پژوهش های فضا و مکان در شهر (پژوهش های مکانی - فضایی سابق)

اصطلاح اقتصاد مقاومتی در سال های اخیر توسط مقام معظم رهبری مطرح و سپس به مفهوم اقتصاد سیاسی تبدیل شد. صاحب نظران با رویکردهای گوناگون در این حوزه اظهار نظر نموده اند. برخی با ادبیات علم اقتصاد، برخی با ادبیات اقتصاد اسلامی برخی نیز نقش مولفه های حوزه های فرهنگ و سیاست را در شکل گیری اقتصاد مقاومتی مورد بررسی قرار داده اند. مقاله حاضر پس از تعریف مفهوم اقتصاد مقاومتی و استخراج مولفه های آن بر اساس منشور رهبری سعی در تبیین نقش سکونتگاههای روستایی و روستاییان در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی دارد. روش به کار رفته در این پِژوهش روش اسنادی و میدانی می باشد و جامعه آماری تحقیق، جمعیت ساکن در نقاط روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه در استان اصفهان می باشد. نمونه آماری مورد مطالعه نیز شامل 395 نفر از اهالی ساکن در 19 نقطه روستایی بالای ده خانوار شهرستان مذکور می باشد.آزمون فرید من، آزمون تی تک نمونه ای، آزمون تحلیل واریانس و.... از جمله روشهای آماری مورد استفاده در نرم افزار SPSS می باشد که به منظور تعیین اولویت بندی و میزان اهمیت پارامترهای اقتصاد مقاومتی در اجتماعات روستایی مورد بررسی و تعیین سطح همبستگی و معناداری متغیرها استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که روستاییان در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی از جمله تولید و اشتغال تاثیر بسزایی دارند. همچنین از نظر ایشان، عوامل و زیرساخت های اجتماعی و خدماتی با میانگین (65/7) دارای اهمیت بیشتر و رتبه بالاتری در تحقق اهداف اجتماعی- فرهنگی اقتصاد مقاومتی نسبت به سایر فعالیت ها می باشند. در بین عوامل اقتصادی نیز پایین بودن قیمت محصولات کشاورزی ، عدم دسترسی به بازارهای مناسب و ناتوانی در فعالیت های بازاریابی، وجود دلالان و واسطه های شهری با میانگین رتبه (57/7) مهمترین موانع در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی می باشند.

برنامه ریزی منطقه ای با هدف توسعه و کاهش نابرابری منطقه ای، از موضوعات مهم در کشورهای در حال توسعه به حساب می آید. لازمه برنامه ریزی منطقه ای، شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر از لحاظ توسعه است. هدف از تدوین این مقاله، سطح بندی و تعیین میزان نابرابری موجود میان شهرستان های استان ایلام می باشد. برای این منظور تعداد 84 شاخص انتخاب گردید. روش تاپسیس که یکی تکنیک های خانواده تصمیم گیری چند معیاره محسوب می شود از اصلی ترین مدل های مورد استفاده در این تحقیق است. نتایج تحقیق نشان داد که، شهرستان ایلام با ضریب اولویت 528/0 دارای رتبه اول از نظر میزان توسعه یافتگی می باشد. این شهرستان به دلیل مرکزیت اداری و اقتصادی به عنوان یک مکان جذب سرمایه امکانات و خدمات، نیروی انسانی متخصص و ... موجب این برتری بر سایر مناطق استان شده است. همچنین شهرستان ابدانان با ضریب اولویت 273/0 در آخرین مرتبه توسعه یافتگی در استان قرار گرفته است. ضریب پراکندگی به دست آمده 36/0 می باشد که نشانگر وجود تفاوت و شدت نابرابری در میزان بهره مندی از امکانات و شاخص های توسعه است.

با توجه به روند گسترش شهری، امنیت یکی از مهم ترین مؤلفه های یک جامعه پایدار می باشد. در این رابطه، بررسی امنیت زنان، کودکان و سالمندان به عنوان گروه های آسیب پذیر موردتوجه می باشد. احساس امنیت در دو بعد ذهنی و عینی قابل بررسی می باشد. بعد ذهنی امنیت، احساس امنیت شهروندان می باشد که با سنجش ذهنیت آن ها به دست می آید. با توجه به اینکه زنان نیمی از ساکنان شهرها را تشکیل می دهند و نسبت به مردان آسیب پذیری بیشتری دارند سنجش احساس امنیت آن ها اهمیت بیشتری می باید. هدف این پژوهش بررسی احساس امنیت زنان در شاهین شهر می باشد. روش این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش انجام توصیفی– پیمایشی است. ابعاد و شاخص های احساس امنیت زنان(اجتماعی، رفتاری، کالبدی، اقتصادی، دسترسی، محیطی) با استفاده از مطالعات کتابخانه و تحقیقات پیشین انتخاب گردید سپس با استفاده از پرسشنامه اقدام به گردآوری نظرات گردید. جامعه آماری در این تحقیق زنان شاهین شهر با جمعیت 87321نفر بوده که با استفاده فرمول کوکران ، حجم نمونه در این تحقیق 384 نفر به دست آمد. روش تحلیل، استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم در نرم افزار لیزرل می باشد. نتایج نشان می دهد شاخص کالبدی و رفتاری با 97/0 بیشترین تأثیر را احساس امنیت زنان دارند و بعدازآن شاخص های اجتماعی با ضریب مسیر 0.92، اقتصادی با ضریب مسیر 0.91 ، شاخص محیطی با ضریب مسیر 0.83 و در رتبه آخر شاخص دسترسی با ضریب مسیر 0.51 قرارگرفته است

هدف از این تحقیق بررسی نگرش فعالان اقتصادی در خصوص موانع اقتصادی و اجتماعی کارآفرینی در شهرستان ایذه می باشد که در سال 1394-1395 اجرا گردید. از جمله اقدامات لازم ب رای ب ه کارگیری ابزار کارآفرینی در سطح کلان، بسترسازی اجتماعی و اقتصادی است. شناخت بسترهای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جامعه و زیرمجموعه های آنها می تواند، ما را در سطح کلان به سوی بستر اجتماعی پویا و هدایت کند. این تحقیق از لحاظ هدف کمی از مطالعات مقطعی و تبیینی است. روش مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات در تحقیقات کمی پیمایشی است. که ابزار مورد استفاده در آن پرسشنامه 28 سوالی خودساخته ای است که روایی توسط خبرگان و اساتید تائید و پایایی آن به میزان 91/0 بدست آمد. از نرم افزار Spss22 برای تجزیه و تحلیل داده های توصیفی و استنباطی به همراه آزمون های آماری مرتبط استفاده شد. نتایج حاصله از پژوهش نشان داد که بین تورم بالا و نرخ بیکاری مزمن، عدم استفاده صحیح از منابع مالی، ترس از متفاوت عمل کردن و ضعف در کارهای تیمی با توسعه کارآفرینی در شهرستان ایذه رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد و از بین این چهار عامل، قوی ترین عامل تاثیرگذار عدم استفاده صحیح از منابع مالی و پس از آن ترس از متفاوت عمل کردن می باشد.

برنامه های توسعه روستایی، جزئی از برنامه های توسعه هر کشور محسوب می شود و کارآفرینی و تنوع بخشی به فعالیت های روستایی از طریق کشف فرصت های مطلوب در روستاها و ترغیب روستاییان به راه اندازی کسب و کارهای نوپا، منجر به رقابتی شدن محیط کسب وکارهای کارآفرینانه روستایی می گردد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از حیث روش توصیفی-پیمایشی می باشد. روش گردآوری اطلاعات مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی است. پرسشنامه این تحقیق مشتمل بر 18 سوال برای توسعه پایداری اقتصادی و 15 سوال برای تنوع اقتصادی بوده است. جامعه آماری شامل 1092 نفر سرپرست خانوار روستاهای بخش مرکزی شهرستان شاهین شهر و میمه بوندند بودند که بر اساس فرمول کوکران تعداد 284 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند.تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون گیری در نرم افزار spss می باشد. نتایج بیانگر آن است که به طور کلی تنوع اقتصادی بر توسعه پایداری اقتصادی تاثیرگذار بوده و این نشان از آن دارد که عدم اتکا بر یک درآمد ثابت در نقاط روستایی و تنوع بخشی آن و دست یافتن به انواع و اقسام ایجاد منبع اقتصادی در نقاط روستایی توسعه پایداری اقتصادی را در پی دارد. این امر به گونه ای است که بر زیرمتغیرهای پایداری نیز در سطح معناداری 0.000 تاثیرگذار بوده به گونه ای که این تنوع بر اشتغال، درآمد، سرمایه گذاری و تولید نیز اثرگذار بوده است. از طرفی با توجه به میزان معناداری کمتر شاخص تولید نسبت به سایر شاخص ها نشان از آن دارد که افزایش تنوع اقتصادی در سطح روستاها بر شاخص تولید اثرگذاری کمتری داشته است و بیشتر منجر به افزایش درآمد، اشتغال و سرمایه گذاری می گردد.

امروزه دسترسی به انواع نقشه های پایه برای مطالعات اولیه و استفاده در طرحهای عمرانی و خدماتی بسیار ضروری است. یکی از انواع این نقشه های پایه، نقشه های ژئومورفولوژی هستند که نشان دهنده اشکال و عوارض زمینی و فرآیندهای حاکم است. از اینرو و با گسترش همه جانبه علم سنجش از دور، ضرورت ارزیابی تصاویر مختلف برای دستیابی منبعی مطمئن برای تهیه این نقشه ها واضح است. با این پیش زمینه، در این مطالعه از تصاویر باند C سنجنده Sentinel-1 استفاده شد. برای بررسی اثر جهت دید در تشخیص اشکال، دو تصویر از دو جهت دید متفاوت مورد بررسی قرار گرفت و برای بررسی تصحیح اثر ناهمواری ها بر تصاویر رادار و در نهایت موفقیت تشخیص عوارض ژئومورفولوژی از مدل رقومی 3 ثانیه USGS استفاده شد. در نهایت چهار عارضه دره، تیغه، مخروط افکنه و واریزه استخراج گردیدند، برای داده های مرجع زمینی از تصاویر لایه World Imagery ازArc GIS Online استفاده شد. و پارامترهای صحت، دقت، کیفیت، ضریب کاپا و در نهایت آزمون Z محاسبه شد. نتایج نشان دهنده این موضوع بود که تصاویر رادار تصحیح پستی و بلندی نشده قابلیت کم تری در استخراج عوارض داشتند. همچنین تفاوت در جهت دید سنجنده و به طبع آن، تفاوت در زاویه دید، در موفقیت تشخیص عوارض موثر است. همچنین مشخص شد که در بین عوارض، تشخیص مخروط افکنه از همه موفقیت آمیزتر بوده است.

فضای شهری متعلق به همه شهروندان است و حیاط مشترک شهری نامیده می شود، زیرا همگان از سالم و ناتوان، پیر و جوان، زن و مرد، با هر قومیت و زبان و فرهنگی می توانند در آن حضور یابند. افراد ناتوان جسمی و حرکتی یا سالمندان حضور خود را تا اندازه ای بسیار زیاد وابسته به شرایط مناسب فضای شهری ای که می خواهند وارد آن شوند می دانند. آنچه اهمیت دارد این است که می توان در کوچک ترین مقیاس به طور نمونه در محله ای نمونه به طراحی و مناسب سازی پارک محله ای، کتابخانه ، فرهنگسرا، اماکن ورزشی و مراکز خرید پرداخت تا یاری رسان حضور این افراد در محدوده محل زندگی خود باشد. بیشتر این افراد اکنون برای انجام ابتدایی ترین کارهای روزمره خود به خصوص در اجتماع با مشکلات فراوان روبه رو هستند. با در نظر داشتن آمار و تعداد این افراد می توان حداقل زمینه های مناسب سازی محیط را برای انجام فعالیت های روزمره آنان فراهم کرد تا نگاه ها و چشم ها به دیدن و حضور آنها عادت کند و آنان نیز لذت حضور در جامعه را زیر آسمان خدا، خودکفا و بدون نیاز به همراه درک کنند. ضرورت و اهمیت پرداختن به فضا های مناسب برای سالمندان در کشور ما نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است . زیرا درصد بالای جمعیت جوان امروز گویای بالا بودن نرخ رشد جمعیت سالمند در سال های آتی خواهد بود. لذا توجه ویژه به نیازهای سالمندان در فضاهای شهری از جنبه های گوناگون اجتماعی، اقتصادی (افزایش بازدهی و رونق فضاهای تجاری و اشتغال )، فرهنگی و غیره از اهمیت ویژه ای برخوردار است .در این پژوهش سعی بر این است در ابتدا با در نظرگرفتن ویژگی های سالمندان و محدودیت های فیزیکی و جسمی به ارزیابی نیازمندیهای سالمندان در فضای باز (پارک لاله تهران با تاکید بر بررسی انجام شده در بیوک پارک ترکیه وپیاده سازی آن روش در ایران با این تفاوت که فصل و جنسیت نیز مورد توجه قرار گرفته است.) و مقایسه نحوه استفاده آنان از فضای باز در فصل زمستان پرداخته شود.