تجلی قداست آب در آرامگاه سعدی شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مکان های مقدسی که در سرزمین ایران وجود دارند، روزگاری در کنار کوه، چشمه و یا درخت مقدس شکل گرفته اند که یادگاری از باورهای کهن ایرانیان مبتنی بر طبیعت گرایی بوده و ریشه در اعتقاد به ایزدان مهر و اَناهیتا دارد. بعضی از این مکان ها، پس از روی آوردن ایرانیان به اسلام، تغییر کاربری داده و به امامزاده ها و مقابر بزرگان دین و عرفان تبدیل شده اند. اما این مکان ها همچنان با خود نشانه هایی از عناصر مقدس دین باستان را دارند.
از جمله بناهایی که در آن نشانه ای از قداست عنصر آب دیده می شود، آرامگاه سعدی در شیراز است که حوض ماهی موجود در آن، مکان تجلی آب و اعتقاد به این عنصر طبیعی است. از دیر باز داستان ها و روایت هایی از اهمیت این حوض نقل شده و همچنین آداب و مناسکی نیز در ارتباط با آن وجود داشته است که بعدها به شیخ سعدی و قداست تربت او منسوب شده است. از این رو، نگارندگان با توصیف و تحلیل وقایع تاریخی در باب این موضوع، به ارتباط معناداری بین وجود خرابه های قلعة قدیمی ""پهندژ"" در نزدیکی آرامگاه و ریشه های تاریخی آداب و رسوم کهن و مناسکی که تاکنون تداوم داشته قایل هستند. به زعم نگارندگان ریشه این ارتباط، به قداست آب در دین های کهن باز می گردد. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی ـ تحلیلی برمبنای اسناد کتابخانه ای و پژوهش های میدانی است.