درخت حوزه‌های تخصصی

گسترش دامنه و پیچیدگی ابعاد و اجزای حوزه های مختلف علم، فعالیت های مشترک اندیشمندان و پژوهشگران و نیاز به تجمع مهارت ها و تخصصهای متنوع برای پاسخگویی به سوالهای روز افزون، کاوش درباره مسائل جدید را اجتناب ناپذیر ساخته و هم اندیشی، هم پژوهی، هم نویسی و هم آفرینی را ویژگی مهم و شاخص جامعه علمی کرده است. اعتقاد نظری و التزام عملی به تفوق عقلانیت و تعمیم مسئولیت به مقبولیت آداب و هنجارهای علمی چون کلیت گرایی، مالکیت جمعی، بی طرفی و نقادی و شکوفایی استعدادهای همیارانه در ساحت ارجمند علم می انجامد. هم اندیشی، هم پژوهی و هم نویسی اندیشمندان و پژوهشگران به هم آفرینی منتهی و تولید جمعی، ادب و اقتضای فرآیند های بالنده معرفتی می‌شود. نبود چنین وضعیتی اسباب دغدغه فکری و نگرانی هوشیارانی خواهد شد که رشد و توسعه علم و معرفت را دلیل پیش افتادگی برخی جوامع و علّت واماندگی کثیری دیگر می دانند. پرسشی که غالباً در این گونه مواقع مطرح می شود،‌این است که اگر رشد و توسعه دانش به رشد و توسعه پژوهش وابسته است و اگر چنین توسعه ای به همیاری، هم پژوهی و هم گرایی اندیشمندان و پژهشگران نیاز دارد، چرا این همه واگرایی؟ همین سؤال، پژوهشی را موجب شده که در این مقاله سعی کرده ایم پاسخی مناسب برای آن بیابیم

"پژوهش یا تحقیق علمی، مجموعه فعالیتهای منظمی است که براساس یک دیدگاه نظری معین، که متأثر از روش‏شناسی خاصی می‏باشد، به سؤالاتی می‏پردازد که در ذهن محقق ایجاد می‏شود.در هر تحقیق سه عنصر روش، نظریه و روش‏شناسی وجود دارد.ارتباط نظام یافته این سه عنصر با یکدیگر، می‏تواند به ارائه یک تحقیق با هویت علمی منجر گردد.در این هویت، روش‏شناسی نقش ممبنائی دارد، که براساس آن نظریه تعیین می‏شود. در فرآیند تحقیق، موضوع یا مسأله تحقیقاتی، در بستر نظریه تعریف، و متناسب با روش‏شناسی غالب بر آن، نظریه و روش تحقیق انتخاب می‏گردد. بنابراین، ارزیابی اعتبار هر تحقیق به بررسی روش‏شناسی و بصورت عینی‏تر به ارزیابی دستور العمل‏های اجرائی نظری آن مربوط می‏شود.هر گونه ابهام نظری در تحقیق می‏تواند به کاهش اعتبار آن ختم شود.اشکال در اعتبار تحقیق بیانگر عدم همخوانی سطح نظری و تجربی است، که این امر معلول ابهام در هر سطح یا هر دو خواهد بود. رسانه‏های ارتباط جمعی بعنوان زیر مجموعه نهاد ارتباط جمعی در نظام اجتماعی دارای کارکرد معینی است.جلب کارکرد مثبت آنها بر مبنای نظام ارزشی غالب و در ارتباط سازمان یافته با دیگر نهادهای اجتماعی می‏تواند در حمایت از فرآیند توسعه نظام اجتماعی و تحکیم اقتدار ساختاری آن نقش فعالی را ایفاء نماید.کارکرد مطلوب رسانه‏ها نیازمند انطباق فعال و پویای آنها با واقعیت نظام اجتماعی است تا بتواند براساس یک دیدگاه نظری روشن آن را به سمت آرمان‏های نظام منتقل نماید.مسلما در این انتقال، کارکرد هماهنگ دیگر نهادهای اجتماعی ضرورت دارد، که دیدگاه نظری این وظیفه مهم را عهده‏دار است. هدف این مقاله بررسی روشن‏شناسی‏های غالب بر تحقیقات رسانه‏ها و ارزیابی دو رویکرد کمّی و کیفی در آنها می‏باشد.ضمن بیان تنگناهای پژوهشی غالب بر تحقیقات فرهنگی در رسانه‏ها، به حمایت منطقی از به کارگیری روشهای کیفی پرداخته می‏شود.بکارگیری روشهای علمی معتبر در تحقیقات می‏تواند مانع ورود سلیقه‏های فردی و گروهی در طراحی کارکرد رسانه‏ها گردیده و از ترسیم نظام معانی در جامعه بصورت افراط یا تفریط جلوگیری نماید.نتیجه این امر ساماندهی واقع بینانه فعالیتهای غالب بر رسانه‏ها با روائی قابل قبول خواهد بود. "

مفهوم دروازه‌بانی در حوزه اطلاع‌رسانی و خبر مفهومی کاملا آشناست که از دیرباز مورد توجه دولت‌ها و رسانه‌های خبری بوده است و علی‌رغم تحولات گوناگون و بسیار گسترده دراین عرصه، هم‌اکنون نیز جاذبه نظری و عملی خویش را حفظ کرده است. نگارنده در این مقاله کوشیده است ضمن مرور تحول این مفهوم، مهم‌ترین الگوهای دروازه‌بانی خبر را در چارچوب نظریه‌های دیویدمنینگ وایت وای.زد.باس مورد بررسی قرار دهد و نقش عمیق دروازه‌بانان خبر را با تبیین دو نوع کنترل در دروازه‌بانی -کنترل پس فرست/فیدبک و کنترل توزیع-تشریح کند. در تامل نسبت به وضعیت فعلی دروازه‌بانی خبر، نگارنده با اشاره به دو رویکرد نئولیبرال متکی بر فرهنگ از یک سو و اقتصاد سیاسی از سوی دیگر و با برشمردن تاثیرات شگرف ناشی از ظهور پدیده شبکه جهانی اینترنت، تاکید می‌کند که دروازه‌بانان تنها در صورتی نقش کمتری خواهند یافت که رقابت در تولید و توزیع اطلاعات بسیار شانه‌به‌شانه باشد.

اصول خبرنویسی یا تهیه و تنظیم و ارائه مطالب خبری، همواره متاثر از دو عامل نوآوری در فناوری ارتباطی وتحولات اجتماعی بوده است. این مقاله، ضمن معرفی دوشیوه یا سبک جدید خبری، یعنی «سبک سناریویی»و«سبک سیال ذهن یا رئالیسم جادویی» به بررسی فنون و روش‌های جدید تیترنویسی خبری در صداوسیما می‌پردازد. نویسنده در ادامه، با اشاره به دو روش جدید مصاحبه که پس از دوم خرداد 76 در ایران کاربرد فراوان یافته است، دو فن از فنون جدید گزارش‌نویسی در مطبوعات را معرفی می‌کند، چرا که گزارش‌نویسی با بهره‌گیری از خبر، مصاحبه و اطلاعات لازم دیگر امکان‌پذیر خواهد شد.