استخدم أئمة أهل البیت (علیهم السلام) ثلاثة أسالیب فی التعامل مع الحکام وهی: التقیة والمواجهة المسلّحة والغیبة. فقد إستخدموا التقیة حرصاً على الوحدة بین المسلمین والحفاظ على شیعتهم. وهذا لایعنی أنهم لزموا الصمت وترکوا الإهتمام بأمور المسلمین وإنما کان لهم حضور فاعل فی الحیاة الإجتماعیة. ومن أمثلة هذا الحضور الفاعل: إتصال الأئمة بقواعدهم الجماهیریة من خلال تأسیس شبکة واسعة من الوکلاء، ومنذ زمن الإمام التاسع إلى الإمام الحادی عشر کانت هذه الشبکة من الوکلاء فعالة جداً فی نشاطاتها، ویُعدّ هذا العمل مثالاً لجهود الأئمة فی التواصل مع الناس. المواجهة المسلّحة ضد الحکام السیاسیین هی الأسلوب الذی اعتمده الإمام الحسین(علیه السلام) دون غیره من الأئمة، وهکذا اختص الإمام الثانی عشر (علیه السلام) بالغیبة فهی بأمر من الله تبارک وتعالى وسوف تستمر إلى أن یأمر الباری عزّوجلّ بظهوره لیملأ الأرض قسطاً وعدلاً کما ملئت ظلماً وجوراً. إعتمدتُ فی هذا البحث على کتب تاریخ الإسلام وعلى الخصوص سیرة أهل البیت علیهم السلام ومنهجی فی المقال هو منهج وصفی ـ تحلیلی.
مدتی پیش خاطرات دکتر حسین کنعان، نماینده سابق پارلمان لبنان و از همراهان و نزدیکان امام صدر با عنوان « موسی الصدر، قدر و دور» به زبان عربی منتشر شد و مورد استقبال علاقهمندان قرار گرفت. این کتاب متن مصاحبهای با مولف پیرامون سالهای همراهی و مصاحبت با امام صدر است و بیش از آن که بیان زندگینامه و تحلیل ابعاد شخصیت امام باشد؛ ذکر وقایع، رویدادها و خاطراتی از روزهای همراهی با رهبر بزرگ لبنان است. متن پیش رو، بخشی از ترجمه اثر مورد اشاره (در دست چاپ) توسط مهدی سرمدی است که به موضوع ورود امام موسی صدر به صحنه سیاسی لبنان و مواجهه جریانهای فرهنگی، سیاسی و دینی این کشور با ایشان اختصاص دارد.
عوامل مخالفت با نص خلافت از موضوعاتی است که قرن ها، ذهن و اندیشه صاحب نظران مسلمان را مشغول ساخته است. بررسی دیدگاه های گوناگون درباره چرایی مخالفت ها می تواند بخش هایی ناپیدا از تاریخ را ترسیم کند. نقیب ابوجعفر(613ق.)، عالم و متکلم شیعی، یکی از افرادی است که در این زمینه، اندیشه هایی ناب دارد امّا تا کنون آرای او درباره خلافت بررسی نشده است. مجموعه دیدگاه های او را می توان در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید معتزلی(656ق.) جست وجو کرد. در یک نگاه کلی، مجموعه دلایل مخالفت با خلافت منصوص از دیدگاه او را می توان در تفاوت بینش ها و نگرش های اهل سنت درباره خلافت، وجود زمینه های مخالفت در زمان حیات پیامبر3 که موجب جرأت مخالفان شده بود، عذر تراشی هایی علیه امیرالمؤمنین حضرت علی1 و نوع نگاه به شخصیت آن حضرت و نیز ابوبکر ترسیم کرد.