درخت حوزه‌های تخصصی

مقاله ی حاضر در تلاش است تا با بررسی سیر تاریخی و زمینه های فلسفی شکل گیری جامعه شناسی تاریخی خواننده را با حوزه ای کم تر شناخته شده از جامعه شناسی، که قابلیت های فراوانی برای مطالعه ی بسیاری از موضوعات تحقیقی دارد، آشنا کند. هم چنین، مقاله با بررسی زمینه ها و سیر تاریخی تولد و توسعه ی جامعه شناسی تاریخی به دلایل مهجور ماندن این شیوه ی کار آمد شناخت و چرایی تسلط راهبرد های کمّی بر جامعه شناسی پاسخ می گوید. مقاله این ادعا را دارد که تسلط کمیّت گرایی بر جامعه شناسی ناشی از متابعت این حوزه ی شناخت و این رشته ی تحصیلی از علوم طبیعی است. در مسیر اثبات ادعای خود نویسنده ضمن بحث پیرامون ویژگی های علوم طبیعی و علوم اجتماعیِ متأثر از آن، موج های جامعه شناسی تاریخی را هم معرفی می کند. در انتها مقاله به این می پردازد که تلفیق تاریخ و جامعه شناسی به عنوان دو رشته ی متفاوت و گاه متضاد چگونه ممکن شد.

این مقاله، به مطالعه رابطه بین اشتغال زنان و نگرش آنها به فرزندآوری در سطح استانهای کشور می پردازد. در این مقاله از داده های گردآوری شده توسط پژوهشکده آمار در خصوص بررسی فرزندآوری در بین زنان و مردان در آستانه ازدواج استفاده شده است. حجم نمونه زنان شاغل مورد مطالعه برابر با 1546 نفر است. نتایج نشان می دهد که شاغل بودن و گروه شغلی اثرات معناداری بر تمایلات فرزندآوری و فاصله گذاری بین موالید دارد و از نظر آماری تفاوتها بین میانگین تعداد فرزندان و تمایل به فرزندآوریبین زنان شاغل و غیر شاغل معنادار شد. همچنین بین میانگین تعداد بچه هایزنان بر حسب گروه های شغلی تفاوت معنادار مشاهده شد ، این اختلاف در بین زنان شاغل در بخش آزاد و خصوصی بیشتر محسوس بود. یافته های این پژوهش نشان داد بیش از 50 درصد زنان شاغل مورد مطالعه در استان های چهارمحال و بختیاری، ایلام و کهگیلویه و بویر احمد تمایل به داشتن 4-3 بچه هستند، در حالیکه 89.7،92، و 88 درصد زنان شاغل به ترتیب در استان گیلان، البرز و فارس بطور متوسط خواستار 2-1 بچه هستند. تمایل به بیشترین زمان فاصله گذاری بین تولدها در بین زنان شاغل استان های همدان (45 درصد)، سمنان (41.7 درصد) و خوزستان (41.4 درصد) و در مقابل،تمایل به کمترین فاصله گذاری زمانی بین تولدها در بین زنان شاغل ساکن در استان های فارس(34 درصد)، مرکزی(34.1 درصد) و چهارمحال بختیاری (42.9 درصد) مشاهده شد.

امروزه گردشگری در تمامی عرصه ها نقش مهمی در توسعة اقتصادی ـ اجتماعی بازی می کند. این مقاله با تأکید بر گردشگری فرهنگی و مذهبی همچنین نقش آن بر کارکردهای اجتماعی دانشجویان به بررسی تأثیر این نوع گردشگری بر سرمایة اجتماعی دانشگاه ها در قالب مدل مفهومی پرداخته است. روش بررسی حاضر از نوع توصیفی ـ همبستگی است. جامعة آماری، کلیة دانشجویان شرکت کننده در تورهای گردشگری فرهنگی ـ مذهبی دانشگاه سمنان در سال تحصیلی 1391 و 1390 هستند. در مجموع 175 نفر به عنوان نمونه با استفاده از جدول کرجسی مورگان تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، از پرسش نامة محقق ساخته بر اساس ابعاد مدل طراحی شده استفاده شد، تحلیل داده ها نیز به کمک تحلیل عاملی تأییدی انجام پذیرفت. نتایج گویای این مطلب است که گردشگری فرهنگی و مذهبی دانشجویان می تواند با تأثیر بر الگوهای رفتاری، دین داری و تجربه های کسب شدة دانشجویان بر میزان سرمایه اجتماعی دانشگاه تأثیر مثبتی داشته باشد.

فرایند نمایش را به اعتبار نحوه نگرش بدان، از دو دیدگاه اجرایی یا نوشتاری می توان مورد بررسی قرار داد و درباره جنبه های گوناگون و عوامل مختلف هر یک، جداگانه به تفحص و تتبع پرداخت. آنچه از پی خواهد آمد، بیشتر تاملی در باب عناصر تشکیل دهنده متون نمایشی است که صرف نظر از اشراف بر متن نمای شهای صحن های، اصول اساسی آن م یتواند ناظر بر متون نمایشی در سایر رسان هها همچون سینما، تلویزیون و رادیو نیز باشد. درباره ثمربخش بودن اصولی که عنوان خواهد شد یا کارآیی نداشتن آنها در یاری دادن به علاقه مندان باید گفت؛ فراگرفتن این اصول حتی اگر ایشان را در خلق اثری نمایشی یاری نکند، به دلیل شی و های تحلیلی که در نحوه ارایه مطالب آن به کار رفته است، بی گمان در رفع معایب آثاری که به وجود آو رد هاند موثر خواهد بود. در همین خصوص لازم است خاطرنشان شود که صرف به کار گرفتن اصول و قوانین درام نویسی، الزاماً منجر به خلق آثار نمایشی با ارزش نخواهد شد. رعایت این اصول، تنها می تواند از نظر تکنیکی شرایطی فراهم آورد که اثر نوشته شده قادر باشد بر پای خود بایستد و از نظر ظاهر، توجه تماشاگر را به خود جلب کند. اینکه ضمن جلب توجه تماشاگر، چه مطالبی باید به او داده شود که بر عمق بینش و صحت قضاوت وی بیفزاید نیز دارای اهمیت بسزایی م یباشد یعنی از طریق متن سریال ها، دس تاندرکاران تولید قادر خواهند بود ارزش های فرهنگی و اجتماعی را به مخاطبان خود ارایه نموده و در حفظ ارزش های فرهنگی جامعه کوشا باشند.

سؤال اساسی مقاله این است که چگونه تحصیلات، زمان فرزندآوری زنان ایرانی را تحت تأثیر قرار می دهد. داده های مورد نیاز برای این مطالعه با رویکردی کیفی و به کارگیری مصاحبه عمیق با 25 دانشجوی زن ازدواج کرده در شهر تهران در سال 1393 جمع آوری شد. یافته های مطالعه نشان می دهد: زنان دانشجو به دلیل صرف زمان طولانی از وقت برای فعالیت های آموزشی و تحقیقی، مشکلات انجام همزمان نقش دانشجویی و مادری و مسائل مالی و اقتصادی که در ابتدای ازدواج با آنها مواجه هستند، فرزندآوری را با تأخیر آغاز می کنند. تحصیلات، دانش و توانمندی زنان در زمینه تنظیم باروری و به کارگیری روش های مؤثرتر را ارتقا بخشیده است. همچنین تأخیر در فرزندآوری با این حقیقت مرتبط است که زنان با تحصیلات بالاتر، قدرت تصمیم گیری بالاتری درون خانواده در مورد زمان فرزندآوری، فاصله موالید و تعداد فرزندان دارند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط نشاط، سلامت روان و رضایت از خانواده در شرکت شیر گاز آذران اصفهان است. جامعه آماری پژوهش، 150 نفر بودند که با استفاده از روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. در پژوهش حاضر، از آزمون های استاندارد فوردایس1، آزمون سلامت روانMMPI-2 و آزمون رضایت از ازدواج ((MSI استفاده گردید و پایایی آزمون های مذکور با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، به ترتیب 84/0، 95/0 و 90/0 تعیین گردید. نتایج پژوهش حاضر، نشان داد که میزان شادی کارخانه، مطلوب است، شادی واحدها و کارکنان در بخش های گوناگون متفاوت است و میانگین شادی کارکنانی که کار فنی دارند، بیشتر است. در آزمون سلامت روان، وضعیت کارکنان در حد رضایت بخش ارزیابی شد و در همه پرسش ها، مقدار وضعیت بیمارگونه به بیش از 5% نمی رسید. میزان رضایت از ازدواج، نسبتاً خوب بود و در زمینه روابط خانوادگی، نارضایتی از کودکان (پرورش فرزند)، پذیرش نقش، مشکلات مالی و رضایت قراردادی (عدم رضایت حقیقی) نیاز به آموزش های خاصی در کارمندان و همسران شان وجود داشت.

حج یکی از فروع دین اسلام و مجموعه اعمال واجبی است که هر فرد مسلمان بالغ‘ عاقل و آزاد در صورت داشتن استطاعت مالی (و جسمی) بایستی یکبار در طول عمر خود آنرا انجام دهد. مطابق احادیث و روایات‘ حج چهارمین رکن از ارکان دین اسلام و پرچم آن است. حتی حیات و بقاء دین را وابسته به پابرجائی کعبه و وجود مراسم حج دانسته اند و به ترک کنندگان آن وعده عذاب الهی داده اند. حج را شریعت هم نامیده اند‘ یعنی در واقع حج را مینیاتوری از تمام دین اسلام شمرده اند. در هیچ یک از عبادات دیگر‘ این همه ویژگی اسلامی یکجا جمع نشده است و خداوند با واجب ساختن حج خواسته است ابعاد گوناگون تعالیم و دستورات اسلامی را در یک عبادت واحد جای دهد‘ تا هر مستطیعی در عمر خویش یک بار و در مدت معینی اسلام را در تمامیت آن ‘ اما به صورت مختصر و محدود تجربه و تمرین نماید. حج سیری کوتاه و نگرشی گذرا به تاریخ صدر اسلام و تأسیس و رشد مکتب نیز هست. مکه و بخصوص مدینه کتاب خاطرات پیامبر (ص) و یاران اوست. در منطقه مکه‘ همه جا در مسجدالحرام و بیرون آن‘ عرفات‘ غار حرا‘ شعب ابوطالب‘ مشعر و منی و ... و در مدینه نیز مسجد النبی‘ بدر‘ خیبر‘ احد‘ مسجد قبا‘ مسجد مباهله و بقیع و ... همه یادآور روزها و سالهای سخت و آسانی است که بر حبیب الهی و اهل و آل و دوستانش گذشته است. از سوئی حج را می توان مراسم پالایش افراد دانست. جائی که خداوند وعده کرده است که همه گناهان گذشته را می بخشد. حج در واقع می تواند مراسم تشرف و تقرب به درگاه الهی باشد و پاداش حج مبرور جز بهشت نیست و به کسی که اعمال حج را درست انجام داده باشد‘ گفته می شود که : گناهانت آمرزیده شده‘ عملت را هم چون یک نوزاد تازه متولد شده با امید و پویایی از سر بگیر. حج به بیان جامعه شناختی آن‘ ‹‹مناسک گذر››‘ نیز هست. نقطه عطفی است در زندگی هر مسلمان تا در آن جا بار آلودگیها و کژیهای گذشته را طی تشریفات فرهنگی خاص در مکه و بخصوص در عرفات بر جای گذارد و به ‹‹تشرف›› دست یابد و ‹‹حاجی›› شود و در معاهده ای جدید و در تولدی دوباره‘ به عضویت گروهی اجتماعی – دینی درآید که امت سرافراز خیرند و هم دعوت کننده به خیر.

هویت در دوران اخیر به یکی از اساسی ترین مسائل حوزه های مختلف فرهنگ و زندگی مردم تبدیل شده است. فرایندهای مدرن مسائل جدیدتری را در هویت یابی جوانان ایجاد کرده اند. در دوران مدرن متأخر، فراغت به امری زیبایی شناختی تبدیل شده است که افراد از طریق آن می توانند به هویت متفاوتی دست یابند. هدف این پژوهش بررسی تأثیر گذران فراغت در تکوین هویت ملی است که در آن از نظریة گیدنز، به منزلة چهارچوب نظری، استفاده شده است. جامعة آماری همة جوانان 15 - 29 سالة تهران، روش نمونه گیری به صورت خوشه ای، حجم نمونه 407 نفر، و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. یافته های پژوهش نشان داد که تحول در الگوهای فراغت جوانان تأثیری عمیق در فرایند هویت یابی آنان داشته است. این امر فرصت ها و در عین حال تهدیدهایی را برای هویت یابی بازاندیشانة جوانان موجب شده است. بعضی از گونه های فراغت، به علت انطباق نداشتن با چهارچوب های رسمی، چالش های اخلاقی بسیاری را ایجاد کرده اند و تهدیدی برای هویت یابی جوانان به شمار می روند