درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه افزایش مزمن کسری تراز بازرگانی یکی از دلایل مهم بی ثبات تر شدن کل اقتصاد کلان یک کشور در کنار سایر شاخص های مؤثر بر این امر است. روشن است، کسری تراز تجاری می تواند ریشه در عدم ثبات در صادرات کالاها و خدمات داشته باشد. براساس این، در این تحقیق برآن شدیم تا در دوره 1387-1350، ضمن بررسی مفهوم بی ثباتی صادرات غیرنفتی، مهم ترین عوامل شکل دهنده آن را مورد بررسی قرار دهیم. برای انجام این امر، ابتدا بهترین شاخص از شاخص های مختلف نشان دهنده بی ثباتی انتخاب و شاخص های تمرکز کالایی و جغرافیایی محاسبه و سپس، با استفاده از روش آزمون کرانه های پسران (2001)، روابط بلندمدت بین متغیرها بررسی شده است. در مرحله بعد، با استفاده از روش تفکیک واریانس زینو لی (2008)، به تحلیل تأثیر صادرات گروه های کالایی مختلف و همچنین گروه کشورهای مختلف بر بی ثباتی صادرات پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد، عواملی مانند تمرکز کالایی، تمرکز جغرافیایی و بی ثباتی صادرات نفتی و صادرات گروه کالاهای صنعتی بیشترین نقش را در بی ثباتی صادرات غیر نفتی در ایران در دوره یاد شده، داشته اند. همچنین عمده بی ثباتی صادرات از بازار گروه کشورهای عضو اوپک است.

چهره‌ دریای‌ خزر در گذشته‌ در پس‌ پرده‌ فراموشی‌ بوده‌، اما در آینده‌ چنین‌ نخواهد بود.استقلال‌ سه‌ جمهوری‌ جدید که‌ وجوه‌ اشتراک‌ زیادی‌ با ایران‌ دارند، ابعاد تازه‌ای‌ به‌ آن‌ داده‌ است‌.این‌ جمهوریها توانایی‌ بهره‌برداری‌ از منابع‌ نفت‌ و گاز منطقه‌ را ندارند واین‌ نقطه‌ ضعف‌، زمینه‌حضور شرکتهای‌ غربی‌ را فراهم‌ کرده‌ است‌. این‌ شرکتها مایل‌ به‌ شرکت‌ فعال‌ جمهوری‌فدراسیون‌ روسیه‌ و جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ در منطقه‌ نیستند، و بدین‌ سبب‌، سعی‌ در پرکردن‌خلا موجود دارند. این‌ نکته‌ای‌ است‌ که‌ باید با آن‌ برخورد هشیارانه‌ شود. این‌ سه‌ جمهوری‌ هیچ‌یک‌ به‌ دریای‌ آزاد راه‌ ندارند و از این‌ لحاظ، ایران‌ دارای‌ یک‌ برتری‌ نسبی‌ به‌ لحاظ ترانزیت‌ حمل‌نفت‌ و گاز است‌ که‌ می‌تواند منبع‌ سرشار درآمد برای‌ کشور ما باشد، و در عین‌ حال‌، متضمن‌منافع‌ فروشندگان و خریداران‌ بالقوه‌ نیز باشد. جمهوری‌ روسیه‌ اصرار دارد که‌ فراورده‌های‌ نفت‌و گاز منطقه‌ دریای‌ خزر از طریق‌ این‌ کشور حمل‌ شود، اما جمهوریهای‌ فوق‌ مایل‌ به‌ حمل‌ تمام‌فراورده‌ها از این‌ طریق‌ نیستند و به‌ مزیت‌ حمل‌ دست‌ کم‌ بخشی‌ از فراورده‌های‌ خود از طریق‌ایران‌ به‌ خوبی‌ آگاه‌ هستند. دولتهای‌ غربی‌ به‌ دلایل‌ راهبردی‌ می‌کوشند تا یک‌ منبع‌ عرضه‌ نفت‌و گاز ثالث‌ مستقل‌ از دو منبع‌ دیگر (خلیج‌ فارس‌ و سیبریه‌) ایجاد کنند و مایلند بین‌ این‌ منطقه‌عایق‌بندی‌ کامل‌ باشد. جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ با تجربه‌ زیاد در امور نفت‌ و گاز و امکانات‌ فنی‌و مالی‌ و همبستگیهای‌ فرهنگی‌ می‌تواند خلا موجود را پر کند و این‌ امری‌ است‌ که‌ به‌ تضمین‌منافع‌ جمهوریهای‌ منطقه‌ و سیاست‌ آنان‌ به‌ بسیج‌ منابع‌ خود منجر می‌شود.

یکی از اهداف اساسی کشورهای در حال توسعه دست یابی به رشد و توسعه اقتصادی پایدار می باشد. در این راستا شناخت عواملی که بر رشد اقتصادی مؤثر هستند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به اهمیت بررسی عوامل مؤثر بر عرضه صادرات غیرنفتی در سیاست گذاری های تجاری، در این مطالعه تأثیر متغیرهای گوناگون از جمله یارانه بیمه های صادراتی بر عرضه صادرات غیر نفتی بررسی شده است. در این مقاله برای بررسی رابطه بین صادرات غیر نفتی با یارانه بیمه صادراتی ودیگر متغیرها در دوره 1374تا 1394 از روش رگرسیون فازی استفاده شده است. نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان می دهد که یارانه بیمه صادراتی دارای اثر مثبتی بر صادرات غیر نفتی کشور ایران می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه و اهداف اصلی پیش بینی شده در سند چشم انداز توسعه اقتصادی که کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی می باشد، پیشنهاد می شود برای افزایش صادرات غیر نفتی از تسهیلات یارانه ای از جمله یارانه بیمه صادراتی استفاده شود.

مقاله حاضر نتیجه تحقیقی است که در زمینه شناسایی، تقسیم بندی و اولویت بندی کشورهای اسلامی جهت ورود و ایجاد مراکز تجاری، براساس شاخص های مختلف ومتناسب با هدف ارائه مدلی در این خصوص انجام و بدین منظور، ابتدا داده های آماری صادرات ایران براساس تعرفه دو رقمی به هریک از کشورهای اسلامی گردآوری، دسته بندی و تنظیم گردید، آنگاه با انجام غربال گیری کشورها و برقراری شرایطی مانند تعداد تنوع گروه های کالایی صادراتی و میزان پیش بینی صادرات ایران به هر کشور برای سال2025 م، کشورهای واجد شرایط شناسایی و با استفاده از یکی از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره به نام تاکسونومی عددی که برای رتبه بندی وارزیابی گزینه ها کاربرد دارد، آنها را بر اساس چهارده شاخص مرتبط با هدف وجذابیت بازارها مورد ارزیابی ومقایسه قرار داده و درنهایت شرکای تجاری ایران در بین کشورهای اسلامی عضو کنفرانس اسلامی به ترتیب معرفی شده اند.