درخت حوزه‌های تخصصی

از آن زمان که نهضت نوزایش علمى در غرب، آغاز شد تا به حال، نسبت علوم جدید با دین، همواره مورد بحث واقع شده است. امروزه، نفوذ روز افزون رایانه‏ها، ارتباط اجتناب‏ناپذیرى را بین جوامع دینى و تفکر غرب موجب شده است. کنارگیرى از این حرکت شتابنده، نه تنها حریف را از میدان به در نمى‏کند بلکه بر جرأت او مى‏افزاید اما ناپخته عمل کردن نیز مطلوب نیست. این نوشتار، پس از اثبات اصل ضرورت، راهکارهاى صحیح جنبش نام برده، بررسى شده است.

مقاله حاضر دیدگاه یکى از فیلسوفان دین، ویلیام آلستون، را در دفاع از منزلت معرفتى تجربه دینى بررسى مى‏کند. توجیه و توجیه معرفتى در معرفت‏شناسى آلستون از جمله مباحث مقدمى در این مقاله است. نویسنده براى بررسى رویّه‏اى که به تکوین باورهاى دینى منجر مى‏گردد، رشته استدلال‏هایى را پى مى‏گیرد که در آن آلستون به مقایسه رویه ادراک حسى و رویه ادراک دینى از منظر توجیه معرفتى مى‏پردازد. وى پس از طرح دو تلقى از توجیه معرفتى (تلقى سنجش‏گرانه و تلقى دستورى) نشان مى‏دهد که رویه ادراک حسّى تنها براساس تلقى حداقلى از توجیه دستورى مى‏تواند موجه باشد؛ سپس رویه ادراک دینى (مسیحى) را به محکِ این تلقى از توجیه معرفتى زده و نتیجه مى‏گیرد که این رویه معرفتى نیز، مانند دیگرى، واجد چنین توجیهى است و تجربه دینى مى‏تواند تحت شرایطى، پاره‏اى از باورهاى دینى را موجه کند؛ با این قید که چنین توجیهى در بادى نظر ممکن است با دلایل معارض قوى‏تر، ملغى یا تضعیف گردد.