درخت حوزه‌های تخصصی

آیا اسلام غناء (آوازخوانی) را مطلقا منع کرده است؟ اگر چنین نیست چه نوع غنائی منع نشده است؟ چه عاملی غناء را به یکی از مبهم ترین موضوعات فقهی تبدیل کرده است؟ آیا راهی برای برون رفت از این ابهام وجود دارد؟ نویسنده تلاش کرده است تا در این مقاله نشان دهد اجمال در حکم غناء از ابهام در مفهوم آن بوده سپس به ریشه یابی علل این ابهام در ادله شرعی می پردازد و بدنبال آن برای یافتن راه حل این مشکل پیشنهادهایی ارائه می کند.

"برندا ای. براش استاد دانشکده الهیات و فلسفه کالج مانت یونیون (Mount Union) دکترای خود را از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در رشته الهیات (Religion) (اخلاقیات اجتماعی) اخذ کرده است. وی مؤلف آثار زیر است: - Godly Women: Fundamentalism and Female Power (Rutgers University Press, 1988). - Give Me That Online Religion: Churches, cults and community in the Information Age (Jossey – Bass, 2000). او در این مقاله توجه خوانندگان را به پدیده‌ای که بسیار دیده‌اند اما کمتر در مورد آن اندیشیده‌اند جلب می‌کند: یک فرهنگ عامه‌پسند پیچیده و نهادینه شده برای میلیون‌ها نفر به مثابه منبعی از اندیشه‌ها و تجارب مذهبی که همراه با نفوذ محصولات فناورانه در ساختارهای زندگی روزانه ظهور می‌کند، وی معتقد است ظهور و گسترش فناوری به ویژه در گسترة علوم ارتباطات و حوزه سایکوسایبرنتیک و شکل‌گیری فضای مجازی (Cyberspace) حاصل از آن، باعث رواج نوعی دین مدنی در جهان شده است که آن را می‌توان کندوکاو فرهنگ عامه‌پسند در جستجوی معانی مذهبی از طرف مردمانی دانست که به وسیله فناوری جامعه‌پذیر شده‌اند. "

"مقالة حاضر مروری است بر مطالعات اندیشمندان غربی در حوزة دین و رسانه‌ها. در این مطالعات ضمن بررسی ابعاد گوناگون تأثیر و تأثر دو نهاد دین و رسانه بر یکدیگر و بر مخاطبان، شمایی کلی از نظریات برندا ایی. براشر، ویلیام‌فور، پیتر هورسفیلد، استوارت ام.هوور و نیک‌کولدری در زمینه ارتباط دین و رسانه در جهان معاصر ارائه می‌شود. برندا ایی.براشر در آثار خود به ارتباط دین و رسانه نگاهی انتقادی دارد و شکل‌گیری عصر صنعتی و جامعة اطلاعاتی را دلایل تحول مذهب به صورت جدید می‌داند. به نظر ویلیام فور خداشناسی (الهیات) تلاشی برای معنا بخشیدن به زندگی است، اما طی نیم قرن اخیر آن را چنان پیچیده کرده‌اند که از هستی و جریان معمول زندگی خارج شده است، در عوض رسانه‌ها در تمام عرصه‌های زندگی حضور دارند تا آنجا که به نظر می‌رسد جای الهیات را گرفته‌اند. وی می‌کوشد راه مواجهه با عصر انقلاب ارتباطی را به کلیسا نشان دهد. پیترهورسفیلد به سازگاری دین و رسانه در امریکا و استرالیا می‌پردازد. وی استرالیای امروز را دنیایی می‌داند که در آن نهادهای مذهبی، بازار کالا و خدمات و رسانه‌ها با یکدیگر ادغام شده‌اند و تنها به خرسندی مشتریان می‌اندیشند. از دید استوارت ام.هوور، منابع سنتی، نمادها، کلیسا، مدرسه، خانواده، جامعه و گروه‌های مرجع با ورود به رسانه‌ها؛ تکمیل، جذب یا حتی دگرگون می‌شوند. رسانه‌ها همزمان محل تبلیغات تجاری وسیع و خدمات امور مذهبی شده‌اند. از سوی دیگر تلاش گردانندگان رسانه‌ها در جهت توسعة روحیة کالایی و ادغام امور مذهبی و رسانه‌ای، منجر به کالایی‌تر شدن رسانه و مذهب می‌شود. نیک‌کولدری در اثر خود «مناسک رسانه‌ها» می‌کوشد مناسک رسانه‌ای را با تأکید بر آثار جامعه‌شناسانی چون امیل دورکیم، تا درون برنامه‌های رسانه‌ای به ویژه برنامه‌های تلویزیونی دنبال کند و اهمیت فضای مناسکی امروز را در تحول مذهبی نشان دهد. به اعتقاد کولدری گرچه نهاد دین می‌کوشد از ابزارهای جدید برای گسترش خود بهره گیرد برای غلبه بر آنها باید تغییراتی در خود ایجاد کند. "

"سازمان علمی ـ فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در تعریف آموزش آورده است: «تمام کنش‎ها و اثرات، راه‎ها و روش‎هایی را که برای رشد و تکامل توانایی‎های مغزی و معرفتی و همچنین مهارت‎ها، نگرش‎ها و رفتار انسان به کار می‎رود (البته به طریقی که شخصیت انسان را تا حد ممکن به تعالی برساند) تعلیم و تربیت و یا آموزش و پرورش می‎گویند». بر این اساس می‎توان گفت آموزش یک فرایند متوالی و پی‌گیر است که تداوم آن تمامی ابعاد حیات انسان‎ها را در بر می‎گیرد. آموزش از جمله اجزای جدایی‎ناپذیر زندگی انسان است. در قرن حاضر وسایل‌ ارتباط‌ جمعی‌ همانند مطبوعات‌، رادیو و تلویزیون‌، ماهواره‌ و اینترنت‌ جانشین‌ ارتباطات‌ رو در رو و چهره‌ به‌ چهره‌ شده‌اند و تأثیر بسزایی‌ بر تک‌تک‌ افراد یک‌ جامعه‌ به جا گذاشته‎اند. این‌ تأثیرات‌ منجر به‌ آموزش‌ مستقیم‌ و غیرمستقیم‌ تمامی‌ افراد می‌شوند. این وسایل ارتباط جمعی با انتشار اطلاعات و آگاهی‎ها، افزون بر نقش تکمیلی آموزش مؤسسات آموزشی و دانشگاهی بدون هیچ محدودیت زمانی، مکانی، سنی و جنسی، آموزش افراد جامعه را بر عهده دارند. مقاله حاضر با بررسی‌ یکی‌ از وظایف‌ مهم‌ وسایل‌ ارتباط‌ جمعی‌، یعنی‌ نقش‌ آموزشی و تأکید بر تأثیر شدید آنها در عصر کنونی‌، مزایای‌ آموزش‌ از طریق این گونه‌ وسایل‌ را بیان‌ می‌کند. این‌ نوشتار به بررسی‌ عناصر تأثیرگذار بر روند آموزشی‌ رسانه‌ها در فرایند جهانی‌ شدن‌ و همچنین‌ نقش‌ حواس‌ در فرایندهای‌ یادگیری‌ و استفاده‌ از فناوری‌های‌ نوین‌ پرداخته‌ شده‌ است‌. "