این پژوهش با هدف ساخت، و بررسی روائی و پایائی آزمون تشخیصی خواندن و درک مطلب برای دانش آموزان کلاس های سوم و چهارم ابتدایی شهر شیراز انجام شد.
به این منظور 1200 دانش آموز از کلاس های سوم، چهارم و پنجم به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند، آزمون تشخیصی سطح خواندن و درک مطلب در دو بعد خواندن و درک مطلب با 11 خرده آزمون که شامل سلیس خوانی، توسعه واژگان، آگاهی واج شناختی ایده اصلی متن، ارجاعات محتوایی، حقایق و ایده ها در متن، ارتباطات علی و معلولی در متن، توالی وقایع، گرفتن نتایج بر اساس شواهد، تفسیر و هدف نویسنده بود. پس از بررسی مقدماتی اجرا شد و بر اساس شاخص های روان سنجی تحلیل و اصلاح شد. سپس برای بررسی روایی آن، از شیوه های روائی وابسته به ملاک روائی محتوایی و همبستگی نمره های خرده آزمون با یکدیگر و پایایی آن به روش بازآزمایی بررسی گردید که در سطح مطلوب بود. تحلیل عامل انجام شد که نشانگر روش مطلوب آزمون بود.
یافته ها بیانگر آن بود که روائی ملاکی در سطح بالا و پایایی در سطح مورد قبول بود. از نظر پایایی بالاترین خرده آزمون ها به ترتیب سلیس خوانی، واژگان و ایده اصلی متن و ارجاعات محتوایی بودند و از نظر روایی بهترین خرده آزمون ها سلیس خوانی و واژگاه و ایده اصلی متن بود. نتایج نشان داد آزمون تشخیصی خواندن در مورد خواندن و میزان درک مطلب اطلاعات لازم، را ارائه می دهد و می تواند در جهت تشخیص و سرند مشکلات خواندن و میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کاربرد داشته باشد.
