اصغر سلطانی

هدف اصلی مقاله حاضر بررسی دیدگاه اعضای هیئت علمی در خصوص برنامه درسی آموزش علوم مبتنی بر ویژگیهای ماهیت علم در دانشگاه است. بدین منظور، از جامعه آماری که شامل اعضای هیات علمی رشته های فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی و گرایشهای مرتبط در دو دانشگاه اصفهان و صنعتی اصفهان بود، 75 نفر به عنوان نمونه آماری در این پژوهش شرکت کردند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته سنجش دیدگاه اعضای هیات علمی بود. جنبه های اصلی مورد سنجش ماهیت علم در این ابزار عبارت بودند از: موقتی بودن علم، مبنای تجربی علم، خلاقیت در علم، نقش ذهنیت در علم، تاثیر مسایل اجتماعی و فرهنگی بر علم، نقش مشاهده و استنتاج و نظریه و قانون علمی. این مولفه ها در چهار عنصر اساسی برنامه درسی؛ یعنی هدفها، محتوا، اجرا و ارزشیابی و در دو وضعیت موجود و مطلوب بررسی شدند. ضریب آلفای کرونباخ برای این مقیاس سنجش برابر 0.84 محاسبه شد. داده های پژوهش با روشهای آماری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که از نظر اعضای هیات علمی در وضعیت موجود برنامه های درسی در هیچ یک از عناصر برنامه درسی؛ یعنی هدفها، محتوا، اجرا و ارزشیابی مبتنی بر مولفه های ماهیت علم نیستند. با این حال، از نظر آنها هدفهای برنامه درسی از نظر برخورداری از مولفه های ماهیت علم به وضعیت مطلوب نزدیک ترند. در این بین ارزشیابی برنامه درسی از نظر رعایت مولفه های ماهیت علم، بیشترین اختلاف را با وضعیت مطلوب دارد. از نظر اعضای هیات علمی در برنامه های درسی در وضعیت مطلوب، برای همسویی با مولفه های هفت گانه ماهیت علم، باید بیشترین توجه به دو عنصر اجرا و ارزشیابی برنامه درسی معطوف شود.

هدف اصلی مقاله ی حاضر بررسی دیدگاه دانشجویان رشته های علوم پایه دانشگاه های اصفهان و صنعتی اصفهان در مورد برنامه درسی آموزش علوم، مبتنی بر ویژگی های اساسی ماهیت علم بوده است. بدین منظور از جامعه آماری که شامل همه دانشجویان رشته های فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی وگرایش های مرتبط در دو دانشگاه می شد، 277 نفر به عنوان نمونه ی آماری در این پژوهش انتخاب شدند. روش پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی و ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته ی سنجش دیدگاه دانشجویان بوده است. جنبه های اصلی مورد سنجش ماهیت علم در این ابزار عبارت بوده اند از موقتی بودن علم، مبنای تجربی علم، خلاقیت در علم، نقش ذهنیت در علم، تأثیر مسائل اجتماعی و فرهنگی بر علم، نقش مشاهده و استنتاج و نقش نظریه و قانون علمی. این مؤلفه ها در چهار عنصر اساسی برنامه درسی یعنی هدف ها، محتوا، اجرا و ارزشیابی و در دو وضعیت موجود و مطلوب بررسی شده اند. ضریب آلفای کرونباخ برای این مقیاس سنجش برابر 81/0 محاسبه گردیده است. نتایج نشان داده اند که از نظر دانشجویان، در وضعیت موجود، هیچ یک از عناصر برنامه درسی یعنی هدف ها، محتوا، اجرا و ارزشیابی، مبتنی بر مؤلفه های ماهیت علم نیستند. با این حال از نظر آنان هدف های برنامه درسی از حیث برخورداری از مؤلفه های ماهیت علم به وضعیت مطلوب نزدیک ترند. در این میان ارزشیابی برنامه درسی از نظر رعایت مؤلفه های ماهیت علم، بیشترین اختلاف را با وضعیت مطلوب خود دارد. از نظر دانشجویان، در وضعیت مطلوبْ هدف های برنامه درسی آموزش علوم باید بیشتر از سایر عناصر مبتنی بر مؤلفه های ماهیت علم باشد. پس از عنصر هدف ها، برنامه های درسی جهت هم سویی با مولفه های هفت گانه ماهیت علم، باید بیش ترین توجه خود را به دو عنصر اجرا و ارزشیابی برنامه درسی معطوف دارند.

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه مهارت های زندگی اجتماعی با مؤلفه های آموزش سیاسی در دانشجویان است. بر اساس این، رابطه مؤلفه های مختلف مهارت های زندگی اجتماعی شامل خودآگاهی، ارتباط های انسانی، روابط میان فردی، تصمیم گیری، مشارکت و همکاری، تفکر انتقادی و شهروندی جهانی با مؤلفه های چهارگانه آموزش سیاسی یعنی دانش سیاسی، نگرش سیاسی، مهارت سیاسی و رفتار سیاسی سنجیده شده است. جامعه آماری پژوهش، کلیّه دانشجویان دوره های کارشناسی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی 94-93 و نمونه مدّنظر، 375 نفر بودند. ابزار پژوهش نیز شامل پرسشنامه مهارت های زندگی اجتماعی (پایایی 93/0) و پرسشنامه محقق ساخته سنجش مؤلفه های آموزش سیاسی دانشجویان (پایایی 86/0) بود. نتایج نشان دادند همه مهارت های زندگی اجتماعی دانشجویان، رابطه مثبت، معنادار و در حد متوسطی با هر یک از مؤلفه های آموزش سیاسی دانشجویان دارند. همچنین مهارت های تفکر انتقادی، شهروندی جهانی و خودآگاهی، مهم ترین متغیرهای پیش بین مؤلفه های آموزش سیاسی به شمار می روند و جنسیت نیز برای آموزش سیاسی دانشجویان، پیش بین معناداری نیست.

در این پژوهش به بررسی تأثیر ساختار سرمایه ی شرکت و ساختار مالکیت آن بر محتوای اطلاعاتی EPS و DPS گزارش شده توسط شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش سود و بازده تجمعی پرداخته شده است. جهت انجام این پژوهش، نمونه ای مشتمل بر 96 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره ی زمانی 8 ساله (1389-1382) انتخاب و بررسی گردید. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که ساختار سرمایه بر محتوای اطلاعاتی EPS و DPS تأثیری معنا دار دارد؛ به طوری که با افزایش میزان اتکای شرکت به تأمین مالی از طریق بدهی، محتوای اطلاعاتی کاهش می یابد. هم چنین نتایج نشان داد که ساختار مالکیت بر محتوای اطلاعاتی EPS و DPS تأثیری معنا دار دارد؛ به طوری که با افزایش حضور سهام داران نهادی در ساختار مالکیت شرکت محتوای اطلاعاتی EPS و DPS گزارش شده، افزایش می یابد.

هدف از این پژوهش، بررسی دوره های آموزش ضمن خدمت کارکنان شرکت ملی گاز استان کرمان بر اساس مدل سوات بود. این پژوهش از بعد هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها جزء پژوهش های توصیفی- پیمایشی محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش شامل همه کارکنان شرکت کننده در دوره های آموزش ضمن خدمت شرکت ملی گاز استان کرمان بود (122 نفر) که از این میان 100 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی ابزار با استفاده از روش نظر متخصصان برابر 88 .0 تعیین شد و پایایی ابزار بر اساس فرمول آلفای کرونباخ 86 صدم برآورد گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS23 و تحلیل SWOT استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد بالاترین اولویت در میان نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای دوره مورد بررسی به ترتیب عبارتند از: «بازدهی بالای دوره های آموزشی برگزار شده در خارج از محل کار کارمندان، با ضریب اولیه (419)»، «یکسان نبودن سطح دانش شرکت کنندگان در هنگام شروع یک دوره آموزشی با ضریب اولیه (387)»، «تأثیر دوره های آموزشی خارج از استان بر افزایش سطح دانش کارمندان و شادابی و تغییر روحیه آنها با ضریب اولیه (430)» و «عدم توجه به نتایج ارزیابی ها و ندادن بازخورد و پاداش های تشویقی متناسب با نیازهای کارمندان برای حضور آنها در دوره های آموزشی خارج از شرکت با ضریب اولیه (329)». بر این اساس ، بهترین راهبرد برای این شرکت، راهبرد تهاجمی است یعنی مسئولین مربوطه می توانند با عملی-کردن راهبردهای تهاجمی ارائه شده در این تحقیق، تا حد زیادی با استفاده حداکثری از نقاط قوت دوره های آموزش ضمن خدمت شرکت گاز، فرصت-های فراروی آن را به حداکثر برسانند و در نهایت بر اساس نتایج به دست آمده، مهم ترین راهکارهای بهبود دوره های آموزش ضمن خدمت کارکنان شرکت ملی گاز ارائه شده است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش دانشگاه در بهبود مؤلفه های آموزش سیاسی در دانشجویان است. این مؤلفه ها شامل چهار حوزه دانش سیاسی، نگرش سیاسی، مهارت سیاسی و رفتار سیاسی هستند. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان دوره های کارشناسی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید باهنر کرمان بودند که از این بین نمونه ای 321 نفری برای گردآوریی داده ها انتخاب گردید. ابزار پژوهش نیز پرسشنامه محقق ساخته سنجش مؤلفه های آموزش سیاسی دانشجویان بود که پایایی آن برابر 98/0 آلفای کرونباخ برآورد گردید. نتایج نشان دادند که دانشجویان بیشترین تأثیر برنامه های دانشگاه را بر افزایش اندیشه های آزادی خواهی، عدالت جویی و برابری طلبی در کنار بهبود آگاهی ها و اطلاعات سیاسی، بهبود نگرش خود نسبت به رابطه دولت و ملت، افزایش تمایل شان به اطاعت از قوانین کشور، افزایش قابلیت تصمیم گیری سیاسی (قانون گذاری و وضع سیاست) و تقویت قدرت تفکر در مورد مسائل و سیاست های عمومی کشور، افزایش تعهد ملی و احترام به اراده عمومی می دانند. همچنین از نظر دانشجویان کم ترین تأثیر برنامه های دانشگاه نیز بر بهبود و گسترش سواد انتقادی دانشجویان نسبت به مسایل سیاسی کشور، میل و انگیزه برای مشارکت سیاسی بیشتر و حس رقابت جویی سیاسی، افزایش قابلیت یادگیری سیاسی و بهبود رفتار سیاسی نهادها و گروه های عضو بوده است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی میزان کاربست مؤلفه های کاربردی، ملی، جهانی، نظری و ساخت برنامه درسی در برنامه های درسی علوم انسانی است. بر این اساس با استفاده از یک پرسش نامه محقق ساخته که پایایی آن 92/0 برآورد گردید، نظرات 100 نفر از اعضای هیات علمی مربوط به گروه های مختلف علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان در مورد میزان توجه به هر یک از این مؤلفه ها در برنامه های درسی موجود علوم انسانی سنجیده شد. نتایج نشان دادند که از نظر اعضای هیات علمی، میزان توجه به همه مؤلفه ها کمتر از حد میانگین است. در این بین بیشترین توجه به مؤلفه نظری و تخصصی و کمترین توجه به مؤلفه جهانی و بین المللی و با اختلاف کمی مؤلفه کاربردی و عملی است. بر اساس نتایج این پژوهش پیشنهاد می شود که در طرح های بازنگری برنامه های درسی علوم انسانی در دانشگاه ها، توجه بیشتری به مؤلفه های جهانی و بین المللی و کاربردی و عملی شود، جایگاه عنصر کارآفرینی در برنامه های درسی بازشناسی گردد، برنامه ریزان درسی با شناسایی ظرفیت های بومی کشور، مؤلفه های بومی را هم در محتوا و هم در شکل ارائه برنامه های درسی علوم انسانی مورد استفاده قرار دهند، در بازنگری های آتی این برنامه ها به فلسفه و تاریخ علوم مختلف توجه ویژه ای گردد و برنامه ریزان درسی ضمن توجه به خواست دانشحویان و همچنین نهادهای بیرونی، تا حد امکان برنامه های درسی را به شکل مشارکتی طراحی و تولید نمایند.

مدیریت سرمایه در گردش یکی از مهم ترین مسائل مدیران مالی است و آن ها همواره سعی در تعیین سطحی منطقی جهت سرمایه در گردش دارند. معیار مورد استفاده برای سنجش سرمایه در گردش، دوره چرخه تبدیل وجه نقد می باشد. هنگامی که شرکت از منابع خود به طور منطقی استفاده نماید، بدین معنی که شرکت بتواند درقبال رویدادها و فرصت های غیرمنتظره واکنش نشان دهد این منابع می توانند توان رقابتی ایجاد کنند. در این پژوهش برای انتخاب جامعهآماری از روش حذف سامان مند، نمونه ای شامل 257 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 11 ساله (1381-1391) انتخاب و بررسی گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش گشتاور تعمیم یافته استفاده شده است. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد که دوره گردش دارایی های جاری با توان رقابتی رابطه مثبت و معناداری دارد و دوره گردش وصول حساب های دریافتنی، دوره گردش پرداخت حساب های پرداختنی و دوره چرخه تبدیل وجه نقد با توان رقابتی رابطه منفی و معنا- داری دارد. همچنین بین دوره گردش موجودی کالا، نسبت جاری و نسبت آنی با توان رقابتی شرکت ها ارتباط معناداری وجود ندارد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مدیریت سرمایه در گردش به طور گسترده ای بر توان رقابتی بازار و بهره وری عملیاتی تأثیر گذار است. توانایی سرمایه در گردش تأثیر مثبتی بر توان رقابتی در بازار محصولات دارد. ولی با کاهش توانایی سرمایه در گردش به سطح مشخصی، این تأثیر گذاری ضعیف خواهد شد.

هدف : هدف پژوهش تبیین ویژگی های شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری مطلوب برنامه درسی زبان آموزی دوره ابتدایی در مناطق دوزبانه از دیدگاه معلمان استان چهارمحال و بختیاری بود.  روش: پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق، ترکیبی است. روایی پرسشنامه از طریق نظرات متخصصان و کارشناسان بررسی و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و 93/0 برآورد شده است. جامعه آماری در بخش کمی، مشتمل بر 968 نفر از معلمان ابتدایی استان چهارمحال و بختیاری در مناطق دوزبانه شهرستان های شهرکرد، بِن، سامان و بخش های بلداجی و جونقان بود و 275 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در بخش کیفی نیز نمونه آماری شامل 40 نفر از معلمان برتر استانی در دوره ابتدایی بود و از مصاحبه نیمه ساختارمند برای گردآوری داده ها استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که معلمان در تبیین ویژگی های شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری مطلوب برنامه درسی زبان آموزی دوره ابتدایی در مناطق دوزبانه، بیشترین اولویت را به روش های پرسش و پاسخ، بحث گروهی و ایفای نقش و کمترین اولویت را به روش های آموزش برنامه ای می دهند. همچنین، کمبود رسانه های آموزشی و دیداری شنیداری و عدم تنوع در به کارگیری شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری، از مهم ترین علل ضعف شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری از دیدگاه معلمان بود. از سوی دیگر، بهره مندی از نرم افزارهای آموزشی در تدریس و تدوین کتاب راهنمای تدریس به عنوان مهم ترین دلایل قوت شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری مطلوب از دیدگاه معلمان بود. همچنین بین دیدگاه های معلمان از لحاظ متغیرهای جمعیت شناختی (جنس، مدرک تحصیلی و میزان سابقه) تفاوتی وجود نداشت.

هدف از پژوهش حاضر، ارائه الگوی برنامه درسی تربیت دینی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی از دیدگاه معلمان زن ناحیه ی یک کرمان بود. این پژوهش از بعد هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی است. جامعه ی آماری پژوهش را دبیران زن درس دینی دوره ی متوسطه دخترانه که در سال تحصیلی 95-96 در مدارس ناحیه ی یک شهر کرمان مشغول به تدریس بوده اند (188 نفر) تشکیل می دادند. نمونه ی پژوهش برابر با 126 نفر بود که با نمونه گیری تصادفی خوشه ای تک مرحله ای مدارس و سپس معلمان دینی زن انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ی محقق ساخته بود که پایایی آن با روش کرونباخ 95% محاسبه شد. روایی صوری ابزار نیز با نظر متخصصان علوم تربیتی تایید شد. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی با استفاده از  نرم افزار SPSS 23 و روش الگو یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار AMOS 23 انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که قدرت رابطه بین عامل(برنامه درسی تربیت دینی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی) و متغیرهای قابل مشاهده آن (اهداف، محتوا، فعالیت های یاددهی- یادگیری و ارزشیابی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی) مطلوب است. لذا می توان گفت این چهار مؤلفه توانسته اند متغیر پنهان را به خوبی بسنجند. در این میان از بین چهار مؤلفه، فعالیت های یاددهی- یادگیری، با بیشترین ضریب مسیر (95/0) و اهداف با کمترین ضریب مسیر (51/0) تبیین کننده مدل است

هدف اصلی این تحقیق، مطالعه ی رابطه ی میان ذهنیت فلسفی و انگیزش شغلی اعضای هیأت علمی با کیفیت تدریس آنان بود. به این منظور 287 نفر از استادان دانشکده های مختلف دانشگاه شهید باهنر با روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای انتخاب شدند و ابزارهای اندازه گیری را که شامل پرسش نامه ی محقق ساخته ی سنجش کیفیت تدریس، پرسش نامه ی ذهنیت فلسفی و پرسش نامه ی انگیزش شغلی لوداهل و کیچنر را تکمیل کردند. ابزارها از روایی و پایایی مطلوب برخوردار بودند. در این تحقیق، برای مشخص کردن سهم ذهنیت فلسفی و انگیزش شغلی با کیفیت تدریس از رگرسیون چندگانه و مدل سازی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. یافته ها نشان داد که ذهنیت فلسفی به صورت مستقیم و مثبت با کیفیت تدریس و انگیزش شغلی به صورت مستقیم و مثبت با کیفیت تدریس رابطه ی معناداری دارند. هم چنین ذهنیت فلسفی با انگیزش شغلی رابطه ی مستقیم، مثبت و معناداری دارد و انگیزش شغلی نقش واسطه ای معناداری در رابطه ی بین ذهنیت فلسفی و کیفیت تدریس دارد. نتایج با توجه به پژوهش های پیشین به بحث گذاشته شد و پیشنهادهایی به منظور پژوهش بیش تر در این زمینه مطرح گردید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان مولفه های تشکیل دهنده برداشت ها از یادگیری و رویکردهای مطالعه و یادگیری دانشجویان انجام شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل همه دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل در دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی 96-95 بودند که از این میان 352 نفر به عنوان نمونه پژوهش با روش تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه برداشت های یادگیری (اقتباس از پوردی و هاتی، 2002) و پرسشنامه رویکردهای یادگیری و مهارت های مطالعه دانشجویان (اقتباس از تیت و همکاران، 1998) بود. به منظور تحلیل داده ها، از مدل سازی معادله ساختاری در نرم افزار Lisrel v8.8 استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل مفروض پژوهش به خوبی با داده ها تطبیق دارد. بر اساس نتایج حاصل، اثر مستقیم متغیر درک و فهم و استفاده از اطلاعات بر دو متغیر رویکرد سطحی و رویکرد عمیق در یادگیری، و همچنین اثر مستقیم یادگیری به عنوان شایستگی اجتماعی بر اتخاذ رویکرد عمیق در یادگیری، مثبت و معنادار است. همچنین، اثر غیرمستقیم درک، فهم و استفاده از اطلاعات بر رویکرد راهبردی با میانجی رویکرد عمیق، مثبت و معنادار است. علاوه بر این، رویکرد عمیق نقش واسطه ای معناداری در رابطه بین یادگیری به عنوان تغییر شخصی و رویکرد راهبردی و بین یادگیری به عنوان توسعه شایستگی اجتماعی و رویکرد راهبردی دارد.

فراگیری زبان در دوره ابتدایی، قابلیت دانش آموزان در مهارت های زبانی را افزایش می دهد. رسیدن به این مهم، مستلزم به کارگیری الگوی مناسب برنامه درسی زبان آموزی، ویژه دوره ابتدایی است. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش تعیین ویژگی های الگوی مطلوب برنامه درسی زبان آموزی دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان بود. این پژوهش از نوع ترکیبی در هم تنیده است و جامعه آماری آن در بخش کمی شامل همه معلمان ابتدایی شهر کرمان بود که از میان آن ها 350 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. در بخش کیفی، نمونه آماری شامل 30 نفر از معلمان برتر استانی دوره ابتدایی بود. ابزار پژوهش در بخش کمی، پرسشنامه محقق ساخته بود. در بخش کیفی نیز از مصاحبه نیمه ساختارمند برای گردآوری داده ها استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار PLS و روش پایایی مرکب 91/0 و مقدار روایی همگرا 61/0 برآورد گردید. نتایج پژوهش اولویت های معلمان را در سه بخش مبانی، اصول و عناصر برنامه درسی زبان آموزی دوره ابتدایی مشخص ساخت. این یافته ها دلالت های مهمی برای طراحان برنامه ها و مؤلفان کتاب های درسی آموزش زبان در دوره ابتدایی دارد.

موضوع این مقاله چندگانگی مفهومی در نظریه برنامه درسی است. برای واکاوی موضوع، ابتدا جایگاه نظریه برنامه درسی در حوزه های دیگر تبیین و سپس ویژگی ها و ساختار نظریه و نظریه پردازی برنامه درسی ارائه و تعاریف گوناگون آن بررسی شده است. پس از تبیین ماهیت تعدد و تکثر نظریه برنامه درسی و دلایل آن، استدلال این است که نوعی تقلیل در مفهوم نظریه برنامه درسی و نظریه پردازی و همچنین انگاشت برنامه درسی در جایگاه یک برساخته هم تافته، باعث کثرت در نظریه های برنامه درسی شده است؛ به گونه ای که به تولید طیف گسترده ای از آنچه را «نظریه» می نامند انجامیده است که از یک سو به رویکردهای کنترل محور و علمی در اردوی فنی گرایان و از دیگرسو به نظرگاه های رهاساز محور، استعاره و تمثیل در جمع نومفهومی سازان می رسد. در پایان با ارائه مصادیقی از کاهش گرایی مفهومی و پیچیدگی در حوزه، نتیجه گیری شده است که تقلیل مفهوم و کاهش پیچیدگی از یک سو و تجلیل این پیچیدگی از سوی دیگر، زمینه را برای زایش نظری و پویایی در برنامه درسی فراهم آورده است.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تجربه زیسته اعضای هیأت علمی از راهبردهای تعامل استاد - دانشجو در محیط های دانشگاهی بود. روش شناسی : روش پژوهش پدیدارشناسی بود که طی آن ادراکات و فهم اعضای هیأت علمی از تعامل با دانشجویان بررسی گردید. جامعه آماری شامل همه اعضایهیأت علمی دانشکده های علوم و فیزیک دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی 98-1397 به تعداد 81 نفر بود. با نمونه گیری هدفمند و رسیدن به اشباع نظری، 18 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. از طریق بررسی عمیق پژوهش های انجام شده در موضوع تعامل استاد – دانشجو، سوالات مصاحبه تهیه گردید و مصاحبه ها به شکل نیمه ساختاریافته انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از شیوه کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و انتخابی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که شرایط شکل گیری تعامل استاد - دانشجو، شامل عوامل زمینه ساز و افزایش دهنده تعامل مانند درک موضوع درسی توسط دانشجو، برگزاری ساعات رفع اشکال و وجود انگیزه در استاد و دانشجو، و عوامل کاهش دهنده تعامل مانند ماهیت تئوری دروس، سطح علمی پایین دانشجو، حجم بالای کار عملی و تحقیقاتی، زمان محدود و عدم اعتماد به نفس دانشجو بودند. نتایج همچنین نشان داد که راهبردها و روش های تعامل با دانشجو شامل راهبردهای عام، شرایط مدار و دانشجومدار بودند. علاوه بر این، پیامدهای اتخاذ راهبردهای تعامل استاد - دانشجو نیز شامل پیامدهای مبتنی بر دانشجو مانند تاثیرات علمی، شخصیتی، اجتماعی، شغلی، و همچنین پیامدهای مبتنی بر استاد مانند کسب تجربه، به روز شدن اطلاعات و دانش استاد، احساس رضایت درونی، و دریافت بازخورد برای شناسایی نقاط قوت و ضعف بودند. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل دلالت های مهمی برای برنامه ریزان درسی آموزش عالی در راستای بهبود زمینه های تعامل استاد - دانشجو دارد. بر این اساس لازم است که از محتوای تعاملی با ماهیت عملی و مشارکتی، و شیوه های تدریس مبتنی بر راهبردهای تعاملی مختلف استفاده شود و برای دسترسی بیشتر دانشجو به استاد از طریق فعالیت های خارج از کلاس و فراهم آوردن فرصت ارتباط بیشتر دانشجو با استاد در سطحی شخصی تر برنامه ریزی گردد.

هدف از این پژوهش، بررسی تطبیقی عناصر برنامه درسی مراکز تربیت معلم ایران و هند است. روش این پژوهش تطبیقی (مقایسه ای) و بر اساس الگوی چهارگانه بردی (Brady) است که چهار مرحله توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه را در مطالعات تطبیقی مشخص می کند. اطلاعات مورد نیاز برای پاسخگویی به پرسش های این پژوهش از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای، گزارش های تحقیقی، دانشنامه و اساسنامه دانشگاه ها و جستجو در سایت های وزارت تحقیقات هر دو کشورگردآوری شده است. نمونه های مورد نظر این پژوهش، دو کشور هند و ایران هستند که بر اساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. نتایج به دست آمده در این مقاله حاکی از اختلاف معنادار و تفاوت اساسی بین برنامه درسی تربیت معلم این دو کشور در حوزه های اهداف، محتوا، فرایند یاددهی- یادگیری، ارزشیابی، کارورزی و فناوری اطلاعات و ارتباطات است.