محمد حسین زاده

محمد حسین زاده

مدرک تحصیلی: استادیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، ایران
پست الکترونیکی: Phsadra@gmail.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۷۵ مورد از کل ۷۵ مورد.
۶۱.

عقل از منظر معرفت شناسی

نویسنده:

کلید واژه ها: عقل عملی قضیه حکم عقل نظری تفکر تعریف تعمیم استدلال تجریـد ادراک کلی قضایای پیشین و پسین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰۷ تعداد دانلود : ۱۱۴۷
یکی از مهم ترین منابع معرفت، عقل است. در این نوشتار، از منظر معرفت شناختی به بحث درباره آن پرداخته ایم. عقل را از منظر دانش معرفت شناسی، به لحاظ اینکه منبع معرفت است، تعریف کرده ایم. سپس اقسام عقل، اعم از عقل نظری و عملی، را مورد بحث قرار داده، زبه بررسی این مسائل پرداخته ایم که در معرفت شناسی کدام قسم از آنها مطمح نظر است؟ آیا عقل نیز منبع معرفت است؟ در ادامه، به مبحث کارکردهای عقل پرداخته و فعالیت عقل را در هر یک از مفاهیم و گزاره ها و نقشی که در هر یک میتواند ایفا کند مرور کرده ایم و بدین نتیجه رهنمون شده ایم که انسان از راه فعالیت ها و کارکردهای گوناگون عقل، همچون انتزاع مفاهیم کلی و ادراک آنها، تعریف یا تحلیل، حکم، قضیه، استدلال و مانند آنها، به شناخت عمیق و گسترده ای از اشیا دست مییابد. در پایان نقش عقل را در قضایای پیشین و نقشی را که این گونه قضایا در معرفت های بشری دارند یادآور شده ایم.
۶۲.

تحلیل معرفت و چالش های معاصر

نویسنده:

کلید واژه ها: معرفت تحلیل معرفت قضیه اى مفاهیم بدیهى تعریف قراردادى واژه هاى متعارف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۵ تعداد دانلود : ۵۹۹
در عصر حاضر، رویکردهاى گوناگونى در معرفت شناسى مشاهده مى شوند. در رویکرد مبتنى بر فلسفه تحلیلى، یکى از مباحث مهم و بنیادین «تحلیل معرفت» است. بسیارى از معرفت شناسانى که چنین رویکردى دارند به تحلیل فلسفى یا تعریف حقیقى آن پرداخته، پس از نقد تعریف سنّتى «معرفت»، تلاش کرده اند نقص هاى آن را ترمیم کنند و در نتیجه، تعریفى جامع و مانع ارائه دهند. اختلاف میان این عده درباره تعریف «معرفت» و بیان مؤلّفه ها یا شرایط آن و نیز درستى یا نادرستى اصل تحلیل، به رغم سال ها بحث و پژوهش، عمیق تر شده است. در مقابل، عده اى بر اساس مبانى ویژه خود، تحلیل معرفت را نادرست مى دانند. به نظر مؤلف، نه تنها به تحلیل فلسفى معرفت و تعریف حقیقى آن نیازى نیست، بلکه حتى این کار ناممکن است. اگر «معرفت» به تعریف نیاز داشته باشد، تعریف قراردادى کفایت مىکند. در واقع، نظر نگارنده درباره این مسئله دو جنبه دارد: سلبى و اثباتى. جنبه سلبى آن تردید در امکان دستیابى به تحلیل دقیق معرفت یا انکار آن است، و جنبه اثباتى آن ارائه راه حلى براى حل مسئله. البته برخى از معرفت شناسان معاصر بر اساس مبانى ویژه خود، به نتیجه اول رسیده اند؛ اما به جهت دوم تاکنون توجهى نشده است. این مقاله تلاش کرده است راه حلّى براى مسئله مزبور ارائه دهد که با آن مى توان به این نزاع طولانى خاتمه داد.
۶۷.

معیار صدق گزاره های دینی

نویسنده:

کلید واژه ها: تحدی احتمال اعتبار ذاتی یقین گزاره های تعبدی و غیرتعبدی یقین ذاتی و موضوعی آموزه حجیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۱ تعداد دانلود : ۹۵۵
بنیادیترین مسئله در حوزه معرفت شناسی دینی، که دشوارترینِ آن ها نیز هست، معیار صدق گزاره های ظنی و جزمی دین است. از منظر ما برای معرفت به دین، جزم و علم متعارف و اطمینان کفایت میکند. بر اساس این نگرش، یعنی کفایتِ علم متعارف یا جزم، معیار صدق این گونه معرفت ها چیست؟ در پاسخ به این مسئله، چندین معیار برای ارزیابی معرفت های اطمینانی یا جزمی میتوان برشمرد. در این مقال، هر یک از راه حل های مزبور را بررسی کرده ایم، که مهم ترین آن ها دکترین حجیت در معرفت شناسی دینی و راهبرد شهید صدر در حل مسئله استقراست. این راه حل ها در صورتی قابل استنادند که نتوانیم گزاره های ظنی، جزمی و یقینی بالمعنیالاعم دین را بر گزاره های یقینی بالمعنیالاخص مبتنی بدانیم. اما اگر بتوانیم آن معرفت ها و گزاره ها را بر گزاره های یقینی بالمعنیالاخص مبتنی بدانیم، نیازی به آن راه حل ها نیست. از نظر ما چنین ابتنایی ممکن است.
۷۲.

مبانی نظریه تعدد قرائت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: هرمنوتیک فلسفی نسبیت فهم ساختارگرایی اصول‌ مفاهمه‌ عقلایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۴۰
‌نوشتار حاضر به‌ شرح‌ و بررسی‌ مبانی‌ نظریة‌ تعدد قرائت‌ها می‌پردازد. از آنجا که‌ نظریة‌ ذکر شده‌ از نگرش‌های‌ ویژه‌ای‌ در باب‌ تفسیر متون‌ ناشی‌ می‌شود، نگاهی‌ به‌ نگرش‌های‌ مربوط‌ به‌ تفسیر متون‌ ضرورت‌ خواهد داشت. علی‌رغم‌ وحدت‌ رویه‌ - تقریباً‌ - عموم‌ اندیشه‌ورزان‌ مسلمان‌ در دانش‌ تفسیر متن‌ و سیر رو به‌ رشد آن، هرمنوتیک‌ یا دانش‌ تفسیر متن‌ در مغرب‌ زمین‌ تحولات‌ بسیاری‌ داشته‌ و نظریه‌های‌ متعددی‌ در این‌ حوزه‌ مطرح‌ شده‌ است. هرمنوتیک، با هرمنوتیک‌ کلاسیک‌ آغاز می‌شود سپس‌ با رویکردی‌ نوین‌ تحت‌ عنوان‌ هرمنوتیک‌ رومانتیک‌ (از سوی‌ شلایر ماخر) مطرح‌ می‌گردد. و بالاخره‌ با رخداد انقلابی‌ در هویت‌ آن، از منطق‌ به‌ فلسفه‌ و از دانش‌ تفسیر به‌ دانش‌ فهم‌ و تحقیق‌ در حقیقت‌ ویژگی‌های‌ فهم‌ تحول‌ می‌یابد. هرمنوتیک‌ فلسفی‌ برخلاف‌ هرمنوتیک‌ کلاسیک‌ و رومانتیک‌ - بر تعدد قرائت‌ها پای‌ می‌فشرد بلکه‌ این‌ نظریه‌ مهم‌ترین‌ دستاورد آن‌ است. علاوه‌ بر طرفداران‌ هرمنوتیک‌ فلسفی، دیدگاه‌های‌ شالوده‌شکنان، ساخت‌گرایان‌ و پیروان‌ نقد نوین‌ امریکایی‌ نیز به‌ چنین‌ نظریه‌ای‌ رهنمون‌ شده، پیامد مشترک‌ همة‌ این‌ نگرش‌ها نظریة‌ تعدد قرائت‌هاست. پس‌ از شرح‌ نگرش‌های‌ ذکر شده، به‌ ویژه‌ هرمنوتیک‌ فلسفی، به‌ این‌ نتیجه‌ رهنمون‌ می‌شویم‌ که‌ نظریه‌ تعدد قرائت‌ها بر مبناهایی‌ نظیر هرمنوتیک‌ فلسفی‌ مبتنی‌ است. بررسی‌ هر یک‌ از آن‌ مبانی‌ ما را به‌ نادرستی‌ نظریة‌ تعدد قرائت‌ها هدایت‌ می‌کند. علاوه‌ بر آن‌ مبانی، خود این‌ نظریه‌ فی‌ نفسه‌ مشکلات‌ بسیاری‌ دارد که‌ مهم‌ترین‌ آن‌ ناسازگاری‌ با اصول‌ مفاهمه‌ عقلایی‌ است

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان