشته که پس از آن منجر به وقوع انقلاب شده است را مورد بررسی قرار دهیم.
۳.

آینده پژوهی امنیت اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی امنیت امنیت اجتماعی شهروند جامعه ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۶ تعداد دانلود : ۵۴۷
در هزاره جدید، مقوله امنیت اجتماعی به عنوان یکی از ارکان امنیت ملی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه ای همچون ایران، مورد توجه قرار گرفته است. نگارنده تحقیق حاضر بر این فرض تاکید دارد که امنیت ملی برخلاف دیدگاه واقع گرایانه سنتی، صرفاً به معنای امنیت نظامی آن هم در سطح خارجی نیست و سطح داخلی آن در تأمین امنیت می تواند به اندازه سطح خارجی اش مهم باشد چرا که مطالعه کشورهای در حال توسعه بیانگر آن است که بیشترین تهدید امنیت ملی این کشورها ناشی از مسائل داخلی، از جمله مسائل اجتماعی و سیاسی آن ها است و ناامنی و تهدیدات اجتماعی داخلی، تقریباً موضوعی رایج در مطالعات امنیتی این کشورها محسوب می شود. نوشتار حاضر تلاش دارد با بهره گیری از دانش آینده پژوهی و به شیوه توصیفی - تحلیلی و با هدف شناخت مقوم ها و چالش های امنیت اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران این مهم را بازکاوی نماید.
۴.

نقش و تاثیر رفتارهای حمایتگرانه در پیشبرد و اثر بخشی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی لبنان)

کلیدواژه‌ها: رفتارهای حمایتگرانه اقدامات انساندوستانه جمهوری اسلامی ایران لبنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۷۹
از زمان شکل گیری دولت- ملتها در عرصه بین المللی تا اوایل قرن بیستم، ارتباطات میان دولت- ملتها عمدتا به شیوه های رسمی و دیپلماتیک انجام می شد. اما مطرح شدن مولفه های جدیدی مانند انقلاب ارتباطات، فعال شدن بازیگران غیردولتی و... باعث شد تا کشورها برای تحقق منافع ملی خود استراتژی های جدیدی را در کنار دیپلماسی رسمی خود تعریف و بکار گیرند. دیپلماسی عمومی از کارآمدترین این استراتژی ها می باشد. ایران با برخورداری از فرهنگ و تمدن غنی اسلامی - ایرانی، دارای موقعیت و توان فراوانی برای بهره مندی از دیپلماسی عمومی می باشد، که پیروزی انقلاب اسلامی در این کشور، این امر را تا اندازه ای محقق کرده است. جمهوری اسلامی ایران در صدد است، دیپلماسی عمومی خود را در کشورهای مشابه به لحاظ فرهنگی و تاریخی فعال نماید. لبنان با دارا بودن این شرایط و مولفه ها نمونه ای مناسب برای این مدل می باشد. در این مقاله تلاش می شود تا با تبیین مفهوم رفتارهای حمایتگرانه، تاثیر و نقش آنها در پیشبرد دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در لبنان مورد بررسی قرار گیرد.
۵.

از انقلاب اسلامی تا پسا انقلاب (انقلاب اسلامی آغازگر جنگ تحمیلی)

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی جنگ ایران و عراق ایدئولوژی انقلاب اسلامی ضد انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۸ تعداد دانلود : ۹۲۰
تا قبل از انقلاب سال 1357 در ایران بیشتر انقلاب هایی که در کشورهای جهان سوم اتفاق می افتاد، متأثر از انقلاب کمونیستی روسیه 1917 بود؛ اما انقلاب ایران برخلاف انقلاب های قبل و بعد از انقلاب کمونیستی روسیه، به نام «اسلام» و با شعار «جدایی ناپذیری دین از سیاست» به وقوع پیوست، و همانند اکثر انقلاب های بزرگ جهان، انقلاب ایران نیز پس از پیروزی درگیر جنگ خارجی شد. لذا در این مقاله در پی پاسخ به این پرسش هستیم که چرا انقلاب ایران بعد از پیروزی به جنگ با کشور عراق کشیده شد؟ نویسنده گان با روش مطالعه موردی و استفاده از شیوه تطبیق الگو، در پاسخ به پرسش فوق الذکر توضیح می دهد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، نظم سیاسی سابق در منطقه به هم خورده و کشور ایران در یک شرایط پسا انقلابی خاص خود قرار گرفته بود؛ از یک طرف با گروه های ناراضی از انقلاب در درون و بیرون از مرزهایش درگیر بود، و از طرف دیگر سعی بر حفظ و صدور انقلاب، به عنوان یک الگوی حکومتی برای کشورهای مسلمان داشت، که سرانجام با محاسبات غلط رژیم بعث عراق در ارزیابی توان دفاعی ایران، تهاجم سراسری رژیم بعث عراق به خاک ایران، در 31 شهریور 1359 شکل می گیرد.
۶.

جلال آل احمد؛ از ناکجا آباد تا بازگشت به ریشه ها

کلیدواژه‌ها: جلال آل احمد غرب زدگی بازگشت به خویشتن روشنفکری حزب توده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۳ تعداد دانلود : ۴۱۷
جلال آل احمد به شهادت داستان ها، مقالات و رفتار سیاسی اش، همواره با مسائل ایران درگیر بوده و همراه با دلمشغولی مداوم نسبت به فرهنگ، سیاست، اقتصاد و جامعه ایران، «درد ایران» و دغدغه وضعیت حال و آینده ایرانیان داشته است. آل احمد زندگی پرتلاطم و اندیشه رو به تکامل و متحولی داشته که در آثار گوناگون وی نمود یافته است و با نگاهی تاریخی به سیر زندگی و آثارش قابل بررسی می باشد. او در محیط مذهبی متولد، در فضای مذهبی به بلوغ و در جوانی از مذهب گسست و به حزب مارکسیست توده پیوست. در ادامه راه به سوسیالیسم گرایش پیدا کرد و بعد عضو حزب نیروی سوم شد، چشمداشتی هم به جریان ملی دکتر مصدق داشت. ولی بعد از کودتای 28 مرداد 1332 در خود فرو رفت و به دنبال گمشده خود می گشت تا اینکه سرانجام با انتشار آثاری همچون «غرب زدگی»، «خسی در میقات» و «در خدمت و خیانت روشنفکران» و پیوستن او به اندیشه کلیت اسلام و دفاع از خون شهیدان 15 خرداد 1342، نشان داد که راه نجات را یافت و از ماکسیسم و سوسیالیسم برای همیشه گسست. آل احمد تا هنگام مرگ از اسلام در برابر غرب گرایی رژیم شاه دفاع نمود، اگر چه بازگشت او به اسلام بیشتر از آن که جنبه مذهبی داشته باشد جنبه سیاسی داشت، او ریشه های فرهنگ و پیوند مردم ایران را در اسلام یافته بود.