درخت حوزه‌های تخصصی

کتابخانه­های دانشگاهی می­توانند کانون اصلی تأمین منابع اطلاعاتی مورد نیاز محققان و پژوهشگران باشند، مشروط بر آنکه هم روزآمد بوده و هم از لحاظ کمّی و کیفی جوابگوی نیازهای رو به رشد جامعة استفاده کننده باشند. بنابراین، شناسایی نقاط قوّت و ضعف کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاهی، به مدیران در پالایش سیستم موجود برای ارتقای خدمات کتابخانه­ای، کمک شایانی مینماید. در این مقاله سعی شده با ترسیم نقشة فازی عناصر کیفی، نقاط حیاتی موفقیت و شکست کیفیت خدمات کتابخانه­ای در دانشگاه یزد، شناسایی و زمینه­های بهبود کیفیت خدمات را در کتابخانه­های دانشگاه یزد فراهم آورد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مهمترین عامل حیاتی موفقیت، آمادگی کارکنان برای پاسخگویی به سؤالهای استفاده­کنندگان، و مهمترین عامل حیاتی شکست کیفیت خدمات، متناسب بودن ساعت کار کتابخانه با نیاز استفادهکنندگان، است.

هدف: نظر به اهمیت رضایت شغلی در بهره وری سازمان ها، هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه سلامت روان با رضایت شغلی کتابداران است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی، ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه سلامت روان و شاخص توصیف شغلی، و جامعه آماری کتابداران کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان اصفهان است. یافته ها: میانگین سلامت روان کتابداران 37/45 و میانگین رضایت شغلی کتابداران 58/160 و درحد متوسط بوده، بین سلامت روان و رضایت شغلی کتابداران رابطه معنی داری وجود ندارد. در تحلیل سلامت روان و رضایت شغلی به تفکیک جنسیتی نیز تفاوت معنی داری بین زنان و مردان کتابدار مشاهده نشد. نتیجه گیری: نبودِ رابطه معنی دار بین سلامت روان و رضایت شغلی کتابداران، یافته بحث برانگیزی است که احتمال نقش پررنگ تر متغیرهای سازمانی را در رضایت شغلی کتابداران مطرح می کند. انجام پژوهش های بیشتر در این زمینه و نیز بررسی رابطه عوامل مختلف سازمانی و روان شناختی با هر دو متغیر سلامت روان و رضایت شغلی در جامعه کتابداران می تواند روشنگر نکات بیشتری در مورد این دو زمینه تحقیقاتی مهم باشد.

مقدمه: با پیدایش مؤلفه های جدید مدیریت پست مدرن شامل ترغیب، خودکنترلی، رهبری خدمتگزار، سازماندهی فعال، نوآوری، و هم آفرینی، مدل های سنتی مدیریت زیر سؤال برده شده است؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان کاربرد مؤلفه های مدیریت پست مدرن در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی- پیمایشی، جامعه ی پژوهش تمام کارکنان کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (78 نفر) بود که با روش نمونه گیری تصادفی ساده، 55 نفر در سال 90-1389 انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسش نامه ی محقق ساخته در دو وضعیت موجود و مطلوب بود که روایی آن با استفاده از روایی محتوایی و صوری و پایایی آن با استفاده از محاسبه ی ضریب alpha Cronbach's در وضعیت موجود 97/0 و در وضعیت مطلوب 96/0 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های t تک نمونه ای، t مستقل، Hotelling t2، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی ال. اس. دی) توسط نرم افزار SPSS صورت گرفت. یافته ها: میانگین نمرات مؤلفه های مدیریت پست مدرن در وضعیت موجود، کمتر از سطح متوسط (3 > m) و در وضعیت مطلوب، بیشتر از حد متوسط (3 < m) بود. همچین بین میانگین مؤلفه های مدیریت پست مدرن در وضعیت موجود بر مبنای متغیر جمعیت شناختی جنسیت، در مؤلفه های «خودکنترلی»، «رهبری خدمتگزار» و «نوآوری» و در وضعیت مطلوب بر مبنای متغیر جمعیت شناختی نوع کار در خصوص مؤلفه ی «هم آفرینی» اختلاف معنی داری مشاهده شد (05/0 > P). نتیجه گیری: با ظهور دوره ی پست مدرن و بنا به اهمیت مدیریت به عنوان رکن اساسی توسعه و پیشرفت، مدیران کتابخانه های دانشگاهی باید با مؤلفه های مدیریت پست مدرن آشنا شده و جهت اداره ی مناسب کتابخانه ها، این مؤلفه ها را به کار گیرند.

کتابخانه های دانشگاهی به عنوان قلب دانشگاه وظایف مربوط به پژوهش به طورمستقیم ووظایف مربوط به آموزش را به طورغیرمستقیم برعهده دارند .کتابخانه های دانشگاهی تنها زمانی می توانند نقش خود را برای پژوهش دردانشگاه به نحواحسن انجام دهند که قادربه برآوردن نیازهای اطلاعاتی پژوهشگران وارائه خدمات به آنها باشند، چون آنها به دامنه وسیعی از اطلاعات نیازمندند.وظایف پژوهشی کتابخانه های دانشگاهی شاملفراهم آوری،سازماندهی ونظارت، خدمات عمومی وفراهم کردن امکان دسترسی به اطلاعات می باشد.در مقالهای برای هریک ازوظایف فوق راهبری هایی پیشنهاد شده است.

هدف: کتابداری بالینی به عنوان راهکاری برای پزشکی مبتنی بر شواهد1 خدماتی در جهت تسریع دسترسی متخصصان سلامت2 به منابع معتبر و روز آمد پزشکی است. این مقاله به امکان سنجی ارائه این خدمات در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز میپردازد. روش: پژوهش حاضر کاربردی است و روش به کار رفته در آن پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش شامل پزشکان و پرستاران شاغل در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مسئولین کتابخانه های این بیمارستان ها میباشد. یافته ها: در کل نیاز و علاقه مندی به اجرای این طرح از سوی جامعه پژوهش در سطح بالا احساس میشود. کتابخانه های شهید مدنی سینا کودکان و نیکوکاری از امکانات مناسب تری برای اجرای طرح برخوردارند. از لحاظ نیروی انسانی هیچ یک از بیمارستان ها شرایط مناسبی برای اجرای طرح ندارند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت نیروی انسانی متخصص کتابخانه های دانشکده های دانشگاه تهران در مقایسه با استانداردهای نیروی انسانی کتابخانه های دانشگاهی ایران صورت پذیرفته است. با توزیع دو نوع پرسشنامه یکی مربوط به مدیران و دیگری نیروهای متخصص کتابداری و اطلاع رسانی شاغل در 18 کتابخانه، حضور کارکنان متخصص در بخش های مختلف کتابخانه و همخوانی آنان با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران بررسی گردید. با به ارگیری روش پیمایش ارزشیابی در اجرای این پژوهش مشخص گردید که تعداد نه نفر (معادل 56/3 درصد) عقیده داشته اند که کتارخانه برنامه مشخصی برای آشناسازی کارمندان تازه وارد اعم از متخصص و کمک متخصص، با برنامه ها و فعالیت های خود دارد. تعداد هشت نفر (معادل 50 درصد) ابراز داشته اند که کتابخانه شرایط لازم را برای آموزش مداوم متخصصان فراهم میآورد. کل متخصصین از رتبه ها، عنوان ها و مزایای شغلی اعضای هیأت علمی پژوهشی در شرایط مساوی برخوردار نیستند. جامعه مورد مطالعه دارای کمبودی (معادل 61 درصد) از نظر داشتن نیروی متخصص و کمبود نیروی کمک متخصص و کمبود نیروی کمک متخصص به (میزان 26 درصد) است.

پژوهش حاضر بررسی و مقایسه الگوهای استنادی دانشجویان دکتری شیمی دانشگاه تهران و تربیت مدرس است که در آن ویژگیهای منابع اطلاعاتی مورد استناد شناسایی، و تفاوت ها و شباهت های آنها در دو دانشگاه مشخص شده است. در این پژوهش از روش تحلیل استنادی استفاده شده و در آن 6382 استناد متعلق به 60 پایان نامه دکتری مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که در دانشگاه تهران نشریات ادواری با 9/82 درصد و کتاب با 5/11 درصد و در دانشگاه تربیت مدرس نشریات ادواری با 3/81 درصد و کتاب با 9/13 درصد استنادها بیشترین استنادها را به خود اختصاص داده اند. زبان اکثر استنادها انگلیسی است و به منابع فارسی بسیار کم استناد شده است. دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس از منابع روزآمدتر نسبت به دانشجویان دانشگاه تهران استفاده کرده اند. میانگین استنادها در دانشگاه تهران 16/116 استناد و در دانشگاه تربیت مدرس 56/96 استناد است. نشریات هسته رشته شیمی بر اساس قاعده برادفورد (سه عنوان در دانشگاه تهران و چهار عنوان در دانشگاه تربیت مدرس) شناسایی گردید.

هدف این پژوهش بررسی وضعیت میزان خوداستنادی در مقاله های تالیفی اعضای هیات علمی دانشگاه تهران در مجله های «نامه علوم اجتماعی» و «پژوهش های جغرافیایی» بین سال های 1378 تا 1386 است. برای نیل به مقصود تعداد 212 مقاله ی تالیفی مشتمل بر 4565 استناد با استفاده از روش تحلیل استنادی مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که نسبت قابل توجهی از مقاله های این دو مجله (در حدود نیمی از مقاله ها) از خوداستنادی برخوردارند و یک سوم نویسندگان در مقاله های تالیفی، خوداستنادگر هستند. متوسط خوداستنادی در مجله ی «نامه ی علوم اجتماعی» 8/0درصد و در مجله ی «پژوهش های جغرافیایی» 6/0 درصد به دست آمد. بررسی سالیانه ی مقاله ها نیز نشان داد که خوداستنادی در این مجله ها از روند منظمی برخوردار نیست و مقاله های مجله ها از نظر نوع مدرک بیشترین مدرک مورد استفاده در خوداستنادی ها را تشکیل می دادند. همچنین تفاوت معنی داری میان میزان خوداستنادی و تعداد نویسندگان در مقاله ها وجود دارد. در بررسی عمر خوداستنادی نیز مشخص شد که حدود 46 درصد خوداستنادی ها در بازه ی زمانی دو ساله قرار می گیرند و نویسندگان در رفتار استنادی خود بیشتر به متون و مقاله های اخیر خود استناد کرده اند.

در عصر اقتصاد دانش مدار، دانش به عنوان یک منبع حیاتی برای کسب برتری رقابتی شناخته شده است. برای اینکه سازمانها بتوانند به رقابت بپردازند، مدیریت داراییهای دانشی ضرورت یافته است. با وجود این، دانش هنگامی میتواند به بهبود و ارتقای عملکرد سازمانها منجر شود که در سطح سازمان به اشتراک گذاشته شود. بنابراین، اشتراک دانش به عنوان یک عنصر کلیدی در فرایند مدیریت دانش شناخته شده است. بر همین اساس، تحقیق حاضر به منظور مطالعه و بررسی وضعیت و بسترهای به اشتراکگذاری دانش در سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی انجام شده است. در اجرای این پژوهش از روش تحقیق موردی از نوع پیمایشی استفاده شده است. به منظور گردآوری اطلاعات، پرسشنامه و سیاهه وارسی بر مبنای الگوی «نوناکا و تاکه اوچی» که چارچوب این پژوهش را تشکیل میدهد، طراحی و مورد استفاده قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد در میزان بهره گیری کتابداران از این سازوکارها، میزان استفاده در دو مرحله اجتماعیسازی و ترکیب، از میزان استفاده از سازوکارهای موجود در مرحله برونیسازی بیشتر بود. از جمله پیشنهادهای پژوهش، فراهم کردن شرایط لازم برای ایجاد انگیزه از طرف مدیران برای مشارکت بیشتر کتابداران و استفاده از این بسترهاست.

هدف پژوهش حاضر بررسی امکان پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز است. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی، و جامعه آن کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1388-1389 است. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری عمومی کوکران استفاده و تعداد 138 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس پنج درجه ای لیکرت است. روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید مجرب تایید و به منظور پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ (80/0) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزار آماری SPSS 16 استفاده شد. نتایج نشان داد که امکان پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز پایین تر از حد متوسط (36/19) است و پیاده سازی آن نیز بطور یکسان وجود ندارد. همچنین اختلاف مشاهده شده بین میانگین آزمودنی ها بر اساس عوامل جمعیت شناختی جنسیت، رشته ی تحصیلی، سابقه ی اشتغال، سطح تحصیلات، و نوع کار، و نوع کتابخانه تفاوت معنی داری وجود ندارد (05/0P>)، اما در متغیر سطح تحصیلات در مولفه تسهیم و ارزیابی دانش، تفاوت معناداری وجود دارد (05/0P