فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴٬۷۴۱ تا ۱۴٬۷۶۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش، تبیین نقش بسیار تأثیرگذار خواص جامعه در ایستادگی مقابل کفار و تمکین نکردن از خواسته های آنان است که در قرآن و منابع تفسیری، «جهاد کبیر» نامیده شده است. ضرورت توجه به این مسئله در شرایط فعلی که نظام اسلامی مواجه با درخواست های لجام گسیخته جهان کفر و سلطه است، بر کسی پوشیده نیست. جهان سلطه از این خواسته هایش دو هدف را دنبال می کند: یکی جلوگیری از تحقق مهم ترین اهداف دین الهی، یعنی برپایی حاکمیت مبتنی بر توحید ناب و اجرای قسط و عدل فراگیر، و دیگری تبعیت مسلمانان از دین آن ها، یعنی برگشت قهقرایی به کفر و شرک! اگرچه همه افراد جامعه مکلف به ایستادگی در مقابل درخواست های نامشروع جهان سلطه هستند، اما این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که خواص جامعه چه نقشی در این کارزار (جهاد کبیر) دارند و چگونه می توانند نقش خود را به نحو احسن ایفا نمایند. برای پاسخ به این پرسش و با روش نقلی و استفاده از بعضی از آیات قرآن اثبات شده است که اولاً نقش خواص از سایر افراد جامعه مؤثرتر است و ثانیاً ایفای نقش خواص و در نتیجه، پیروزی در جهاد کبیر مرهون آراستگی آن ها به بعضی از فضایل اخلاقی است. این فضایل که مستند به آیات قرآن است، به دلیل اقتضای ماهیت جهاد کبیر، عبارتند از: ایمان، توکل، شجاعت، استقامت، بصیرت و فرمانبرداری خواص از حاکمیت دینی.
آموزه های مهدوی در تفسیر تطبیقی آیه 33 سوره توبه با تأ کید بر آراء تفسیری سُدی(مقاله پژوهشی حوزه)
نگاهی به روش تفسیری ابوالفضل برقعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این گفتار، روش تفسیری ابوالفضل برقعی بر اساس دو کتاب او، احکام القرآن و تضاد مفاتیح با قرآن استخراج و پس از آن نقد و بررسی شده است. رویکرد او قرآن بسندگی یعنی اکتفا به قرآن بدون رجوع به منبع دیگری، اعمّ از حدیث و تاریخ و اجماع است. در این مقاله با ذکر نمونه هایی از رجوع شخص برقعی به این منابع، روشن میشود که او خود به مبنایش پایبند نیست. بعلاوه بر مبنای ادلّهای که بیان شده، این مبنا پذیرفتنی نیست.
بررسی شناختی شبکه معنایی حرف «ثم» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
معناشناسی شناختی معنا را با تکیه بر شناخت یعنی پردازش اطلاعات در مغز انسان بررسی می کند. در معناشناسی شناختی تمام مفاهیم زبانی مقوله بندی می شوند. یکی از مباحث مهم زبانی که با تکیه بر معناشناسی شناختی مطالعه می شود، مبحث حروف عطف در زبان عربی و به ویژه در قرآن کریم است.در معناشناسی شناختی واژه ها به ویژه حروف عطف معنای اصلی و سرنمونی دارند که این مفهوم سرنمونی در مفاهیم فرعی حرف نیز مشاهده می شود؛ بر این اساس، بسیاری از معانی فرعی که برای حروف مطرح می شود، به گونه ای با معنای سرنمونی گره می خورد و شبکه معنایی شکل می گیرد. پس علت کاربرد حرفی خاص در سخن به ویژه در متون قرآنی باتوجه به موقعیت مفهوم سازی می شود. حرف «ثمّ» از حروف پرکاربرد در میان حروف عطف عربی است که 338 مرتبه در قرآن کریم به کار رفته است. در این مقاله با کمک روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر شبکه شعاعی مفهوم «ثمّ» بدین نتیجه دست یافته شده که معنای سرنمونی «ثمّ» در قرآن کریم، همان فاصله میان معطوف و معطوف علیه و معانی فرعی آن شامل ترتیب زمانی فاصله دار، رابطه صعودی میان دو رخداد هم جنس، رابطه نزولی میان دو رخداد هم جنس و تناسب نداشتن این دو است.
بازخوانی مبانی مؤثر در نظریه انقلاب نسبت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در کلمات اصولیان پنج مسأله اصولی به عنوان مبانی مؤثر در نظریه انقلاب نسبت مطرح شده است. ادعای مطرح شده درباره مسائل مورد نظر، این است که نوع مبنای مورد پذیرش در هر مسئله در قبول یا رد نظریه انقلاب نسبت مؤثر است. از نظر نگارنده دو مسأله از موارد مورد ادعا تنها در ضابطه مندسازی نظریه انقلاب نسبت مؤثرند نه در اصل نظریه، و سه نظریه دیگر نیز بر اساس هر مبنایی که در آن اتخاذ شود، می توان نظریه انقلاب نسبت را پذیرفت و نوع مبنای متخذ در آن مسائل تأثیری در رد نظریه انقلاب نسبت ندارد، لذا اشکالات مبنایی که در کلمات اصولیان به این نظریه وارد شده، ناتمام است.
بهرة شیعیان هدایتگر و تلاشگر از روزی حلال(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقال به بررسی صفات و نشانه های پرهیزگاران و شیعیان واقعی در خطبة نورانی امیرمؤمنان می پردازد، اما چون نقل این نشانه ها در روایت نوف بکالی در بحار الانوار مغشوش و خالی از تصحیف و اشتباه نیست، ادامة بحث را در نهج البلاغه و در خطبة همام پی می گیریم. حضرت دربارة سایر نشانه های شیعیان راستین می فرمایند: «وَ طَلَباً فِی حَلَالٍ وَنَشَاطاً فِی هُدیً وَتَحَرُّجاً عَنْ طَمَع» (آنان جست وجوگر مال حلال اند، و در راه هدایت مردم پر تحرک و پرتلاش، و از آز و طمع به دورند). شیعیان افزون بر بندگی و عبادت به وظایف اجتماعی خویش نیز می پردازند و برای ادامة حیات خویش در پی کسب روزی حلال هستند، اما هرگز دلبسته به دنیا و حریص به مال دنیا نیستند. به حقوق دیگران تجاوز نمی کنند و بیت المال را پایمال نمی کنند. این کار و تلاش بسترساز تکامل آنان است.
نقدی بر انگاره مشهور فقیهان امامی در باب کیفیت صدور حکم حجر مفلس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مشهور فقهای امامیه تقاضای حجر از سوی مفلس و تبرع حاکم در صدور حکم ورشکستگی را نافذ نمی دانند و صرفاً در فرض مطالبه طلبکاران چنین امری را ممکن می دانند؛ حال آنکه در حقوق موضوعه، تاجری که قدرت پرداخت دیون خود را ندارد، ملزم است دادخواست توقف دهد. همچنین در مواردی دادستان می تواند داوطلبانه حکم حجر علیه مدیون صادر کند. نوشتار حاضر ضمن در نظر گرفتن لزوم انطباق قوانین با موازین شرعی، با روشی توصیفی تحلیلی در صدد رفع این وجه افتراق میان قانون گذاری شرعی و وضعی برآمده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مستندات ذکرشده توسط مشهور، قاصر از اثبات مدعای آن هاست؛ افزون بر اینکه در مقابل دیدگاه مشهور، ادله ای وجود دارد که به تقویت دیدگاه رقیب می پردازد.
نظریه انسجام متنی و محتوایی و نقش آن در اثبات توقیفی بودن چینش آیات سوره ممتحنه
حوزه های تخصصی:
توقیفی و اجتهادی بودن چینش آیات در سوره های قرآن از دیرینه ترین اختلاف های پژوهشگران علوم قرآنی است. حال آنکه با واکاوی دقیق در دلایل قرآنی، روایی و عقلی اثبات می شود که همه آیات قرآن به صورت توقیفی تنظیم شده اند. هرچند قائلان به اجتهادی بودن چینش آیات، تنظیم تعداد اندکی از آیات را حاصل اجتهاد صحابه می دانند؛ با این حال برخی آیات قرآن را مؤید این اجتهاد ذکر می کنند. از نظر آنها، سوره ممتنحه برجسته ترین شاهد محسوب می شود، چرا که ترتیب نزول آیات این سوره مغایر با توقیفی بودن چینش آیاتش است. در این پژوهش به شیوه توصیف و تحلیل محتوا به استخراج عناصر انسجام متنی و محتوایی، جهت اثبات پیوستگی آیات سوره ممتحنه پرداخته می شود. با بهره گیری از نظریه انسجام هلیدی و حسن که بر روابط جمله های متن و ارتباط منطقی کلمه ها و عبارات تأکید دارند، میزان پیوستگی و متنیّت سوره ممتحنه مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این میان، بازشماری عناصر متنی و محتوایی سوره، افزون بر اثبات وحدت موضوعی و تناسب آغاز و انجام آن، اجتهادی نبودن جایگاه آیات سوره را روشن می سازد. چنان که سراسر سوره حول محور احکام تولّی و تبرّی و نهی از دوستی مسلمانان با کافران می چرخد. به لحاظ تاریخ گذاری نیز به احتمال فراوان، سوره ممتحنه پس از سوره احزاب، در اواخر سال ششم تا پیش از فتح مکه در سال هشتم هجری نازل شده است. بر این اساس تفاوتی در ترتیب نزول آیاتش وجود ندارد.
تحلیل تفسیری مراتب و درجات ایمان و کفر و رابطه ایمان و عمل صالح(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳
137-160
حوزه های تخصصی:
تاریخ انبیاء بیانگر آن است که برنامه های تمام پیامبران در دعوت به اصول، بدون هیچ اختلافی یکسان بوده، هرگاه پیامبری دعوت خود را با دلایلی آشکار می ساخت، قوم او به دو گروه مؤمن و کافر تقسیم می شدند. ایمان، امری است دارای مراتب تشکیکی؛ چرا که قابل شدت و ضعف است. ممکن است برخی از مراتب ایمان به گونه ای آمیخته به نوعی از شرک خفی باشد. طبق آموزه های دینی، معیار درجه بندی و ارتقاء وجودی مؤمنان، انجام اعمال صالح و مرضی خدای سبحان است؛ یعنی ایمان و عمل صالح، مکمّل یکدیگرند. صلاح و شایستگی فعل و حُسن فاعلی بستگی به مرتبه ایمان شخص دارد و در مقابل نقش عمل نیز در ایمان، رقم زدن درجات و مراتب آن است. مسلمان نیز همواره بین مراتب اسلام و ایمان قرار دارد است. تعریف جامع کفر عبارت از انکار الوهیّت، توحید، رسالت و ضروری دین با التفات به ضروری بودن آن است. پژوهش حاضر به تحلیل مراتب ایمان و کفر و بررسی تعاریف انحرافی از مفهوم ایمان و رابطه آن با عمل در طول تاریخ اسلام و تاثیر آن در ایجاد گروه هایی چون خوارج، مرجئه، معتزله و اشاعره می پردازد و در صدد کشف مهم ترین انحراف در دیدگاه های صدر اسلام و قرون اولیه اسلامی پیرامون تعریف اصطلاحی ایمان و ارتباط آن با عمل است.
بررسی جایگاه نیت در نظام اخلاقی علامه طباطبایی و مایکل اسلوت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نیت به عنوان یک فرآیند ذهنی، جایگاه مهمی در فلسفه اخلاق دارد. جهت تحلیل ماهیت نیت و بررسی نقش معناشناختی، ارزش شناختی و وجود شناختی آن در اخلاق به دو فیلسوف برجسته اخلاق یعنی علامه طباطبایی و مایکل اسلوت نظر شده است. در این راستا نقش نیت در فعل و فاعل اخلاقی و رابطه آن با منش فاعل مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت رویکرد تقریباً مشابهی در باب معنای نیت از نظر دو فیلسوف یافت می شود؛ منتها در باب نقش معناشناختی، ارزش شناختی و وجودشناختی نیت در اخلاق تفاوت هایی دیده می شود که حاکی از اختلاف آنها در متن و بستر اندیشه است.
سلامت اداری در پرتو نظارت و کنترل اسلامی و مقارنه آن با نظام اداری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سلامت اداری از جمله مباحث با زیربنای اخلاقی در سیستم مدل اخلاق اداری اسلامی است که مؤلفه های مختلفی در طراحی این مدل اخلاقی نقش دارد و یکی از مهم ترین آنها نظارت و کنترل اداری است. با یک بررسی اجمالی می توان اذعان نمود که وضعیت نظارت و کنترل در کشور با مشکلات ساختاری عدیده ای همراه است، بدیهی است که افزایش میزان تخلفات و فساد در ادارات و دستگاه های اجرائی کشور، ارتباط مستقیم با ضعف سیستم های نظارتی و کنترلی دارد. شواهدی چون عدم تحقق اهداف سازمانی، پائین بودن بهره وری، نارضایتی ارباب رجوع، ناکافی بودن سلامت مالی اداری نشان می دهند رگه هایی از ناسلامتی و فساد اداری در ایران قابل مشاهده است. این در حالی است که از نظر اسلام، سلامت اداری و نظارت و بازرسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف این مقاله بررسی سلامت اداری با نظارت و کنترل اسلامی و مقایسه و تطبیق آن با وضعیت نظام اداری ایران است.
نمایی از تاریخ شفاهی دفتر به روایت محمدجعفری گیلانی
منبع:
ُ حوزه دوره جدید تابستان و پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ و ۴
165 - 177
حوزه های تخصصی:
دفتر و ساحت پژوهش در گفت و گو با حجه الاسلام والمسلمین دکتر نجف لک زایی
منبع:
ُ حوزه دوره جدید تابستان و پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ و ۴
178 - 189
حوزه های تخصصی:
جایگاه تبلیغات دینی در دفتر در گفت و گو با معاون فرهنگی و تبلیغی
منبع:
ُ حوزه دوره جدید تابستان و پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ و ۴
190 - 198
حوزه های تخصصی:
روش فکری حوزوی، تاملی دو باره
منبع:
ُ حوزه دوره جدید تابستان و پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ و ۴
199 - 203
حوزه های تخصصی:
آزاد اندیشی نهادی، پیش شرط روشن فکری حوزه
منبع:
ُ حوزه دوره جدید تابستان و پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ و ۴
204 - 210
حوزه های تخصصی:
چهل سال تجربه تعامل: روحانیت و نظام اسلامی، حقوق و مسئولیت ها
منبع:
ُ حوزه دوره جدید تابستان و پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ و ۴
251 - 261
حوزه های تخصصی:
«خود»های روحانیت در شبکه های اجتماعی ، ظرفیت ها و چالش ها
منبع:
ُ حوزه دوره جدید تابستان و پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ و ۴
290 - 295
حوزه های تخصصی:
علی اصغر (ع) سرباز کوچک و فدایی امام حسین (ع)
حوزه های تخصصی:
واقعه کربلا، نماد ظلم اموی و مظلومیت خاندان پیامبر به شمار می رود. در این واقعه اسفناک، مظلومیت کودکان کربلا، تصویری مجزا و غمناک ایجاد کرده است. یکی از این مصیبت های جانکاه، شهادت کودک خردسال امام حسین (ع) است که در آخرین ساعات نبرد، در روز عاشورا توسط سپاه عمرسعد هدف تیر قرار گرفت و به شهادت رسید.
مقاله پیش رو، به جزئیات زندگانی این کودک خردسال که در هاله ای از ابهام قرار دارد می پردازد. نگارنده درصدد برآمده که به بازخوانی پرونده غم انگیز این کودک خردسال که غالباً در عزاداری ها با شکلی تحریف آمیز به آن اشاره می شود بپردازد تا حقیقت، از تحریف و خرافه بازشناخته شود. در این نوشتار سعی شده است با استناد به منابع قدیمی، معتبر و قابل اتّکای شیعه و اهل تسننِ هشت قرن نخست اسلام _ که گزارش و متن واقعه را به درستی نقل و ثبت نموده اند _ بدون تحلیل وبرداشت از واقعه، تصویری روشن از جزئیات زندگی آن حضرت همچون نام، تولد، سن، چگونگی شهادت و مکان دفن او ارائه گردد تا ضمن آگاهی دادنِ خواننده به متن واقعه، به همه پرسش های گزارش های مربوط به آن پاسخ دهد.