ایران اسلامی

در این مقاله سیاست های مالیاتی و روندهای موجود در نظام مالیاتی دولت سلجوقی، بر اساس اطلاعات موجود در منابع تاریخی مربوط به این دوره مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. استفاده از روش های مالیاتی ثابت و غیر متمرکز، و تلاش در تبدیل آن به نظام مالیاتی منظم و دیوانی، و وجود دو گونه نظام مالیاتی مبتنی بر اقتصاد طبیعی و اقتصاد پولی، از جمله ویژگی های سیاست های اقتصادی دولت سلجوقی در زمینه نظام مالیاتی بود.سلجوقیان گر چه از طریق روش های مذکور، در شکل مالیات های مرسوم غالب درآمدهای دیوانی را تامین می کردند، اما اعمال مالیات های نا مرسوم، دیگر بعد نظام مالیاتی دولت سلجوقی بود. برای حاکمان سلجوقی قلمرو سیاسی در حکم ملک خصوصی و خاندانی بود، که در هر لحظه و هر شرایطی، در عرصه بهره برداری مالیاتی قرار داشت.

۳۹۸۸.

کشاکش اقتصاد و سیاست

نویسنده: مظفر شاهدی

منبع: کتاب ماه تاریخ و جغرافیا ۱۳۸۷ شماره ۱۲۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۰۹ تعداد دانلود : ۶۷۴

۳۹۸۹.

سردار اسعد بختیاری و کوششهای فرهنگی

نویسنده: غفار پوربختیار

منبع: گنجینه اسناد بهار ۱۳۸۷ شماره ۶۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار شخصیتها

تعداد بازدید : ۱۸۷۵ تعداد دانلود : ۱۶۴۹

علیقلی خان سردار اسعد، خان ایل بختیاری و کسی که لشکرکشی نیروهای بختیاری به تهران و شکست محمدعلی شاه و فتح تهران را رهبری کرد، از خوانین فرهنگ دوست بختیاری بود. او طی دوران زندگانی خود با علاقه و اشتیاق بسیار به پرورش معارف و پیشرفت فرهنگ پرداخت و علاوه بر اینکه خود، نویسنده و بویژه تاریخ نویس بود از نگارش، ترجمه، چاپ و نشر کتاب، تشویق و حمایت به عمل می آورد. سردار اسعد بختیاری، مترجمان و نویسندگان زیادی به جونقان، ملک اربابی خود برد و با حمایت مادی و معنوی، آنان را به ترجمه و نگارش کتابهای متعدد گماشت و خود بر کار آنها نظارت می کرد. این خان بختیاری علاوه بر تلاش در راه چاپ و نشر کتاب، در زمینه های دیگر معارف و فرهنگ همچون تاسیس و احداث مدارس، کوششهای فراوانی کرد، به طوری که حقوق ماهیانه خود را نیز داوطلبانه و با اشتیاق به احداث یا تعمیر مدرسه، در تهران و در چهار محال و بختیاری اختصاص داد.

۳۹۹۰.

زندگینامه شهید سید عباس موسوی دبیر کل پیشین حزب الله لبنان

منبع: شاهد یاران ۱۳۸۷ شماره ۴۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی شخصیتها

تعداد بازدید : ۱۹۰۲ تعداد دانلود : ۶۸۹

۳۹۹۱.

گفت و گوی شاهد یاران با روحانی لبنانی

مصاحبه شونده: حسان سویدان

منبع: شاهد یاران ۱۳۸۷ شماره ۴۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی شخصیتها

تعداد بازدید : ۷۳۹ تعداد دانلود : ۴۴۸

۳۹۹۲.

آموزگار برجسته اخلاق

نویسنده: محمدعلی شرعی

منبع: شاهد یاران ۱۳۸۷ شماره ۳۸

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی شخصیتها

تعداد بازدید : ۷۴۴ تعداد دانلود : ۴۲۷

۳۹۹۳.

مروری بر نقش و عملکرد دهقانان در ابتدای دوره اسلامی

نویسنده: الله یار خلعت بری عباس پرتوی مقدم

منبع: پژوهش های تاریخی بهار و تابستان ۱۳۸۷ شماره ۲

کلید واژه ها: ساسانیان خراسان ماوراءالنهر سواد دهقانان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۲۸ تعداد دانلود : ۱۳۰۴

دهقانان در مفهوم مالکان، صاحبان و رییسان دیه ها از عصر ساسانی، و به طور مشخص از دوره خسرو انوشیروان تا سده های 4 و 5 هـ.ق نقش و نفوذ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مهمی در ایران داشته اند. این گروه اجتماعی که در عهد ساسانیان به عنوان بخشی از نجبازادگان درجه دوم، در پائین ترین لایه ی اشراف قرار داشتند، اداره امور محل خویش را به طور موروثی به عهده گرفته و وظیفـه گردآوری خراج و جزیه را بر عهده داشتند. آنان واسطه ی حکومت و جماعت پرشمار مالیات دهندگان روستایی بودند. پس از سقوط حکومت ساسانی و تسلط عرب ها مسلمان بر ایران، مقام و موقعیت دهقانان نه تنها کاهش و زوال نیافت، بلکه با نابودی اشراف بلندپایه، جایگاه و مرتبه خود را به طور نسبی حفظ کردند. اینان به مثابه رئیس و رهبران جمعیت های ده نشین و حتی شهرنشین از طریق تعامل و سازش با فاتحان عرب، ضمن آن که مقام اجتماعی و مسؤولیت های سابق خود را حفظ کردند، با تدابیر معقول مانع از خونریزی و تخریب بیشتر روستاها و شهرهای ایران توسط مهاجمان گشتند. اینان نقش مؤثری در انتقال آداب و رسوم و سنت های فرهنگی و اجتماعی، و حتی شیوه و رویه های اداری دوره ی باستان به عصر اسلامی ایفا کردند. آنان تا چندین قرن پس از سقوط حکومت ساسانی با علاقه مندی داستان ها و روایت های کتبی و شفاهی تاریخ ایران باستان را پیوسته حفظ و از نسلی به نسلی دیگر منتقل نمودند.

۳۹۹۴.

معابر آشنایی ناصرالدین شاه با گفتمان تجدد

نویسنده: محمدامیر شیخ نوری زهرا علیزاده بیرجندی

منبع: پژوهش های تاریخی بهار و تابستان ۱۳۸۷ شماره ۲

کلید واژه ها: تجدد ناصرالدین شاه محیط تربیتی نیکلا تسوجی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار شخصیتها

تعداد بازدید : ۱۵۸۲ تعداد دانلود : ۸۴۲

در دوران پادشاهی ناصرالدین شاه، عوامل داخلی و خارجی متعددی دست به دست هم داده و زمینه ی آشنایی شاه با تجدد و دستاورد های مدنیت غربی را فراهم ساختند. در میان این عوامل گوناگون، محیط تربیتی ناصرالدین شاه و آموزه های حاصل از آن تاثیر به سزایی داشته است. مقاله حاضر به بررسی تاثیر محیط تربیتی و آموزه های ناصرالدین شاه به عنوان یکی از مهم ترین معابر نفوذ گفتمان تجدد در ذهن شاه پرداخته است.

۳۹۹۵.

ایرانشناسی: تازه ها و پاره های ایران شناسی (58)

ناقد: ایرج افشار

منبع: بخارا فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۷ شماره ۶۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۹۲ تعداد دانلود : ۸۴۷

۳۹۹۶.

آدمیت تاریخ نگاری فرهیخته و ملی

نویسنده: ناصر تکمیل همایون

منبع: بخارا فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۷ شماره ۶۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۴ تعداد دانلود : ۶۹۰

۳۹۹۷.

زمینه های تاریخی نگارش « الاحکام السلطانیه » از سوی ابن فراء(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: نبی الله باقری زادگنجی

منبع: مجله تاریخ اسلام سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۸۷ شماره ۳۵ و ۳۶

کلید واژه ها: امامت ابن فراء ماوردی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی آل بویه فرهنگی

تعداد بازدید : ۱۶۶۸ تعداد دانلود : ۱۴۰۰

حسین بن فراء معروف به ابویعلی، از اساتید مکتب حنبلی در بغداد در اواخر خلافت القادر و القائم بود. پدر ابن فراء حنفی مذهب بود، اما بعد از مرگ پدرش تحت هدایت فقه حنبلی تربیت یافت و به این مذهب گروید. در زمان ابن فراء، آل بویه بر بغداد تسلط داشت و حتی القادر تنها با کوشش بهاءالدوله بویهی به خلافت رسید. در این دوره موقعیت و جایگاه خلافت به سبب تسلط آل بویه بر بغداد متزلزل شده بود، اما در زمان القادر و القائم اندکی بهبود یافت. شاید به همین علت القادر تصمیم گرفت تا با دعوت از برجستگان مذاهب فقهی اهل سنت، آنان را به تدوین فقه تشویق کند. از طرفی نهاد خلافت در رویارویی با نهاد سلطنت ضعیف شد. در چنین شرایطی ابن فراء کتابی در باره حکومت و تقویت خلافت نوشت. او در این کتاب سعی کرد نظریاتی در باره خلافت، وزارت و امامت ارائه کند و رابطه نهادهای وزارت و امارت را با خلافت خاطر نشان سازد تا شاید از این طریق بتواند نهاد خلافت را تقویت کند

۳۹۹۸.

مسائل و شواهد مصلحت اندیشی در سیاست خارجی پیامبر (ص)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: علی سلیمان پور

منبع: پژوهشنامه تاریخ سال سوم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۱۲

کلید واژه ها: مصلحت سیاست خارجی پیامبر (ص) تاریخ اسلام سیره سیاسی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان راشدین سیاسی

تعداد بازدید : ۲۳۷۸ تعداد دانلود : ۱۶۷۲

شناخت مصالح امور و عمل به آنها به عنوان رفتار طبیعی و در قالب مدل انتخاب و گزینش عقلایی واقعیتی غیرقابل انکار و ضرورتی اجتناب ناپذیر در زندگی انسان محسوب می شود. سیره سیاسی و نظام حکومتی پیامبر عظیم الشأن اسلام نیز در کنار توسعه معنوی و اعتقادی جامعه معطوف به اداره صحیح زندگی عادی و مسائل جاری آن بوده است و بر این اساس مصلحت اندیشی، ضرورت سنجی و واقع بینی با شواهد متعدد در سیره عملی و رفتارهای سیاسی آن حضرت به وفور دیده می شود. این واقعیت به تعبیر امام محمد غزالی عامل حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال می باشد، جزء مصالح مکلفین بوده که اتلاف تمام یا قسمتی از آن به مصلحت نمی باشد. . شواهد مصلحت اندیشی در صلح و جنگ، در مکه و مدینه و در مواردی همچون دعوت یوم الدار، مهاجرت به حبشه، سفر طائف، مهاجرت به مدینه، صلح حدیبیه، تألیف قلوب مخالفین و غیره با مسائل مهمی که هر کدام از آن وقایع مهم تاریخ اسلام دارند، محور اصلی بررسی حاضر را تشکیل می دهند که به فراخور هر کدام توضیحات مکفی و ضروری ارائه می شود.

۳۹۹۹.

پیامد سیاست انگلستان بر انقلاب مشروطه ایران پس از قرارداد 1907(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: علی اکبر خدری زاده

منبع: پژوهشنامه تاریخ سال چهارم زمستان ۱۳۸۷ شماره ۱۳

کلید واژه ها: ایران آلمان انگلستان روسیه انقلاب مشروطه قرارداد 1907

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۵ تعداد دانلود : ۸۱۶

۴۰۰۰.

وحدت در اصول، تفاوت در روش‌

نویسنده: علی ابوالحسنی (منذر)

منبع: یاد ایام ۱۳۸۷ مرداد شماره ۳۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار مشروطه

تعداد بازدید : ۱۷۴۰

اختلاف‌ شخص‌ مرحوم‌ آخوند خراسانی‌ با حاج‌ شیخ‌ فضل‌الله نوری، در جریان‌ مشروطه، «عمدتاً» (و نه‌ البته‌ «تماماً) بر سر «تشخیص‌ موضوع»، یعنی‌ بر سر شناخت‌ ماهیت‌ حقیقی‌ جناحها و مبدا و مآل‌ واقعی‌ جریانات‌ مؤ‌ثر و دست‌ اندرکار مشروطه‌ بود، و لذا، وقتی‌ که‌ مرحوم‌ آخوند‌خراسانی به‌ فاصله‌ یک‌ سال‌ و اندی‌ از شهادت‌ حاج‌ شیخ‌ فضل‌‌الله، به‌ هویت‌ فکری‌ واعتقادی‌ تقی‌زاده‌ پی‌برد (هر چند بسیار دیر بود) شدیداً‌ و صریحاً‌ به‌ مخالفت‌ با او برخاست‌ و حکم‌ به‌ فساد مسلک‌ سیاسی‌ تقی‌ زاده، و لزوم‌ عزل‌ و انفصال‌ وی‌ از وکالت‌ مجلس‌ داد و چندی‌ بعد نیز - چنانکه‌ معروف‌ است‌ - عزم‌ خویش‌ به آمدن به ایران جهت اصلاح امر مشروطه را اعلام فرمود و به تمهید مقدمات سفر پرداخت که... مع الاسف به نحوی مشکوک درگذشت و به گفته برخی از مطلعین، به‌دست همان عواملی که‌ طرفداری‌ دروغین‌ از ایشان‌ را نقاب‌ ستیز با امثال‌ شیخ‌ نوری‌ در تهران‌ و صاحب‌ عروه‌ در نجف‌ کرده‌ بودند، به‌ شهادت‌ رسید. و گرنه، چندان‌ اختلاف‌ اساسی‌ و لاینحلی‌ میان‌ آخوند و شهید نوری‌ وجود نداشت‌ (نمی‌گوییم‌ که‌ هیچ‌ اختلافی‌ نبود) و مشروطه‌ مد‌نظر خراسانی‌ نیز نهایتاً‌ همان‌ مشروطه‌ مشروعه، یعنی‌ اجرای‌ متمم‌ قانون‌ اساسی‌ با قیود و اصلاحات‌ «اسلامیِ» مندرج‌ در آن، بود.

درخت حوزه‌های تخصصی