درخت حوزه‌های تخصصی

طی دهه های گذشته استان همدان رشد شهری گسترده ای را تجربه کرده است که منجر به پیدایش و افزایش حاشیه ها در اطراف این شهر شده است. در این مقاله با استفاده از پیمایش های میدانی محقق در نواحی حاشیه شهر همدان در تابستان سال 1384 و پاییز 1387، داده های طرح توانمندسازی حاشیه نشینان، یافته های گزارش ارزیابی اجتماعی در طرح توسعه محلی، و نیز یافته های مطالعه جرائم زنان و جوانان در شهر همدان در سال 1389 سیمای حاشیه نشینی در شهر همدان مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته و در نهایت برخی توصیه های سیاستی جهت اداره بهتر حاشیه ها بر مبنای یافته های فوق ارائه شده است.

سلامت روان یکی از جنبه های مهم آسایش و سلامت تلقی می شود. خانواده های زن سرپرست در ایران و جهان رو به ازدیادند. زنان سرپرست خانوار به علت شرایط خاصی که در زندگی تجربه می کنند از نظر سلامت روان در معرض خطرند. این پژوهش با هدف شناخت عوامل اجتماعی مرتبط با سلامت روان زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی شهر کرمان انجام شده است. برای انجام این پژوهش از چارچوب نظری سرمایة اجتماعی، سرمایة اجتماعی شبکه و پیامدهای آن در حوزه سلامت استفاده شد. نمونة این پژوهش 325 زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی بودند و اطلاعات از طریق پرسش نامة دوقسمتی محقق ساخته و پرسش نامة جی­ اچ کیو بیست و هشت همراه با مصاحبه جمع آوری شد. نتایج نشان داد که نزدیک به 44 درصد افراد وضعیت مناسبی از نظر سلامت روان ندارند. متغیرهای سن، اعتماد اجتماعی، احساس تعلق، مشارکت اجتماعی، سرمایة اجتماعی، اندازه شبکه اجتماعی و فراوانی تماس با اعضای شبکه، همبستگی معنی داری با سلامت روان دارند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که حمایت مالی، حمایت عاطفی، حمایت خدماتی و مشارکت اجتماعی، مهم ترین عوامل اجتماعی پیش بینی کنندة سلامت روان افراد مورد مطالعه محسوب می شوند. بنابراین، سرمایة اجتماعی شبکه، خصوصاً در بعد کارکردی، بیش از سرمایة اجتماعی عام در تبیین وضعیت سلامت روان مورد توجه است.

"این مقاله، برگرفته از پژوهشی است که نگارند‌گان، در مرکز تحقیقات صداوسیما انجام داده‌اند. محور پژوهش بررسی تصویر ارائه‌شده از خانواده در سریال‌های ایرانی («جاده‌های سبز شمالی»، «همسایه‌ها»، «جوانی»، «آتش دل»، «غریبه»، «خانه پدری»، «پرونده‌های مجهول»، «رستوران خانوادگی») با روش تحلیل محتوا بوده است. پژوهشگران، خانواده‌های به تصویر کشیده‌شده در سریال‌ها را از نظر متغیرهای: ترکیب اعضای خانواده، مشخصات سنی، تحصیلی و شغلی والدین و فرزندان، پایگاه اجتماعی، طبقة اقتصادی، شهری یا روستایی بودن، ساختار، بافت، استحکام و تیپ خانواده، رابطة اعضا، تعدد نقش‌ اجتماعی والدین، اعتقادات مذهبی، تحکیم خانواده، نوع پوشش زنان خانواده، نوع تعامل و ... بررسی کرده و به نتایج جالب توجهی دست یافته‌اند. "

البرز مرکزی که از دره سفیدرود تا رودخانه آستاراچای را در برمی گیرد. یکی از قدیمی ترین سکونت گاه‌ های اقوام ایرانی به حساب می‌آید. بخش شمالی که به استان گیلان شهرت دارد از نظر تنوع فرهنگی و قومی قابل توجه است. اکثر ساکنین شرق این استان گیل مردان هستند و در مناطق کوهستانی اقوام تالش، تات و کرد اسکان یافته‌اند. هر چه از کناره ‌ی دریای خزر به سمت کوهستان برویم از جمعیت گیل مردان کاسته و به تعداد تالش های دامدار و کشاورز افزوده می‌شود و برای نزدیک شدن به تات زبان‌ ها، باید به سمت خط الراس سلسله جبال البرز حرکت کرد. بالاخره اگر از مناطق شرقی به سمت غرب برویم با آذری های ساکن دراین استان رو به رو می‌شویم. در مناطق کوهستانی جزیره‌هایی از قوم ایرانی کرد زندگی می‌ نند که کثرت آن ‌ها در منطقه‌ ی عمارلو بیش تر مشاهده می شود. این مقاله درصدد است نحوه پراکندگی این اقوام را در استان گیلان ترسیم نماید.

مطالعات جامعه شناختی در زمینه قشربندی اجتماعی کمتر به پدیده ناسازگاری پایگاهی (فقدان تناسب در ابعاد پایگاه اجتماعی) و تبعات روانی- اجتماعی آن توجه کرده است. و پژوهشگرانی که این پدیده را مورد توجه قرار داده اند، اغلب، بین ناسازگاری پایگاهی و پیامدهای روانی- اجتماعی آن، رابطه خطی را در نظر داشته اند. در این مقاله رابطه بین دو متغیر مزبور را سهمی درجه دو می پنداریم و برای قسمتهای مختلف دامنه ناسازگاری پایگاهی آثار روانی- اجتماعی گوناگون را قائل می شویم. روش این تحقیق به شیوه پیمایش اجتماعی است که با حجمی برابر 705 نمونه برای خانواده های ساکن در شهر تهران صورت گرفته است. یافته های این مطالعه فرضیه غیر خطی بودن ِ (سهمی درجه دو) دو متغیر مذکور را تأیید می کند.

پژوهش حاضر کوشیده است تا با در نظر گرفتن تاثیر عوامل جامعه شناحتی و نیز تاثیر عوامل روان شناختی – به ویژه تاثیر عوامل روان شناسی اجتماعی، به بررسی پتانسیل ""خیانت"" در روابط زناشویی در میان کارمندان متأهل سازمان های دولتی و سازمان های خصوصی بپردازد (حجم نمونه: 252). بررسی پتانسیل خیانت، بررسی احتمال خیانت، بررسی گرایش و توانایی نهفته در افراد برای اقدام به خیانت زناشویی است به این معنی که افراد چقدر احتمال، گرایش و توانایی دارند که با فردی غیر از شریک زندگیشان به صورت پنهانی وارد رابطه عاطفی و یا جنسی شوند. در این تحقیق با انجام پیمایش در میان کارمندان متأهل 4 ادره دولتی،6 اداره خصوصی و یک بیمارستان آموزشی- دولتی میزان پتانسیل خیانت و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن سنجیده شده است. به این منظور، پتانسیل خیانت با در نظر گرفتن  5عامل آنومی، ارضاء نیاز، مقایسه اجتماعی، یادگیری اجتماعی، کنترل اجتماعی و 4 عامل مطرح در مدل سرمایه گذاری شامل رضایت، کیفیت جایگزین، سرمایه گذاری در رابطه و تعهد، تبیین می شود. بر طبق نتایج تحلیل چند متغیری سه متغیر تعهد زناشویی، کیفیت جایگزین و ارضاء نیاز به ترتیب با ضریب مسیر0.346- ، 0.298 و 0.208 بیشترین تأثیر را در تبیین پتانسیل خیانت داشته اند.   یافته های تحقیق ما را به این سمت سوق داد که در جریان بحران ارزش ها، ارزش های جمعی دچار تزلزل می شود و آنومی باعث می شود که ارزش های جمعی سیطره خود را از دست بدهد در نتیجه تجربیات فرد ارزش های وی تغییر می کند. در این شرایط هرچه ارزش های فردی بیشتر حاکم شوند، تعهد فرد کمتر می شود و به دنبال آن پتانسیل خیانت بالا می رود؛ به دنبال این کاهش تعهد، هنجار ها، ارزش ها، سنت ها و باورها اثر کنترل کنندگی خود را از دست می دهند و زمینه برای فرد فراهم می شود تا به سراغ رفتارهای جدید و تجربیات جدید برود، تجربیاتی که هیچ تعهدی در پس خود ندارد. در چنین شرایطی جاذبه های محیطی (کیفیت جایگزین) از سویی و عدم ارضاء نیاز در روابط بین زوجین با وجود زمینه اجتماعی فراهم شده جهت تجربه کردن های عاری از تعهد از سوی دیگر، مکانیسم بروز خیانت را قابل تبیین و تفسیر می نماید.فرد  تصمیم می گیرد تا ارزش های فردی خود را بر اساس تجربیاتش شکل دهد. بسته به نوع