درخت حوزه‌های تخصصی

از آنجا که موضوع ادراک بر رفتار سازمانی تأثیر بسیار زیادی دارد بررسی و بویژه کاربردهای آن حائز اهمیت بسیار تواند بود. اغلب گفته می شود که « هر کس دنیا را با دیدگان متفاوتی می بیند » ، این عقیده کم و بیش حقیقت دارد، زیرا هر کسی در منظری ایستاده و واقعیتهای پویا و سیال زندگی را از آن دیدگاه می نگرد و منظر آنان است : از نظر گه گفتشان شد مختلف آن یکی دالش لقب داد این الف « مولوی » هنگامی که اشخاص در معرض اطلاعات ، وضعیتها یا رخدادهای واحدی قرار می گیرند اغلب واکنشهای کاملاً متفاوتی از خود نشان می دهند و هر کس مایل است که نظر خودش را درست بداند. بنابراین شناخت رفتار سازمانی بدون شناخت ادراک و چرایی تفاوت دیدگاههای مختلف در برابر مشاهده رخداد واحد امکان پذیر نیست. همچنین وجود چنین تفاوتهای دیدگاهی ، این نکته را نشان می دهد که برخلاف آنچه که شعور متعارف حکم می کند آدمی دنیای اطراف خود را بی پیرایه و مستقیم درک نمی کند یا به دیگر سخن ، آدمی از طریق ادراکات صرفاً نظاره گری انفعالی بر گستره زندگی خود نیست بلکه بازیگری فعال است که فعالانه تصویر یا جلوه ای از دنیای پیرامون خود را از طریق فرایند پیچیده و پویای ذهنی ساخته و بر اساس آن به تدوین برنامه زندگی خود کمک کرده و ایفای نقش می کند . ادراک هر موجودی به اندازه سعه وجودی اوست: عالمش جندان بود کش بینش است بحر چندین ، چشم هم چندیش است « مولوی» این ادراکات نه تنها بر رفتار شخص بلکه بر رفتار دیگران نیز مؤثر است.

سازمان ، مفهوم دو جنبه « رسمی » و« غیر رسمی » از فعالیتها و روابط را توأمان داراست . تلفیق مذکور ، در عمل بر اثر پذیری بعد رسمی سازمان از نیازها و تمایلات درونی کارکنان و متقابلاً اثر پذیری رفتاری آنان از جنبه رسمی سازمان دلالت دارد. از این رو لازم است اجزای فعل و انفعالات دو جانبه ، با انتظاراتی که سازمان رسمی از سلوک و رفتار منابع انسانی دارد ، مستمراً قیاس گردد و از نتایج تجزیه و تحلیل جامع رفتاری بعمل آید. بدیهی است فعالیتها و روابط غیر رسمی ، تماماً متاثر از نقش منابع انسانی ، نیازهای مادی و روانی و ذائقه های اجتماعی آنان جریان می یابد و از آنجا که شناخت مصداقهای عینی فعالیتها و روابط تلفیق یافته از دو بعد مذکور ، اساسی ترین گام در مدیریت رفتار سازمانی است ، لذا پیشنهاد می شود مدیران با استفاده از : الف - ضریب تلفیق فعالیتهای رسمی و غیر رسمی ب – بررسی تأثیر متقابل فعالیتهای رسمی و غیر رسمی ج – بررسی سلوک غیر رسمی میان سطوح مختلف بر پایه روابط رسمی در مورد میزان تشابه و یا عدم تشابه و نیز درجه تطابق گونه های غیر رسمی بر فعالیتها و روابط رسمی در سازمان تحت تصدی خود به ارزیابی و رفتار شناسی عملی بپردازد.

جابجایی در قدرت ، پنجمین اثر « الوین تافلر » جامعه شناس و روزنامه نگار آمریکایی است که منتشر می شود . این کتاب به دنبال کتابهای شوک آینده و موج سوم در ایران منتشر شد. تافلر در دو کتاب اول چشم انداز جهان را در دهه هفتاد و هشتاد پیش بینی کرده بود ودر این کتاب به پیش بینی تغییرات جهان ، بخصوص در ابعاد اقتصادی و سیاسی در دهه 90 ( تا سال 2000 ) ، می پردازد . از آنجا که در رهگذر بحث مباحث اقتصادی و سیاسی بسیاری از مباحث مربوط به تغییر در « سازمان و مدیریت » نیز گنجانده شده است و اصولاً سازمانهای اقتصادی و سیاسی بیشتر مورد توجه تافلر در این تغییرات و آینده نگری ها بوده اند ، لذا مروری بر این کتاب می تواند برای آیندن نگران و آینده سازان جامعه مفید باشد ، بویژه اینکه تحولات مهم جهانی در تعین استراتژی های سیاسی اقتصادی در دهه آینده مؤثر است. این کتاب هم برای دانشجویان و هم برای دانشگاهیان و هم برای سیاستمداران بخصوص دانشمندان اقتصاد و سیاست و از همه مهمتر « سازمان و مدیریت » برایتطبیق فعالیتهای اقتصادی و سیاسی سازمان یافته ، با پیشرفتهای روز بسیار مهم و حیاتی است.

انگیزش ، موضوع و مسأله ای است که در گذشته مورد بحث و بررسی فراوان قرار گرفته است . برخی از اندیشمندان نیجریه ( آجیولا 1976؛ آهیوزو 1985 ؛ ایفچوکو 1977 ؛ الوکو 1977 ) بررسیها و مطالعات چندی را درباره ایجاد انگیزش در کارگران از مبنای نظری چندانی برخوردار نبوده ، به نظر می رسد که اغلب آنها تکرار تلاشهای اندیشمندان غربی است. تنها دو مورد از مطالعات ، یعنی مطالعات انجام شده از سوی الوکو ( 1977) و آهیوزو (1985) از مبنای تجربی برخوردارند. سؤال اساسی در مطالعه « الوکو» مشخص ساختن این نکته است که بطور کلی چه عواملی کارگر نیجریه ای را تحریک می کند ، حال آنکه « آهیوزو» در تلاش است تا مشخص سازد که چه ابزار با تکنیکهایی از سوی مدیران نیجریه ای برای ایجاد انگیزش در کارگران کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد ، و اینکه از نظر کارگران چه چیزی موجب تحریک آنها می شود. آنچه در این بررسی مورد نظر ماست ، صرفاً تلاش در جهت انجام دادن مطالعه تجربه ای نیست ، بلکه تلاش ما بر این است که مطالعه آهیوزو در زمینه کارگران کشاورزی را در محیط کارگری ( سطح بالا) تکرار کنیم تا ببینیم که آیا نتایج حاصل ، مشابه نتایج مطالعه قبلی خواهد بود یا نه . بنابراین مسأله اصلی مورد توجه ما تعیین ابزار و تکنیکهای انگیزشی است که از سوی مدیران نیجریه ای در جهت ایجاد انگیزش در محیط کار سطح بالا ( محیط کار یقه سفیدها ) مورد استفاده قرار می گیرد . مسأله دوم تشخیص این نکته است که کارگران چه چیزهایی را به عنوان ابزار انگیزشی قلمداد می کنند . وسرانجام ، بررسی این نکته که ابزار و فنون انگیزشی مورد استفاده مدیران تا چه اندازه با آنچه کارگران اعتقاد دارند ، که موجب انگیزش آنها می شود ، تطبیق با تعارض دارد. این مسائل کانون بررسی حاضر و هدف اصلی این مقاله است.