درخت حوزه‌های تخصصی

در دهه های اخیر نقش و اهمیت مدیریت ظاهر و تصور از بدن افراد در بازتعریف هویت آنان، توجه زیادی را در بین محققان علوم انسانی و اجتماعی به خود جلب کرده است. از این رو تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه بین مدیریت ظاهر و هویت فردی جوانان می باشد. بدین‌سان به منظور بررسی این رابطه از نظریه گیدنز استفاده شده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش‌نامه در بین جوانان 25- 15 سال انجام شد. روش نمونه گیری؛ طبقه ای خوشه ای چند مرحله ای متناسب بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر انتخاب گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، مدیریت ظاهر در بین جوانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین آزمون فرضیات نشان داد که بین مدیریت ظاهر جوانان و هویت فردی آنان همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. در مجموع بر اساس یافته های این تحقیق می توان عنوان کرد که هر چه میزان انتخاب و گزینش افراد بالاتر رود، مسئله هویت و برداشت آنان از خویشتن خویش (هویت فردی)، اهمیت به سزایی پیدا می کند.

پژوهش حاضر، درصدد تبیین ضرورت و فلسفه ی وجود قشرها و طبقات جامعه همچنین وظایف و مشخصه های هر طبقه به منظور دستیابی به این فرضیه که وجود طبقات و قشرها در جامعه و عدم استغنایِ آن ها از یکدیگر، حکایت از نیازهای گوناگون افراد انسان و عدم توانایی هر یک از آن ها در برطرف کردن همه ی احتیاجات خود در جامعه می باشد. شایان ذکر است، هدفی را که این مقاله دنبال می کند آن است که امام علی علیه السلام در نهج البلاغه، نه تنها واقعیّت اجتماعی طبقات را پذیرفته، بلکه علاوه بر آن تعاون و همکاری سایر طبقات با یکدیگر را ضروری می داند تا در سایه ی این تعاون مشترک، جامعه ی خویش را حفظ و نیازهای مختلف را در سطح خرد و کلان برطرف نمایند. هم چنین با ایجاد این هماهنگی، موقعیّت و ارتباطی بهتر میان حاکم و سایر طبقات، دستگاه ها و ارگان ها با یکایک مردم از جنبه های مختلف صورت می پذیرد. و در نهایت با تحقق این همیاری است که جامعه به سمت کمال رهنمون خواهد شد. این مقاله، با روش اسنادی- کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات پرداخته و تجزیه و تحلیل در آن بر مبنای تحلیل محتوا است.

استان خوزستان دارای اقوام متعددی است. این قومیت‏ها از لحاظ وضعیت اقتصادی (موفقیت اقتصادی) با یکدیگر تفاوت دارند. برای تبیین این تفاوت به‏طور اجمال می توان دو رویکرد عمده را در پیش گرفت: 1ـ رویکرد نگاه به بیرون: که این تفاوت‏ها را ناشی از عوامل ساختاری و شرایط بیرونی تحمیل شده در سطح کلان می داند. 2 ـ رویکرد نگاه به درون: که ضمن پذیرش تأثیر عوامل ساختاری بیرونی، بیشتر در پی بررسی تأثیر ویژگی های فرهنگی درونی قومیت‏ها بر وضعیت اقتصادی می باشد. این تحقیق براساس رویکرد نگاه به درون انجام یافته است. نتایج به‏دست آمده از این مطالعه که به روش پیمایشی و در بین سه قومیت لر، عرب و دزفولی استان خوزستان انجام گرفت، نشان می دهد که حدود 45 درصد تغییرات در موفقیت اقتصادی افراد را ویژگی‏های فرهنگی در سطح فردی توضیح می دهند و 19 درصد این تغییرات، ظاهراً ناشی از تفاوت های بین قومی است که تشخیص آن‏ها محتاج بررسی بیشتری است.

"در این مقاله سعی بر آنست تا با معرفی دو رویکرد اصلی در شرق شناسی -شرق شناسی کلاسیک و شرق شناسی نوین- نگرش غرب نسبت به شرق در سطح کلان و اسلام در سطح خرد در هر یک از این دو رویکرد بررسی و رویدادهای مؤثر در ایجاد شرق شناسی نوین برشمرده شود. حادثه یازدهم سپتامبر 2001، یکی از اتفاقات مهم و تاثیرگذار در قرن حاضر و شرق شناسی نوین بوده است. از آن جایی که رسانه ها مهم ترین وسیله برای بازنمایی تفکر شرق شناسانه و نژادپرستانه هستند، گونه معاصر نژادپرستی، تاکید بر تفاوت های فرهنگی است. بر همین اساس، در این پژوهش نگرش فرهنگی غرب نسبت به ایران در ساخت های زبانی روزنامه های گاردین و دیلی تلگراف از انگلیس و مجلات تایم و نیوزویک از آمریکا پس از این حادثه تحلیل و تفسیر می شود. چارچوب نظری پژوهش بر پایه مدل بازنمایی کنش/ کنشگران اجتماعی ون لیوون 1995 و 1996 بنا شده که یکی از چهار رویکرد اصلی در تحلیل گفتمان است. "

"در جستجوی الگوی هویت در اندیشه روشنفکران ایرانی، ضرورت داشت به این پرسش پرداخته شود که چه عواملی نگاه روشنفکران ایرانی به هویت را تحت تاثیر خود قرار داده است؟ و آیا می‌توان توضیحی از تنوع الگوها به دست داد؟ با بهره‌گیری از جامعه‌شناسی معرفت «وبری» و جستار روشی توماس اسپریگنز، تلاش شده تا تحول و تنوع الگوها توضیح و نشان داده شود که چگونه نظریه‌های متعدد هویتیِ روشنفکران ایرانی، تحت تاثیر بحران زمانه روشنفکران بوده است. چهار الگوی هویتی پدیدآمده در خلال بحران‌های مختلف عبارتند از: 1. الگوی هویتی باستانی به‌دست‌آمده از بحران عقب‌ماندگی 2. الگوی هویتی اسلامی ناشی از بحران انحطاط و گسست معرفت از اندیشه قدسی 3. الگوی هویتی چندگانه منتج از بحران ایدئولوژی‌گرایی و انعطاف‌ناپذیر دانستن فرهنگ‌ها و تمدن‌ها 4. الگوی ایران‌شهریِ متولدشده از بحران فراموشی جدال قدما و متاخرین و غوطه‌ور شدن در نزاع سنت و مدرنیته. "

"هویت دینی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریباً مهمترین بُعد هویت است که نقش بسیار تعیین کنندهای در هویت یابی افراد یک جامعه بازی میکند. میتوان ادعا داشت تقویت این بُعد از هویت موجب دوام و قوام سایر ابعاد آن شود و از سوی دیگر، چالش در این حوزه می تواند زمینه ساز بحران در سایر ابعاد هویت شود. این ادعا در جوامعی که دین رکن اساسی اداره آن را مشخص میکند، کاملاً صادق است. مقاله حاضر که نتیجه پژوهشی تجربی در این زمینه است، به دنبال بررسی میزان احساس تعلق به هویت دینی و عوامل مؤثر بر آن است. جامعه آماری این تحقیق، دانش آموزان مقطع سال سوم متوسطه نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز هستند که نمونهای 400 نفره شامل دختران و پسران مورد مطالعه را دربر میگیرند. نتایج نشان داده 88 درصد دانش آموزان دارای هویت دینی قوی هستند و تنها 4 درصد پاسخگویان، در این حوزه دارای مشکل یا بحران هستند. "

مقاله حاضر به بررسی دو مفهوم سرمایه فرهنگی و اقتصاد فرهنگ و رابطه میان آن دو در حوزه علوم اجتماعی می پردازد. در تشریح این دو مفهوم، از نظریه های پی یر بوردیو و دیوید تراسبی استفاده شده است. در بخش نظریات بوردیو، مفاهیمی چون منش، میدان، سرمایه (در قالب نظریه های عمل اجتماعی و سرمایه فرهنگی)، و در بخش نظریات تراسبی سه مفهوم ارزش ها، کالاها و صنایع فرهنگی (در قالب نظریه اقتصاد فرهنگ) مطرح شده اند. همچنین این مقاله ضمن بررسی مقولات مذکور، به رابطه دیالکتیکی میان آنها نیز می پردازد؛ به طوری که مفهوم ذائقه در نظریات بوردیو به عنوان نقطه عطفی می باشد که در مناسبات اقتصادی (تولید و مصرف) محصولات فرهنگی و هنری نیز اثرگذار می باشد و سرانجام می تواند در ارتقا سرمایه فرهنگی کنش گران اجتماعی و کسب سرمایه اقتصادی آنان در میدان تولیدات فرهنگی نقشی فعال داشته باشد

مقدمه: اگرچه زبان انگلیسی همواره به عنوان ابزاری کارآمد در عرصه ارتباطات بین المللی مطرح بوده است، اما آموزش آن می تواند به ابزاری پنهان درجهت ترویج فرهنگ مصرفی غرب تبدیل شود. کتب آموزشی زبان انگلیسی یکی از مهمترین عوامل انتقال فرهنگ غرب به شمار می روند. هدف: هدف این تحقیق بررسی نگرش مدرسان زبان انگلیسی به ترویج فرهنگ مصرفی غرب در کتب آموزش زبان انگلیسی در آموزشگاه های زبان است. چارچوب نظری: پژوهش های اخیر مؤید این مطلب است که با گسترش روزافزون مؤسسات و دوره های آموزش زبان در سراسر کشور، گرایش زبان آموزان به یادگیری فرهنگ و شیوه زندگی جوامع غربی نیز افزایش یافته است. روش های جدید آموزش زبان های خارجی براساس نظریه های ارتباط بین فرهنگی، استفاده از فرهنگ مقصد را نه تنها به عنوان ابزاری برای یادگیری زبان میدانند، بلکه اصل آموزش را بر پایة انتقال اطلاعات فرهنگی می گذارند. مصرف گرایی به عنوان میراث تحمیل شده تمدن غرب بر کشورهای در حال توسعه یکی از مواردی است که می تواند به راحتی و با سرعت از طریق کتب آموزش زبان انگلیسی به زبان آموزان منتقل شود. روش: تحقیق حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی است. به منظور بررسی نگرش مدرسان زبان انگلیسی نسبت به ترویج فرهنگ مصرف گرایی غرب درکتب آموزش زبان انگلیسی، 60 مدرس زبان شاغل در آموزشگاه های شهر تهران به روش نمونه در دسترس انتخاب شدند. ابزار گرداوری اطلاعات، پرسشنامه ای محقق ساخت بود. اعتبار ابزار با روش همسانی درونی با ضریب آلفای 84/0 محاسبه گردید. نتیجه: مدرسان زبان انگلیسی دراین تحقیق براین باورندکه کتب آموزش زبان نقش اندکی درجهت اصلاح الگوی مصرف ایفا کرده و فرهنگ مصرفی غرب را درقالب دو مشکل عمده منتقل می کنند: (1) انتقال فرهنگ نامناسب تغذیه غرب (استفاده از غذاهایfast food و خوردن غذا در رستوران ها به جای غذاهای خانگی)، (2) کمبود مطالب مرتبط با مصرف صحیح انرژی و صرفه جویی. بحث: اصلاح واقعی و منطقی الگوی مصرف نه تنها درگرو شناخت مسایل اقتصادی است بلکه درگرو آگاهی از منشأهای فرهنگی و اجتماعی رفتارهای مصرفی افراد است. بنابراین نظارت بر محتوای کتب آموزش زبان و تلاش در جهت تألیف کتبی منطبق بر اصلاح الگوهای رفتاری و مصرفی و کاهش مقولات مصرف گرایی در آنها بایستی در چارچوب برنامه ریزی های آموزشی کشور قرار گیرد.

"شروع تحولات فرهنگی - اجتماعی در طی دهه های اخیر در ایران، نشان از تغییر اساسی در ساختار نظام ارزشی جامعه دارد. شناسایی این وضعیت در مناطق مختلف کشور بر حسب سطوح ارزش های متفاوت هدف اساسی این مقاله می باشد. در این راستا با در نظر گرفتن 10 استان کشور در قالب پنج منطقه‌ فرهنگی - اجتماعی سعی شده است که وضعیت ابعاد ارزشی جامعه (ارزش های دینی، خانوادگی، سیاسی، اجتماعی، جنسیتی و جهانی) در این مناطق مورد مطالعه قرار گیرد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که این تحولات به ترتیب از ارزش های دینی، سیاسی، جنسیتی و جهانی شروع می شود و به تدریج ارزش های اجتماعی و خانوادگی را تحت تاثیر قرار می دهد به گونه ای که در مجموع می توان بیان داشت در منطقه‌ «یک» وضعیت هنجارها در قالب مدرن شدن یا سنتی ماندن و نیز جدا شدن از بافت نظام ارزشی سنتی نوعی آنومی هنجاری را پدید آورده است. در مناطق «سه» و «چهار» هنجارها و ارزش های اجتماعی جهت گیری مشخص ندارند و این امر افراد را با «ابهام هنجاری» مواجه کرده است. در مناطق«دو» و«پنج» تا حدودی هنجارها و ارزش های اجتماعی نوعی «نظام هنجاری» سنتی و پایداری را نشان می دهند."

"هدف این مقاله، مطالعه سرمایه اجتماعی شبکه در 10 محله تهران، واقع در مناطق 2، 3، 4، 5و 6 شهرداری است. در این مقاله سرمایه اجتماعی با استفاده از رویکرد شبکه اجتماعی یا آن چه سرمایه اجتماعی شبکه نامیده می شود، مورد توجه قرار گرفته است. مطالعه حاضر بر اساس 318 مصاحبه ساخت یافته و رودررو انجام شده است. افراد نمونه به صورت تصادفی از 5 منطقه انتخاب شده اند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که شبکه پاسخ گویان متشکل از پیوند با خویشاوندان،‌ دوستان‌، همسایگان و همکاران است. در کل نیمی از پیوندها با خویشاوندان و نیم دیگر با غیر خویشاوندان است. اگرچه افراد شناخت مناسبی نسبت به تعداد قابل توجهی از همسایگان شان داشته اند، اما به آنان وابسته نبوده اند. بخش نهایی مقاله حاضر ضمن پرداختن به اهمیت روابط همسایگی در محلات به دلیل کارکردهای مفیدی که می توانند ایفا کنند، بر این نکته تاکید دارد که تمرکز بر روابط همسایگی و محله ای، به صورت مجزا به شکست خواهد انجامید. تنها با خلق فرصت های بیشتر برای شکل گیری اجتماعات محله ای افراد و تسهیل عملکرد شبکه های ارتباطی بین افراد می توان تمام پتانسیل های شهر مدرن را آزاد کرد. "

این مطالعه در صدد بررسی رابطه ابعاد سه گانه سرمایه فرهنگی و هویت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه های تبریز است. بر اساس دیدگاه پی یر بوردیو سرمایه فرهنگی دارای سه بعد ذهنی، عینی و نهادی است. وجه دیگر این پژوهش هویت است که به دو نوع هویت جمعی و فردی تقسیم شده است. از چشم انداز دیالکتیک تاریخی، هویت ها همواره ناخالص، مرکب، ناتمام، سیال، گذرا و در حال بازسازی هستند و به وسیله آن ها در قالب غیر تصور می شوند و تعین و تشخص می یابند. در پژوهش حاضر، هویت اجتماعی در دو سطح جمعی و فردی بررسی شده و رابطه آن با ابعاد سه گانه سرمایه فرهنگی در نظر گرفته شده است. این مطالعه به صورت پیمایشی در بین 391 نفر از دانشجویان دانشگاه های تبریز انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین سرمایه فرهنگی و انواع هویت، همبستگی مثبت وجود دارد. بیشترین همبستگی سرمایه فرهنگی با هویت ملی، قومی، دینی و فردی است و کمترین همبستگی را با هویت جهانی دارد.

در تعاریف و رویکردهای مختلف به خلاقیت، انگیزش، جایگاه و اهمیت به سزایی دارد. این مقاله بر مبنای دیدگاه روان شناسان اجتماعی خلاقیت، نقش تفاوت های فرهنگی را در تفکر خلاق بر اساس انگیزش بررسی کرده است. بدین منظور پژوهش به بررسی نقش انگیزش بر خلاقیت و نقش فرهنگ بر خلاقیت با توجه به تفاوت های فرهنگی می پردازد. پژوهش حاضر در پارادایم کیفی با رویکرد توصیفی– تفسیری و توصیفی- استتناجی انجام شده است. تأکید نظری پژوهش حاضر بر نظریة آمابلی است که معتقد است خلاقیت از سه بعد مهارت های اطلاعاتی، مهارت های خلاقانه و انگیزش تشکیل شده است که در بین این سه بعد، انگیزش اهمیت به سزایی دارد. تحلیل ها و بررسی ها نشان داده است که مطابق اصل افزایشی انگیزش درونی و بیرونی سطح انگیزش اولیه، نوع انگیزش بیرونی و زمان ارائه انگیزش بیرونی، بر آغاز، ادامه و پایان چرخة خلاقیت نقش دارند. با توجه به آنکه انگیزش بیرونی در جوامع جمع گرا از جمله ایران اهمیت به سزایی دارد و نمی توان نقش آن را در فعالیت های تحصیلی و خلاقانه افراد نادیده گرفت، شناخت شرایطی که استفاده از برانگیزاننده های بیرونی در آن منجر به پرورش خلاقیت گردد، ضروری است. تحلیل های انجام شده حاکی از آن است که اگر انگیزش بیرونی به جای کنترل و بازدارندگی، جنبه اطلاع دهی داشته باشد، اگر سطح انگیزش درونی اولیه فرد برای شروع چرخة خلاقیت بالا باشد و اگر این مشوق ها و برانگیزاننده ها در انتهای فعالیت خلاقانه ارائه شوند نه تنها جنبة بازدارنده ندارند بلکه موجب تسهیل فرآیند خلاقیت می گردند. در آخر آنکه می توان گفت خلاقیت گرچه نمی تواند فرمولی جهانی و همگانی داشته باشد اما برای رشد و پرورش آن برای همگان در هر فرهنگی که باشند امکان پذیر است.

" هدف از این مطالعه، بررسی رابطه میزان جمع گرایی، خود – مهاری و ارزش های اجتماعی و خانوادگی است. گروه نمونه مورد مطالعه در این پژوهش، شامل 206 دانشجوی دختر و پسر در دانشگاه شیراز بود (میانگین و انحراف معیار سنی گروه نمونه، به ترتیب برابر 21.8 و 3.5 بود). در این مطالعه، جهت گردآوری اطلاعات از ""مقیاس ارزش های آسیایی و مقیاس خود – مهاری استفاده شد. پس از اجرای این دو مقایس، بر روی گروه نمونه، در مورد هر دو مقیاس، تحلیل عاملی به عمل آمد. نتایج این تحلیل، حاکی از وجود هفت عامل در مقیاس ارزش های آسیایی و سه عامل در مقیاس خود – مهاری بود. به منظور بررسی رابطه جمع گرایی، خود – مهاری و ارزش ها از روش تحلیل رگرسیون چند گانه استفاده شد. نتایج این تحلیل، حاکی از آن بود که دو عامل ""خود – کنترلی هیجانی"" و ""پیشرفت خانواده"" در مقیاس ارزش های آسیایی بیشترین قدرت پیش بینی را برای متغییر جمع گرایی دارا هستند. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که خود – مهاری و برون گرایی، به عنوان عاملی از عوامل مقیاس خود – مهاری، دارای همبستگی معناداری با جمع گرایی می باشند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که سن و تحصیلات مادر، از عمده ترین متغیرهای فردی و خانوادگی در پیش بینی جمع گرایی دانشجویان می باشد. "

"هدف از این پژوهش، شناخت عوامل موثر بر آگاهی و نگرش معتادان زندانی نسبت به ایدز و راه های پیشگیری از آن است. جامعه آماری در این پژوهش معتادان محبوس در اردوگاه معتادان شهر شیراز می باشد. این تحقیق به شیوه پیمایشی انجام شده است و به دلیل محدود بودن جامعه آماری، نمونه مورد مطالعه همان جامعه آماری به شمار می آید، که با 16.3 درصد کاهش به 281 نفر رسیده است. نظریه های مورد استفاده شامل نظریات پیرامون تبیین مساله اجتماعی هستند که عبارتند از: نظریه کارکردگرایی انسان شناسی، نظریه کارکردگرایی جامعه شناختی و نظریه انتقادی. علاوه بر آنها، نظریه روان شناسان اجتماعی نظیر لوین، روزن اشتیل، کرچ، کراچفیلد و بالاچی نیز در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند که پیرامون شناخت عوامل موثر بر نگرش اجتماعی افراد می باشد. در این پژوهش متغیر میزان آگاهی از ایدز و راه های پیشگیری از آن به عنوان متغیر واسطه ای در نظر گرفته شد. بنابراین، دو دسته فرضیه در تحقیق وجود دارد. در نتیجه رابطه متغیرهای مستقل یک بار با متغیر واسطه یعنی آگاهی از ایدز و راه های پیشگیری از آن در نظر گرفته شده است و بار دیگر، رابطه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته یعنی نگرش نسبت به ایدز مورد توجه قرار گرفته است. و نهایتا، با استفاده از تحلیل مسیر، مدل نهایی به دست آمده برای متغیر وابسته ترسیم شده است. نتایج نهایی رابطه متغیرهای مستقل با متغیر واسطه و وابسته نشان می دهد که میزان آگاهی از ایدز و راه های پیشگیری از آن با متغیرهای میزان تحصیلات، میزان درآمد، جنسیت و طول مدت محکومیت رابطه معنی دار دارد و نگرش نسبت به ایدز با متغیرهای میزان آگاهی از ایدز و راه های پیشگیری از آن و میزان تحصیلات رابطه ای معنی دار دارد. "