فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷۴۱ تا ۷۶۰ مورد از کل ۳٬۰۶۸ مورد.
۷۴۱.

نقد و بررسی آرمان شهر افلاطون در پرتو مدینه فاضله مهدوی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: آرمان شهر جامعه مهدوی مثل خدا محوری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی یونانِ باستان و روم سقراط تا ارسطو افلاطون (428-348 ق.م)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : ۵۲۴۷ تعداد دانلود : ۱۲۲۰
آرمان شهر زمینی که در آن از دغدغه های زندگی طبیعی اثری نباشد، آرزوی دیرین بشر است که اندیشه بزرگترین فلاسفه دنیا را به خود مشغول ساخته است. بزرگانی چون سقراط و افلاطون به این بحث پرداخته و ارسطو به این تفکرات نظم منطقی داده است. در اسلام هم اندیشه ورانی چون فارابی و ملاصدرا در صدد تبیین آن برآمده اند. این مجال از میان تمامی آرمان شهرها در پی مقایسه ای گویا از آرمان شهر یونان باستان و مدینه فاضله مهدوی است و تفاوت آن دو را در نگاه دنیوی صرف یا دنیوی- اخروی دانستن مدینه بیان داشته است. در مدینه مهدوی همه چیز به سمت کمال مطلق در حرکت بوده و خساست و اسراف جائی ندارد؛ تمامی مردم هم مسئولیت پذیر هستند. در این مقاله با ارائه تبیین مدینه فاضله یونانی شباهت های آرمان شهر افلاطون با مدینه فاضله مهدوی را بیان نموده ایم و پس از بیان نواقص آن، مدینه مهدوی را آرمان شهری زمینی تعریف کرده ایم که در عین رفع دغدغه های دنیوی انسان راه به افق بلندی دارد که با نگاه دنیوی صرف قابل تبیین نیست.
۷۴۲.

نقش مهدویت در معناداری زندگی شیعیان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مهدویت معناداری انتظار زندگی شیعیان نهضت های شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳۴ تعداد دانلود : ۹۹۲
از جمله مسائل مهم کلام امروزی، بحث معناداری زندگی است. ایده مهدویت نیز با عناوین گوناگون، یکی از ایده های مشترک ادیان توحیدی، حتی برخی ادیان و مکاتب غیرالهی به شمار می رود. این نوشتار در پی اثبات رابطه مهدویت و معناداری زندگی شیعیان معتقد به حیات غایبانه آن حضرت است. بدین منظور ابتدا معنا و ارکان مهدویت و معنای معناداری زندگی بررسی می شود، آن گاه به روش استقرایی و با تکیه بر تواتر اخبار وارده، به اثبات مسئله می پردازیم.
۷۴۳.

بررسی وضعیت فرهنگ مهدویت بین دانش آموزان دوره متوسطه شهر قم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مهدویت مقطع متوسطه فرهنگ مهدویت فلسفه غیبت انتظار ظهور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۴ تعداد دانلود : ۷۶۵
هدف این پژوهش بررسی وضعیت فرهنگ مهدویت بین دانش آموزان دوره متوسطه شهر قم است. نوع پژوهش، توصیفی پیمایشی است و جامعه آماری این پژوهش، همه دانش آموزان دوره متوسطه شهر قم را دربر می گیرد که 30404نفر هستند و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی 602 نفر انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسش نامه محقق ساخته فرهنگ مهدویت شامل چهل سؤال بسته پاسخ برحسب طیف پنج درجه ای لیکرت بود. روایی پرسش نامه به صورت محتوایی توسط اساتید و متخصصان تأیید شد. پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ 83/0 برآورد گردید. تحلیل داده ها در سطح استنباطی (آزمون t و تحلیل واریانس) با استفاده از نرم افزار آماری spss انجام شد. نتایج نشان داد که درباره شناخت امام زمان بیشتر دانش آموزان به پرسش ها پاسخ های درست داده اند. درباره ایمان و باور قلبی به مهدی، انتظار ظهور، فلسفه غیبت و فلسفه ظهور، میانگین به دست آمده بالاتر از حد متوسط است.
۷۴۴.

معاد، نبوت و امامت در رسالهٔ اعتقادات شیخ صدوق و شیخ مفید(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: امامت نبوت معاد شیخ مفید شیخ صدوق رساله الاعتقادات تصحیح الاعتقاد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی
تعداد بازدید : ۱۸۶۱ تعداد دانلود : ۷۷۵
شیخ صدوق و شیخ مفید، دو متکلم متقدم امامیه، با بررسی موضوعات مختلف در حیطه اصول دین، و با رویکرد اعتقادی شیعه، مجموعه ای از دریافت ها و نگرش هایشان را در اختیار آیندگان گذاشته اند. بازخوانی مداوم و مکرر اندیشه های پیشینیان، خصوصا در مواردی که قدمت، اهمیت ویژه و اعتباردهنده دارد، آرای خالص و دست نخورده تری را در اختیار محققان قرار می دهد. ازاین رو حائز اهمیت فراوان است. در این مقاله به مقایسه و تحلیل دیدگاه های صدوق و مفید در سه اصل معاد، نبوت و امامت می پردازیم. در بحث معاد، هم رأیی غالب شده است، برخلاف مباحث نبوت و امامت، که اختلاف نظرهای چشم گیری در آن دیده می شود. مقاله با محوریت رسالهٔ الاعتقادات صدوق و تصحیح الاعتقاد مفید، ضمن بررسی دیگر آثار آنان، رأی این دو را در اصول مذکور مقایسه و ارزیابی می کند.
۷۴۵.

تبیین معنایی اصطلاح علمای ابرار با تأکید بر جریانات فکری اصحاب ائمه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام پیامبر جریان شناسی علمای ابرار اتقیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۴۴
«علمای ابرار» اصطلاحی است که برخی از اصحاب ائمه در توصیف جایگاه ایشان به کار بردند. برخی با تکیه بر این اصطلاح نتیجه گرفته اند که این اصحاب به مقاماتی مانند عصمت، علم خطاناپذیر و ... برای ائمه معتقد نبوده اند. درپی بررسی جریان های فکری اصحاب ائمه در مسئله علم امام و تلاش در راستای مفهوم شناسی واژه های مرتبط، به این نتیجه میرسیم که «عالِم» را برخی از اصحاب در تقابل با گروهی دیگر به کار برده اند تا چگونگی ارتباط میان امام و فرشتگان را با ارتباط میان پیامبران با فرشتگان متفاوت معرفی کند. در نگاه این گروه، ائمه نیز که گاهی از آنها با عبارت علما یاد میشود، مانند انبیا با فرشتگان مرتبط هستند؛ اما سنخ این رابطه از نوع تحدیث و الهام است. امام فرشته را چه در خواب و چه در بیداری نمیبیند؛ ولی فرشته گاه با او سخن میگوید. ابرار اتقیا نیز که در روایات امامیه در مورد ائمه به کار رفته، ناظر به مقامی معادل عصمت است.
۷۴۸.

مهدویت در اندیشه صادق آل محمد (ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهدویت انتظار امام صادق علیه السلام علایم ظهور حکومت مهدوی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر روایات و عترت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : ۱۸۲۱ تعداد دانلود : ۶۵۴
اعتقاد به ظهور منجی که در هندسه معرفتی مسلمانان از آن به «مهدی» یاد می شود از باورهای مشترک میان ادیان آسمانی است. پیشوایان حقیقی دین مبین اسلام از زمان صدر اسلام به تبیین مسئله مهدویت پرداخته و بدین ترتیب، کمک شایانی به شیعیان در دوران غیبت امام عصر علیه السلام کرده اند. این نوشتار بر آن است تا مسئله مهدویت را با روش نقلی و تا تمرکز بر سخنان امام صادق علیه السلام واکاوی کرده، در اختیار شیعیان و رهروان مکتب تشیع قرار دهد. بر اساس مهم ترین یافته های این تحقیق، دوران امام صادق علیه السلام به دلیل ویژگی های خاص تاریخی مجال بیشتری برای تبیین این مسئله فراهم نموده است، تا آنجا که جزئی ترین مسائل مربوط به مهدویت در این دوران بیان شده، وظایف منتظران در عصر غیبت، حوادث آخرالزمان، اتفاقات قیام تا استقرار حکومت و... نیز از تبیین آن حضرت دور نمانده است.
۷۴۹.

بازخوانی براهین عقلی متکلمان امامیه بر عصمت امام تا پایان قرن پنجم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امامت عصمت برهان عقلی قلمرو عصمت متکلمان امامیه پنج قرن نخست هجری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی امامت چیست، امام کیست
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام فرق و مذاهب تشیع امامیه
تعداد بازدید : ۱۶۴۰ تعداد دانلود : ۱۲۶۰
از آنجاکه بیشتر براهین امروزی بر عصمت امام، صورت تکاملیافته ای از براهین مطرح شده در قرون نخستین است، با هدف آشنایی با پیشینه این براهین به معرفی و بررسی آنها پرداخته میشود. اگرچه میتوان آغاز تسمک به براهین عقلی را در سخنان خود امامان شیعی و برخی صحابة ایشان جستجو کرد، ابتکارات دیگر متکلمان پس از عصر حضور ائمه^ در تکامل بخشیدن به آنها و نیز ارائه براهین دیگری دراین باره غیر قابل چشم پوشی است. نگارنده درمجموع و در آن حوزه زمانی، سیزده برهان عقلی بر عصمت امام× شناسایی کرده که از نظر اثبات میزان قلمرو عصمت متنوع هستند و این امر نشان از دقت فراوان متکلمان امامیه دارد.
۷۵۱.

نگرشی منطقی به برهان حفظ و نقل شرع(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یقین برهان امام اعتباری حفظ و نقل شریعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹۳ تعداد دانلود : ۶۵۵
احراز یقین در دین اسلام، مطلوب است. با توجه به اهمیت موضوع امامت و اینکه تنها استدلال های برهانی یقین آورند، در این پژوهش سعی شده است تا به تطبیق شرایط برهان در دلیل «حفظ و نقل شرع» که منتج به وجوب نصب و اثبات عصمت است، پرداخته شود. مراد از این امر، اثبات ملازمات و مقدمات استدلال نیست، بلکه مطابقت شرایط منطقی برهان بر آن است. متکلمان اندیشمند در این مسئله بیشتر به قاعدة عقلی لطف، و کمتر به قاعدة حفظ و نقل شرع تمسک کرده اند. با توجه به اعتباری بودن لطف و وجوب آن بر خداوند، قاعدة حفظ و نقل شرع اهمیت بیشتر می یابد؛ چرا که هم روایات بر آن تأکید دارند و هم با بهره گیری از میراث گران بهای منطق، شرایط برهان بر آن منطبق است.
۷۵۲.

مسئله شناسی مهدویت پژوهی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مسئله مسئله شناسی مهدویت پژوهی «مسئله شناسی مهدویت پژوهی موضوع شناسی مهدویت پژوهی تبار مسئله روشگان مسئله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۲ تعداد دانلود : ۶۹۰
مهدویت پژوهی به سان حوزه ای دانشی، دارای ساختار و قواعد استاندارد مانند موضوع، مسائل، روش، مبانی و غایت است که در واقع این ساختار و قواعد در همه حوزه های دانشی مثل علم، رشته، میان رشته و گرایش ساری و جاری است. شناخت کامل و جامع از مهدویت پژوهی زمانی به دست می آید که بتوانیم درباره همه مؤلفه های ساختاری آن به گفت وگو بپردازیم. یعنی پیش از آن که به عرصه مهدویت پژوهی وارد شویم و به مباحث جزئی و درونی آن بپردازیم، لازم است به عرصه های بیرونی آن مانند موضوع شناسی، مسائل شناسی، روش شناسی، مبانی شناسی، غایت شناسی _ که عرصه های کلی و درجه دو است _ توجه نماییم. البته در این نوشتار با توجه به حجم محدود آن نمی توان همه مؤلفه های پیش گفته را به صورت مفصل به بحث گذاشت، بلکه در راستای رسالت و هدف این نوشتار، تنها به دو مورد از موارد فوق مثل موضوع شناسی و مسائل شناسی پرداخته می شود.
۷۵۴.

کتاب شناسى مرحوم نمازى

نویسنده:

کلید واژه ها: على نمازى شاهرودى کتاب شناسى کتاب تاریخ فلسفه و تصوف کتاب علم غیب کتاب وسیلة النجاة کتاب قرآن و عترت در اسلام کتاب اصول دین کتاب اثبات ولایت کتاب ابواب رحمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۳۵۷
علّامه نمازى شاهرودى در آثار و تألیفات خود، معارف دینى و اعتقادى را بحث و بررسى کرده است : ـ کتاب تاریخ فلسفه و تصوف به شیوه پرسش و پاسخ تنظیم شده و مباحث شریعت و طریقت، حقیقت وحدت وجود، روش شرایع در هدایت، معرفت فطرى خدا، ردّ بر فلاسفه و صوفیه، و لزوم رجوع به کتاب، و سنّت را بررسى کرده است. ـ در کتاب علم غیب با تمسّک به ثقلین به بررسى آیات و روایات در موضوع اثبات علم غیب اهل بیت : مى پردازد. ـ موضوع توسّل و وسیله قرار دادن ائمه : را در کتاب وسیلة النجاة بررسى کرده است و زیارت ایشان : را زیارت خدا مى داند. ـ قرآن و عترت در اسلام را در معرّفى و شناسایى ثقلین تدوین نمود تا مردمان را از شبهات رهایى بخشد. ـ اصول پنج گانه اعتقادى شیعه را در کتاب اصول دین و بر اساس منهج استاد خویش، مرحوم میرزا مهدى اصفهانى به رشته تحریر درآورد. ـ در کتاب اثبات ولایت با تأثّر از مکتب معارفى خراسان به وجوب پیروى از ولایت مى پردازد و ولایت تکوینى را نقد و بررسى مى کند. ـ اصول و فروع دین را در کتاب ابواب رحمت مطرح کرده است. معرفت فطرى خداوند به انسانها داده شده و باتذکّر پیامبران به آن معرفت فطرى متوجّه خواهیم شد، عقل نیز حجّت خدا و پیامبر باطنى است.
۷۵۷.

معیار غلو در اندیشة شیخ صدوق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تقصیر امام غلو علمای ابرار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی
تعداد بازدید : ۱۳۳۱ تعداد دانلود : ۷۲۷
یکی از مباحثی که امروزه در ایران، به پیروی از بعضی متفکران غربی مطرح می شود، تقدس زدایی از جهان و دین است. از جمله مباحثی که سعی در تقدس زدایی از آن شده است، جایگاه امام است. برخی نویسندگان ادعا کرده اند که علمای قرن دوم و سوم، از جمله شیخ صدوق، هیچ مقام فرابشری برای ائمه(ع) قائل نبوده اند و علمای متقدم و حتی خود اهل بیت(ع)، امامت را در حد «علمای ابرار» تنزل داده اند. برخی نیز اعتقاداتشان مخالف این نظر بوده، تحت عنوان غلات شناخته شده و از جامعة شیعی طرد شده اند. این مقاله در پی این است که با تتبع در کاربردها و صفات ذکرشده برای غالیان در کتب شیخ صدوق، مرز غلو را در اندیشة او پیدا کند و نشان دهد برخلاف ادعای این نویسندگان، شیخ صدوق، با اینکه به سهوالنبی معتقد است، صفات فوق بشری بسیاری را برای اهل بیت(ع) اثبات کرده و به این صفات اعتقاد داشته است.
۷۵۹.

تفویض دین به پیامبر و امام از نظر آیت الله نمازى شاهرودى

نویسنده:

کلید واژه ها: امامت ولایت احادیث آیات ولایت تشریعی احکام دین حسنعلی مروارید علی نمازی شاهرودی آراء و نظریه ها تفویض امر دین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی
تعداد بازدید : ۲۸۰۰ تعداد دانلود : ۶۱۸
یکى از شؤون مقام امامت و ولایت، تفویض امر دین و مقام امر و نهى و تشریع است که به پیامبر 9 و امامان : اعطا شده است. دلایل علّامه نمازى شاهرودى براى اعطاى تفویض دین چنین است : ـ تفویض امر دین، امکان عقلى دارد و خداوند امور دین را به بندگان برگزیده و معصوم سپرده است. ـ با استناد به آیات و روایات، تفویض امور دین به پیامبر 9 و امامان : اثبات مى شود. ـ وجود ولایت تشریعى براى ائمه : همانند پیامبر 9 است که محدود به امورى است که موسّع باشند یعنى حکم الزامى الهى در آن موارد نیامده باشد. احکام صادره از پیامبر 9 و ائمه : نشان دهنده آفاق دیگرى از مقام والاى ولایت ائمه : مى باشد. برخى احکام الهى فقط ابلاغى است که فریضه یا فرض الهى نامیده مى شود. و برخى احکام نیز امر آنها به پیامبر 9 و ائمه : واگذار شده است که همه این احکام در شؤون ولایت تشریعى است.
۷۶۰.

سازگاری عصمت با اختیار(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قدرت اختیار معصوم عصمت جبر انبیا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی عصمت و معانی آن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی امامت چیست، امام کیست
تعداد بازدید : ۲۹۹۵ تعداد دانلود : ۱۱۸۱
از جمله شبهات و چالش های فراروی مباحث عصمت انبیای الهی و امامان شیعه چگونگی سازگاری عصمت با اختیار آدمی است. آیا مرتکب معصیت و خطا نشدن، چه عمدی و چه سهوی، چه صغیره و چه کبیره در همه عمر _ که مدعای اندیشمندان امامیه است _ به نوعی به معنای سلب اختیار از معصوم نیست؟ علما و حکمای اسلامی در پاسخ و تبیین عقلی و منطقی این مسئله، راه حل هایی مطرح کرده اند؛ از جمله تبیین و تحلیلی کامل و جامع از سبب و منشأ عصمت معصومین و نیز بررسی توالی فاسد پذیرش جبری بودن عصمت، همچون عدم استحقاق ثواب و فضیلت و متوجه نبودن تکالیف الهی نسبت به آنها و... . آن چه در این نوشتار برای حل مناقشه عصمت و جبری انگاشتن آن از نظر می گذرانیم، تبیین کلید حل معما، یعنی بررسی ماهیت و حقیقت عصمت، برای یافتن سبب این مصونیت معصومین است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان