فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۲۱ تا ۴۴۰ مورد از کل ۷۱۱ مورد.
۴۲۱.

بررسی مهدویت در دولت برغَواطه بر اساس نظریه تحلیل گفتمان لکلوئو و موف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحول سیاسی برغواطه گفتمان مهدویت مغرب اقصی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات مکاتب، رویکردها و روش ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۱۱۴۷ تعداد دانلود : ۸۲۰
برغواطه از بربرهای صُفریّه مذهبی بودند که در نیمه اول سده دوم هجری در مغرب اقصی با تکیه بر ساده اندیشی و نارضایتی قبایل از شرایط سیاسی، با تبلیغ آیینی التقاطی و ادعای مهدویت، حکومتی تشکیل دادند که تا میانه سده پنجم هجری تداوم یافت. استراتژی های گفتمانی دولت برغواطه متکی بر اندیشه مهدویت برای مدتی در سیادت آنها تاثیر گذاشت، اما با غلبه گفتمانهای شیعه و اهل سنت که با عنوان جهاد به مقابله با آنان برخاسته بودند، تضعیف و سرانجام توسط دولت مرابطان استیلای خود را از دست دادند. این مقاله در پی تبیین چرایی و چگونگی تاثیر گفتمان مهدویت در مشروعیت و هژمونی آنان با استفاده از واکاوی نظری تحلیل گفتمان ارنستولکلوئو و شنتال موف است.
۴۲۳.

سیر تحول سیره نویسی با تأکید برمکتب مدینه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مکتب مدینه سیره نویسی سیره نویسان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات کلیات و فلسفه‌ تاریخ
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۱۴۶ تعداد دانلود : ۶۷۷
سیره نویسی به وسیلة اهل حدیث و با اصول خاص مکتب مدینه جهت به کارگیری سنت پیامبر(ص) به عنوان اسوة مسلمانان، شکل گرفت. در این مقاله ضمن اشاره به علل منع نگارش حدیث پس از رحلت پیامبر(ص)، چگونگی آغاز سیره نویسی و شرح مختصری از پیشتازان این عرصه در مکتب مدینه با تقسیم بندی جدید ، به روش توصیفی- تحلیلی ارائه شده است.
۴۲۴.

محمد بن ابی بکر

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام
تعداد بازدید : ۱۱۴۴ تعداد دانلود : ۵۶۳
الگوهای ایمان، جهاد و شهادت، «راه خدا» را به مردم نشان می دهند و سرمشق یک زندگی برتر و حیات طیبه اند. ازاین رو، شناخت اسوه های کمال ضروری است و زندگی-نامه آنان، خط سیر حیات جامعه را در مسیر تعالی قرار می دهد. «محمد بن ابی بکر»، از یاران فداکار حضرت علی(ع) و از شهیدان راه ولایت و حقیقت، یکی از این الگوهاست که با زندگی او آشنا می شویم
۴۲۵.

آسیب شناسی کیفیت به کارگیری تاریخ در تفاسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر علم تاریخ تاریخ روایی مطالعات قرآنی ظرفیت تاریخ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات کلیات و فلسفه‌ تاریخ
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۱۱۴۴ تعداد دانلود : ۵۷۶
چکیده بخش وسیعی از گزاره های موجود در تفاسیر، مرتبط با حوزه تاریخ است. اما ناظر به اینکه مفسران قرآن، خود را مورخ نمی پندارند، معمولاً در نقل وقایع تاریخی سبکی واحد را اتخاذ می کنند. این سبک که از سنت علمی تفسیر نگاری پیشینیان الگوگیری شده است، موجب گشته که نمود مسائل تاریخی در تفاسیر حتی در دوران حاضر به شکل تکرار پیوسته و یکنواخت روایات تاریخی باشد. زمانی که این نگرش سنتی به تاریخ با رویکردهای امروزین علم تاریخ مقایسه می گردد به سادگی عقب ماندن تفسیر در این حوزه خاص که توأم با برخی از آسیب هاست نتیجه گرفته می شود. در این مقاله با نگاهی انتقادی به نگرش تاریخی مفسران، به دنبال بیان آسیب های موجود در این نگاه و همچنین ایجاد حس نیاز به شکل گیری تحولاتی اساسی در نحوه به کارگیری تاریخ در تفاسیر قرآن هستیم.
۴۲۷.

دست یابی به تاریخ یقینی؛ بررسی مقایسه ای روش شناسی تاریخی سه متکلم تاریخی گرا (شیخ مفید، قاضی عبدالجبار معتزلی، ابن حزم اندلسی)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قاضی عبدالجبار تواتر ابن حزم شیخ مفید روش شناسی تاریخی تاریخ یقینی یقینیات و ظنیات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات مکاتب، رویکردها و روش ها
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۱۴۲ تعداد دانلود : ۷۷۵
متکلمان مسلمان کوشیده اند باورهای مذهبی خود را بر یقینیات استوار سازند. از سوی دیگر ظنی بودن بیشتر گزاره های تاریخی ما را به این پرسش روبرو می سازد که آیا متکلمان نمی توانسته اند هیچ یک از رویدادهای تاریخی را مبنای باورهای خود قرار دهند؟ در حالی که تأثیر پاره ای رویدادهای تاریخی بر شکل گیری یک باور مذهبی بر کسی پوشیده نیست. این مقاله می کوشد با یک رویکرد مقایسه ای روش سه تن از متلکمان جهان اسلامی یعنی شیخ مفید (م413 ق) قاضی عبدالجبار (م415 ق) و ابن حزم اندلسی (م456 ق) را برای دست یافنن به آن دسته از گزاره های یقینی تاریخی که بخشی از باورهای فکری آنها را تشکیل می دهد مورد بررسی قرار دهد. چنین به نظر می رسد که آنان از جهت روش شناسی تاریخی برای دست یابی به تاریخ یقینی به هم نزدیک شده اند اما بر خلاف انتظار، اشکالاتی متوجه هر یک است که راه حل آنان را ناکارآمد می گذارد و این موضوع هم چنان برای گفت وگوی بیشتر و عمیق تر پیش روی تاریخ پژوهان است.
۴۳۶.

بررسى قواعد و روش معرفت تاریخى در قرآن با تکیه بر تاریخ پیامبراکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله در قرآن

نویسنده:

کلید واژه ها: تاریخ در قرآن تاریخ پیامبر اسلام غزوه بدر خداوند و تاریخ امدادهاى الهى و روش مطالعه تاریخ قوانین تاریخی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات کلیات و فلسفه‌ تاریخ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره‌ حضرت محمد(ص)
تعداد بازدید : ۱۱۲۵
هدف این مقاله، بیان تاریخ پیامبراسلام صلى‏الله‏علیه‏و‏آله نیست، هدف بیان قواعد روش معرفت تاریخى در قرآن کریم است. از این رو ابتدا چهار قاعده زیر بیان شده است: 1ـ از نظر قرآن کریم همه حوادث گذشته بشر، حادثه تاریخى نیست (نظر شهید صدر)؛ 2ـ معیار تشخیص حادثه تاریخى، حاکمیت سنت‏هاى تاریخى بر آن حادثه است (استدلال شهید صدر)؛ 3ـ برخلاف نظریه فیلسوفان جدید تاریخ غرب (هیوم، پروفسور کار و دیگران) که عقیده به نقش خدا در تاریخ نداشته و همه تاریخ را ملک بشر مى‏دانند (نظریه تفویض در تاریخ) از نظر قرآن کریم خداوند براى هدایت بشر و پیروزى پیامبران الهى در مرحله ابلاغ رسالت، حوادث تاریخى خاصى به‏وجود مى‏آورد (مانند گلستان شدن آتش بر ابراهیم و غرق شدن فرعون در دریا و نجات حضرت موسى و بنى‏اسرائیل)؛ 4ـ عدم تضاد قوانین تاریخى، مشروط به اراده و اختیار انسان‏ها در تاریخ. غزوه بدر در تاریخ پیامبراسلام صلى‏الله‏علیه‏و‏آله به عنوان نمونه‏اى براى تطبیق این قواعد ذکر شده و هدف، بیان تاریخ غزوه بدر نیست. ضمنا در جریان بررسى غزوه بدر در قرآن، دیدگاه مورخان اسلامى درباره این حادثه مطرح و تضاد آن دیدگاه با نظریه قرآن بیان شده است.
۴۳۷.

بررسی و تحلیل آرامگاه های منسوب به اخلاف امام کاظم (ع) در رودبارقصران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آرامگاه ها نسب شناسی اخلاف امام کاظم (ع) رودبارقصران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۱۲۴ تعداد دانلود : ۸۷۲
شمال ری به دلیل کوهستانی و صعب العبور بودن، در آشوب ها پناهگاه ساکنان مناطق رودبارقصران خارج و مخالفان سیاسی خلافت اموی و عباسی قلمداد می شد. اخلاف پیامبر، نوادگان امامان شیعه و علویان، بزرگ ترین گروه مهاجران معارض خلافت به این منطقه بودند. در این ناحیه بیش از سی امامزاده وجود دارد که نیمی از آن ها در رودبارقصران واقع شده اند. در پژوهش حاضر، یازده نمونه از آرامگاه های منسوب به اخلاف امام موسی کاظم (ع) در منطقه ی رودبارقصران را بررسی می کنیم. داده های پژوهش را با روش مطالعات اسنادی و بررسی های میدانی گردآوری کرده ایم. نتایج نشان می دهد که کتب نسب شناسی از یک سو منابع انتساب این امامزادگان به امام موسی کاظم (ع) به شمار می روند و از سوی دیگر سرشار از تناقض هستند. اشتباه در خوانش کلمات و نام جای ها موجب انتساب نادرست برخی امامزاده ها به برخی مناطق شده است. تشابه اسمی امامزادگان نسب شناسی آن ها را با مشکل مواجه کرده و وجود نام های ایرانی نشان دهنده ی تغییرات اساسی در این منابع است.
۴۳۸.

نقد و بررسی مباحث تاریخی نامه 36 در ترجمه ها و شرح های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: غارات ضحاک بن قیس فهری نامه 36 بسر بن ارطاه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات رابطه تاریخ با علوم دیگر
تعداد بازدید : ۱۱۲۴ تعداد دانلود : ۵۰۵
غارتگری های سرداران معاویه در قلمرو حکومتی حضرت علی (ع) با تهاجم ضحاک بن قیس آغاز شد و با کشتارهای بسر بن ارطاه پایان یافت. شواهد و قرائن و تحلیل مباحث نامه 36 نهج البلاغه حاکی از آن است که این نامه نمی تواند مربوط به ماجرای غارت بسر بن ارطاه در یمن در سال 40 هجری باشد. با تجزیه و تحلیل سخنان امیر مؤمنان (ع) در این نامه و مراجعه به منابع متقدم می توان دریافت که این نامه در جواب نامه عقیل و درباره غارتگری ضحاک بن قیس فهری به قلمرو حکومتی امام در سال 38 هجری نوشته شده است.
۴۳۹.

بررسی خوانش رهبری جامعه شیعی در عصر دعوت عباسی

کلید واژه ها: رهبری اهل بیت خراسان بنی عباس بنی هاشم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۱۱۲۲ تعداد دانلود : ۶۱۱
موروثی شدن حکومت توسط امویان و شهادت امام حسین(ع) عاملی برای افزایش فعالیت سیاسی قبیله بنی هاشم گشت؛ تا جایی که رهبران بنی هاشم، نماینده ی جبهه مخالف حکومت اموی به شمار می آمدند. در این میان خاندان عباسی که یکی از دو شاخه اصلی بنی هاشم به شمار می آمدند با استفاده از جایگاه اهل بیت(ع) و زمینه سازی قبلی علویان، بزرگترین قیام تاریخی علیه امویان را سازمان دادند و با توجه به آنکه بخش اصلی دعوت بنی عباس در منطقه ی خراسان و به طریق پنهانی و سازمانی انجام پذیرفت؛ این مقاله به بررسی سیر دعوت و چگونگی معرفی رهبر در جنبش عباسی، از طریق واکاوی گزارش-های تاریخی پیرامون دعوت عباسی پرداخته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان