درخت حوزه‌های تخصصی

معرفت شناسی علم،تعریف علم، تاریخ علم، مرزگذاری علم با غیر علم

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۱۷۵ مورد.
۶۱.

تداوم سنت نگارش آثار نورشناسی در رساله مناظر و مرایای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قاسم علی قاینی مناظر و مرایا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 746 تعداد دانلود : 109
در شکل های مختلف موجود در طبیعت نسبت های معینی را می توان مشاهده کرد. این نسبت های هندسی تابع اصول انتزاعی و فراطبیعی با اعتقاد بر مقدس بودن موضوع خود و دارای یک زبان نمادین با ویژگی های روحانی دانسته شده اند، از این رو آنها را هندسه مقدس نامیده اند. تقدس هندسه قسمتی از یک دیدگاه کلی تر است که تمدن بشری در دوران باستان را دارای یک منشاء روحانی و عبادی می دانسته است. بنا بر این، تاریخ هندسه مقدس به قرن ها قبل باز می گردد. در جهان سنتی، هندسه از سایر علوم چهارگانه فیثاغورسی، یعنی حساب، موسیقی و نجوم، تفکیک ناپذیر بود. معماری که با هندسه پیوندی نزدیک دارد، خالق اماکن مقدس در طول هزاره ها بوده است و انسان سعی کرده است به وسیله آن نوعی تجلی آسمانی را برای خود فراهم آورد. معماری ایرانی همیشه بر زیبایی تاکید داشته است و ایرانیان سعی کرده اند در ابعاد ساختمان ها، تناسب هایی را به کار گیرند که بازتاب رابطه های کیهانی و نسبت زرین باشند. در این مقاله کوشش شده است تا این روابط در پدیده های طبیعی و بناها معرفی و تحلیل شود.
۶۳.

طبقه بندی علوم از دیدگاه صدرالمتالهین و امام خمینی

نویسنده:

کلید واژه ها: امام خمینی طبقه بندی علوم ملا صدرا نقشه علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 966 تعداد دانلود : 596
هرگونه اقدام در جهت طراحی نقشه علمی جمهوری اسلامی ایران از یک سو مستلزم بازگشت به مبانی اسلامی در ساحت طبقه بندی علوم و از سوی دیگر، تبیین فلسفه تعلیم و تریبت مبتنی بر آموزه های اسلامی است. در مقاله حاضر سعی کرده ایم در یک بررسی تطبیقی، دیدگاه دو تن از بزرگان حکمت متعالیه را در موضوع اول، مورد بررسی قرار دهیم. ملاصدرا تمام علوم و معارف را در شبکه و منظومه ای خاص (دینی و الهی) میبیند و بر این اساس، علوم اخروی و الهی و حکمت نظری را بر علوم دنیوی و حکمت عملی مقدم میداند. طبقه بندی علوم از نظر حضرت امام(ره) مبتنی بر انسان شناسی ویژه ایشان است. از نظر امام(ره) انسان به طور اجمال و کلی دارای سه نشئه و صاحب سه مقام و عالم است و کلیه علوم نافع به این سه بر می گردد؛ یعنی: علمی که مربوط است به کمالات عقلیه و وظایف روحیه؛ علمی که مربوط به اعمال قلبیه و وظایف آن است؛ علمی که مربوط به اعمال قالبیه و وظایف نشئه ظاهره نفس است. به نظر حضرت امام(ره) سایر علوم، داخل در یکی از این اقسام است.
۶۴.

عوامل مؤثر در توجه پزشکان اندلسی به داروشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اندلس داروشناسی ادویه مفرده ابن جزار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 945 تعداد دانلود : 29
شکوفایی دانش پزشکی مسلمانان در اندلس ازنیمه سده سوم هجری و از روزگارمحمد بن عبدالرحمن اوسط آغاز شد. در این میان داروشناسی به عنوان دانشی وابسته، همگام با پزشکی سیر تکاملی خود را طی کرده است؛ اما توجهات دانشمندان اندلسی به موضوع ادویه یا مفردات پزشکی موجب شد که پزشکان و دانشمندان اندلس توجهی فراوان به داروشناسی نشان دهند تا جایی که داروشناسی به رویکرد غالب پزشکی اندلس تبدیل شد. عواملی چند، هر چند نه با یک میزان اهمیت، به این رویکرد اندلسیان کمک کرده است. دراین مقاله برآنیم که به بررسی عوامل مؤثر در ایجاد این رویکرد غالب در پزشکی اندلس بپردازیم.
۶۷.

شاخص های جدید علم سنجی و مقایسه پایگاه های وبگاه علوم و اسکوپوس و گوگل اسکولار(مقاله علمی وزارت علوم)

۷۱.

علم به مثابه امری مقدس (بررسی آرای دکتر حسین نصر درباب علوم اسلامی)

نویسنده:

کلید واژه ها: روش شناسی نصر سنت اسلامی حسین علوم اسلامی علوم مقدس جهان بینی اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی اسلامی سازی علوم انسانی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم انسانی روش شناسی علوم انسانی و طبیعی معرفت شناسی علم،تعریف علم، تاریخ علم، مرزگذاری علم با غیر علم
تعداد بازدید : 324 تعداد دانلود : 45
تمام ارکان سنت هم از «ذات قدسی» مبعث می شوند و هم رو به سوی آن دارند، و از این رو رنگ و بوی قداست می گیرند. علم سنتی نیز، به عنوان یکی از اساسی ترین ارکان سنت ـ خصوصاً در سنت اسلامی که به معرفت منزلتی أعلی می بخشد ـ با قداست عجین است و «علم مقدس» نام می گیرد.علم اسلامی بر دو اصل اساسی استوار است. از آنجا که در اسلام «اصل توحید» بالاترین مرتبت را دارد، تمامی اجزاء فرهنگ و تمدن و تفکر اسلامی بر آن ابتنا دارند. علم اسلامی نیز به تبع اینان، بر مبنای این اصل بنیادین نضج می گیرد و هدفی جز نمایاندن آن ـ یعنی بازنمایی وحدت در تمامی نمودها و در نتیجه بازنمایی سیمای ذات احدی در ورای آنها ـ ندارد. همچنین، علوم اسلامی بر «اصل ساختار سلسله مراتبی طولی عالم و حقیقت» ابتنا دارند کما اینکه در این اصل با علوم مقدس موجود در دل دیگر سنت ها اشتراک دارند.تمام ارکان سنت هم از «ذات قدسی» مبعث می شوند و هم رو به سوی آن دارند، و از این رو رنگ و بوی قداست می گیرند. علم سنتی نیز، به عنوان یکی از اساسی ترین ارکان سنت ـ خصوصاً در سنت اسلامی که به معرفت منزلتی أعلی می بخشد ـ با قداست عجین است و «علم مقدس» نام می گیرد.علم اسلامی بر دو اصل اساسی استوار است. از آنجا که در اسلام «اصل توحید» بالاترین مرتبت را دارد، تمامی اجزاء فرهنگ و تمدن و تفکر اسلامی بر آن ابتنا دارند. علم اسلامی نیز به تبع اینان، بر مبنای این اصل بنیادین نضج می گیرد و هدفی جز نمایاندن آن ـ یعنی بازنمایی وحدت در تمامی نمودها و در نتیجه بازنمایی سیمای ذات احدی در ورای آنها ـ ندارد. همچنین، علوم اسلامی بر «اصل ساختار سلسله مراتبی طولی عالم و حقیقت» ابتنا دارند کما اینکه در این اصل با علوم مقدس موجود در دل دیگر سنت ها اشتراک دارند.
۷۳.

مقایسه روشها و معادلات مختلف برای اعمال کبیسه های گاهشماری هجری خورشیدی در منابع مختلف

نویسنده:

کلید واژه ها: تقویم گاهشماری تقویم هجری شمسی گاهشماری هجری خورشیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 191 تعداد دانلود : 94
اکنون هشتاد سال از رسمی شدن گاهشماری هجری خورشیدی می گذرد. مبدأ این گاهشماری هجرت پیامبر اکرم (ص) و ماهیت آن خورشیدی است و نام ماه های آن از گاهشماری یزدگردی رایج در ایران پیش از اسلام گرفته شده که شش ماه اول آن 31 روز بوده، پنج ماه بعدی 30 روزه و ماه دوازدهم در سال های عادی 29 و در سال های کبیسه 30 روزه است. این سال در نوروز و در لحظه اعتدال بهاری نو می شود. این گاهشماری با آن که دقیق ترین گاهشماری موجود جهان خوانده شده، اما در تبیین ترتیب اجرای کبیسه های آن بر مبنای هر چهار سال یک بار، غفلت می گردد و فاصله سال کبیسه با سال بعدی به پنج سال می رسد؛ یعنی اجرای دوره منظمی برای این کبیسه ها اندیشیده نشده یا دست ِکم رسمی نگردیده است. بحث درباره چگونگی قرار گرفتن این کبیسه ها از زمان پیدایش گاهشماری جلالی در قرن پنجم هجری مطرح بوده است. در این مقاله به مهم ترین این بحث ها و راه حل های ارائه شده برای آن می پردازیم.
۷۵.

انجمن پیشبرد علم در بریتانیا(مقاله علمی وزارت علوم)

۷۶.

نگاهی به کتاب التعریف بطبقات الامم ، از قاضی صاعد اندلسی (420-462 ق)

نویسنده:

کلید واژه ها: تاریخ علم تاریخ نگاری قاضی صاعد اندلسی التعریف بطبقات الامم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 795 تعداد دانلود : 156
قاضی صاعد اندلسی دانشمند و مورخ قرن پنجم هجری در کتاب نامدار خود التعریف بطبقات الامم رویکردی خاص به مقوله علم دارد که بر پایه آن می توان این کتاب را در رده کتاب تاریخ علم قرار داد . در این مقاله با معیارهای امروزین تاریخ نگاری جایگاه این کتاب در دو حوزه تاریخی و علمی به طور مستقل و با هم بررسی می شود .
۷۸.

توصیف مقدماتی نظریه های صبح کاذب در نجوم دوره اسلامی

کلید واژه ها: صبح کاذب صبح صادق نور منطقه البروجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 161 تعداد دانلود : 915
در نجوم دوره اسلامی، بین الطلوعین نجومی را «صبح صادق» می نامیدند. در احکام اسلامی، رؤیت این پدیده، شاخص شروعِ وقت نماز صبح است. همچنین گزارش هایی درباره رؤیت پذیر بودن هاله ای کم نور به شکلی کشیده پیش از صبح صادق، که «صبح کاذب» نامیده می شد، [از دوره اسلامی] بر جای مانده است. اخترشناسی جدید علت صبح کاذب را بازتاب نورخورشید از ذرات غبار بین سیاره ای می داند و آن را نور منطقه البروجی می نامد؛ زیرا در راستای دایرهالبروج امتداد می یابد. بیشتر منجمان دوره اسلامی منشأ این پدیده را همانند صبح صادق، بازتاب نور خورشید در جو زمین پنداشته اند. البته برخی از آنان، بنا بر شواهد به دست آمده از رصدهایشان دریافته بودند که منشأ صبح کاذب نمی تواند پراکندگی نور خورشید در جو زمین باشد؛ اما نتوانسته بودند نظریه علمی جدیدی را برای تبیین منشأ واقعی آن جایگزین نظریه های موجود کنند. در این توصیف مقدماتی، نظریه های گوناگون درباره منشأ و ویژگی های ظاهری صبح کاذب، از بین متون چاپ شده و چاپ نشده نجوم دوره اسلامی، انتخاب و عرضه شده است.
۷۹.

وضعیت پژوهش علمی ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

۸۰.

تصحیح و شرح باب فی معرفه سمت القبله لابی ریحان البیرونی (د. 440 ق)

نویسنده:

کلید واژه ها: اسطرلاب سنت های نجومی نجوم و دین سمت قبله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 661 تعداد دانلود : 319
این مقاله به معرفی بخشی از یک کتاب منتشر نشده از ابوریحان بیرونی به نام کتاب فی علم الاسطرلاب می پردازد. این بخش درباره یافتن سمت قبله با استفاده از اسطرلاب است. همچنین از این رهگذار، ارتباط سنت های مختلف نجومی با عنصر دینی و تأثیر متقابل دین اسلام و اخترشناسی بررسی شده است. نقشه های مربوط به یافتن سمت قبله و اضافاتی که دانشوران مسلمان به منظور کاربردهای دینی بر اسطرلاب انجام داده اند، به عنوان نشانه هایی از این ارتباط دوسویه بالنده ذکر گردیده و توضیحات هندسی و ریاضی لازم برای توضیح مطلب افزوده شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان