فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۸۶۱ تا ۲٬۸۸۰ مورد از کل ۷۳٬۳۴۵ مورد.
۲۸۶۱.

دراسه أنثرُوبُولوجیّه للکوفه

کلید واژه ها: الأنثروبولوجیه الکوفه عاشوراء الإمام الحسین (ع) التاریخ التحلیلی معرفه الخلفیه التاریخیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۷۷
إنَّ استخدام الدراسات التحلیلیّه للتاریخ - لا سیّما فی مجال دراسات التاریخ لأهل البیت^ - یعود بالنفع العظیم على الباحث المتحرّر، وتُظهر دراسات کهذه أنَّ العدید من الأحداث التاریخیّه المتعلّقه بتاریخ أهل البیت^ لم تعتمد أبدًا علی عاملٍ واحدٍ، وإنَّ الاکتفاء بعاملٍ منفردٍ معیّنٍ فی هذا المجال، یُعتبر خطأً إستراتیجیًّا علی المدی الطویل؛ فإنَّ معرفه المزید عن الأحداث المتعلّقه بالأئمه الثلاثه الأوائل^، وخاصّه دراسه عاشوراء، سوف یمنح مزیدًا من العمق لمثل هذه الدراسات. وأمّا ما تمّت دراسته فی هذا المقال بالطریقه التاریخیّه، فهو توسیع الدراسه إلى سیاقات مختلفه سیاسیّه واجتماعیّه واقتصادیّه وإداریّه وحتّى نفسیّه؛ بُغیه اکتشاف أسباب وقوع عاشوراء، خاصّه مع الترکیز على مدینه إستراتیجیّه مثل «الکوفه»، بجانب الاستفاده القصوى من المصادر ذات الصله، ولا سیما المصادر التاریخیّه.  فیمکن الاستنتاج أنَّ الاعتماد التامّ على محوریّه النصّ فی الدراسات المتعلقه بتاریخ أهل البیت^ وإهمال جوانب مختلفه من الخلفیّات المحیطه بالمسأله لم یساعد کثیرًا فی اکتشاف أسباب وقوع عاشوراء والأحداث المتشابهه، ولکنْ للتمعّن فی هذه الأحداث المتعدده العوامل وفهمها بشکل أفضل نحتاج فعلًا إلى دراسات تحلیلیه للتاریخ.
۲۸۶۲.

آموزه های اجتماعی و سیاسی در آیات الهی، راهکار تبیین الزامات تمدن نوین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آموزه های اجتماعی آموزه های سیاسی آیات الهی تمدن نوین اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۴۷
پیدایی و بالندگی تمدن اسلامی، ریشه در اساس آموزههای اجتماعی و سیاسی برگرفته از مضامین قرآنی دارد. آموزههایی که جامع، حداکثری و متعلق به همه زمانهاست. امروزه نیز در تبیین الزامات تمدن نوین اسلامی، اهتمام متفکران و سیاستگذاران جوامع اسلامی در شناساندن این ارکان تمدن سازِ متمایز و پاسخگو که منبعث از آیات الهیاند، اجتنابناپذیر و امری ضروری به نظر میرسد؛ بنابراین این پژوهش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ به این سؤال اصلی است که از منظر قرآن کریم، کدامیک از آموزههای اجتماعی و سیاسی میتوانند در تبیین الزامات تمدن نوین اسلامی نقشآفرینی نمایند؟ به استناد آیات الهی و مراجعه به منابع کتابخانهای نتایج نشان میدهد آموزههای اجتماعیِ قرآن همچون تواصی به همبستگی، حفظ وحدت امت اسلامی، اخلاقمداری، لزوم حصول عدالت و امنیت اجتماعی از الزامات تربیتی در تبیین تمدن نوین اسلامی محسوب میگردند. همچنین با اتکا به آموزههای تربیت سیاسی در قرآن، دستاوردهایی نظیر تقویت روحیه عزت طلبانه، التزام استقرار حاکمان صالح، توجه به توسعههای اقتصادی و صنعتی و نیز تقویت تجهیزات نظامی و دفاعی باعث تحقق تمدن نوین اسلامی خواهند شد.
۲۸۶۳.

کارکرد عشق و محبت در انگیزش اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انگیزش اخلاقی خود دوستی خیرخواهی عشق ناب انگیزش معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۱۱۲
محبت و عشق ورزی، از مهم ترین گریش های اصیل در وجود آدمی است که می تواند عالی ترین منیع انگیزش برای رفتارهای اخلاقی باشد. این پزوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به این نتایج دست یافته است که هرچند خوددوستی میلی تاثیرگذار در صدور افعال است، اما مانعی بر سر راه انجام اعمال از روی عشق ورزی نیست و تا عملی برخاسته از میل اصیل خیرخواهانه نباشد از حد نصاب ارزش اخلاقی برخوردار نمی گردد. خیرخواهی و عشق ورزی میلی فطری و اصیل در همه انسان ها قرار دارد که می تواند مستقلا سرچشمه رفتارهای اخلاقی گردد. در این صورت است که می توان از عشق ناب به فضایل اخلاقی و محبت معنوی به عنوان عالی ترین عامل انگیزه بخشی در رفتارهای اخلاقی سخن گفت. رفتار بر مبنای اخلاق فاضله و محبت ورزی، تلازم با انقیاد الهی دارد و موجب تقرب وجودی به خداوند می گردد. این معنا می تواند در پرتو بینش الهی تقویت شود و به سطحی از آگاهی برسد که تنها رضوان الهی منشا انگیزش در عملکردهای اخلاقی گردد.
۲۸۶۴.

تقییم مدى تناسب "شرط عدم الضرر فی الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر" مع "حرکه الإمام الحسین علیه السلام" (بالتأکید على نظریّه الإمام الخمینی)

نویسنده:

کلید واژه ها: الإمام الحسين (ع) الأهمية الضرر الأمر بالمعروف النهي عن المنکر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۴۳
لقد اعتبر الفقهاء أنَّ (عدم المفسده والضرر) شرط من شروط الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر، لکنَّ الإمام الحسین علیه السلام لم یلتزم بهذا الشرط حیث خرج لإقامه الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر عالمًا باستشهاده، وقد قدّم الفقهاء وفی توجیه عمل الإمام الحسین علیه السلام احتمالات مثل (عدم القطع بالشهاده)، و(انحصار الطریق فی الشهاده)، و(جواز الصلح مع العدو دون وجوبه)، و(غموض ماهیه حرکه الإمام علیه السلام)، و(سقوط شرط عدم الضرر مقابل أهمیّه الوجوب)، بید أنَّ الإمام الخمینی من خلال تنظیر احتمالٍ آخر، قد حوّله إلى نظریّه ومن ثمّ طبّقها فی مقام العمل.
۲۸۶۵.

شرایط و موانع تحقق جهادکبیر در عرصه اقتصادی با تکیه بر قرآن کریم و بیانات مقام معظم رهبری

کلید واژه ها: جهاد کبیر دشمن شناسی اقتصاد مقاومتی قرآن کریم مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷ تعداد دانلود : ۴۹
جهادکبیر، یکی از مفاهیم مقاومتی است که خاستگاه قرآنی دارد و به عدم تبعیت از دشمن تقسیر شده است. جهاد فرهنگی، جهاد اقتصادی، جهاد سیاسی و جهاد علمی، مهم ترین عرصه های جهاد کبیر است که دشمن می تواند با دور کردن امت اسلامی از این عرصه ها، جامعه اسلامی را به اطاعت از خود وادار نماید. این نوشتار که با روش تحقیق کتابخانه ای سامان یافته و پردازش اطلاعات در آن با روش تحقیق تحلیلی- توصیفی است، می کوشد شرایط و موانع تحقق جهادکبیر در عرصه اقتصادی را با تکیه بر قرآن کریم و بیانات مقام معظم رهبری روشن سازد. یافته های پژوهش نشان می دهد جهاد کبیر در عرصه اقتصادی، اقتصاد مقاومتی است و شرایط تحقق آن شامل شناسایی و تمرکز بر فعالیت های اقتصادی مزیت دار کشور ، زنده کردن تولید داخلی ، پرهیز از واردات تضعیف کننده ی تولید داخلی ، مدیریت منابع مالی وارداتی، دانش بنیان شدن بخش های خصوصی، احیاء بخش هایی که قبلاً سرمایه گذاری شده، انتقال فناوری در معاملات خارجی، مبارزه جدّی با مفاسد اقتصادی، ارتقای بهره وری از انرژی، نگاه ویژه به صنایع کوچک و متوسط و استقلال اقتصادی است. اسراف، عدم برنامه ریزی مدوّن و انهزام روحی، از جمله موانع تحقق جهاد کبیر در عرصه اقتصادی با تکیه بر آیات وحی و بیانات مقام معظم رهبری است.
۲۸۶۶.

تقنیه قناع الشخصیّات التراثیه وتوظیفه الدلالیّ فی شعر سلیمان العیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: القناع الشعر السوری المعاصر سلیمان العیسی الشخصیات التراثیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۱۰
لتقنیه قناع الشخصیّه قیمه فنیّه کبیره؛ فتُکسِب دینامیّتها الرمزیّه والدرامیّه فی الأدب العربیّ الحدیث لبنیه ألفاظ الشعر العربیّ دلالات موحیهً غنیّهً بالشحنات التعبیریّه الإبداعیّه الّتی تقدر باکتساح حدود خطابات مباشره قریبه من الواقع الملموس علی بناء موقف جدید مرتبط بقیم الشاعر وتقالیده. هذا القناع بوصفه تکنیکاً أدبیّاً متطوّراً من استدعاء الشخصیّات، یحمل فی شعر سلیمان العیسی عدّه تعابیر ممنهجه متفاوته ویجنح إلی التمازج بین ملابسات الزمنین الماضی والحاضر لیدفع الشاعر إلی التعبیر عن الصراعات والتحدیّات المعاصره الغالبه علی عمق تجاربه ویفرضه علی ردود فعل مثیره للخیال عن المواضیع الذاتیّه والاجتماعیّه فی أرجائه، طبعاً مع الاستعانه بتقنیات مستهدفه تجعل خطابه معزولاً عن مجرّد سرد الأحداث الماضیه واستحضار الشخصیّات المتتابعه علی طریقه وضعها فی شعره اسماً هامشیّاً عابراً، بل یتقنّع بقناع الشخصیّات المختلفه أو یسعی أن یدنو من قناعها لیقیم من خلاله علامات متقاربهً بین نفسه والشخصیّات المستحضره وأیضاً بین ظروف مجتمعه وأحداث المجتمع الماضی آنذاک. تحاول هذه الدراسه بنهجها نهجاً وصفیّاً - تحلیلیّاً أن تستکشف الجوانب الفنیّه والدلالیّه من قناع الشخصیّات التراثیّه فی أعمال سلیمان العیسی الشعریه ووصلت فی حصیلتها إلی ألوان عدیده من توظیف قناع هذه الشخصیّات الّتی تمتّ بصله وطیده بالشؤون الدینیّه، والأدبیّه، والتأریخیّه، والشعبیّه، ویحدّد الشاعر لجمیعها توظیفاً وأسلوباً خاصّاً یقدر ببساطه وسهوله أن یهدم جدار مسافات زمنیّه شاسعه سدّت بینه وبین الشخصیّات الأخری الّتی یستهدفها فی شعره. یدلّ قناع الشخصیات الدینیه فی شعره علی التزامه الوثیق بالقیم الإسلامیه السامیه، ویحظی قناع الشخصیّات الأدبیه فی شعره بمدی مشابهه مطلقه یراها بینه وبین الشاعر المستحضر. یستفید الشاعر من قناع الشخصیّات التأریخیه لیعتبر بالنصره والهزیمه من مصیرها، وینوی مغامرات الشخصیّات الشعبیه لیکشف عن ظروف جدیده تشغر منها حیاته الراهنه
۲۸۶۷.

دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران در راستای نیروسازی برای ظهور(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام مهدی (ع) انقلاب اسلامی ظهور دستاوردهای انقلاب نیروسازی زمینه سازی ظهور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۶۳
انقلاب اسلامی ایران با آرمان زمینه سازی برای حکومت امام مهدی؟ع؟ تکون و تولد یافت. بنابراین یکی از معیارهایی که به کمک آن می توان کامیابی یا ناکامی انقلاب را ارزیابی نمود میزان موفقیت انقلاب اسلامی در نیروسازی برای ظهور امام مهدی؟ع؟ است و انقلاب اگر بخواهد به آرمان خود وفادار بماند بایستی تمام ظرفیت خود را در راه نیروسازی برای حکومت عدل جهانی مهدوی به کار گیرد. پرسش نوشتار پیش رو این است که انقلاب اسلامی ایران به چه میزان در نیل به هدف خود موفق بوده است و دستاوردهایی که انقلاب در مسیر نیروسازی برای حکومت مهدوی به دست آورده است چیست. تحول در نگرش به اسلام به عنوان یک قدرت مطرح، تحول در نگرش به حکومت دینی، تحول در نگرش به انتظار، شتاب بخشیدن به جریان بازگشت به اسلام، احیاء فرهنگ مبارزه با طاغوت، تمرین عملی برای نظام حکمرانی، تربیت نسل مؤمن و مجاهد و تربیت و انسجام بخشی به نیروهای مجاهد در سرتاسر دنیا بخشی از این دستاوردها هستند.
۲۸۶۸.

جمالیة التقنیات السردیة في شعر إبراهیم نصرالله "دیوانا الخیول علی مشارف المدینة وباسم الأم والابن أنموذجاً"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: التقنیات السردیه تداخل الأجناس قصیده النثر إبراهیم نصرالله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۵۳
تداخلت الأجناس الأدبیه فی العصر الحدیث، وخاصهً على أعتاب انتقاء القصیده المعاصره التقنیات السردیه بحیث وظّف الشعراء فی شعرهم التقنیات السردیه من أجل الجمال الأدبی بالإضافه إلى ربطها بالدلاله. وفی هذا المنحى، تطرق البحث إلى قصیده إبراهیم نصرالله النثریه، وعالج نتاج توظیفه التقنیات السردیه، وتناول سبب عدم خروجه من نطاق الشعر وقصیده النثر رغم توظیفه التقنیات السردیه، هادفاً إلى الوقوف علی تداخل شعره مع التقنیات السردیه بالإضافه إلى استلالها تبییناً لأهدافها جمالاً ودلالهً، منتهجاً المنهج الوصفی_التحلیلی، معتمداً على تداخل الأجناس الأدبیه باعتبار تداخل القصیده مع الفنون السردیه. وتوصل البحث إلى أنّ نص الشاعر الشعری قد یکون نصاً إبداعیاً یتجاوز حدود الأجناس الأدبیه، ولا یعدّ متشکّلا من جنس فنی واحد صاف مغلق على نفسه وإنّه نص مفتوح على فضاءات أجناسیه مختلفه وهو شعر مفتوح على مختلف أنواع النثر ومفتوح على الغنائیه والدرامیه والقصصیه، یتوالد من بنیات نصوص أخرى بحیث یعود سبب دمج الجانب الذاتی والبُعد الموضوعی معاً إلى انتماء شعر إبراهیم نصر الله إلی القضیه الفلسطینیه کما وسّع من انفتاح نصه الشعری واستغله للفضاءات الأجناسیه ولهذا یعدّ نتاج استخدام الشاعر للتقنیات والفنون السردیه ضمن دمج الجانب الغنائی بالجانب الموضوعی، وإخراجه إلی الجوانب الموضوعیه بحیث یتسم النمط الموضوعی الأهم للشاعر بالقضیه الفلسطینیه لأنّ التقنیات السردیه کانت للشاعر آلیه وأدوات جمالیه لربطها بالجانب الجمالی والدلالی لقصیده الشاعر ولیس لتقلیل مستوى قصیده النثر، ولهذا تمکّن الشاعر من تزکیه الدلالات بها. وفی هذا المنحى تجاوب شعر الشاعر بین العناصر البنائیه السردیه، وخضع إلى أکثر من تقنیه وأسلوب للتعبیر عن رؤیته وأفکاره وحالته الشعوریه، وکان أسلوبه عبارهً عن انفتاح أدبی من حیث الجمال والمعنى لکثیر من سدّ الفراغات والثغرات المعنویه، وتکثیفاً لنقل اللوحات السردیه من أجل انفتاح النص الشعری إلى رؤیه العالم.
۲۸۶۹.

تبیین مفهوم الاهیاتی«نفی صفات از خدا»توسط امیرمومنان علی (ع) در خطبه نخست نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نفی صفات صفات زائد نهج البلاغه واحدیت احدیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۷۷
بحث از توحید و یگانگی حضرت حق سبحانه در اوج این مباحث الاهیاتی قرار دارد و همواره فکر اندیشمندان را به خود مشغول کرده است و دراین میان، متون دینی اسلامی بالاترین اندیشه ها در این زمینه ارائه داده است و قله این اندیشه ها ریشه در آیات قرآن کریم دارد که توسط امیر مومنان علی (ع) در نهج البلاغه تبیین شده است. این پژوهش–کهدرروشگردآوریمطالب،کتابخانهایاستودرنحوهاستناد داده ها، از شیوه اسنادی پیروی می کند و در تجزیه و تحلیل مطالب، روش آن تحلیل محتوایی از نوع توصیفی تحلیلی می باشد.–مسالهنفی صفات از خدا را که در خطبه نخست نهج البلاغه تحلیل و احتمالات گوناگون در معنایآن را ذکر و نقد نموده و در پایان به ای نتیجه دست یافته است که تنها معنای موجه نفی صفات از خدا در این فراز از نهج البلاغه، به ویژه با توجه به استدلال های علی (ع) حمل آن بر نفی صفات از مرحله ذات و توحید احدی و ملازم با وحدت شخصی حضرت حق سبحانه است که برتر از توجید واحدی و عددی می باشد.
۲۸۷۰.

الإنسان المثال فی مرآهِ نهج البلاغه - النّبیّ محمّد (ص) أنموذجاً - دراسه فنّیّه أسلوبیّه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: الإنسان المثال النبی (ص) نهج البلاغه الإیقاع الصوره الفنیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۳۴
یدرس البحث صوره الإنسان المثال ممثّلهً بشخصیّه النّبیّ محمّد (ص) وفق ما تناولها الإمام علیّ فی نهج البلاغه، فیبدأ بعرض آراء بعض الفلاسفه فی الإنسان عموماً، والإنسان المثال بشکلٍ خاصٍّ، ثمّ ینتقل لیتناولَ الإنسان المثال، وهو القسم الّذی یشغل الحیّز الأکبر من البحث، فیدرس ذلک وفق إحدى خطب الإمام علیّ الّتی ذکر فیها صفاتِ رسول اللّه (ص)، یُستشَفُّ من خلالها صفات الإنسان المثال، أو ما ینبغی أن یکون علیه الإنسان، ویتمّ ذلک بقالبٍ فنّیٍّ لغویٍّ صِرفٍ، یسلّطُ البحث الضّوء على جزئیّاته المختلفه وعناصره المتعدّده الجوانب، ویُظهر الجوانب الجمالیّه فیها، وأثر الصّوره الفنّیّه واللّغه والإیقاعِ الموسیقیِّ فی تبیان صوره الإنسان المثال - محمّد (ص)، من دون أن یغیبَ عنّا سیاقها الّذی وُضعت فیه.
۲۸۷۱.

واکاوی سرانجام میراث فلسفی و کلامی ابن رشد در جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ابن رشد تهافت التهافت الکشف عن مناهج الأدله فصل المقال جامع الفلاسفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۹۰
شماری از مستشرقان و تعدادی از اندیشمندان مسلمان مُصرّانه بر این باورند که میراث حکمی و کلامی ابن رشد در جهان اسلام و از جمله ایران، وارد نشد و حکیمان و متکلمان مسلمان، التفاتی به نوشته های او نکردند. توجیهاتی مانند نبود نسخه های آثار ابن رشد یا نداشتن شاگردان وفاداری به وی نیز بر این باور ارائه شده است. نوشتار حاضر می کوشد هم گزارشی از جبهه مقابل با این باور ارائه دهد و هم نادرستی پندار بی توجهی اندیشمندان جهان اسلام و به ویژه ایرانیان به میراث ابن رشد را نشان دهد. برای نیل به این منظور به نوشته های متعددی از حکیمان و متکلمان شرق عالم اسلام تمسک می شود که در آنها صریحاً از ابن رشد و یا نوشته های او نام می برند و گاه به نقد می نشینند. همچنین در این نوشتار به بسیاری از مسایلی اشاره می شود که متکلمان و فیلسوفان مسلمان در نوشته های ابن رشد دنبال کردند. سرانجام نیز محتمل ترین وجه برای کم توجهی حکیمان مسلمان به نوشته های ابن رشد ذکر خواهد شد.
۲۸۷۲.

تحلیل و نقد دیدگاه «قصد معصیت حضرت یوسف» در آیه ۲۴ سوره یوسف با تأکید بر تأویل های مفسران فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عصمت حضرت یوسف همّ قصد گناه آیه 24 سوره یوسف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۶۱
برخی از علمای مسلمان با استناد به ظاهر آیه ۲۴ سوره یوسف و شماری از احادیث ضعیف، به حضرت یوسفG نسبتِ قصد معصیت داده اند. گروهی نیز برای آیه، تأویل های غیر منطقی ارائه کرده اند. این شرایط، فهم معنای آیه را دشوار کرده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی، تحلیلی مهم ترین نظریات و تأویل های آیه را تحلیل و نقد کرده است. دستاورد این تحقیق تبیین و تثبیت نظریه تفاوت متعلق«همَّت» و «همَّ» در دو جمله «هَمَّتْ بِهِ وَ هَمَّ بِها» است. به گواهی جمله های «وَ راوَدَتْهُ الَّتیٖ هُوَ فیٖ بَیْتِها»، «هَیْتَ لَکَ»، «مَعاذَ اللَّهِ» و «إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُخْلَصینَ»، متعلق «همّ» زلیخا انجام گناه است، اما متعلق «همّ» یوسف، عملی بازدارنده از گناه است، نه قصد گناه. به همین سبب، واژه «همَّ» دو مرتبه تکرار شده تا به این تفاوت اساسی اشاره کند. بنابراین آیه چنین معنا می شود: «زلیخا قصد کرد با یوسف گناه انجام دهد و یوسف قصد کرد با انجام عملی بازدارنده، زلیخا را از گناه بازدارد و ترک معصیت کند». در این لحظه اگر برهان رب نیامده بود، یعنی اگر یوسف از طرف خداوند به عاقبت هرگونه عکس العملی در مقابل زلیخا واقف نمی گشت، آن عمل بازدارنده را انجام می داد و در آن صورت متهم به خیانت می شد، اما چون یوسف به این علم دست یافت، حرکتی انجام نداد و صحنه را ترک کرد. به این ترتیب، خداوند سوء(عمل بازدارنده اتهام زا) و فحشا(زنا) را از حضرت یوسفG دور ساخت. این همان معنای عصمت مطلقه ای است که تمام انبیای الهی، از جمله حضرت یوسف، متصف به آن بودند.
۲۸۷۳.

کاربردهای عقل، نفس، قلب و صدر در مباحث اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقل نفس نفس اماره قلب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۱۲۷
در کتب اخلاقی تأکید شده است که اخلاق مطلوب آن است که موافق حکم عقل و اخلاق نامطلوب مطابق حکم نفس باشد. از این گونه تعابیر، این شبهه به وجود می آید که گویا دو نیروی متضاد در درون آدمی وجود دارد. درحالی که چنین نیست؛ این امر ناشی از اشتراک لفظی و کاربردهای متفاوت واژه اخلاق است که گاهی لفظ در معنای حقیقی و گاهی در معنای مجازی به کار می رود. ازاین رو، ضروری است که واژگان و اصطلاحات خاص آنها مورد توجه قرار گیرد. براساس آیات نورانی قرآن، در درون هر انسانی، بالقوه دو نوع گرایش وجود دارد: گرایش به اموری که انجام آن گناه و کارهای بد، و گرایش به اموری که موجب کمال و سعادت آدمی است. بنابراین، در هر انسانی، هم گرایش به خیر و هم گرایش به شر وجود دارد. انسان قادر است با استفاده از عقل، میل خود را کنترل و تکامل یابد و یا با تبعیت از نفس سقوط کند.
۲۸۷۴.

سیر تحول و تطور اندیشه منجی‌باوری از اوستای متقدم تا منابع پهلوی

کلید واژه ها: اهورا مزدا زرتشت منجی سوشیانت فرشگرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲
از زمان زیست زرتشت تا کتابت اوستا و منابع پهلوی، ذیل موعودباوری و منجی تغییرات ماهوی شکل گرفته است. گذشت سده‌ها و وقوع رخدادهای تاریخی، چون حمله اسکندر در این اثنا و ظهور و بروز نحله‌های فکری در این ادوار و از همه مهم‌تر پویایی سنت شفاهی ایرانیان و تغییراتی که به تبع آن می‌آید، همه و همه دست‌به دست هم داده تا شاهد تحول اندیشه منجی باوری از گاهان تا منابع پهلوی باشیم. علی‌رغم پژوهش‌های گوناگون، پژوهشگران نتوانسته‌اند چشم‌انداز و فرضیه‌های درخوری، مبتنی بر چگونگی و چرایی سیر تطور اندیشه منجی-باوری از اوستای متقدم تا منابع پهلوی ارائه دهند. از این‌رو، پژوهش حاضر با رویکرد تبیین سیر این تطور به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس داده‌های کتابخانه‌ای و اجماع روایات دینی و وقایع تاریخی، سعی در ارائه‌ی دیدگاهی تازه در این رابطه دارد. از نتایج به دست آمده چنین بر می‌آید که منجی‌باوری در اندیشه‌ی ایرانیانِ باستان، بنا بر رخدادهای سیاسی، اجتماعی و تمهیدات موبدان سیری تکوینی طی نموده است. و در طول قرون متمادی این اندیشه از باورهای زرتشت تا زرتشتیان متاخر دستخوش تغییراتی شده است و از وجه خردباورانه آن به سوی اسطوره باوری رفته است.
۲۸۷۵.

خط مایل در مصاحف کهن (خاستگاه، گستره رواج، علت افول)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک حجازی سبک شامی مایل نویسی مصاحف کهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۶۲
خط شناسی بخش مهمی از مصحف شناسی است که می تواند در برآورد زمان و مکان کتابت یک مصحف نقشی تعیین کننده ایفا نماید، اگر  این مهم با باوری نادرست همراه شود، برآورد زمان و مکان کتابت برخی مصاحف نیز با قضاوت نادرست همراه گشته و از این رهگذر نتایج و سپس شبهه هایی در باره تاریخ قرآن کریم پدید خواهد آمد؛ یکی از  این باورهای نادرست پیرامون خطی کهن به نام «مایل» رخ داده که پژوهشگران امروزی با نام «حجازی» از آن یاد می کنند؛ مقاله حاضر با مراجعه به اسناد روشن می سازد که خاستگاه خط یادشده، شام بوده و پس از انتقال به برخی دیگر از سرزمین ها و پیش از پایان قرن نخست هجری رو به افول نهاده؛ این دستاورد تعیین زمان و مکان کتابت برخی مصاحف بسیار کهن را دگرگون نموده و مانع پدید آمدن شبهه های پیرامون تاریخ قرآن کریم خواهد شد.
۲۸۷۶.

نگرشی تحلیلی – انتقادی به مفهوم حوخما براساس قطعه حکمی 4Q185 طومارهای بحر المیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طومارهای بحرالمیت جامعه قمران قطعه 4Q185 حکمت دوره معبد دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۸۰
از زمانی که طومارهای بحرالمیت کشف شده اند، متخصصان همواره در پی بررسی ارتباط میان ادبیات طومارها، انجمن قمران و یهودیت رسمی بوده اند. در این راستا، پژوهش حاضر «مفهوم حکمت» را در قطعه حکمی 4Q185 طومارهای بحرالمیت مورد واکاوی، تحلیل و نقادی قرار داده است. اهمیت این متن حکمی قمران در این است که با فراهم کردن و ارائه نمونه جدیدی از دستورالعمل های حکمی، نشان دهنده جایگاه ویژه آموزه های حکمی در دوره معبد دوم است. این آموزه ها، از یک سو پیوند نزدیکی با آموزه های حکمی کتاب های امثال و بن سیرا دارند و از سوی دیگر مفهوم جدیدی از حکمت را به دست می دهند. این جستار با بررسی و تحلیل مؤلفه های گوناگون و به هم پیوسته قطعه 4Q185 نتایج به دست آمده از مفهوم حکمت را ارائه داده و سپس با در نظر داشتن شرایط تاریخی و نشان دادن ارتباط این طومار با جامعه قمران، مؤلفه های قطعه 4Q185 را مورد نقد و ارزیابی نیز قرار می دهد و چشم انداز جدیدی از یهودیت سده نخست میلادی را عرضه می کند: با تحلیل و ژرف نگری در مؤلفه های قطعه 4Q185 به این نتیجه نائل شده ایم که چگونه برخی سنت های خاص در یهودیت گسترش و تکامل می یابند و زمانی که آنها با چالش های جدید دینی، فرهنگی و اجتماعی مواجه می شوند، دگر باره از سنت یهودیت باستان شکل می گیرند. بنابراین براساس بررسی و تحلیل مؤلفه های حکمی جدیدی در قطعه 4Q185  طومارها، به فهم یکی از مفاهیم مهم تاریخی و جامعه شناختی یهودیت در دوره معبد دوم نائل شده ایم و آن را مورد نقد قرار داده ایم.  
۲۸۷۷.

روش نیروسازی و بسیج اجتماعی جریان کفر از منظر قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: نیروسازی بسیج اجتماعی جبهه کفر قرآن کریم روش تحلیل مضمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۸۵
با عنایت به این که تاریخ همواره عرصه مصاف میان دو جبهه کفر و ایمان بوده است، لذا، هر دو جبهه سعی در افزایش قدرت اجتماعی خود از طریق بسیج نیروها و نیز نیروسازی میان باورمندان به خود بوده اند و برای نیل به این مهم، روش های مختلفی و متفاوتی را نیز بدین منظور تعقیب کرده اند. این نوشتار با کاربست روش تحلیل مضامین به دنبال ارائه پاسخ به این سؤال است که براساس آیات کتاب مقدس پیامبر خاتم؟ص؟، قرآن، جبهه کفر از چه روش هایی برای نیروسازی بهره گرفته است و چه راهکارهایی می توان برای غلبه بر این روش ها ارائه کرد؟ یافته های این پژوهش حاکی از آن است که با عنایت به تنوع باورمندان به جبهه کفر، این جریان از روش های مختلفی همچون ترعیب و تهدید، تطمیع، تدلیس، تشکیک و تحریف بدین منظور بهره برده است؛ روش هایی که هر کدام بر جذب بخشی از جامعه به جریان کفر مؤثر بوده است. بر پایه یافته های این پژوهش، راهکارهای پیشنهادی برای تأثیرگذاری بر قدرت نیروسازی جبهه کفر بدین شرح می باشد: افزایش قدرت اقناعی اندیشه توحیدی، افزایش قدرت دفاعی و توان بازدارندگی جامعه، افزایش سطح آگاهی از اصول اعتقادی، افزایش سطح پایبندی جامعه به اصول اخلاقی.
۲۸۷۸.

محمدحسین مرعشی شهرستانی و رساله سبیل النجات در ردّ بر طریق الحیات گُتلیب فاندر

نویسنده:

کلید واژه ها: محمدحسین مرعشی شهرستانی سبیل النجات تلیب فاندر طریق الحیات اظهار الحق رحمت الله هندی ُ گ ردیه های اسلامی مسیحی قرن نوزدهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۴۹
ردیه های اسلامی  مسیحی به جهت انعکاس انبوهی اطلاعات دینی جزء میراث گرانبهای ادیان ابراهیمی به شمار می روند. این متون به رغم رویکرد عمدتا جدلی که دارند، به شناخت ما از سیر و تحول مواجهه مسلمانان با کتاب مقدس، و برعکس مسیحیان با قرآن کمک م یکند. حجم انبوهی از این ردیه ها به قرن نوزدهم میلادی تعلق دارند؛ در این میان، رساله های معدودی را می توان یافت که در روش و محتوا دارای خلاقیت و نوآوری باشند.
۲۸۷۹.

بررسی تطبیقی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی دربارۀ متشابهات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن کریم علامه طباطبایی محکمات متشابهات تأویل ظاهر باطن ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۷۶
از نظر صدرالمتألهین و علامه طباطبایی، آیات قرآن ظاهری دارند و باطنی، که هنگام مواجهه با آیات متشابه باید به ظواهر آیات اصالت داد و از آن غافل نشد. از نظر هر دو اندیشمند، فهم متشابهات به افراد و ظرفیت و شایستگیشان بستگی دارد؛ بعبارت دیگر، فهم متشابهات امری نسبی است. بعقیده آنها، راسخان در علم، تمام معنای متشابهات را میدانند و در واقع برایشان متشابهی وجود ندارد. البته ملاصدرا بر اساس نظریه توحید خاصی، معتقد است مراتب هستی از عالی تا دانی، همه بر یکدیگر ترتب وجودی دارند. بر همین اساس، او بر این باور است که بدون آنکه نیازی به تأویل آیات متشابه یا قول به تجسیم در باب ذات باریتعالی باشد، میتوان بر مبنای اصول فلسفی عرفانی دیدگاه توحید خاصی، ظواهر الفاظ آیات را حفظ نموده و همه آیات متشابه را بر ظاهر معنای آنها حمل کرد و لفظ متشابه را توسعه معنایی داد. اما علامه طباطبایی، قائل به ارجاع متشابهات به محکمات است و متشابهات را بر اساس محکمات تفسیر میکند. او به امکان و وجود تأویل برای تمام آیات قرآن، اعم از محکمات و متشابهات، معتقد است؛ متشابهات پس از ارجاع به محکمات، از تشابه خارج شده و محکم میشوند. در این پژوهش، دیدگاه ملاصدرا بدلیل آنکه دارای مبنا بوده، نسبت به نظر علامه ترجیح داده شده است.
۲۸۸۰.

بررسی تطبیقی ساختار شناخت در فلسفه دکارت و جان دیویی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جان دیویی دکارت شناخت پراگماتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۱۱۸
دکارت در ساختارِ شناختی خود قصد دارد تا بر مبنای ریاضیات، روشی مؤثر از جنس یقین را برای تحقیق و پژوهش ساماندهی نماید. ازنظر او ریاضیات، مجموعه ای از حقایق ضروری و فراگیر است که مابین حالات مختلف ذهن، نظم و ارتباط ایجاد می کند. طبق معرفت شناسی دکارت، انسان تبدیل به محقق و کاشفی شده است که باید به کشف خودش بپردازد. ازنظر دکارت شناختِ یقینی امکانپذیر است. در سبک شناختی ساختارگرایانه او، عمل تابع صورت است درحالی که سبک شناخت دیویی عملکردگرایی است که در آن صورت تابع عمل و رفتار است. دیویی با بررسی پیامدهای نگاه داروینی به جهان دیدگاه دکارت را نقد نموده و بیان می کند که شناخت درگرو تجربه انسان است و پرسشی که از امکان شناخت و معرفت آدمی می شود اساساً نادرست بوده است. دیویی در رویکرد پراگماتیستی خود با نگاهی دوباره به امر مطلق، نامشروط و یقینی، آن را تنها به عنوان ابزاری پذیرفته که در صورت داشتن نتایج موفقیت بار به کار بسته می شود. شناخت، سازمان دهی ذهنی از حقیقتی ابدی و مطلق نیست، بلکه فناوری، روش و تکنیک است و بایستی ابزاری برای اصلاحات اجتماعی، تنظیم و بهبود رفتار انسان و جامعه باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان