درخت حوزه‌های تخصصی

در ابتدا چهار سبک مدیریت ارائه شده توسط رنسیس لیکرت شرح داده شده است. با استفاده از سبکهای پیشنهادی، رنسیس لیکرت پرسشنامه ای با 32 پرسش بسته و یک پرسش باز تهیه و بین 146 کارمند کتابخانة آستان قدس توزیع شد. تحلیل داده ها با استفاده از فرمول مجذور خی نشان داد که در شاخص رهبری سبک 3، سبک غالب است. در شاخصهای انگیزش، ارتباطات، تصمیم گیری و هدفگذاری سبک 2، سبک غالب است. در شاخص کنترل سبک 2 و 3 مشترکاً غالب هستند. بر اساس یافته ها و به ویژه پاسخهای داده شده به پرسش باز سه گروه پیشنهاد تحت عنوان پیشنهاد به مدیران عالی و حوزة فرهنگی، پیشنهاد به مدیریت کتابخانه و پیشنهاد به محققان و پژوهشگران ارائه شده است

هدف پژوهش: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی میزان پراکندگی موضوعی کتاب های موجود در کتابخانه عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در رده های موضوعی مختلف و میزان استفاده مراجعان از این منابع است. روش شناسی روش / رویکرد پژوهش: در این پژوهش، از روش های تحلیل مجموعه و ارزیابی کاربران و استنتاج بر مبنای اصول معتبر استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد بیش از 50.3535/50 درصد کتاب ها فقط به دو رده موضوعی فلسفه و دین (B ) و زبان و ادبیات (P) اختصاص یافته است. میانگین کل امانت کتاب های مجموعه عدد 0.6161/0 هست که رقم بسیار پایینی را نشان می دهد. 74.8383/74 درصد کتاب های مجموعه حتی یکبار به امانت نرفته و فقط 17.43 43/17درصد اعضای فعال حداقل یک بار کتاب به امانت گرفته اند. سرانه امانت عدد 1.3434/1 به ازای هر نفر از جمعیت 51262 نفری را نشان می دهد. شاخص در دسترس بودن مجموعه کتابخانه عمومی نیز 96.1111/96 درصد برآورد گردیدشد. درنهایت مشخص شد بین تعداد کتاب ها با تعداد امانت همبستگی مثبت و بین تعداد کتاب ها با میانگین امانت همبستگی منفی وجود دارد. بین میانگین استفاده از کتاب ها در رده های موضوعی مختلف نیز تفاوت معنا داری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده عدم توازن لازم در مجموعه کتابخانه عمومی بر حسب علایق مراجعان بوده، لذا تغییرات بنیادی در بخش انتخاب منابع، مدیریت مجموعه، ارزیابی و وجین و در کل نظام مجموعه سازی کتابخانه عمومی ضروری به نظر می رسد.

تاریخنگاری دقیق کتابخانه ها می تواند تواناییها ویا کم وکاستیهای کتابخانه های کشوررا طی زمان های گذشته نشان بدهد و ازاین راه توانایی ها را تقویت کند وکمبودها رابرطرف سازدو در نتیجه نظام کتابداری کشور رابهبود بخشد.تاریخنگاری کتابخانه های ایران تاکنون-به سبب کمبود منابع ومتون کهنی که پیشینه های کتابخانه ها رابه خوبی نشان بدهند-به درستی وبا دقت انجام نگرفته است .درعین حال،برخی از محققان براساس همین منابع اندک ،به بررسی تاریخ کتابخانه های ایران پرداخته اند.در نتیجه تاریخنگاری با پاره ای مشکلات همراه بوده است .از جمله ی مهمترین مشکلات تاریخنگاری کتابخانه های ایران میتوان به اجمال به مواردی چون: به کار گرفته نشدن معیاری مشخص برای ارزیابی کتابخانه های کهن ،نبودن اطلاعات روشن درباره ی کتابخانه ها،روشمند نبودن پژوهش ها ،عدم توجه به پیشینه های تحقیقاتی مربوط ،مبالغه های مربوط به ارقام مجموعه ها ،تعمیم اطلاعات کتابختنه های غیرایرانی به کتابخانه های ایران ،تعمیم اطلاعات مربوط به سه چهار کتابخانه درباری یا سلطنتی به همه کتابخانه های ایران ،دخالت استنباطها وعلایق وسلایق شخصی تاریخنگاران کتابخانه ها ومشابه های اینها اشاره کرد- که مجموعاً اعتبار وروایی تحقیقات تاریخ کتابخانه های ایران را کاهش می دهند. مقاله حاضر با توجه به این ویژگی ها،و با هدف جلب نظرتاریخنگاران کتابخانه های کشورمان فراهم شده است .

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان فرسودگی شغلی و عوامل مؤثر بر آن در میان کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان اردبیل است. روش: روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و جکسون است که برای به دست آوردن میزان فرسودگی شغلی و عوامل مؤثر بر آن در میان 51 کارمند کتابخانه عمومی (کتابدار و مدیر) از 5 واحد کتابخانه عمومی شهرستان اردبیل توزیع شد. داده ها از طریق آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته است. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که میزان فرسودگی شغلی در میان کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان اردبیل در دو مقیاس فراوانی و شدت در سطح پایینی می باشد. همچنین میزان فرسودگی شغلی در بعد خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و عملکرد فردی نیز در دو مقیاس فراوانی و شدت در سطح پایینی می باشد؛ اما میزان فرسودگی شغلی در بعد درگیری در مقیاس فراوانی، متوسط و در مقیاس شدت، بالا گزارش شده است. ارزش/اصالت: این مقاله را می توان در زمره نخستین پژوهش هایی قلمداد کرد که به بررسی عوامل مؤثر بر فرسودگی شغلی در میان کتابداران پرداخته است.

هدف: این پژوهش با هدف آگاهی از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به میزان برخورداری آنها از مؤلفه های جو توانمندسازی در محیط کار انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. در این پژوهش از پرسشنامه تعدیل شده جو توانمندسازی اسکات و ژاف شامل 38 گویه و 9 مؤلفه (روشنی هدف ها، روحیه، رفتار عادلانه، شناخت و قدردانی، کار تیمی، مشارکت، ارتباطات، محیط کار سالم، آموزش) در مقیاس لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در استان مازندران می باشد. داده ها با استفاده از آزمون t، تحلیل واریانس و لوین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد، بین دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به میزان برخورداری آنها از مؤلفه های جو توانمندسازی در محیط کار با توجه به جنسیت و رشته تحصیلی تفاوت معنی داری وجود ندارد؛ ولی بین سابقه کاری، سمت سازمانی و سطح تحصیلات تفاوت معنی دار وجود دارد. نتایج بیانگر آن است مؤلفه «شناخت و قدردانی» و «مشارکت» با توجه به سابقه کاری از تفاوت معنی داری برخوردار است؛ به طوری که کمترین میانگین در مؤلفه «شناخت و قدردانی» مربوط به کتابداران با سابقه کاری زیر 5 سال و در مؤلفه «مشارکت» بیشترین میانگین مربوط به کتابداران با سابقه کاری 15- 5 سال می باشد. همچنین مؤلفه «کار تیمی» و «آموزش» با توجه به سمت سازمانی دارای تفاوت معنی دار می باشند؛کمترین میانگین در مؤلفه «کار تیمی» و بیشترین میانگین در مؤلفه «آموزش» به رؤسای اداره شهرستان مربوط می باشد. مؤلفه «رفتار عادلانه» و «شناخت و قدردانی» با توجه به مقطع تحصیلی دارای تفاوت معنی داری می باشد؛ در مؤلفه «رفتار عادلانه» کتابداران با سطح تحصیلی فوق دیپلم از کمترین میانگین و در مؤلفه «شناخت و قدردانی» کتابداران با سطح تحصیلی لیسانس از بیشترین میانگین برخوردار می باشند. در نهایت، جو توانمندسازی در کتابخانه های عمومی استان در حد متوسط ارزیابی شده است و نیاز است به مواردی چون عدالت در پرداخت، بهبود نظام ارزشیابی و پاداش، برآوردن نیازها و انتظارات کارکنان و سایر اقدامات توانمندساز توجه شود. اصالت و ارزش: پژوهش حاضر می تواند به عنوان یک جنبه پژوهشی نوین تلقی شود که به صورت مشخص جو توانمندسازی در محیط کار را از دیدگاه کتابداران کتابخانه عمومی مورد توجه قرار داده است. نتایج حاصل از نظرسنجی می تواند مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی را در اجرای موفقیت آمیز جو توانمندسازی و ادراک درست از آن در محیط کار یاری رساند.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین سرمایه فرهنگی والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای در بین کاربران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی بوده است. روش : روش پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه اعضای کتابخانههای عمومی نهادی شهری زیر پوشش اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی بوده که در زمان اجرای پژوهش (مهر ماه 1392) عضو فعال کتابخانه بودند و در محدوده سنی 15-30 سال قرار داشتند. حجم کل جامعه آماری حدود 15.500 نفر بود و حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 377 نفر تعیین شد. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. در مرحله اول 11 شهرستان استان خراسان جنوبی به عنوان خوشه ها در نظر گرفته شدند. در مرحله دوم، در هر یک از 13 کتابخانه برگزیده شده به تعداد مساوی 29 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامه ها بین آنها توزیع گردید. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. در مجموع 317 پرسشنامه بازگردانده شد، ولی فقط 292 پرسشنامه کامل بود که مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین استفاده پاسخگویان در میان انواع مختلف مواد کتابخانه ای مربوط به کتاب های تخصصی رشته تحصیلی شان بود. همچنین پاسخگویان از کتاب های مرجع نسبت به سایر مواد کتابخانه ای کمتر استفاده می کردند. بین سرمایه فرهنگی غیرمادی والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای رابطه معناداری وجود داشت اما بین سرمایه فرهنگی نهادینه شده والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای و نیز بین سرمایه فرهنگی مادی والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای رابطه معناداری وجود نداشت. همچنین نتایج نشان داد متغیرهای جنسیت و سطح تحصیلات پاسخگویان بر رابطه بین سرمایه فرهنگی غیرمادی، مادی و نهادینه شده والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای تأثیری نداشتند. اصالت/ارزش: نتایج پژوهش حاضر می تواند در برنامه ریزی فرهنگی کشور، و نیز برنامه ریزی خدمات به کاربران توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: آگاهی از وضعیت کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانههای عمومی شهر تهران، و مقایسه کیفیت زندگی کاری کتابداران در نهاد کتابخانههای عمومی کشور و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است. شناسایی عوامل جمعیتشناختی مؤثر با کیفیت زندگی کاری نیز یکی دیگر از اهداف پژوهش حاضر است. روش: نظرات 224 کتابدار شاغل در کتابخانههای عمومی شهر تهران با استفاده از پرسشنامه والتون (1973) پیمایش شده، برای تحلیل داده ها از سطح مطلوبیت بازرگان و آزمونهای آماری با استفاده از ویرایش 16 نرمافزار اس.پی.اس.اس استفاده شده است. یافتهها: سطح مؤلفههای کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانههای عمومی در دو سازمان نسبتاً مطلوب است. تفاوت سطح چهار مؤلفه پرداخت کافی و منصفانه، تأمین فرصت رشد و امنیت مداوم، فضای کلی زندگی، و توسعه قابلیت های انسانی در دو سازمان معنادار است، که احتمالاً به شیوه مدیریت ارتباط دارد. همچنین، تفاوت سطح کیفیت زندگی کتابداران کتابخانههای عمومی تنها با توجه به پسزمینه آموزشی و رشته تحصیلی کتابداران معنادار بوده، که اهمیت استخدام کتابداران را برجسته می سازد. اصالت/ارزش: این تحقیق یکی از اولین مطالعاتی است که به گردآوری شواهدی مبنی بر سنجش سطح کیفیت زندگی کاری کتابداران پرداخته و فرصتی برای مقایسه دو سازمان متولی به این لحاظ را فراهم آورده است. همچنین، یکی از اولین مطالعاتی است که داده های تجربی برای بررسی ارتباط میان سطح کیفیت زندگی کاری با ویژگی های جمعیت شناختی ارائه می دهد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارتقای سطح کیفی و کمی طراحی کتابخانه های عمومی شهر تهران انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با رویکرد کیفی و کمی است. جمعآوری داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. دامنه مکانی پژوهش، کتابخانه های عمومی شهر تهران و دامنه زمانی آن اردیبهشت و خرداد سال ۱۳۹۱ است. پس از جمعآوری داده ها، مصاحبه ها مکتوب و برای تحلیل آنها از روش تحلیل محتوای کیفی و پرسشنامه ها نیز با استفاده از روش های آماری و به کمک نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان دادکتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی تهران از وضعیت طراحی کتابخانه رضایت ندارند و میزان اشتیاق خود را به طراحی کتابخانه ابراز داشتند. علی رغم میزان اشتیاق کتابداران در طراحی کتابخانه ها نه تنها از آنها نظرخواهی نمی شود؛ بلکه به پیشنهادهایی که برای جذابسازی کتابخانه ارائه می دهند نیز بهایی داده نمی شود. کتابداران مهم ترین موانع موجود بر سر راه طراحی کتابخانه را سازمان مادر و وسایل و تجهیزات کتابخانه بیان داشتند. همچنین نتایج نشان داد میزان رضایت کاربران از مؤلفه هایی که در طراحی کتابخانه ها الزامی هستند در اکثریت موارد پایین و در موارد کمتر در حد متوسط بوده است و به ندرت از مؤلفه های در نظر گرفته در طراحی رضایت داشتند. اصالت/ارزش: بررسی پیشینه ها حاکی از آن است که تاکنون پژوهشی با موضوع طراحی کتابخانه های عمومی و بررسی میزان رضایت کتابداران و کاربران انجام نشده است.