درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: پژوهش حاضر سعی دارد تا مؤلفه هایی از رابط کاربر را شناسایی کند که به منزله اجزاء کاربردی و دیداری آشنا و یا عناصر جدید، مورد توجه کاربر قرار گرفته اند. انتظار می رود که نتایج این پژوهش به طراحان رابط کاربر، متخصصان تعامل انسان- رایانه و انسان- اطلاعات کمک کند تا بر پایه یافته های به دست آمده از این پژوهش، مؤلفه هایی را در طراحی رابط کاربر به کار گیرند که ویژگی های لازم برای تمرکز چشم کاربران و در نهایت جلب توجه آن ها داشته باشند. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی و به روش اکتشافی است؛ جامعه آماری را دانشجویان تحصیلات تکمیلی (ارشد و دکتری) تمامی رشته های تحصیلی دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل دادند. از نمونه گیری تصادفی برای گردآوری داده ها استفاده شد و فناوری ردیاب چشمی به کار گرفته شد. صفحات ویکی پدیا به عنوان تکلیف ها (محرک در آزمون ردیاب چشمی) استفاده شدند. یافته ها: تعداد خیره شدن ها در مؤلفه محتوا از گرافیک و مسیریابی به طور معنی داری کمتر، در مؤلفه گرافیک به طور معنی داری از مسیریابی کمتر و از ساختار بیشتر و برای مؤلفه مسیریابی بیشتر از ساختار است. در مجموع، بیشترین و کمترین میانگین تعداد خیره شدن ها، به ترتیب برای مؤلفه مسیریابی (0/87) و ساختار (0/34) بود. مدت خیره شدن ها در مؤلفه محتوا از گرافیک و مسیریابی به طور معنی داری کمتر، در مؤلفه گرافیک به طور معنی داری کمتر از مسیریابی و در نهایت برای مؤلفه مسیریابی بیشتر از ساختار است. در مجموع، بیشترین و کمترین میانگین مدت خیره شدن ها، به ترتیب برای مؤلفه مسیریابی (0/81) و محتوا (0/42) بود. نتیجه گیری: تغییر الگوهای طراحی باعث شده که کاربران توجه کمتری به عناصر محتوایی یک وبگاه داشته باشند و در عمل سایر مؤلفه های داخل یک وبگاه، توجه دیداری آن ها را به خود جلب می کند.

هدف: با توجه به نقش کتابخانه های عمومی در توسعه کارآفرینی، پژوهش حاضر بر آن است تا به تحلیل مطالعاتی که در این زمینه انجام شده بپردازد و با مقایسه پژوهش های ایرانی و جهانی در این حوزه، زمینه برای شناسایی شکاف ها و خلأهای پژوهش های داخلی فراهم شود. روش شناسی: مراحل اجرای پژوهش حاضر با استفاده از روش فراترکیب صورت گرفت. بدین منظور، پژوهش های مرتبط در پایگاه های بین المللی به زبان انگلیسی و پایگاه های داخلی به زبان فارسی بدون در نظر گرفتن محدودیت زمانی مورد جستجو قرار گرفتند. جهت ارزیابی کیفیت آثار گزینش شده، از چک لیست CASP استفاده گردید. در نهایت، 101 پایان نامه و مقاله (71 اثر به زبان انگلیسی و 30 اثر به زبان فارسی) مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: در سطح بین المللی، گرایش موضوعی پژوهش ها به سوی حوزه «خدمات اطلاعاتی کارآفرینانه» و در ایران به سمت محور «کارآفرینی سازمانی، فرهنگ سازمانی، خلاقیت و نوآوری سازمانی» بوده است. رویکرد غالب در پژوهش های بین المللی کیفی بوده و بیش تر از روش سندی کتابخانه ای و اسناد و مدارک پیشین برای تحلیل این مطالعات استفاده شده است. در مقابل، تأکید مطالعات داخلی بر استفاده از رویکرد کمّی و روش پیمایشی بوده و استفاده از ابزار پرسشنامه را مبنای تحلیل خود قرار داده اند. عمده ترین پژوهش های انجام شده در سطح ملی و بین المللی در قالب مقاله منتشر شده در نشریات هستند و توسط یک نویسنده نگارش یافته اند. نتیجه گیری : نتایج حاصل از این پژوهش می تواند زمینه را برای کمک به توسعه پژوهش در این حوزه و رفع مشکلات کتابخانه های عمومی در راستای ارائه خدمات نوآورانه و کارآفرینانه و درنتیجه رفع مشکل بیکاری و به تبع آن توسعه اقتصادی جامعه فراهم سازد.

تسهیم دانش یکی از فرایندهای دانشی است که چرخه حیات دانش درون سازمان به ویژه توزیع دانش را در سراسر دانشگاه شکل می دهد. هدف از این پژوهش بررسی نگرش اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد پیرامون تسهیم دانش و واکاوی عوامل مرتبط با آن است. در این پژوهش از روش توصیفی و پیمایشی بهره برده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد بود. که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 115 نفر تعیین گردید. در تبیین عوامل مرتبط با نگرش اعضای هیئت علمی پیرامون تسهیم دانش، ویژگی های فردی شامل جنسیت، سن، سابقه کاری و مرتبه علمی موردتوجه قرار گرفت. همچنین رابطه نگرش با آگاهی، رفتار، ابزارها، ترغیب کننده ها، و موانع تسهیم دانش در بین پاسخگویان بررسی شد. در تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 21 استفاده شد. یافته ها نشان داد رابطه معناداری (05/0p˃) بین جنسیت، مرتبه علمی، سابقه کاری و سن پاسخگویان از نظر سه متغیر رفتار، نگرش و آگاهی وجود ندارد. اما، رابطه بین نگرش اعضای هیئت علمی و متغیرهای رفتار، آگاهی، ابزارها و عوامل ترغیب کننده و محدودکننده (001/0P˂) معنادار بود. با توجه به وجود رابطه مثبت و معنی دار بین عوامل مؤثر بر تسهیم دانش و نگرش پیرامون تسهیم دانش، می توان گفت که وجود فرهنگ سازمانی قوی منجر به افزایش تمایل به تسهیم دانش در افراد و موفقیت هر چه بیشتر آن ها در انجام این مهم با همکاران می شود.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر هوشمندی کسب وکار بر فعالیت های کلیدی کتابخانه های دانشگاهی انجام شده است. روش: پژوهش از نوع کاربردی با ماهیت اکتشافی به روش آمیخته است. رویکرد آن جزء به کل، و استقرائی است. ابتدا، فعالیت های کلیدی با روش مطالعه اسنادی، شناسایی و از طریق روش کیفی دلفی فازی، طی دو مرحله اعتبارسنجی شدند. سپس، با روش کمی پیمایش تأثیر هوشمندی کسب وکار بر فعالیت های شناسایی شده بررسی شد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ساختاریافته بود. پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ محاسبه شد. جامعه آماری با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته ها: 43 فعالیت کلیدی در 11 حیطه عملکردی شناسایی شدند: 1) مدیریت راهبردی، 2) برنامه ریزی، 3) مدیریت منابع انسانی، 4) مدیریت دانش، 5 ) مدیریت فضای فیزیکی، 6) ارزیابی، 7) ارتباطات برون سازمانی 8) مجموعه سازی 9) مشارکت و همکاری، 10) مدیریت اطلاعات و ساماندهی، و 11) خدمات مرجع و اطلاع رسانی. هوشمندی کسب وکار در حیطه های عملکردی برنامه ریزی، بیشترین تأثیر و در مدیریت فضای فیزیکی کمترین تأثیر را داشته است. بیشترین تأثیر در فعالیت کلیدی مدیریت تغییر و کمترین، در چابک سازی در سازگاری با تغییرات محیطی مشاهده شد. نتیجه گیری: کتابخانه های دانشگاهی با همسو کردن فعالیت های خود با پیشرفت های فناورانه به ویژه هوشمندی کسب وکار، می توانند خدمات نوآورانه و خلاقانه با استفاده از داده ها و روش های تحلیلی ارائه داده و به طور مؤثر کارایی را در کتابخانه ها افزایش دهند. پیشنهاد می شود که با افزایش گاهی در سطوح مدیریتی در مورد اهمیت هوشمندی کسب وکار در کتابخانه ها و فرهنگ سازی جزء برنامه های با اولویت بالای مدیران ارشد کتابخانه های دانشگاهی قرار گیرد.

هدف: براساس پژوهش های انجام شده، واسپاری قانونی منابع در ایران کامل اجرا نمی شود و ضعف قانون ازجمله دلایل آن است. در این پژوهش، نقاط قوت و ضعف متون قانونی واسپاری منابع براساس چهارچوب واسپاری پیشنهادی ایفلا تحلیل و پیشنهادهایی برای اصلاح آن ها ارائه می شود. روش شناسی: برای بررسی متون قانونی از روش تحلیل محتوای کیفی و از رویکرد قیاسی استفاده شد. جامعه آماری را متون قانونیِ مصوب از 1284 (1323 ق) تا 1395ش تشکیل می دهد.20 مدرک قانونی (واحد تحلیل) با استفاده از اجزای «چهارچوب واسپاری قانونی» ایفلا مقوله بندی و در نرم افزار مکس.کیو.دی.ای کدگذاری شد. برای سنجش روایی دو نفر از اعضای هیئت علمی و نیز دو دانشجوی آشنا به موضوع کدها را مرور کردند و نظراتشان اعمال شد. برای سنجش پایایی از روش درصد توافق استفاده شد. یافته ها: مفهوم واسپاری طی سال ها در قالب قانون، آیین نامه، مصوبه و بخشنامه در ایران مطرح شده است. واژه «واسپاری» فقط در یک مدرک به کار برده شده است. مؤلفه های «جامعیت» و «مؤسسه واسپاری» در همه مدارک، مؤلفه های «اصالت آثار»، «واسپارنده» و «تعداد نسخه ها» در 19 مدرک ذکر شده است. مؤسسه واسپاری در 13 مدرک کتابخانه ملی است. در 16 مدرک واسپاریِ حداقل دو نسخه ذکر شده است. ذکر زمان واسپاری در 9 مدرک با عباراتی مانند «بلافاصله» و «بعد از صحافی» ابهام دارد و لازم است به وضوح ذکر شود. رایگان بودن واسپاری، که فقط در 4 مدرک ذکر شده، نیز مسئله مهمی است که باید به صراحت در متن قانون ذکر شود. نت های موسیقی، شمایل ها، انتشارات برخط و منابع دیداری شنیداری در متون واسپاری قانونی ایران ذکر نشده اند. همچنین منابع ضمیمه مناسب انتشارات الکترونیک برخط و غیربرخط، ازجمله نرم افزاری بازخوانی آن ها، نیز باید همراه این منابع واسپاری شود. این مسئله در مصوبه واسپاری انتشارات الکترونیک نادیده گرفته شده است. نتیجه گیری: وجود مصوبه های مرتبط با واسپاری برای انواع منابع در طول زمان نشان می دهد که مسئولان فرهنگی و کتابداران از اهمیت گردآوری میراث مکتوب و غیرمکتوب و واسپاری منابع آگاه بوده اند و در زمان های مختلف برای تصویب قوانین تلاش کرده اند. درحال حاضر نیز تصویب مصوبه ای برای واسپاری انتشارات برخط ضروری است. قانون واسپاری باید ضمانت اجرا داشته باشد و برای ناقضان باید جریمه درنظرگرفته شود؛ در نوزده مدرک بررسی شده چنین شرطی برای ناقضان مطرح نشده است. همچنین مشخص نبودن چگونگی دسترسی به منابعی که واسپاری می شوند و حق مؤلف آن ها در متن قوانین ازجمله کاستی های این مدارک است. هدف اصلی واسپاری حفاظت و نگه داری از میراث فرهنگی و ملی هر کشور و دسترس پذیرکردن آن برای استفاده در زمان حال و آینده است؛ بنابراین باید علاوه بر توصیف مکان نگه داری و امکانات حفاظتی و امنیتی آن در متن قانون، اطلاعات لازم درباره تهیه نسخه کپی از منابع به ویژه منابع الکترونیک برای حفاظت و یا مهاجرت منابع و رابطه آن با حق مؤلف ذکر شود.

این پژوهش با هدف شناسایی تأثیر شاخص های آلتمتریکس شبکه علمی- اجتماعی ریسرچ گیت بر شاخص های علم سنجی پایگاه های علمی استنادی اسکوپوس، وب او ساینس و گوگل اسکالر صورت گرفته است. پژوهش حاضر یک تحقیق کاربردی و از نوع پیمایشی-توصیفی بود که به روش علم سنجی و با رویکرد آلتمتریکس انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل پژوهشگران و نویسندگان ایرانی حوزه پرستاری بود که در بازه زمانی 2000-2019 و در تاریخ اجرای پژوهش (16/03/2020)، مدرک نمایه شده ای در پایگاه استنادی اسکوپوس داشته و همچنین عضو شبکه اجتماعی علمی ریسرچ گیت بوده اند. نمونه آماری پژوهش شامل 158 نویسنده پرتولید بود که توسط اسکوپوس معرفی شدند. علاوه بر آماره های توصیفی، در بخش آمار استنباطی، به کمک نرم افزار اس پی اس اس  و اکسل از آزمون همبستگی بین شاخص های مورد مطالعه استفاده گردیده است. پژوهش نشان داد که بین اغلب شاخص های ریسرچ گیت با شاخص های مورد بررسی در پایگاه اسکوپوس، وب اوساینس، و گوگل اسکالر رابطه ی معناداری وجود دارد. اما بین شاخص دنبال شوندگان با شاخص های اچ- ایندکس و استناد دریافتی در پایگاه های اسکوپوس و وب اوساینس رابطه ی معناداری وجود ندارد. بررسی ارتباط بین میزان استناد دریافتی در پایگاه های گوگل اسکالر، اسکوپوس، و وب اوساینس نشان داد رابطه معناداری بین میزان استناد دریافتی در پایگاه های اسکوپوس، وب او ساینس و گوگل اسکالر وجود دارد. به ترتیب قوی ترین رابطه همبستگی در این مورد بین شاخص استناد دریافتی در پایگاه گوگل اسکالر و اسکوپوس، وب اوساینس و اسکوپوس، و نهایتاً گوگل اسکالر و وب اوساینس است. همچنین رابطه معناداری بین شاخص اچ ایندکس در پایگاه های اسکوپوس، وب او ساینس و گوگل اسکالر وجود دارد. میران همبستگی بین شاخص اچ ایندکس اسکوپوس و گوگل اسکالر از همبستگی بین شاخص اچ ایندکس سایر پایگاه های مورد بررسی در این بخش قوی تر است.

هدف : بررسی رابطه میان رتبه اجتماعی فرستندگان و گیرندگان مکاتبات رجال درباری ایران و هند هم عصر سلطنت شاه سلیمان صفوی (1077-1105ق) با محتوا و شکل ظاهری این دسته از اسناد. روش/ رویکرد پژوهش : در این مقاله در گام نخست با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا (Content Analysis)، شواهد تاریخی موجود در کتب و سایر اسناد تاریخی و هم چنین اطلاعات یادشده در دست نویسِ شماره 5032 مجلس شورای اسلامی ذیل توصیفات مرتبط با مکاتبات دیوانی دوره شاه سلیمان صفوی استخراج شد و در گام دوم رابطه میان متن و مشخصات ظاهری این مکاتبات با رتبه اجتماعی فرستندگان و گیرندگان در قالب مطالعه تطبیقی (Comparative Study) بررسی شد. یافته ها و نتیجه گیری : شواهدی قوی بر وجود رابطه مستقیم میان محتوای متنی و غیرمتنی مکاتبات رجال درباری ایران و هند در دوره سلطنت شاه سلیمان صفوی و رتبه اجتماعی افراد دخیل در روند صدور این مکاتبات دیده می شود؛ بدین ترتیب که عناصر متنی مانند الگو و واژگان استفاده شده در متن مکاتبات و عناصر غیرمتنی مانند قطعِ نامه، نوع کاغذ، نوع خط، تزیینات و نوع بسته بندی بازنمایاننده رتبه اجتماعی افراد مرتبط با مکاتبات دیوانی اعم فرستنده و گیرنده یا مکتوبٌ الیه است و با تحلیل و بررسی آن می توان علاوه بر قضاوت درباره رتبه اجتماعی، به برخی از مشخصات این افراد ازقبیل منصب، سن و جنسیت پی برد.

هدف : هدف از این پژوهش، فهم تجربیات اعضای هیئت علمی پیشکسوت دانشگاه شیراز و طراحی و تبیین مدل مستندسازی ایده های پژوهشی میان آن هاست. روش : در این پژوهش، از رویکرد کیفی و طرح نظام مند نظریه داده بنیاد استفاده شد. به این منظور، با 25 عضو هیئت علمی پیشکسوت دانشگاه شیراز مصاحبه انجام شد. روش نمونه گیری این پژوهش، روش متوالی گلوله برفی (ارجاع زنجیره ای) است؛ پژوهشگر در یک مصاحبه ابتدایی با یک نمونه کلیدی از اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز که در رابطه با موضوع پژوهش دارای اطلاعات غنی بودند، مصاحبه را آغاز نمود؛ سپس، با توجه به ارجاع زنجیره ای، از مشارکت کننده درخواست می کرد تا عضو هیئت علمی دیگری که برای مصاحبه مناسب بودند، معرفی کند. جمع آوری و تحلیل داده ها همزمان انجام و داده ها، به روش تحلیل مقایسه ای مداوم و مطابق مدل استراوس و کوربین (1998) طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل داده ها انجام شد. در مجموع، 1050 کد باز از عبارات و جملات مشارکت کنندگان تهیه شد که پس از طی مرحله حذف تکراری ها و کدهای غیرمرتبط، 106 مفهوم، 21 زیر مقوله و 9 مقوله اصلی دسته بندی و استخراج شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مستندسازی ایده های پژوهشی با داشتن چهار مقوله ایده پژوهشی، نظم دهی ایده ها، ذخیره سازی ایده ها و مستندسازی ایده ها، پدیده کانونی این پژوهش شناخته شد. اعضای هیئت علمی سه مؤلفه ترس از فراموشی، ضرورت ماندگاری ایده، تسهیل بهره برداری از ایده (انگیزه های درونی ثبت) و مؤلفه شهره شدن (انگیزه بیرونی ثبت) را از عوامل و انگیزه های مستندسازی ایده های پژوهشی تشخیص دادند که موجب ایجاد انگیزه در اعضای هیئت علمی برای ثبت ایده های پژوهشی می شود. همچنین دو مؤلفه ثبت دستی و الکترونیکی به عنوان راهبردها و تعاملات در قوام بخشیدن ایده های پژوهشی به آن ها کمک می کند. به عقیده مشارکت کنندگان دو مقوله رعایت اخلاق علمی و تضمین امنیت ایده ها (تدابیر و ملاحظات فردی)؛ و چهار مقوله مشوق ها و حمایت های مالی، امکانات ثبت درون دانشگاهی، آموزش و بهسازی و سیستم ارزیابی عملکرد (تدابیر و ملاحظات سازمانی) از شرایط بسترساز خاص در مستندسازی ایده های پژوهشی بود. طبق دیدگاه های موجود مشارکت کنندگان در پژوهش، قوانین و الزامات ثبت ایده ها و دو زیرمقوله آن یعنی رعایت حقوق مالکیت معنوی و نهادسازی و ساختارسازی، از جمله شرایط عام (مداخله گر) ثبت ایده های پژوهشی اعضای هیئت علمی است. دو ره آورد فردی و  فرافردی از جمله نتایج و پیامدهای فرایند مستند سازی ایده ها است. نتیجه گیری: با توجه به پدیده محوری حاصل از یافته های به دست آمده، می توان گفت نیل و دستیابی به اهداف سازمانی، مستلزم وجود فرهنگ سازمانی قوی و اساسی است. دانشگاه ها به عنوان مراکز علمی به واقع نیازمند به فرهنگ غنی اند. بنابراین، از فرهنگ های مورد نیاز دانشگاه ها، فرهنگ مستند سازی ایده های پژوهشی است و آن ها باید فرهنگ مستند سازی ایده های پژوهشی را نهادینه کنند. همچنین به منظور افزایش تمایل اعضای هیئت علمی به مستندسازی ایده های پژوهشی، فراهم آوری بسترهای لازم از جمله ایجاد مرکز مجزا برای مستند سازی ایده های پژوهشی، تربیت و آموزش نیروی انسانی آگاه و خبره و نیز، در نظر گرفتن ابزارهای مناسب جهت مستند سازی ایده ها ضروری است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش روابط چندگانه بین ابعاد منزلت اجتماعی کتابداران و ابعاد ساختاری، شناختی، ارتباطی سرمایه اجتماعی در کتابخانه های عمومی خوزستان انجام شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر از منظر هدف کاربردی و از نظر روش کمی و به روش توصیفی -همبستگی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان به تعداد 390 که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 194 نفر انتخاب شد. برای گردآوری داده ها در این پژوهش از پرسشنامه منزلت اجتماعی (نجف پورمقدم و محمدی، 1400) و پرسشنامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (1998) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های توصیفی و آزمون های استنباطی با بهره گیری از نرم افزار SPSS نسخه 26 استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد بین ابعاد پنج گانه منزلت اجتماعی و ابعاد سه گانه سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، بین دیدگاه کتابداران در خصوص منزلت اجتماعی و ابعاد آن در تعامل مدرک تحصیلی و سابقه تفاوت معناداری وجود دارد. بررسی زیر مؤلفه ها نیز نشان می دهد در بعد ساختاری تفاوت معناداری وجود دارد و کتابداران با مدارک تحصیلی مختلف دیدگاه متفاوتی نسبت به بعد ساختار دارند. اصالت / ارزش: این پژوهش از این نظر که جایگاه اجتماعی و سرمایه اجتماعی کتابداران را از منظر فرهنگ بومی خوزستان مورد توجه و مطالعه قرار داده است و از این نظر که متغیرهای جمعیت شناختی را در رابطه بین منزلت اجتماعی و سرمایه اجتماعی کتابداران مورد بررسی قرار داده است دارای نوآوری است.

هدف: سواد انتقادی دانشجویان با تولید و نوسازی دانش و اعتبار ادعا های دانش به ارزیابی دقیق متون (چاپی دیجیتالی) در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات می پردازد؛ بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان در آموزش عالی بوده است. روش شناسی: طرح این پژوهش سنتزپژوهی کیفی، از نوع فراترکیب تبدیلی است. جامعه آماری پژوهش، دربرگیرنده مقاله های علمی پژوهشی کیفی و ترکیبی چاپ شده در مجلات معتبر در زمینه سواد انتقادی بین سال های 2010 تا 2020 و 1389 تا 1399 می باشد. این پژوهش با استفاده از روش شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. در گام اول و پس از انتخاب تیم فراترکیب، سؤال پژوهش برای کشف مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان در آموزش عالی تنظیم و معیار های شمول مقاله ها مشخص شدند. در گام دوم، به جستجوی نظام مند منابع در پایگاه های اطلاعاتی انگلیسی و فارسی پرداخته شد. در گام سوم ارزیابی کیفیت مقاله ها انجام و در نهایت با توجه به معیار خروج 51 مقاله اصیل انتخاب شدند. در گام چهارم با تکنیک دسته بندی یافته ها و تکنیک کمی فراچکیده نویسی، مضامین پایه استخراج شدند. اعتبار یابی یافته ها نیز با تکنیک های اعتبارپذیری و انتقال پذیری صورت گرفت. یافته ها: با اجرای گام پنجم از فرایند شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو یعنی ترکیب و ارائه یافته ها، 37 مضمون پایه استخراج شده، در 13 مضمون سازمان دهنده سطح اول و 4 مضمون سازمان دهنده سطح دوم (دانشی، مهارتی، نگرشی و اجتماعی) به عنوان مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان، دسته بندی شدند. در نهایت تمامی مضامین مذکور در قالب مضمون فراگیر سواد انتقادی دانشجویان ارائه شدند. در گام ششم اعتبار یابی یافته ها انجام شد. نتیجه گیری: پس از انجام مراحل پژوهش فراترکیب، مؤلفه های 4گانه تشریح و در انتها چارچوب سواد انتقادی به عنوان یک شایستگی اجتماعی دانشجویان معرفی شد که می تواند سرلوحه سیاست گذاران برنامه درسی در سطح دانشگاه در حین طراحی برنامه های درسی قرار گیرد.

رشد و پیشرفت دانشجویان، به عنوان سرمایه های آینده این کشور، همواره مورد اهمیت و توجه نظام آموزش و پرورش بوده است. چه بسیار دانشجویانی هستند که خلاقیت و استعدادشان شکوفا شده است و در عوض، ما سالیانه با تعداد کثیری از دانشجو مواجه هستیم که استعدادهایشان تلف شده و از موفقیت دور شده اند. امروزه، با افزایش دانشجویان در مقاطع مختلف دانشگاهی و تنوع رشته های تحصیلی، لزوم هدایت صحیح دانشجویان بیش تر از قبل احساس می شود. بدین منظور داده کاوی آموزشی در سال های اخیر موردتوجه ویژه مسئولان نظام آموزش و پرورش قرارگرفته است. تاکنون روش ها و تکنیک های دسته بندی متنوعی در حوزه داده کاوی و یادگیری ماشین به منظور دسته بندی و پیش بینی عملکرد دانشجویان به کار گرفته شده اند. اما این دسته بندهای تکی برای پیش بینی عملکرد در فرآیند آموزش محدودیت هایی از قبیل پیچیدگی و عدم ثبات دارند. برای مقابله با این مشکل دسته بندهای جمعی به عنوان روش های نوین و کارآمد مطرح می شوند. سیستم های دسته بند جمعی نتایج چندین دسته بند تکی را ترکیب می کنند و مدلی با عملکرد بهتر ارائه می دهند. در این پژوهش یک دسته بند جمعی جدید با استفاده از شبکه های عصبی چندلایه و خوشه بندی SOM به منظور تخمین و دسته بندی معدل دانشجویان دوره کارشناسی ارائه شده است. همچنین از روش ترکیبی میانگین گیری و رأی اکثریت برای ترکیب نتایج دسته بندهای تکی استفاده شده است. نتایج ارزیابی بر روی داده های واقعی دانشگاه نشان می دهد که مدل پیشنهادی ارائه شده در این پژوهش دقت و کارایی بیشتری نسبت به روش های دسته بندی منفرد مشهور و پرکاربرد دارد. همچنین مدل پیشنهادی در مقایسه با روش های جمعی معروف، عملکرد بهتری در دسته بندی معدل دانشجویان داشته است.

هدف : بررسی تطبیقی تعدد کانون های استنساخ آثار فقهی در دوره صفوی اول؛ بررسی فراوانی تعداد مدارس و میزان استنساخ آثار فقهی در مدارس دوره صفوی اول. مسئله اصلی این پژوهش، تعیین مراکز و مدارس استنساخ منابع فقهی و بررسی فراوانی آثار فقهی کتابت شده در مدارس شیعی در دوره صفوی اول است. قلمرو پژوهش (از نظر موضوعی، زمانی و مکانی) : با توجه به کثرت آثار فقهی کتابت شده در دوره صفویه و گستردگی موضوع، دامنه موضوعی این پژوهش، آثار فقهی کتابت شده در مدارس شیعی در دوره اول صفویه، از ابتدای حکومت صفویه تا عصر شاه عباس اول (از 907 تا 1038ق) و در محدوده جغرافیایی شهرهای مهم ایران است. یافته های پژوهش: الف) از میان 392 کتاب و رساله فقهی تألیف و کتابت شده در دوره صفوی اول، فقط در 86 نسخه از آثار فقهی مورد پژوهش، کانون استنساخ ذکر شده که بیشترین فراوانی استنساخ مربوط به مدرسه است که با 65 استنساخ در 47 مدرسه، فاصله معنی داری با بقیه کانون ها دارد که آن ها جمعاً دارای 20 استنساخ هستند. ب) در میان شهرهای ایران دوره صفوی اول، شهرهای مشهد و شیراز هرکدام با 9 مدرسه و اصفهان با 6 مدرسه دارای بیشترین مدارس شیعی با بیشترین فراوانی کتابت آثار فقهی بوده، سپس شهرهای کاشان با 4 مدرسه و تهران با 3 مدرسه و شهر حله عراق با 2 مدرسه و بقیه شهرها هر کدام با 1 مدرسه در رتبه های بعدی به لحاظ فراوانی استنساخ آثار فقهی در مدارس شیعی قرار دارند.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی اضطراب منزلت و شناسایی مؤلفه های آن در بین کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش، کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که شامل 65 گویه ذیل سه مؤلفه فردی، سازمانی و اجتماعی-فرهنگی است. برای توصیف و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون فریدمن، آزمون t مستقل، آزمون F و آزمون همبستگی پیرسون به کمک نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که میزان اضطراب منزلت در مؤلفه فردی بیشتر از مؤلفه سازمانی و مؤلفه اجتماعی-فرهنگی است. میانگین رتبه اضطراب منزلت در مؤلفه فردی زیاد و در مؤلفه سازمانی و مؤلفه اجتماعی-فرهنگی متوسط است. همچنین میزان اضطراب منزلت به لحاظ جنس، سن و سابقه شغلی کتابداران، تفاوت معناداری ندارد و اضطراب منزلت در بین همه کتابداران دانشگاه های دولتی شهر تهران تجربه می شود. نتیجه گیری: از آنجا که کتابداران کتابخانه های دانشگاهی بخشی از نظام رسمی آموزش و پژوهش دانشگاهی هستند و با طیف متنوعی از دانشجویان در رشته های مختلف سروکار دارند، مطلوب است که از اضطراب منزلت در حرفه شان کاسته شود و احساس ارزشمند بودن در آنها به وجود آید. آموزش کتابداران برای مدیریت اضطراب، تأمین هرچه بهتر مالی و رفاهی کتابداران و معرفی ارزش های حرفه کتابداری ازطریق رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی، می تواند به لحاظ فردی، سازمانی و اجتماعی-فرهنگی به افزایش اعتماد به نفس و کاهش اضطراب منزلت کتابداران کمک کند.

بیماری کووید-19 به عنوان یک بیماری ناتوان کننده، به عنوان ششمین بحران سلامت عمومی اعلام شده است. این بیماری علاوه بر پتانسیل کشنده بودن و عوارض جسمانی، پیامدهای روانی متعددی نیز دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای روانشناختی ناشی از اپیدمی کروناویروس در بین دانشجویان بود. این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل 801  نفر از دانشجویان سراسر کشور در سال 1399 بود که به صورت آنلاین به پرسشنامه استرس، اضطراب و افسردگی (DASS-21)، پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر، پرسشنامه اضطراب ناشی از کروناویروس و اطلاعات جمعیت شناختی پاسخ دادند. از آزمون مجذور خی، آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین اضطراب کرونا ویروس آزمودنی ها برابر با 77/13، میانگین اضطراب برابر با 83/6، میانگین تنیدگی برابر با 68/6، میانگین اضطراب فراگیر برابر با 85/4 و میانگین افسردگی برابر با 54/5 بود. نتایج همچنین نشان داد که اضطراب عمومی و اضطراب فراگیر قادر به پیش بینی اضطراب کرونا ویروس در بین شرکت کنندگان پژوهش بودند. نتایج آزمون t و آنووا نیز بیانگر آن بود افرادی که سابقه بیماری کرونا داشتند، در مقایسه با افرادی که این بیماری را نداشتند، اضطراب کرونا بیشتری داشتند؛ همچنین در افرادی که یکی از اعضای خانواده آن ها بیماری کرونا داشته، اضطراب کرونا ویروس بیشتری مشاهده شد؛ افزون بر این، افرادی که با دوستان زندگی می کردند، اضطراب کرونا ویروس بیشتری داشتند (001/0p < ). یافته های پژوهش نشان می دهد که بیماری کویید-19 مشکلات روانشناختی زیادی برای افراد بوجود آورده است که این مشکلات در افرادی که خود یا یک نفر از نزدیکانش مبتلا به کرونا ویروس شده است و با دوستان زندگی می کنند، بیشتر است.

در چند ماه و خصوصاً چند هفته اخیر همه گیری بیماری کووید-۱۹ (کرونا)، به یک بحران بین المللی تبدیل شده است. صرف نظر از تمام پیامد های ناشی از آن، یکی از محسوس ترین نتایج آن تحت تأثیر قرار دادن نظام های آموزشی رسمی و به تعطیلی کشیدن مدارس در 188 کشور جهان می باشد. لذا در این برهه از زمان می بایست آموزش عمومی در کشورها به جای مدارس در خانه ها به اجرا درآید. یکی از راه های موثر برای حل این مساله، ایجاد زمینه های یادگیری سیار(از راه دور) می باشد. بنابراین، بررسی تأثیر مؤلفه های سواد رسانه ای معلمان بر بهبود فرایند یادگیری سیار در دوران شیوع کرونا در کشور مساله این پژوهش تعیین شد. پژوهش حاضر براساس هدف و سبک گردآوری داده توصیفی، به لحاظ نوع کاربردی و به لحاظ روش کمّی است (به منظور پاسخ به پرسش اول روش پژوهش سندکاوی و برای پاسخ به پرسش دوم، از روش توصیفی -  پیمایشی استفاده شده است). ابزار اندازه گیری در مرحله دوم پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن طبق نظر متخصصان تأیید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 864/0 مورد تأیید قرار گرفته است. در این پژوهش، جامعه آماری را کلیه مدیران و معلمان شاغل در مدارس شهر تهران در سال 1399-1398 تشکیل داده و نمونه آماری در بخش کمّی به روش در دسترس به حجم 102 نفر انتخاب شد. به منظور پاسخ به پرسش های پژوهش حاضر از روش های آماری توصیفی و استنباطی چون آزمون خی – دو استفاده شده است. نتایج پژوهش چنین نشان داد که از دیدگاه مدیران و معلمان مدارس، سه مولفه اصلی سواد رسانه ای به ترتیب: مؤلفه اصلی دسترسی و استفاده از فضای مجازی با 5 مولفه فرعی، مؤلفه اصلی نگاه انتقادی به رسانه های مجازی با 5 مولفه فرعی و مؤلفه اصلی تولید رسانه ای مجازی با با 5 مولفه فرعی، به عنوان تاثیرگذارترین مؤلفه های سواد رسانه ای بر بهبود فرایند یادگیری سیار در دوران شیوع کرونا در کشور شناسایی و اولویت بندی شدند.

این پژوهش به سنجش بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات بر اساس چارچوب COBIT 5 در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران پرداخته است. روش پژوهش بر مبنای مدل ارزیابی بلوغ COBIT 5 انجام گرفته که به اندازه گیری قابلیت فرایندهای فناوری اطلاعات با استفاده از استاندارد ISO/IEC 15504 می پردازد. بر اساس این استاندارد قابلیت هر فرایند در مقیاس رتبه بندی ۰ تا ۵ بررسی می شود تا سطح بلوغ آن تعیین شود. داده ها با استفاده از سیاهه ارزیابی COBIT 5 در ۵ حوزه فرایندی برای ۳۷ فرایند فناوری اطلاعات به کمک واحدهای مسئول هر حوزه (بر مبنای چارت واگذاری مسئولیت COBIT 5) تکمیل شده و پس از تحلیل شاخص های عمومی و تخصصی هر فرایند نمره بلوغ فرایندها، میانگین بلوغ و شکاف بلوغ هر حوزه مشخص گردید. نتایج بدست آمده نشان دادند که سطح بلوغ بدست آمده در پنج حوزه فرایندی یعنی (فرایندهای مربوط به نظام راهبری فناوری اطلاعات، همسوسازی، طرح ریزی و سازماندهی، ساخت، اکتساب و اجرا، تحویل، خدمات و پشتیبانی و نظارت، سنجش و ارزیابی) در راستای راهبردهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیستند و میانگین کلی سطح بلوغ ۳۷ فرایند ارزیابی شده ۰/۸۱ از ۵ است و این سازمان دارای شکاف بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات ۴/۱۹ تا سطح مطلوب است.

هدف: با توجه به رشد جمعیت سالمندی در سال های آینده و مشکلات پیش روی آن ها در جامعه، لازم است نیازها و انتظارات سالمندان شناسایی شود. پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی نیازها، انتظارات و خواسته های سالمندان از کتابخانه های عمومی انجام شد. روش پژوهش : پژوهش حاضر به صورت پیمایشی انجام شده است و به بررسی نیازها و انتظارات سالمندان از کتابخانه های عمومی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، پرداخته است. نمونه آماری شامل 303 سالمند از سراسر کشور بود که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. یافته ها: یافته های پیمایش نشان داد که می توان نیازها و انتظارت سالمندان از کتابخانه های عمومی ایران را در سه مقوله کلی «منابع اطلاعاتی مورد نیاز»، «خدمات و برنامه های مورد انتظار»، و «تجهیزات و تسهیلات مورد نیاز» دسته بندی کرد. یافته های حاصل از تحلیل آزمون فریدمن به منظور رتبه بندی عوامل نشان داد که بین میانگین مقوله های فوق از نظر سالمندان تفاوت معنی داری وجود دارد. بر همین اساس در مقوله «منابع اطلاعاتی مورد نیاز» از نظر سالمندان «منابع مربوط به سلامتی، پزشکی و بهداشت»، «منابع مربوط به تغذیه و رژیم غذایی» و «منابع مربوط به داستان های تاریخی و رمان»، در مقوله خدمات، «رعایت شأن و احترام به سالمندان توسط کتابداران»، در مقوله تجهیزات و تسهیلات مورد نیاز، «وجود آسانسور»، «نور»، «روشنایی مناسب» و «وجود صندلی های مناسب و مبلمان برای استفاده در کتابخانه» از نظر اهمیت، در رتبه های اول قرار داشتند. علاوه بر این، نتایج نشان داد که بین خدمات و برنامه ها و نیازهای اطلاعاتی سالمندان بر اساس سن و جنسیت سالمندان تفاوت معنی داری وجود داشت اما تفاوت معنی داری بین دو متغیر جنسیت و سن سالمندان و مقوله تسهیلات و تجهیزات یافت نشد. نتیجه گیری: با توجه به تنوع و گستردگی نیازهای سالمندان و طیف وسیع خدمات قابل ارائه به سالمندان توسط کتابخانه های عمومی، لازم است تا نهاد کتابخانه های عمومی با مشارکت سایر سازمان ها برنامه های مشترکی را به منظور ارتقای کیفیت خدمات به طور مداوم و پایدار مد نظر قرار دهند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش سنجش اثربخشی آموزش سواد سلامت بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری مبتنی بر شبکه های اجتماعی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر ماهیت یک پژوهش نیمه آزمایشی بوده و به صورت پیش آزمون پس آزمون انجام شد. جامعه پژوهش، از میان بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری در کل کشور پس از سنجش کیفیت زندگی ایشان با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، 80 نفر از میان بازنشستگانی که امتیاز کیفیت زندگی ضعیفی داشتند در دو گروه آزمون و کنترل انتخاب شدند. گروه آزمون به مدت 3 ماه و در 24 جلسه تحت برنامه آموزشی سواد سلامت مبتنی بر شبکه های اجتماعی واتس اپ و تلگرام، طراحی شده بر اساس الگوی طراحی منظم آموزشی جیمز براون قرار گرفتند. پس از آن مجدداً کیفیت زندگی هر دو گروه بررسی و مقایسه شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 23  و از آمارهای توصیفی و استنباطی و از آزمون های کولموگروف اسمیرنف، آزمون t، همچنین آزمون کوواریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش سواد سلامت مبتنی بر شبکه های اجتماعی باعث تغییر در گروه آزمون شده است و این بدان معناست که برنامه آموزشی سواد سلامت مبتنی بر شبکه اجتماعی بر کیفیت زندگی بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری تأثیر داشته است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش و اثربخشی دوره آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی برای بازنشستگان، مدیران و برنامه ریزان حوزه سلامت کشور می توانند با برنامه ریزی های بلندمدت با بهره گیری از شبکه های اجتماعی، شبکه گسترده و یکپارچه ای در کل کشور برای ارتقای سطح سواد سلامت بازنشستگان ایجاد نمایند.