محمدتقی امینی

تجربه ی بلند مدت بسیاری از مناطق موفق گردشگری دنیا نشان داده است که رفتارهای توسعه ا ی صنعت گردشگری باید منطبق با شرایط خاص آن مناطق باشد. به دلیل عدم توجه شایسته به این موضوع است که توسعه ی صنعت گردشگری در ایران همواره دستخوش تغییرات شدید بوده و میزان توسعه با توان بالقوه ی آن هم خوانی مناسبی ندارد. محقق در این پژوهش، هدف اصلی خود را پاسخگویی به این سوال قرار داده است که مدل رفتاری توسعه ی صنعت گردشگری ایران با محوریت جذب گردشگران خارجی چگونه است؟ با عنایت به این موضوع، پژوهش حاضر از نظر ماهیت از نوع تحقیقات پیمایشی- اکتشافی بوده و از رویکرد معادلات ساختاری برای دست یابی به مدل مورد نظر استفاده کرده است. جامعه آماری پژوهش متشکل از مجریان و فعالین در صنعت گردشگری است. نتیجه ی نهایی پژوهش ابعاد توسعه ای صنعت گردشگری کشور با هدف ورود گردشگران خارجی را در سه بُعد: 1- مبادی گردشگرفرست خارجی، 2- حمل ونقل و 3- مقاصد گردشگرپذیر داخلی مشخص نموده و از سوی دیگر برای توسعه ی این ابعاد سه گانه، نوع رفتارهای تأثیرگذار را در سه محور: 1- رفتارهای نهادی، 2- رفتارهای مردمی و 3- رفتارهای تولیدی تعیین کرده است.

امروزه توسعه و تاثیر روز افزون مباحث مدیریتی، بویژه اثربخشی برخورداری از انواع هوشمندی در سازمان ها، منجر به تحولات بنیادین در برنامه های استراتژیک سازمان ها شده است. در این پژوهش تلاش بر آن است که به بررسی میزان برخورداری از هوشمندی رقابتی در فروش بلیط شرکت های هواپیمایی (مطالعه موردی هواپیمایی ماهان) و اثربخشی آن در فروش بلیط پرداخته شود. این پژوهش جز پژوهشهای توصیفی، پیمایشی بوده و پرسشنامه پژوهشگر ساخته بوده و الفای کرانباخ برای دو بخش پرسشنامه 0. 880 و 0. 784 به دست آمده است. در این پژوهش با بهره گرفتن از آزمونهایی از جمله، آزمون تک نمونه ای t، فریدمن، تحلیل عاملی و ضریب همبستگی پیرسون به آزمون فرضیه ها پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که ارتباطی مثبت بین بهره مندی از هوشمندی رقابتی و افزایش فروش بلیط شرکت هواپیمایی ماهان وجود دارد. همچنین با توجه به نتایج حاصل از آزمون های انجام شده، مشتری مداری، بکارگیری فناوری های روز دنیا و مقولات اجتماعی(بخشی از هوشمندی استراتژیک و اجتماعی) بیشترین تاثیر را در افزایش فروش بلیط دارند. در عین حال، عوامل منابع انسانی و انجام فعالیت های تحقیق و توسعه کم اهمیت ترین عوامل اثر گذاری بر فروش بلیط در شرکت هواپیمایی ماهان هستند. 

هم آفرینی ارزش، موضوعی است که توجه بسیاری از نهادها و سازمان ها و به خصوص دانشگاه ها را به خود جلب نموده است و ارائه الگویی جامع، فراگیر و کاربردی به ویژه در آموزش عالی می تواند بسیار راهگشا باشد. بدین لحاظ هدف این تحقیق نخست شناسایی عوامل، مولفه ها و پیامدهای هم آفرینی ارزش دانشگاهی با تاکید بر دانشگاه های نسل چهارم و پنجم و طراحی الگوی مفهومی مربوطه، و سپس ارائه و بررسی الگوی جامع و  بومی هم آفرینی ارزش دانشگاهی در آموزش عالی ایران می باشد. پژوهش حاضر از لحاظ نحوه گردآوری داده ها، با رویکرد آمیخته اکتشافی می باشد. در بخش کیفی تحقیق جهت شناسایی عوامل، مولفه ها و پیامدهای هم آفرینی ارزش از روش متاسنتز و جهت پالایش این موارد و طراحی الگوی مفهومی از روش دلفی فازی و نظرات 20 نفر از خبرگان استفاده شد. در بخش کمی، جامعه آماری کلیه اساتید دانشگاه های دولتی استان کرمان به تعداد 1250 نفر هستند، که  بر اساس جدول مورگان تعداد 295 نفر به عنوان نمونه تعیین گردید. الگوی تحلیلی با استفاده از داده های جمع آوری شده در این بخش پس از تحلیل عاملی انجام گرفته با با تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری و با نرم افزار Smart PLS 3 بررسی گردید. نهایتا مدل استراتژیک هم آفرینی ارزش دانشگاهی با 16 عامل، 23 مولفه و 13 پیامد و هر کدام در سه دسته طراحی و آزمون شد و به عنوان مدلی پیشنهادی جهت هم آفرینی ارزش دانشگاهی ارائه شد. برازش مدل نهایی نشان از وضعیت بسیار مناسب مدل تحقیق دارد.

مقدمه: تفکر استراتژیک در استمرار بقا و پیشرفت در محیط متغیر و پویای امروزی نقش بسیار مهمی را بازی می نماید. تفکر استراتژیک ابزاری است که به مدیران کمک می کند تا فرصت های جدید را خلق نمایند. هدف اصلی تحقیق حاضر، سنجش تطابق تفکر استراتژیک سازمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، با مولفه های مدل گلدمن که شامل تفکر مفهومی، تفکر سیستمی، فرصت طلبی هوشمندانه و آینده نگری می باشد. روش کار: پژوهش حاضر، یک تحقیق توصیفی از نوع همبستگی می باشد، و از نظر اهداف جزء تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری این تحقیق، مدیران ارشد ستادی دانشگاه با حجم نمونه 97 نفری که طبق مدل گلدمن (2005) تفکر حاکم بر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران ارزیابی شد. برای تحلیل نتایج، پس از استخراج داده های جمع آوری شده از پرسشنامه استانداردی با ضریب آلفای کرونباخ0.83 به کمک نرم افزارSPSS18، و از طریق آزمون t تک نمونه و آزمون فریدمن به عنوان آمار استنباطی،و جدول فراوانی و نمودار ستونی برای آمار توصیفی استفاده شد. یافته ها:آزمون ها این نتیجه را تایید کردند که کلیه مولفه های مدل در سازمان اجرا شده است و ترتیب مولفه ها با توجه به آزمون فریدمن به ترتیب تفکر سیستمی، تفکر مفهومی، آینده نگری و فرصت طلبی هوشمندانه می باشند. نتیجه گیری: یافته ها بیانگر این مساله است که مدیران دانشگاه درحدخوبی پایبند به تفکر استراتژیک هستند. تفکر سیستمی بالاترین کاربرد را در این سازمان دارد و کمترین کاربرد در زمینه فرصت طلبی هوشمندانه است. .

هرچند بحران ها در گردشگری اتفاقات معمولی هستند، بسیاری از مقاصد تحت تأثیر بحران های طبیعی و انسانی ساخته شده است، بااین حال هرگونه رخدادی که عملکرد طبیعی مقصد را تهدید و انجام کسب وکار مرتبط با گردشگری را مختل نماید و یا تهدیدی برای ایمنی گردشگران باشد، نیازمند واکنش مناسب و کنترل شرایط است. پژوهش حاضر باهدف طراحی الگوی کارآفرینی گردشگری در بحران های پاندمیک (موردمطالعه: کووید 19)، انجام شده است. تحقیق به صورت کیفی و با رویکرد داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری تحقیق خبرگان دانشگاهی و مدیران و فعالان صنعت گردشگری در استان های آذربایجان شرقی و غربی می باشند که با استفاده از نمونه گیری هدف مند و نظری  18 نفر تا حد رسیدن به اشباع اطلاعاتی انتخاب شدند و جهت گردآوری داده ها از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته استفاده گردید. پس از انجام مصاحبه ها و جمع آوری اطلاعات، کدهای به دست آمده در بخش های مختلف، با استفاده از رهیافت نظام مند اﺳﺘﺮاوس و کﻮرﺑیﻦ و ﻣﺪل ﭘﺎرادایمی، تجزیه وتحلیل شده و پس از انجام مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مدل نهایی توسط پژوهشگر به دست آمده است. مدل نهایی از مجموع 66 مفهوم استخراج شده از مصاحبه ها، در قالب 14 طبقه و مقوله زمینه ای، شرایط علّی، شرایط مداخله گر، راهبردها و درنهایت، پیامدها و نتایج حاصل از کارآفرینی گردشگری در بحران های پاندمیک تشکیل شده است. هرکدام از این شرایط و عوامل تشکیل دهنده مدل دارای متغیرها و مقوله هایی هستند که در صورت اتخاذ راهبردهایی چون توسعه گردشگری مجازی، مدیریت بحران در صنعت گردشگری؛ توسعه گردشگری داخلی با تأکید بر رعایت پروتکل های بهداشتی و تمرکز بر توسعه زیرساخت های گردشگری، منجر به تحقق پیامدهایی چون حفظ و رونق کسب وکارهای گردشگری؛ تقویت صنعت گردشگری و خلق بازار جدید گردشگری برای دوران پساکرونا، می گردد.

 هدف از اجرای این پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر ایجاد سازمان خلاق بود. پس از آن پانل دلفی متشکل از متخصصین خلاقیت تشکیل گردید و طی 5 دور عواملی به عوامل شناسایی شده در مطالعات ادبیات موضوع مواردی افزوده و کاسته شد. در این پژوهش برای تعیین میزان اتفاق نظر میان اعضای پانل، از ضریب هماهنگی کندال استفاده شد که برای پاسخهای اعضا درباره ترتیب عوامل کلیدی و موثر بر سازمان خلاق در دور پنجم 782/0 حاصل شد که نسبت به دور قبلی تغییر چندانی نداشت. لذا این میزان از ضریب کندال کاملاً معنی دار به حساب آمده و نشان از کفایت دورهای دلفی بود سپس مدلسازی عوامل موثر بر ایجاد سازمان خلاق طبق مدل سه شاخگی انجام شد. نوآوری مدل ارائه شده، طرح عناصری نوین در ایجاد سازمان خلاق و هم چنین ارائه طبقه بندی بدیعی برای ایجاد سازمان خلاق طبق مدل سه شاخگی است. نهایتا مدل در شرکت ساپکو که جزو سازمانهای سرآمد خلاقیت در کشور است مورد آزمون قرار گرفت.بدین منظور پرسشنامه 46 سوالی توسط 390 نفر تکمیل شدو تائید عوامل تحقیق به کمک روش تحلیل عاملی تایید شد و آزمون فرضیات تحقیق به کمک روش تحلیل مسیر انجام شد و نهایتا نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد صورت پذیرفت.

مدیران سازمان ها در محیط های کاملا متلاطم امروزی مجبورند با توجه به وجود رقبای متعدد و تغییرات شتابان آن، عوامل محیطی را که باعث رقابت در محیط نامطمئن خواهد شد شناسایی نمایند، لذا برنامه ریزی استراتژیک، به منزله ی یک ابزار مفید و قدرتمند برای رسیدن به اهداف سازمانی مطرح است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی و تبیین عوامل موثر رقابتی در جایگاه یابی استراتژیک صنعت پوشاک می باشد.  روش پژوهش، ترکیبی(کیفی- کمّی) است. در بخش کیفی از تکنیک دلفی استفاده شده است. نمونه خبرگان این پژوهش متشکل از 15 نفر از افراد خبره صنعت پوشاک در استان تهران می باشند که به صورت آگاهانه انتخاب شده است.  در بخش کمّی، جامعه آماری متشکل از کلیه صاحبان کسب وکارها و فروشندگان پوشاک در استان تهران بودند که برحسب جدول مورگان، 385 نفر به صورت تصادفی در دسترس، حجم نمونه انتخاب شدند. گردآوری داده های کمّی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و تحلیل داده های کمی، با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری (نرم افزارPLS software 2.0) و نرم افزار آماری SPSS 26 انجام شد.مدل نهایی از مقوله عوامل سازمانی، عوامل مشتری، توان رقابت، عوامل زمینه ای، عوامل تسهیل کننده، راهبردها و پیامدها تشکیل شد. نتایج حاکی از آن است که با استفاده از خط مشی های صحیح جایگاه یابی ضمن ارتقاء جایگاه در بازار و در صورت اتخاذ راهبردهای تمایز، رهبری هزینه و تمرکز، پیامدهایی چون جایگاه یابی استراتژیک، افزایش سهم نسبی بازار و رشد و سود آوری ممکن می گردد. بر اساس نتایج، پیامدهای ارتباط این متغیرها و مولفه های آنان که اولویت بندی شدند، جایگاه یابی استراتژیک در بازار پوشاک ایران خواهد بود، این امر رشد سهم بازار و سودآوری را به همراه خواهد داشت. بر این اساس و با ایجاد جایگاه مناسب برند در صنعت پوشاک که امروزه در حال رقابت با برندهای خارجی نیز می باشد، می توان با استفاده از خط مشی های صحیح جایگاه یابی ضمن ارتقاء جایگاه در بازار، شرایط رقابتی مناسبی را ایجاد کرد.

مقدمه: توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب توجه روزافزون سازمان ها به دورکاری، جهت بهره مندی از مزایای گسترده آن، همچون کاهش رفت و آمد، بهبود عملکرد و ارتقای تعادل میان مسئولیت های حرفه ای و تعهدات شخصی کارکنان و متعاقب آن، برخورداری از منافع توازن کار زندگی شده است. در این مقاله، ضمن تبیین رابطه دورکاری با بهبود توازن میان کار و زندگی اجتماعی، عوامل موثر بر اجرای موفق دورکاری، مانند تمایل کارکنان به پذیرش دورکاری، حمایت مدیران از دورکاری و میزان مهیا بودن منابع مورد نیاز برای دورکاری بررسی گردیده و مزایای حاصل از بهبود توازن کار زندگی اجتماعی ناشی از به کارگیری دورکاری برای سازمان و کارکنان، مانند برخورداری سازمان از نیروی کار پایدارتر و ایجاد فرصت های آموزشی و توسعه شغلی برای کارکنان شناسایی گردیده اند. روش: در این مطالعه، روش انجام تحقیق به صورت پیمایشی است. جامعه آماری، کارکنان دورکار و غیردورکار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بوده که ۲۹۷ پرسش نامه توسط آنان تکمیل شده است. اطلاعات گردآوری شده توسط نرم افزار یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر آن است که دورکاری موجب بهبود توازن میان کار و زندگی اجتماعی کارکنان می شود. دستاوردهای تحقیق حاکی از آن است که کارکنان تمایل به پذیرش دورکاری داشته و منابع مورد نیاز برای اجرای دورکاری مهیا می باشد اما مدیران حامی دورکاری نمی باشند. نتایج حاکی از آن است که بهبود توازن میان کار و زندگی اجتماعی ناشی از به کارگیری دورکاری، به سازمان برای برخورداری از نیروی کاری باثبات تر و همچنین، به کارکنان برای استفاده از فرصت های آموزشی و توسعه شغلی کمک می نماید. میان «جنسیت» و «سطح تحصیلات» و بهبود توازن میان کار و زندگی اجتماعی ناشی از دورکاری ارتباط معنی داری وجود دارد. SPSS موردتجزیه و تحلیل قرار گرفته و با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای، نتایج نهایی در خصوص پاسخ به پرسش های پژوهش استخراج شدند. برای مقایسه دیدگاه های کارکنان دورکار و غیردورکار، از آزمون تی نمونه مستقل استفاده گردیده است. بحث: ابقای کارکنان و حفظ سرمایه سازمانی، یکی از بزرگ ترین چالش های متخصصان منابع انسانی است. کارکنان نیز در پی ارتقای سطح علمی و پیشرفت حرفه ای خود می باشند. پذیرش و اجرای برنامه دورکاری در سازمان ها و بهبود توازن میان کار و زندگی اجتماعی به عنوان یکی از شاخص های به کارگیری دورکاری، موجب برخورداری سازمان و کارکنان از مزایای آن، همچون کمک به ابقای نیروی کار در سازمان و امکان بهره مندی کارکنان از فرصت های آموزشی و توسعه شغلی می گردد. این حقیقت، لزوم تداوم به کارگیری این شیوه نوینِ کاری را آشکار می نماید