درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیای انسانی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
جغرافیای روستایی جغرافیای شهری
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۷۶۱ تا ۵٬۷۸۰ مورد از کل ۱۰٬۰۶۲ مورد.
۵۷۶۱.

تحلیل نیازسنجی مشارکتی در زمینه استقرار مدیریت اجتماع محور روستایی (منطقه بررسی شده: روستای بزیجان شهرستان محلات در استان مرکزی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۸)

کلید واژه ها: نیازسنجی AHP روستای بزیجان مدیریت اجتماع محور کارگاه مشارکتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۵ تعداد دانلود : ۴۳۸
نیازسنجی مشارکتی فرایندی است که بر اساس رویکرد مدیریت اجتماع محور به بررسی ابعاد مختلف نیاز جوامع محلی می پردازد. پروژه الگوی ایرانی مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی با رویکرد شبکه اجتماعی گامی در راستای تدوین برنامه عمل روستای بزیجان شهرستان محلات در استان مرکزی است. اولویت بندی و نیازسنجی مشکلات و چالش ها یکی از مهم ترین اصول در برنامه ریزی روستایی است. بدین منظور در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش های کیفی ازجمله بحث گروهی و بارش افکار، چالش ها به صورت مشارکتی مشخص شد. سپس با استفاده از روش AHP اولویت های توسعه روستایی از دیدگاه ذی نفعان محلی مشخص شد. نتایج نشان داد در دو گروه مردان و زنان بر اساس روش AHP، عدم صدور پروانه مرتع داری برای بهره برداری از مراتع منطقه و نبود بستر مناسب برای اشتغال زنان با بیشترین اولویت به ترتیب 15 درصد از نیاز گروه مردان و 29 درصد از نیاز گروه زنان را به خود اختصاص داده اند. در این تحقیق تمام مشکلات از دیدگاه ذی نفعان محلی (مردان و زنان) مشخص و اولویت بندی شد که می توان از آن به منظور برنامه ریزی و سیاست گذاری برای دستیابی به توسعه جامع روستایی استفاده کرد.
۵۷۶۲.

واکاوی طرح های توسعه شهری جدید با الگوهای نوین برنامه ریزی شهری (مطالعه موردی: شهرک خاوران تبریز)

نویسنده:
منبع: مطالعات نواحی شهری سال سوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: برنامه ریزی تبریز طرح توسعه شهری الگوهای نوین شهرک خاوران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۴ تعداد دانلود : ۶۴۲
شهرنشینی در ایران از دهه 40 به بعد، شدت می گیرد که نتیجه آن پیداش طرح های شهری (جامع و تفصیلی) جهت انتظام بخشیدن به توسعه های شهری است. این طرح ها به دلیل نگرش صرفاً کالبدی که به شهرها داشته اند از بُعد اجتماعی، اقتصادی، فنی و سازمانی با نارسایی های بسیاری همراه بوده و در مجموع نتواسته اند برای توسعه موزون و متناسب شهرها مؤثر باشند و غالباً نیز، به دلیل بلند مدت بودن و فاقد انعطاف پذیری، در مقابل پویایی شهر نتوانسته اند به اهداف خود دست یابند. ضرورت این امر، استفاده از الگوهای نوین توسعه شهری است که در اواخر قرن بیستم در کشورهای اروپایی و آمریکایی به کار گرفته شده و نسبت به طرح های موجود موفقیت بیشتری را نشان می دهند و شهرهای بی روح مدرنیته را به سمت زندگی های محله ای با ساختارهای سنتی پیشین خود سوق می دهند که مقیاس انسانی دارد و سرزندگی و زندگی در این گونه شهرها موج می زند. از این رو باید الگوهای نوین، که بیشتر بر پایه توجه به اصول و معیارهای انسان گرایی و منعطف بودن استوار است، به عنوان طرح آلترناتیو استفاده گردد که بیشتر بر مقیاس های کوچک (محلی) با بازه زمانی کم تأکید می کنند. هدف این مقاله، بررسی و تحلیل طرح توسعه شهرک خاوران با استفاده از مبانی نظری الگوهای نوین توسعه شهری از قبیل TND، TOD، رشد هوشمند، واحدهای برنامه ریزی شده و ... است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. محدوده مورد مطالعه این تحقیق، شهرک خاوران یکی از شهرک های تازه طراحی شده شهر تبریز است. برای گردآوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده؛ همچنین از نرم افزار ArcGIS برای تهیه نقشه ها استفاده شده است. تحلیل های صورت گرفته، براساس نقشه های ترسیم شده محدوده و گزارش کار طرح بازنگری شهرک خاوران است. نتایج تحقیق نشان می دهد با وجود توسعه و گسترش ادبیات نظری الگوهای نوین برنامه ریزی شهری در کشور، این اصول و مبانی کمتر در طرح های شهری کشور به طور عام و شهرک خاوران تبریز به صورت خاص مد نظر قرار گرفته است.
۵۷۶۳.

برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری مذهبی شهر شیراز

نویسنده:
منبع: مطالعات نواحی شهری سال سوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: شهر شیراز برنامه ریزی راهبردی مدل SWOT گردشگری مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۱ تعداد دانلود : ۴۱۰
امروزه گردشگری و اقتصاد گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است که یکی از مهم ترین زیر شاخه های آن، گردشگری مذهبی است که در صورت توجه به توسعه این قسم از گردشگری در شهرهای مذهبی می توان به نتایج قابل توجه ای رسید. در این ارتباط شهر شیراز به سبب بهره مندی از آثار و جاذبه های مذهبی فراوان از جمله وجود حرم امام زاده احمدبن موسی (شاهچراغ) (ع) و بهره مندی از عنوان سومین حرم اهل بیت در کشور، در زمینه جذب گردشگر از مزیت نسبی برخوردار است. لذا هدف از این پژوهش در وهله اول شناخت قابلیت ها، جاذبه ها، تنگناها و ضعف های گردشگری مذهبی شهر شیراز با استفاده از مدل SWOT و نهایتاً  ارائه راهبردهای مناسب جهت توسعه این صنعت می باشد. جهت انجام این پژوهش از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است و روش گردآوری داده ها و تحلیل اطلاعات مورد نیاز به صورت اسنادی، پیمایشی و میدانی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بخش گردشگری مذهبی شهر شیراز دارای استعدادهای بالقوه و بالفعل فراوانی است اما تاکنون نتوانسته به جایگاه واقعی خود دست یابد. بدین صورت که وجود آرامگاه حضرت شاهچراغ (ع) و امامزاده های شناخته شده دیگر در سطح شهر با امتیاز وزنی 0.236 به عنوان مهم ترین نقطه قوت، ضعف مدیریتی و فقدان ثبات در مدیریت گردشگری با امتیاز وزنی 0.244، مهم ترین نقطه ضعف، ارتقای نقش حرم احمدبن موسی(ع) به منزله مهم ترین عامل توسعه گردشگری مذهبی با امتیاز وزنی 0.252 به عنوان مهم ترین فرصت و وجود سازمان های متعدد مسئول گردشگری و اختلاف سلیقه بین آنها با امتیاز وزنی 0.244 مهم ترین تهدید پیش روی توسعه گردشگری مذهبی شهر شیراز شناخته شده است که جهت استفاده بهتر از نقاط قوت، فرصت ها و رفع ضعف ها و تهدیدهای پیش رو توسعه گردشگری مذهبی شیراز راهبردهای رقابتی – تهاجمی ارائه شده است.
۵۷۶۴.

واکاوی تأثیرات شهرسازی مدرن در ساخت اقتصادی و تجاری بافت های کهن شهری (مطالعه موردی: بافت کهنِ شهر زنجان)

نویسنده:
منبع: مطالعات نواحی شهری سال سوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: بافت کهن شهر زنجان شهرسازی مدرن ساخت اقتصادی و تجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۳۱۷
شهرسازی مدرن، محصول انقلاب صنعتی در مغرب زمین است. موفقیت های اوّلیه این الگو در پاسخ گویی به نیازهای عصر صنعت، آن را به پارادایمی مسلّط در عرصه شهرسازی تبدیل کرد؛ در نتیجه، خیلی زود مورد توجّه و تقلید دیگر کشورهای جهان قرار گرفت. در کشور ما نیز گرته برداری و اقتباس عاری از زمینه سازی به مشکلات عدیده ای در شهرهای کشور دامن زد. بافت های کهن به عنوان فضاهای سکونتگاهی که بر اساس الگوی  سنّتی ساخت و ساز شکل گرفته اند، پهنه هایی در شهرها بودند که در تقابل با الگوی مدرنیست ها در شهرسازی قرار گرفتند. یکی از این تأثیرات، تأثیر شهرسازی مدرن در ساخت اقتصادی و تجاری بافت کهن بود. در این مطالعه به تحلیل تأثیرات شهرسازی مدرن در ساخت اقتصادی و تجاری بافت کهن شهر زنجان پرداخته شده است. مطالعه حاضر از نوع توصیفی و علی (پس رویدادی) بوده و از روش های کتابخانه ای (اسنادی) و پیمایشی (میدانی) به گردآوری اطلاعات اقدام شده است. نتایج این تحقیق در دو بخش پیامدهای مثبت و منفی مورد توجّه قرار گرفته و تبیین شده است. از پیامدهای مثبت تأثیرات شهرسازی مدرن در بافت کهن شهر زنجان، تسهیل نقل و انتقال کالا و خدمات و فراهم ساختن علل تغییرات کارکردی بازار سنّتی شهر است که به تفصیل در این باره توضیح داده شده است. از نتایج منفی آن نیز بر هم زدن تعادل اقتصادی و تجاری و افت کیفیت فضاهای اقتصادی و تجاری بافت کهن است.
۵۷۶۵.

مدل سازی تغییرات کاربری زمین : دسته بندی مفاهیم و مدل ها و بیان زمینه های تحقیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۷ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۶۴)

کلید واژه ها: روش شناسی اصول مدل سازی مفاهیم تغییرات کاربری زمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰۵ تعداد دانلود : ۵۳۳
مدل های شبیه سازی و بهینه سازی تغییرات کاربری زمین ، ابزاری برای درک عوامل پیشران و پیامدهای ناشی از تغییر کاربری های زمین است و شیوه این تغییرات را در طی مکان و زمان پیش بینی و تشریح می کند. این مدل ها در کنار ابزارهای تحلیل سناریو کمک شایانی به سیاست گذاران و برنامه ریزان آمایش سرزمین می کند. انواع بسیاری از مدل های کاربری زمین و کاربردهای آن در حال حاضر وجود دارند که هر کدام از دیدگاه متفاوتی به مسأله نگاه کرده اند. مرور مفاهیم موجود در مبحث کاربری زمین و دسته بندی مدل های مربوط به لحاظ مفهومی و روش شناسی، قدم ابتدایی و اساسی در درک بهتر این مفاهیم و به کارگیری صحیح این مدل ها در کاربردهای دنیای واقعی است. همچنین داشتن نگاهی جامع به این روش ها و مدل ها و نیز نقاط قوت و ضعف هر کدام، می تواند به محققان در ارائه نسل جدیدی از مدل ها که جامعیت و یکپارچگی بیشتری داشته باشند، کمک زیادی کند. بنابراین در این مقاله در سه قسمت، تحقیقات انجام شده در حوزه تغییرات کاربری زمین بررسی می شود: مفاهیم محوری، اصول محوری و روش های مدل سازی. ابتدا محورهای مفهومی که متمایزکننده تحقیقات انجام شده در بحث تغییرات کاربری زمین هستند، تشریح و سپس اصول محوری معرفی شده است که این تغییرات بر اساس آن ها رخ می دهند. در ادامه مقاله، شیوه جاری شدن مفاهیم و اصول اشاره شده در قالب مدل های عملیاتی مختلف، تشریح و دسته بندی جامعی از مدل های موجود به لحاظ روش شناسی به کاررفته در آنها ارائه شده است. بر اساس دسته بندی و مرور صورت گرفته، برخی از مسایل مهم قابل تحقیق در مدل سازی کاربری زمین و پیشنهاداتی برای توسعه های آینده این مدل ها بیان شده است. لزوم توجه بیشتر به جامعیت و یکپارچگی مدل ها و توسعه مدل هایی با درنظرگرفتن اهداف جامع تر و نیز ارائه روش های حل جدید و کارا از مهم ترین زمینه های تحقیقات آینده در این حوزه است .
۵۷۶۶.

ارزیابی شاخص های تعلق مکانی ساکنان بافت قدیم شهر کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۷ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۶۲)

کلید واژه ها: هویت بافت قدیم شهر کاشان تعلق مکانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۸ تعداد دانلود : ۳۸۹
دلبستگی به مکان و احساس تعلق به آن، این انگیزه را در فرد ایجاد می کند که به احیا و نوسازی همه جانبه محیط های خانگی و محلی بپردازد و اجرای برنامه های مختلف اقتصادی و اجتماعی را در اجتماع محلی با توفیق چشمگیر همراه کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. هدف اصلی این مقاله، سنجش عوامل مؤثر در احساس تعلق خاطر ساکنان بافت قدیم شهر کاشان است. روش پژوهش به کار رفته در این پژوهش، توصیفی– تحلیلی و پیمایشی با ابزار پرسشنامه خودساخته است. جمعیت بافت قدیم شهر کاشان، 44548 نفر بوده است و حجم نمونه بر طبق فرمول نمونه گیری کوکران، 384 نفر محاسبه شد. برای تحلیل پرسشنامه ها از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری تی و پیرسون استفاده شده است. نتایج به دست آمده، بیانگر آن است که بافت قدیم شهر کاشان در حال حاضر بیانگر هویتی نیست که از ابتدا برای آن تعریف شده و تصویر ذهنی و سیمایی که از این بافت در ذهن ساکنان این بافت ها نقش بسته است، به دلیل وضعیت نابسامان و برنامه ریزی نشده، بسیار آشفته است و خوانایی، ابعاد زیباشناختی، بافت، مقیاس، شکل بافت، ردیف پنجره ها، مصالح و غیره که از مشخصه های اصلی سازنده هویت است، در این بافت رعایت نشده است. بافت نه در عمل و نه در ذهن افراد، هویت شایسته ای ندارد و نتوانسته است حس تعلق خاطر و این همانی را با افراد برقرار کند.
۵۷۶۷.

برنامه ریزی فضایی با رویکرد پویش ساختاری-کارکردی: به سوی پیوند جبرگرایی فضایی با انسان گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۰ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۹۴)

کلید واژه ها: ایران انسان گرایی برنامه ریزی فضایی رویکرد پویش ساختاری - کارکردی جبرگرایی فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۱ تعداد دانلود : ۴۹۵
یکی از الزامات اساسی برای توسعه مردم و مکان های جغرافیایی طرح نظریه های برنامه ریزی فضایی زمینه محور و نقد عناصر تشکیل دهنده این نظریه ها است. براساس این چشم انداز اولیه، رویکرد پویش ساختاری-کارکردی نخستین گام یعنی صورت بندی یک رویکرد بدیل را در برنامه ریزی فضایی و در ارتباط با محتوای جغرافیای اجتماعی ایران برداشته است. نوشتار حاضر در پی آن است تا با روش تحلیلی، بر نحوه صورت بندی دو مفهوم کلیدی انسان و فضا در رویکرد فوق متمرکز شود  و امکانات مفهومی آن را در برنامه ریزی فضایی ایران تحلیل کند. همانطور که نوشتار حاضر استدلال می کند مفاهیم فضا و انسان در رویکرد پویش ساختاری-کارکردی بدون ارتباط با یکدیگر مفهوم سازی شده اند. در واقع، مفهوم فضا بدون توجه به الزامات روش شناسی آن برای مفهوم انسان صورت بندی شده است. در نتیجه، در حالی که رویکرد پویش ساختاری-کاکردی از یک سو عینیّت گرایی، برنامه ریزی نخبه گرایانه، رهیافت از بالا به پایین، مفهوم آستانه در اقتصاد نئوکلاسیک، شهرنشینی شتابان و جستجوی قوانین عام را از زاویه دید انسانگرایی نقد می کند، ولی از سوی دیگر، به واسطه تأکید بر جغرافیای پوزیتویستی و اقتصاد نئوکلاسیک، همان موارد موردنقد را بازتولید می کند. فائق آمدن بر گسستگی های مفهومی در رویکرد پویش ساختاری-کارکردی مستلزم بازتعریف تعاملی مفاهیم انسان و فضا است. اما پیش از بازتعریف این مفاهیم، بهتر است هویت جغرافیدانان و برنامه ریزان برمبنای تجارب گذشته و چشم انداز پیش روی برنامه ریزی فضایی در ایران بازتعریف شود.
۵۷۶۸.

تحلیل فضایی شاخص های کیفیت زندگی در محله های پیرامونی شهر زاهدان با استفاده از مدل تصمیم گیری چندمعیاره ویکور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۳)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی شهر زاهدان شاخص های عینی و ذهنی محله های پیرامونی الگوی ویکور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۹ تعداد دانلود : ۵۰۲
یکی از بررسی های مهم برنامه ریزان شهری، شناخت سطح کیفیت زندگی در مقیاس محله های شهری و چگونگی نابرابری بین آنهاست. امروزه توزیع عادلانه شاخص های کیفیت زندگی شامل کیفیت مسکن، حمل و نقل و ارتباطات، دسترسی به نیازهای روزمره، تسهیلات شهری، ایمنی و امنیت در سطح محله های شهری درخور توجه مدیران و برنامه ریزان شهری است. بر اساس این، هدف مقاله حاضر بررسی و رتبه بندی کیفیت زندگی از نظر شاخص های عینی و ذهنی در محله های پیرامونی شهر زاهدان است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان با سن بیشتر از 18 سال شهر زاهدان هستند که با روش نمونه گیری تصادفی و با فرمول کوکران، حجم نمونه 400 نفر انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و شیوه جمع آوری داده ها پیمایشی است. داده های حاصل از پرسش نامه با روش آنتروپی، وزن دهی و با الگوی ویکور[1] تحلیل و بررسی شدند. یافته های پژوهش، نابرابری بسیار زیاد سطح کیفیت زندگی را بین 19 محله پیرامونی شهر زاهدان نشان می دهند؛ به طوری که، 8 محله (11-5، 10-5، 6-1، 9-5، 11-2، 1-2، 5-1 و 10-1) [2]در وضعیت فراتوسعه، 1 محله (1-3) میان توسعه بالا، 3 محله (11-3، 6-3 و 7-5) میان توسعه، 3 محله (8-4، 6-5 و 4-4) میان توسعه پایین و 4 محله (5-5، 6-4، 5-4 و 11-4) در وضعیت فرو توسعه قرار دارند. بنابراین، لازم است طی برنامه کوتاه مدتی به محله های فروتوسعه و میان توسعه پایین توجه شود و در مرحله بعدی، برنامه ریزی و توسعه فضایی محله های میان توسعه و در نهایت محله های میان توسعه بالا و فراتوسعه مدنظر قرار گیرد.     [1] VIKOR [2] عدد سمت راست شماره محله و عدد سمت چپ شماره منطقه شهری را نشان می دهد.
۵۷۶۹.

تحلیل فضایی و سطح بندی شهرستان های استان البرز بر اساس شاخص های خدمات فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۳)

کلید واژه ها: فرهنگ توسعه استان البرز توسعه کمّی فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۷ تعداد دانلود : ۲۴۷
توزیع متناسب منابع میان سکونتگاه های انسانی با هدف دستیابی به توسعه متوازن در جامعه، نیازمند برنامه ریزی اصولی است که در گام نخست با تبیین وضع موجود و شناسایی امکانات و محدودیت های مناطق همراه است. با توجه به اهمیت مقوله فرهنگ و ابعاد کمّی و کیفی آن در توسعه جوامع، این پژوهش به تحلیل و طبقه بندی شهرستان های استان البرز از نظر درجه توسعه کمّی فرهنگ می پردازد. به این منظور 24 متغیر های فرهنگی با روش اسنادی انتخاب و وزن آن ها با الگوی ANP در نرم افزار SuperDecision تعیین شد. در این راستا ابتدا روابط میان متغیرها با روش دیماتل تحلیل شد و سپس در الگوی ANP لحاظ شد. طبقه بندی شهرستان ها از نظر میزان برخورداری از شاخص های فرهنگی، با روش تاپسیس در برنامه excel و روش تحلیل خوشه ای در نرم افزار spss انجام و با نرم افزار ARCGIS گویا شد. نتایج پژوهش حاضر بیان کننده نبود تعادل در توزیع شاخص های فرهنگی میان شهرستان های استان است. شهرستان کرج با میزان تاپسیس 50/0، بیشترین رتبه و شهرستان نظرآباد با میزان تاپسیس 14/0، کمترین رتبه را از جنبه توسعه کمّی فرهنگ در استان کسب کرده اند. شهرستان های کرج، طالقان و فردیس با کسب بیشترین میزان تاپسیس در طبقه برخوردار، شهرستان اشتهارد در طبقه نیمه برخوردار و شهرستان های ساوجبلاغ و نظرآباد با کسب کمترین میزان تاپسیس در طبقه محروم از شاخص های توسعه فرهنگ قرار دارند که نیازمند توجه در برنامه های توسعه آینده استان البرز است.
۵۷۷۰.

تأثیر کشاورزی پایدار در توسعه پایدار روستایی: مطالعه موردی بخش دشمن زیاری شهرستان نورآباد ممسنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلید واژه ها: توسعه پایدار کشاورزی پایدار توسعه پایدار روستایی نورآباد ممسنی (شهرستان) دشمن زیاری (بخش)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۱ تعداد دانلود : ۴۷۱
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر کشاورزی پایدار در توسعه پایدار روستایی در بخش دشمن زیاری از توابع شهرستان نورآباد ممسنی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دو گروه خانوارها و کشاورزان بود؛ همچنین، تعداد دویست خانوار و 150 کشاورز به عنوان حجم نمونه تعیین و با ابزار پرسشنامه مطالعه شدند. برای تحلیل داده ها، از روش تحلیل عاملی، آزمون رگرسیون، تحلیل خوشه ای و آزمون T مستقل استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی برای بررسی تأثیر کشاورزی پایدار در توسعه پایدار روستایی نشان داد که عامل های توسعه پایدار روستایی 73 درصد و شاخص های کشاورزی پایدار 68 درصد واریانس توسعه روستا را تبیین می کنند. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که بین کشاورزی پایدار و توسعه پایدار روستایی رابطه معنی دار وجود دارد؛ همبستگی هشت عامل کشاورزی پایدار با توسعه پایدار روستایی نیز مستقیم و با شدت متوسط است. بر اساس نتایج تحلیل خوشه ای و T مستقل برای بررسی کشاورزی پایدار در منطقه مورد مطالعه، روستاهای منطقه از نظر پایداری کشاورزی در وضعیت مناسب قرار ندارند.
۵۷۷۱.

تحلیل ابعاد اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی بحران خشکسالی و آثار آن بر خانوارهای روستایی: مطالعه موردی روستاهای شهرستان زرین دشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلید واژه ها: خشکسالی روستاها بحران آب اثرات اقتصادی - اجتماعی و زیست محیطی زرین دشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹۴ تعداد دانلود : ۸۲۵
بی تردید بحران خشکسالی و کم آبی از مهم ترین مشکلات موجود در مدیریت جوامع انسانی و محیط زیست محسوب می شود . هدف تحقیق حاضر بررسی آثار و پیامدهای گوناگون پدیده خشکسالی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در روستاهای واقع در محدوده شهرستان زرین دشت بود. نوع تحقیق کاربردی و روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی بوده، برای گردآوری داده ها، از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. حجم نمونه مورد مطالعه با بهره گیری از رابطه کوکران 150 خانوار بود؛ و برای تحلیل داده ها، علاوه بر آماره های توصیفی، از آزمون های استنباطی ویلکاکسون، خی دو، فریدمن و t استفاده شد. نتایج نشان داد که بحران خشکسالی های پیاپی با اثرات معنی دار در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در روستاهای منطقه همراه بود که از آن میان، اثرات اقتصادی این پدیده بیش از سایر ابعاد بوده و بر خروج دائمی نیروی کار از بخش کشاورزی، مهاجرت های روستایی و کاهش سطح زیر کشت تولید تأثیر گذاشته است.
۵۷۷۲.

تدوین اهداف و گزینه های توسعه گردشگری در چارچوب تفکر ارزشی: مطالعه موردی فرح آباد ساری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلید واژه ها: ساری توسعه گردشگری جامعه میزبان تفکر ارزشی روستای فرح آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۴ تعداد دانلود : ۴۶۱
هدف مطالعه حاضر تعیین ارزش ها و اهداف جامعه میزبان و کشف دیدگاه های متنوع در مورد توسعه گردشگری روستای فرح آباد شهرستان ساری با استفاده از رویکرد تفکر ارزشی بود تا با شناسایی فرصت ها، ابداع گزینه های جدید و ارزیابی آنها، در نهایت، بهترین گزینه توسعه انتخاب شود. پژوهش کاربردی به لحاظ ماهیت داده ها در گروه تحقیقات کیفی قرار داشت. به منظور اجرای پژوهش، از نظریه زمینه ای و برای اولویت بندی گزینه های توسعه گردشگری نیز از شیوه فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل افراد مطلع در زمینه گردشگری این حوزه بودند که با استفاده از شیوه گلوله برفی انتخاب شدند و با آنها مصاحبه شد. یافته های پژوهش نشان داد که اهداف مؤثر در توسعه گردشگری این حوزه طبق رویکرد تفکر ارزشی به دو نوع بنیادی و مقطعی تقسیم و سپس، تصمیم گیری در خصوص آنها با ابداع گزینه ها و فرصت های تصمیم و ارزیابی این گزینه ها به انجام رسید و در نهایت، گزینه توسعه متنوع به عنوان گزینه ارجح برای توسعه پایدار محلی فرح آباد انتخاب شد.
۵۷۷۳.

اولویت بندی دهیاری های بخش مرکزی شهرستان جیرفت بر مبنای معیارهای توسعه روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلید واژه ها: توسعه روستایی عملکرد جیرفت تحلیل سلسله مراتبی مدیریت نوین روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۳۵۶
هدف اصلی پژوهش حاضر اولویت بندی دهیاری های مراکز دهستان های بخش مرکزی شهرستان جیرفت با توجه به معیار های توسعه روستایی بود. ابتدا به روش اَسنادی مهم ترین معیارها شناسایی شدند، سپس، با شیوه دلفی و با نظر متخصصان موضوعی و شوراهای اسلامی روستا (25 نفر) در سه مرحله، مهم ترین معیارها در پنج بُعد اقتصادی و منابع، اجتماعی- فرهنگی، ارتباط با سازمان ها و نهادها، عمرانی و زیربنایی، و زیست محیطی با بهره گیری از 42 زیرمعیار به صورت نهایی دسته بندی شدند. گزیدارهای پژوهش را دهیاری های پنج روستای مرکز دهستان ها تشکیل می دادند. در نهایت، پانزده متخصص و خبره در امور روستایی در قالب مصاحبه گروه متمرکز با مشورت، به مقایسه زوجی معیار ها و گزیدارها بر اساس معیارها پرداختند. نتایج نشان داد که بیشترین وزن نسبی به معیار عمرانی و زیربنایی با وزن 330/0 و کمترین آن مربوط به معیار ارتباط با سازمان ها و نهادها با وزن 087/0 اختصاص دارد. زیرمعیارهای بهبود خدمات بهداشتی و درمانی، تشویق و ترغیب روستاییان به توسعه صنایع دستی و اهتمام به ترویج توسعه، و بازاریابی محصولات روستایی در رتبه های اول هر معیار برای تعیین عملکرد دهیاری ها در راستای توسعه روستایی قرار گرفتند.
۵۷۷۴.

مقایسه ویژگی های پذیرندگان و نپذیرندگان بیمه محصول انار در مناطق روستایی شهرستان نطنز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلید واژه ها: پذیرش بیمه مخاطره انار نطنز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۲۶۳
پژوهش حاضر، با هدف مقایسه ویژگی های پذیرندگان و نپذیرندگان بیمه محصول انار، از طریق روش پیمایشی و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده در مناطق روستایی شهرستان نطنز انجام گرفت. حجم نمونه با استفاده از آماره کوکران 250 نفر برآورد شد. اطلاعات مورد نیاز به کمک ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. روایی صوری ابزار سنجش از طریق پانل متخصصان و پایایی آن با اجرای یک مطالعه راهنما و محاسبه آزمون آلفای کرونباخ مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که بین دو گروه بیمه گزار و غیربیمه گزار از نظر سازه های فردی، اجتماعی و اقتصادی، تفاوت های معنی دار وجود دارد. با توجه به نتایج تحلیل تشخیصی و توان تفکیک دو گروه بیمه گزار و غیر بیمه گزار توسط شش متغیر مستقل، متغیر «سابقه مبادرت به بیمه » مهم ترین متغیر متمایزکننده این دو گروه بود. در پایان، با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهادهایی در راستای افزایش پذیرش بیمه از سوی کشاورزان ارائه شد.
۵۷۷۵.

مدل سازی ریسک سقوط درختان چنار خطرآفرین در فضای سبز شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال سوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلید واژه ها: کرج درختان خطرآفرین شبکه های عصبی مصن وعی SFHR

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۳۶۸
مدیریت درختان خطرآفرین به بررسی احتمال خطر درختان در محیط های طبیعی و انسان ساخت می پردازد. از آنجاییکه درختان خطرآفرین در فضای سبز شهری از اهمیت بالایی برخوردارند، شناسایی و کمی سازی شدت ریسک این درختان اجتناب ناپذیر است و فقط در این صورت امکان مدیریت ریسک و انجام اقدامات پیشگیرانه و به موقع فراهم می گردد. در این مطالعه در مجموع 200 درخت چنار خطرآفرین با ساختار ناپایدار در شهر کرج شناسایی و اطلاعات مربوط به ویژگی های عمومی و عیوب آنها ثبت گردید و شدت ریسک آنها با توجه به سال آسیب پذیری ارزیابی شد. در این تحقیق به کمک الگوریتم آموزشی پس انتشار خطا در محیط شبکه های عصبی مصن وعی، شدت ریسک سقوط درختان چنار خطرآفرین (دو کلاسه شدت خطرآفرینی بر اساس سقوط اجزا در سال اول و دوم) بر اساس مقادیر کمی مشخصه های عمومی و عیوب درختان شبیه سازی شد. بر اساس نتایج آنالیز حساسیت قطر تاج، طول تاج درخت، انحراف تنه درخت و قطر یقه درخت به ترتیب بیشترین تاثیر را در طبقه بندی شدت ریسک درختان خطرآفرین داشته اند. صحت مدل با مقایسه خروجی آن و شاخص های محاسبه شده شامل ضریب تعیین (87/0 کلاس یک و 9/0 کلاس دو)، میانگین خطای مطلق (17/0 کلاس یک و 18/0 کلاس دو) و میانگین مربعات خطا (084/0 کلاس یک و 085/0 کلاس دو) سنجیده شد. مدل شبکه عصبی مصنوعی با دقت بالا در کلاسه بندی شدت ریسک چنارهای خطرآفرین در اکوسیستم های شهری، مدل SFHR را به عنوان یک مدل پیش بینی در ارزیابی احتمال سقوط درختان چنار معرفی نمود.
۵۷۷۶.

ارزیابی و تحلیل وضعیت اشتغال در شهرهای جدید (نمونه موردی: شهر جدید بهارستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: شهرهای جدید اشتغال رضایت شغلی مادرشهر شهر جدید بهارستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۴۱۶
رشد روزافزون جمعیت شهرها، مسائل و مشکلات بسیاری ازجمله آلودگی هوا، بیکاری، توسعه ناموزون و ... را برای شهرها به وجود آورده است. اگرچه برنامه ریزان امور شهری، ایجاد شهرهای جدید را یکی از راه های حل مسائل و مشکلات شهرها دانسته اند، تاکنون شهرهای جدید انتظارهای مورد نیاز را برآورده نکرده اند و یکی از دلایل برآورده نکردن نیازها، عدم وجودنداشتن زمینه اشتغال برای ساکنان این شهرها است. عمدتاً شهرهای جدید در ایران به مادرشهرها وابسته هستند و بیشتر نقش خوابگاهی دارند. ساکنان این شهرها معمولاً در مادرشهرها و شهرهای اطراف مشغول به فعالیت هستند. هدف پژوهش حاضر، تحلیل وضعیت اشتغال در شهر جدید بهارستان است. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر داده های کتابخانه ای و میدانی است. برای سنجش متغیرهای پژوهش از ابزار پرسش نامه، و اطلاعات طرح جامع و تفصیلی شهر بهارستان و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های مجذور اتا، رگرسیون خطی و... استفاده شده است. نتایج بررسی ها نشان می دهند که بین اشتغال در بخش های کشاورزی، صنعت و اندازه شهر بهارستان رابطه معناداری وجود ندارد ولی بین اندازه شهر با اشتغال در بخش خدمات رابطه معناداری وجود دارد. از طرفی ساکنان شاغل شهرجدید بهارستان نسبت به کسانی که بیرون از شهر بهارستان اشتغال دارند، رضایت شغلی بیشتری دارند. همچنین نتایج نشان می دهند که شهر جدید بهارستان در ایجاد اشتغال موفق نبوده است.
۵۷۷۷.

بررسی عوامل موثر بر احساس امنیت اجتماعی گردشگران شهری (مطالعه موردی: شهر طرقبه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۳ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ 17 - 30

کلید واژه ها: گردشگری شهری امنیت امنیت اجتماعی شهر طرقبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۷ تعداد دانلود : ۴۳۴
امروزه صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت پویا در کنار سایر فعالیت ها و خدمات شناخته شده است. در این بین شهرها توانایی و پتانسیل لازم برای جذب گردشگران به سمت خود را دارا می باشند. از آنجای که فضاهای شهری گردشگرپذیر بستر رشد و توسعه هستند. شناسایی و توجه به احساس امنیت اجتماعی گردشگران در این شهرها امری لازم و ضروری می باشد. در این بین نبود امنیت و احساس امنیت اجتماعی در فضاهای شهری گردشگرپذیر می تواند گردشگری را با مشکل مواجه سازد. شهر طرقبه با داشتن اقلیم مناسب و جاذبه های گردشگری فراوان هر ساله تعداد بی شماری گردشگر را به سمت خود جذب می کند. هدف این پژوهش شناخت میزان احساس امنیت اجتماعی گردشگران در شهر طرقبه است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی است. داده ها و آمار و اطلاعات بصورت کتابخانه ای و پرسشنامه گردآوری شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Spss استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه گردشگران داخلی وارد شده به شهر طرقبه در سال 1394 تشکیل می دهد. حجم نمونه 300 نفر و روش نمونه گیری تصادفی از نوع خوشه ای چند مرحله ای می باشد. نتیج پژوهش نشان می دهد که بین عواملی مانند سن، جنسیت، فضاهای عموی شهر و عملکرد پلیس با احساس امنیت گردشگران رابطه معنی داری وجود دارد. در این میان با افزایش امنیت در فضاهای عمومی شهری احساس امنیت اجتماعی گردشگران نیز بیشتر می شود. همچنین رابطه مستقیم و معناداری بین متغیر نقش پلیس و احساس امنیت اجتماعی گردشگران وجود دارد که نشان دهنده این موضوع است که با افزایش عملکرد توسط پلیس، احساس امنیت اجتماعی گردشگران نیز بیشتر می شود. همچنین 75 درصد گردشگران از امنیت شهر طرقبه رضایت داشته و تنها 3 درصد ناراضی بوده اند در کل بیش از 3/42 درصد از گردشگران موافق اند که در فرصت مناسب دوباره از این شهر دیدن می کنند.
۵۷۷۸.

رتبه بندی زیرساخت های گردشگری شهری با استفاده از تکنیک کوپراس مطالعه موردی: استان زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۳ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ 31 - 41

کلید واژه ها: گردشگری شهری زیرساخت های شهری تکنیک کوپراس استان زنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۸ تعداد دانلود : ۳۸۲
گردشگری موتور محرک توسعه اقتصادی به شمار می آید. این صنعت نامرئی گسترده ترین صنعت خدماتی دنیا در عرصه-های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می باشد. در واقع گردشگری پدیده قرن است و در برگیرنده جریانی از سرمایه، انسان، فرهنگ و سرزمین که در فضاهای جغرافیایی آثار مختلفی بر جای می نهد. یکی از راهبردهایی که امروزه به منظور رشد و توسعه شهرها به آن توجه می شود، گردشگری است. محیط های شهری، در سراسر جهان برای سالیان متمادی بیشترین جاذبه را برای همه اهداف گردشگری داشته اند. هدف تحقیق حاضر، رتبه بندی شهرستان های استان زنجان از نظر دسترسی به زیر ساخت های موجود گردشگری است. با توجه به هدف تحقیق و موضوع مورد مطالعه، سوال پژوهش به صورت ذیل تبیین شده است: آیا وضعیت شهرستان های استان زنجان از نظر زیرساخت های موجود گردشگری یکسان است؟ روش شناسی پژوهش، توصیفی – تحلیلی بر مبنای شیوه اسنادی می باشد که در این مسیر از تکنیک کوپراس استفاده شده است. نتایج کلی تحقیق نشان می دهد در استان زنجان، شهرستان های زنجان به ترتیب با ارزش نهایی (0.061)، خرمدره (0.155)، از نظر زیرساخت های گردشگری وضعیت مطلوب و مساعدی جهت گردشگری دارند. شهرستان های ایجرود با ارزش نهایی(0.417) و خدابنده (0.326) از حداقل زیرساخت های لازم برای گردشگری برخوردار هستند و بقیه شهرستان های استان از نظر رتبه بندی وضعیت بینابین دارند.
۵۷۷۹.

تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتار زیست محیطی روستاییان شهرستان مریوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال چهارم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی روستاییان شهرستان مریوان رفتار زیست محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۶ تعداد دانلود : ۴۹۴
رفتارهای فردی و جمعی افراد جامعه بر روی محیط زیست و مشکلات آن تأثیرگذار است. شناسایی تأثیر سرمایه اجتماعی روستاییان بر رفتارهای زیست محیطی آنها می تواند کمک مهمی به برنامه ریزان حوزه حفاظت از محیط زیست روستاها فراهم کند. پژوهش توصیفی همبستگی حاضر با هدف بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتار زیست محیطی روستاییان انجام شد. جامعه آماری، کلیه خانوارهای روستایی شهرستان مریوان بودند (11228N= ) که با استفاده از فرمول کوکران 250 نفر به عنوان نمونه محاسبه و از طریق روش نمونه گیری چندمرحله ای تصادفی انتخاب و مطالعه شدند. داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار 20 SPSS و آزمون های تحلیل همبستگی و رگرسیون گام به گام تحلیل شدند و نتایج نشان داد که 8/82 درصد روستاییان در حد متوسطی رفتار حفاظت محیط زیستی را دارا هستند. سطح اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی از دید اکثریت روستاییان موردمطالعه (به ترتیب 6/65، 4/62 و 98 درصد) در حد متوسط بود. تحلیل همبستگی نشان داد که بین هر سه مؤلفه سرمایه اجتماعی و رفتارهای زیست محیطی روستاییان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. تحلیل رگرسیون چندگانه گام به گام نیز نشان داد که چهار متغیر سطح تحصیلات، مشارکت اجتماعی، سن و انسجام اجتماعی 7/37 درصد واریانس سطح رفتارهای حفظ محیط زیستی روستاییان را  تبیین می کنند.
۵۷۸۰.

عوامل مرتبط با رفتارهای حامی محیط زیست در محیط شهری (مورد مطالعه: شهروندان شهر کرج)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱

کلید واژه ها: آگاهی تغییرات آب و هوا محیط شهری ادراک از خطر رفتارهای حامی محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۱ تعداد دانلود : ۵۳۱
گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت های بشر یکی از مشکلات عمد ه ی زیست محیطی است که در دو دهه ی اخیر توجه بسیاری از محافل علمی و سیاسی جهان را به خود جلب کرده است. این تحقیق با موضوع عوامل مرتبط با رفتارهای حامی محیط زیست در محیط شهری انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق شهروندان 15 تا 75 ساله شهر کرج بوده است که تعداد ۱٬۶۱۴٬۶۲۶ نفر هستند که حجم نمونه با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر تعیین شد. روش تحقیق پیمایش و ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه است. اعتبار پرسشنامه از نوع صوری و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ اندازه گیری شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین متغیرهای تحصیلات، آگاهی از تغییرات آب و هوا، دانش عمومی درباره تغییرات آب و هوا، ادراک از خطر تغییرات آب و هوا، نگرش نسبت به تغییرات آب و هوا و رفتارهای حامی محیط زیست، رابطه ی معنادار وجود دارد؛ همچنین بین زنان و مردان در رفتارهای حامی محیط زیست تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده متغیرها در معادله رگرسیون، 29 درصد از واریانس متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل تعیین می شود و ادراک از خطر تغییرات آب و هوا، بیشتر اثر کلی را بر روی رفتارهای حامی محیط زیست دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان