سید مرتضی حسینی شاهرودی

سید مرتضی حسینی شاهرودی

مدرک تحصیلی: استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
پست الکترونیکی: shahrudi@ferdowsi.um.ac.ir

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۵۹ مورد.
۸۱.

مقایسه دو قاعده «بسیط الحقیقه» و«صرف الشیء» در اثبات مراتب توحید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قاعده صرف الشیء قاعده بسیط الحقیقه توحید ذاتی توحید صفاتی توحید افعالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۸ تعداد دانلود : ۴۶۰
هدف این مقاله اثبات مراتب توحید( ذاتی، صفاتی و افعالی) نیست بلکه نقش دو قاعده صرف الشیء و بسیط الحقیقه بر اساس مبانی فلسفی خود یعنی اصالت وجود و اصالت ماهیت در اثبات مراتب توحید است.در این نوشتار سعی شده است به روش تحلیلی و استدلالی، تفاوت دو قاعده صرف الشیء و بسیط الحقیقه در اثبات مراتب توحید از دو منظر اصالت وجود و اصالت ماهیت مورد بررسی قرار گیرد. فرضیه این است که مراتب توحید بر اساس قاعده «صرف الشیء» در صورت باور به اصالت ماهیت قابل اثبات نیستند. با کمک قاعده بسیط الحقیقه، که ناظر به اصالت وجود و اطلاق وجودی حق تعالی است، علاوه بر صرافت وجود حق، می توان بساطت او را اثبات کرد و غبار کثرت وجودی ناشی از نگرش اصالت ماهوی و تباین حقایق را در ساحت توحید ذاتی، توحید صفاتی و افعالی زدود، و به اثبات وجود واحد حقیقی پرداخت. و نیزاثبات نمود که نه تنها صفات و کمالات ماسوای او بلکه همه افعال و آثار موجودات انتساب حقیقی بدو داشته و همگی مراتب و تجلیات آن وجود واحد می باشند.
۸۳.

تحلیل معناداری زبان دین از دیدگاه فراپوزیتویستی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۵ تعداد دانلود : ۴۱۰
تحلیل معناداری زبان دین یکی از مسائل مهم در حوزه زبان دین است. به رغم تعدد و تنوع دیدگاه های رایج در این زمینه، وجه مشترک غالب در این دیدگاه ها پذیرش ضمنی معیارهای پوزیتویستی معناداری زبان است. وجود ایرادات اساسی در این معیارها و فروپاشی مکتب پوزیتویسم منطقی، زمینه طرح این پرسش اساسی را فراهم می سازد که تحلیل معناداری زبان دین چگونه و بر اساس چه پرسش هایی قابل بررسی است؟ در این نوشتار ضمن مرور اجمالی نظریات معناداری زبان دین، ابتدا تعریفی از معناداری زبان مطرح شده و پس از آن بر اساس تعریف یاد شده، معناداری زبان دین در سه محور امکان معناداری زبان دین، امکان گنجایش معانی وحیانی در قالب الفاظ و گزاره های بشری و امکان درک معانی وحیانی از سوی مخاطب مورد بررسی قرار گرفته است.
۸۴.

بررسی و بازخوانی نظریه لوح محو و اثبات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بداء لوح محفوظ لوح محو و اثبات ام الکتاب کتاب مکنون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۶ تعداد دانلود : ۵۱۶
در این مقاله با بررسی اصطلاح «لوح محو و اثبات» در منابع روایی و تفسیری این نتیجه به دست آمده است که این اصطلاح، اصطلاحی نوظهور است که نه تنها هیچ خاستگاه قرآنی و روایی ندارد، بلکه براساس روایات معتبر این أم الکتاب یا همان لوح محفوظ است که ظرف محو و اثبات واقع می شود و قید «محفوظ» به شهادت آیات قرآنی به معنای مصونیت از تغییر نیست، بلکه به معنای مصونیت از شهود و مس نامحرمان درگاه الهی است. با نتیجه به دست آمده نگرش مشهوری که میان اندیشمندان اسلامی درباره لوح محو و اثبات وجود دارد، دستخوش تغییر اساسی می گردد و از این رهگذر لوح محفوظ نیز تفسیر جدیدی پیدا می کند.
۸۵.

مبانی فلسفی صدرالمتألهین در اثبات علم تمام موجودات به خداوند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وجود ربطی قاعده ذوات الاسباب وحدت تشکیکی وجود مساوقت علم با وجود مبانی غیرفلسفی علم مادیات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی الهیات بالمعنی الاخص صفات واجب
تعداد بازدید : ۷۹۴ تعداد دانلود : ۱۱۱۱
ملاصدرا در آثار خود از علم تمام موجودات به خداوند سخن گفته است. این دیدگاه بر اساس مبانی ویژه حکمت متعالیه او شکل گرفته است. غیر از اصالت وجود که اساس حکمت متعالیه در تمام مباحث است، مبانی دیگری در این بحث مورد توجه وی بوده است: وحدت تشکیکی وجود، عین الربط بودنِ معلول به علت، مساوقت علم با وجود و راه های غیر فلسفی (آیات و روایات). تبیین های وی متناظر با مبانی یادشده متفاوت است. او دیدگاه خود را به چند گونه تبیین نموده است که لحاظ قاعده «العلم بذی السبب لا یحصل إلّا من جهة العلم بسببه» و علم بسیط از جمله آن هاست. او در عین حال که علم تمام موجودات به خداوند را اثبات کرده، گاه علم موجودات مادی به خداوند را نفی نموده است که به ظاهر تناقض گویی است. گرچه ملاصدرا خود برای رفع این تعارض اقدام کرده است، باید گفت که با توجه به مبانی وی، چنین تعارضی رخ نخواهد داد.
۸۶.

وحدت وجود از نگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وحدت کثرت وحدت تشکیکی وحدت شخصی تشکیک در مراتب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۱ تعداد دانلود : ۴۳۰
ملاصدرا در سیر اندیشه فلسفی خود توانست با مبانی و اصول فلسفی خود، از وحدت تشکیکی به وحدت شخصی وجود برسد. وی با تفسیر علیت به تجلی، حقیقت وجود را منحصر در واجب تعالی دانست و غیر او را تطورات و تجلیات وجود واحد واجبی تلقی کرد. نگارنده در این مقاله میکوشد نظریه» نهایی ملاصدرا در باب وحدت وجود را بدست آورد و همانندی وحدت وجود در حکمت متعالیه با وحدت وجود عرفانی را نشان دهد.
۸۷.

رابطه اختیار و شرور اخلاقی از دیدگاه ملاصدرا و آگوستین(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: ملاصدرا آگوستین مسیله شر خیر اخلاقی اختیار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۹ تعداد دانلود : ۵۴۳
مسیله شر از چالش بر انگیزترین مباحث فلسفه و کلام به شمار می رود. عده ای از متفکران در طول تاریخ با این اشکال در صدد نفی وجود و صفات کمالیه خداوند بر آمدند. در مقابل اندیشمندان بسیاری نیز برای پاسخ به اشکال شرور کوشیدند. در این مقاله به مهم ترین پاسخ کلامی به مسیله شرور، یعنی شرور لازمه اختیار، از دیدگاه ملاصدرا و آگوستین پرداخته ایم. این دو فیلسوف در این مسیله اشتراکات و اختلافاتی دارند، البته به خاطر اعتقاد به توحید و توجه آنان به آثار افلاطون، نقاط مشترک آراء آنان بسیار بیشتر از اختلافاتشان است. آنان انسان را موجودی مختار می دانند و بالطبع از این موجود مختار، گاهی خیر و گاهی شر صادر می شود. هرچند پاسخ اختیار لازمه وجود شرور، تنها پاسخ مسیله شرور نیست، اما قسمت قابل توجهی از شرور یعنی شرور اخلاقی با آن توجیه می شود.
۸۸.

بررسی دیدگاه ملاصدرا و سهروردی در باب عالم مثال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عالم مثال منفصل عالم مثال متصل قوه خیال ملاصدرا سهروردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۱ تعداد دانلود : ۵۶۶
  در باب تفسیر هستی و تحلیل مراتب عالم ، عالم مثال به عنوان مرتبه ای از مراتب سه گانه هستی در مکتب اشراقی و صدرایی مورد پذیرش قرار گرفته است . شیخ اشراق به جهت محال بودن انطباع صور خیالی کبیر در صغیر طرح عالم مثال منفصل را وجهه همت خویش قرار داده و معتقد است قوه خیال انسان ، مادی بوده و در ادراک صرفاً نقش اعدادی دارد، به نحوی که نور اسفهبدی به نحو اشراقی صور خیالی را در همان عالم مثل معلقه می بیند . ملاصدرا نیز اگر چه اصل وجود عالم مثال و برخی ویژگی ها آن نظیر تجرد از ماده و تقید به تعلقات مادی را می پذیرد ، اما با مبانی خاص خویش ، افق جدیدی از این عالم ارایه کرده و ابداعاتی پدید آورده است . وی با اثبات تجرد تمام قوای ادراکی انسان از جمله قوه خیال ، آن را به مبادی عالی هستی مرتبط ساخته و با اعتقاد به خلاقیت نفس ، افاضات مثال منفصل را موجب آمادگی نفس برای خلق صور خیالی می داند و از این روی به رهیافت های معرفتی و الهامی ویژه ای دست یافته است . 
۸۹.

دلالت آیه عالم الغیب بر گستره علم پیامبر اکرم (ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیامبر اکرم انسان کامل علم غیب خزانه علم مفاتیح غیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۸ تعداد دانلود : ۲۷۶
مساله علم نبی اکرم و خصوصاً گستره علم غیب ایشان، از مسائلی است که همواره اذهان پژوهشگران را به خود مشغول داشته و پرسش هایی را فراروی آن ها نهاده است. در این نوشتار با بررسی مفاد آیه عالم الغیب با رویکرد عقلی و عرفانی اثبات می شود که لازمه خلافت الهی و مقام اصطفاء، احاطه علمی بر همه حقایق عالم هستی است و نیز اقتضای اشرف مخلوقات عالم هستی بودن اتصاف به صفات خداوند متعال و از جمله اتصاف به علم اوست.
۹۰.

رابطه زبان دین و واقعیت از دیدگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسان کامل ملاصدرا واقع گرایی واقعیت زبان دین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلسفه تطبیقی
تعداد بازدید : ۷۲۵ تعداد دانلود : ۳۴۴
پرسش از «رابطه زبان دین و واقعیت» از جمله مسائل مهم در حوزه زبان دین محسوب می شود. با توجه به اهمیت مبانی هستی شناخی ومعرفت شناختی در بررسی رابطه زبان دین و واقعیت، در این پژوهش تلاش شده است تا دیدگاه ملاصدرا در دو محور اساسی «رابطه زبان دین و واقعیت» و «کیفیت حکایتگری زبان دین از واقعیت» با توجه به مبانی یادشده بررسی شود. نتایج این پژوهش حاکی از این است که در حکمت متعالیه، وجود شواهدی مانند انتقادات جدی ملاصدرا نسبت به برآیندهای غیرقابل پذیرش رویکرد ناواقع گرایی، تبیین ارتباط مرتبه ظهور لفظی کلام الهی با مراتب فوق آن بر اساس کثرت در مظاهر وجود و همچنین فهم معانی کلام الهی در پرتو اصل تطابق و تناظر عوالم هستی، بر رویکرد واقع گرایانه نسبت به زبان دین دلالت دارد. علاوه بر این، در حکمت متعالیه، با توجه به نقش انسان کامل در ظهور تفصیلی عالم واقع، نه تنها تمامی توصیفات انسان کامل از واقعیت عین صدق است، بلکه سایر توصیفات نیز بر اساس مطابقت با توصیف انسان کامل متصف به صدق می گردد.
۹۱.

تحلیلی بر دیالوگ اندیشه هایدگر والهیات مسیحی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: هایدگر الاهیات تخریب هستی شناسی متافیزیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۸ تعداد دانلود : ۱۳۹
این مقاله در صدد پاسخ گویی به پرسشی تعیین کننده درباره اندیشه هایدگر یعنی نسبت اندیشه فلسفی او با دیدگاه های الهیاتی است. اندیشه هایدگر محل تنازعات بسیاری از متکلمان مسیحی است. از یک سو ترمینولوژی و دستگاه مفهومی فلسفه هایدگر پیوند نزدیکی با الهیات دارد و از سوی دیگر، وی درگیر یک نقد بنیان افکن از متافیزیک غربی و پیامد آن، الهیات مسیحی است. به همین دلیل نمی توان به سادگی از اندیشه وی یک کلام مسیحی یا هر دین دیگری را انتظار داشت. او در نهایت می تواند با نوعی الهیات همراهی کند، به شرطی که این الهیات، تخریب متافیزیک یا انتوتئولوژی را پشت سر خود داشته باشد. چنین الهیاتی در حال حاضر موجود نیست و می توان گفت خدا و دین هایدگر در آینده به سر می برد، نه گذشته. نکته ای که مقاله پیش رو می کوشد گوشزد کند این است که شاید تمرکز بر زندگی نامه هایدگر یا برخی جستارها در اندیشه وی در باب الهیات، سرنخ هایی برای بررسی نسبت فلسفه هایدگر و مضامین دینی با الهیات به دست دهد، لیکن اندیشیدن به دین یا الهیات آینده از طریق تفکر هایدگری نیازمند تأمل و پژوهش های عمیق تر در متون وی است و چه بسا تمرکز بر زندگی نامه هایدگر و اصرار بر اصطلاحات نام آشنای الهیاتی در برخی از آثار وی، راهزن فهم درست غایت فکری او شود.
۹۳.

بررسی رابط و یا رابطی بودن ممکنات از نظر جلال الدین دوانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جلال الدین دوانی وجود رابطی وجود رابط انتساب تشأن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۱ تعداد دانلود : ۴۴۷
ملاصدرا با اعتقاد به رابط بودن ممکنات، مدعی است که از سخنان همه حکمای پیش از خود، از جمله جلال الدین دوانی رابطی بودن ممکنات استتناج می شود، اما دوانی که در آثار خود رابطه ممکنات و علّت را با مفهوم «انتساب» بیان می کند، این مسئله را به دو شکل مطرح کرده است: شکل اول همان امری است که به نظریه «ذوق التأله» شهرت دارد، اما در شکل دوم با تکیه بر تعبیر تشأن به جای رابطه علّی معلولی و توضیح مفهوم ام النسب، مفهوم انتساب را به نحو دقیق تری عنوان می کند؛ به صورتی که قابل تطبیق با وجود رابط در دستگاه وحدت شخصی ملاصدراست. در مقاله حاضر با پذیرش شکل دوم به عنوان نظریه کامل تر و دقیق تر دوانی، چنین نتیجه گیری می شود که آن چه موجب شده ملاصدرا معتقد باشد، دوانی ممکنات را وجود رابطی می داند دو امر است: یکی بیان ناموفق دوانی از مقصود خود و دیگری عدم توجه ملاصدرا به شکل دومِ بیان انتساب.
۹۴.

ذومراتب بودن مرگ و تأثیر آن در تکامل نفس در حکمت متعالیه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مرگ اخترامی حرکت جوهری کمال تشکیک تعدد مرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۵ تعداد دانلود : ۳۳۰
در این نوشتار با توجه به دیدگاه ملاصدرا و مبانی حکمت متعالیه، مرگ و مسایل آن بررسی، و به سؤالاتی در این باره پاسخ داده می شود؛ مانند اینکه حقیقت مرگ چیست؟ تدریجی است یا دفعی؟ علت آن چیست؟ آیا انسان فقط یک بار می میرد؟ نقش مرگ در مسیر استکمالی نفس چیست؟ آیا توجه به انواع مرگ در نقش استکمالی آن لازم است؟ ارتباط مرگ با کمال انسان چیست و آیا مرگ برای همه کمال است؟ با توجه به معنا و نقش تشکیک در حکمت متعالیه، این اصل چگونه با مرگ ارتباط پیدا می کند؟ در نتیجه مقاله هم درمی یابیم که نه تنها مرگ سبب رسیدن به کمال است، بلکه خود نیز نوعی کمال در مسیر تکاملی انسان به شمار می آید. مرگ، فعلیت یافتن بعضی از استعدادها را سرعت می دهد و کمال بودن آن ذومراتب است. همچنین برخی از انواع مرگ مثل شهادت، که خود آن هم ذو مراتب است و به استعدادهای انسان و فعلیت یافتن آنها جهت می دهد، جهت مسیر استکمالی انسان را عوض می کند
۹۵.

بررسی مفهوم غلوّ و غالی گری در نظریات ولایی حافظ رجب برسی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۴۸۵
حافظ رجب برسی یکی از عرفای شیعی مذهب است که درباب مقامات عالی و معنوی و فضائل امام علی (ع) دارای نظریات بلندی است. بعضی از علمای هم زمان و پس از وی او را به غالی بودن متّهم نموده اند. برخی هم مانند، امام خمینی و حسن زاده آملی و امینی به دفاع از وی برخاسته و رفع تهمت از جنابش نموده اند. مسئله اصلی نوشتار حاضر، بررسی مفهوم غلوّ و غالی گری در نظریات ولایی برسی، در باره امیرالمؤمنین به ویژه در حوزه تأویلات قرآنی وی است. لذا به منظور روشن شدن این که، آیا نظریات ولائی این عارف در مورد آن حضرت غلوّ آمیز است یا خیر و اگر غلوّ آمیز است آیا این غلوّ، غلوّ الحادی است یا غیر الحادی و اگر غلوّ آمیز نیست چرا برخی نسبت غلوّ و غالی گری به ایشان داده اند؛ به بررسی برخی از مهم ترین دیدگاه های ایشان در کلیّه آثار وی پرداخته شده است. ای ن ب ررس ی با ریشه یابی مفهوم غلوّ و ابعاد آن در کلام شیعی به ان ج ام رسیده است و از آن جائی که بیشترین نظریات ولائی این اندیشمند در کتاب م ش ارق الاان وار ال ی ق ین آمده بیشتر این کتاب مورد توجّه قرار گرفته است. نتی ج ه ای ن تحقیق، رفع تهمت غلوّ در بعد الحادی و غیر الحادی در اندیشه ها و تأویلات قرآنی وی است اگر چه همانطور که علامه مجلسی فرموده مطالبی در اندیشه های این اندیشمند یافت می شود که ایشان در بیان آن ها متفرّد است تفصیل مطالب را در مقاله باید جست.
۹۶.

مبانی انسان شناسی سبک زندگی سیاسی امام خمینی ره(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: امام خمینی ره انسان شناسی سبک زندگی سیاسی جامعه توحیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۱ تعداد دانلود : ۵۵۹
سبک زندگی سیاسی عبارت است از: «شیوه های مواجهه با مهم ترین وظایف به منظور نیل به اهداف در ساحت زندگی سیاسی». امام خمینی ره شخصیتی معاصر، متخلق و صاحب سبک است که اقدام بی نظیر ایشان در به ثمر رساندن انقلاب اسلامی و رهبری آن، زمینه ای مناسب برای بررسی سبک زندگی سیاسی ایشان را فراهم آورده است. با توجه به شکل گیری سبک از مبانی منحصر به فرد صاحب آن و همچنین نقش بسزای مبانی انسان شناسی در ترسیم سبک زندگی سیاسی، مسئله اصلی این پژوهش، بررسی مهم ترین مبانی انسان شناسی امام و تأثیر آنها در سبک زندگی سیاسی ایشان است. این پژهش، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی آثار به جای مانده از امام خمینی ره می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در سبک زندگی سیاسی امام، شیوه های مواجهه با وظایف سیاسی همچون اقامه عدل، مبارزه با ظلم و انظلام، بصیرت افزایی نسبت به عدم مشروعیت طواغیت و محاسن نظام دینی و غیره متکی بر مبانی انسان شناسی همچون سرشت الهی انسان، نامحدود بودن انسان از حیث ظهور کمالات، اختیار انسان در تعیین سرنوشت و اولویت حیات اخروی نسبت به زندگی دنیایی است.
۹۷.

بازخوانی و تحلیل انتقادی دیدگاه حکیم متأله آیت الله جوادی آملی در مسئلة دلالت معجزات بر صدق نبوت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معجزه دلالت یقین منطقی یقین اقناعی بینات بعثت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۸ تعداد دانلود : ۵۳۴
در اندیشه دینی معجزات گواهی بین بر صدق انبیای اللهی است که زمینه ظهور یقین مخاطب را فراهم می کند. از نظر برخی از متکلمین و فیلسوفان مسلمان، به دلیل وجود رابطه منطقی میان معجزات و ادعای نبوت، یقین مخاطبان از نوع یقین منطقی است اما برخی دیگر به دلیل ضعف دلالت معجزات، یقین یاد شده را از نوع یقین اقناعی می شمارند. به نظر آیت الله جوادی آملی معجزات دلیل عقلی بر صدق نبوت اند و یقین حاصل از آن نیز یقین منطقی است. ظهور یقین اقناعی ناشی از مواجهه حسی مخاطبان با معجزات و ضعف ادراک عقلی مخاطبان در کشف رابطه منطقی میان معجزات و مدلول آن است. این پژوهش به بررسی و نقد این دیدگاه و میزان کارآمدی آن در ظهور یقین منطقی می پردازد. دستاورد این پژوهش نشان خواهد داد که هرچند دیدگاه یادشده به دلیل توجه به مبانی معرفت شناختی معجزات در مقایسه با سایر دیدگاه ها از نقاط قوت بسیاری برخوردار است اما در فرآیند تبیین دلالت منطقی معجزات، تشخیص برخی از معیارها برای مخاطبان دشوار است. علاوه بر این در پایان پژوهش تلاش شده است تا دلالت بین معجزات با توجه به هدف از بعثت انبیای اللهی تبیین شود.
۹۸.

بدن، مراتب و ویژگی های آن از دیدگاه حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نفس بدن مادی بدن مثالی بدن عقلی بدن اسمایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۳۵۰
طبق دیدگاه صدرالمتألهین، نفسیت نفس به تعلق ذاتیِ آن به بدن است و بههمیندلیل، نفس بدون بدن، نفس نیست . اکنون این سؤال مطرح میشود که در صیرورت جبلّی وجود واحد انسان از عالم الهی به عالم عقل، مثال و ماده، در قوس نزول، و رجوع به غایت نهایی خود در قوس صعود، آیا بدن نیز در تمامی این عوالم وجودی، انسان را همراهی میکند، یا میتوان مرحلهای را یافت که در آن، انسان فاقد بدن میشود؟ بهعبارتدیگر، آیا با ورود نفس به عالم عقل و بلکه برتر از آن، نفس فاقد بدن میشود؟ این مقاله براساس مبانی وجودشناختی صدرایی، به بررسی حقیقت بدن پرداخته و در موضوع بدنِ عقلی، به دو نظریه اشاره کرده است. در نظریهی اول، حقیقت بدن به قوهی خیال برمیگردد و بهدلیل حضور بارز یا کامنِ قوهی خیال در تمام مراتب وجودی، انسان همواره بدن دارد و با بدن عقلی و اسمایی، بهشکل صوَر تقدیریِ متناسب با آن نشئهها همراه است. بنابر نظریهی دوم، در ترفّع وجودی به عالم عقل، صوَر تبدیل به معنا میشود، اما بدن عقلی همچنان به معنای تعیّنی از تعیّنات نفس، در عالم عقل، پذیرفتنی است.    
۹۹.

رویکرد سیستمی در تعریف سبک زندگی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: رویکرد سیستمی سبک زندگی مؤلفه های سبک ساز شیوه های مواجهه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۸ تعداد دانلود : ۶۲۳
سبک زندگی، از جمله مهم ترین مسائل در علوم انسانی است. این موضوع چارچوب کلی زندگی را مشخص می سازد و به لحاظ مفهوم و کاربرد، شامل شئون گوناگون زندگی انسان می شود. سبک زندگی، با سه رویکرد اصلی جامعه شناسی، روان شناسی و دین شناسی مورد بررسی قرار گرفته است. نقدهای وارد بر هر یک از رویکردهای رایج، نشان می دهد که هر یک، از زاویه محدودی به این موضوع پرداخته اند. آیا می توان به روشی برخوردار از انسجام درونی، منطقی و روشمند برای تبیین عوامل سازنده سبک زندگی دست یافت که قابلیت طرح در علوم گوناگون و ساحت های گوناگون زندگی بشر را دارا باشد؟ با فرض اینکه، یکی از مناسب ترین راه های شناخت و تعریف مفهوم سبک زندگی، تبیین عوامل سازنده آن است، این نوشتار به بررسی این عوامل، با رویکرد سیستمی به سبک زندگی می پردازد. در این روش، عناصر سازنده سبک زندگی، تعامل و ارتباط شبکه ای چندجانبه با یکدیگر دارند که می تواند شیوه بررسی این مفهوم را از حیطه هر یک از رویکردهای یادشده خارج نماید. این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی، بر اساس منابع کتابخانه ای انجام شده است.
۱۰۰.

غیاث الدین منصور دشتکی میان دو راهی وحدت شهود و وحدت وجود(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جلال الدین دوانی غیاث الدین منصور دشتکی وحدت وجود وحدت شهود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۰ تعداد دانلود : ۴۴۹
از میان مخالفان نظریه «وحدت وجود»، برخی کاملاً آن را رد کرده و  برخی دست به تأویل آن زده اند. غیاث الدین منصور دشتکی از جمله کسانی است که سخنان عرفا را به وحدت شهود تأویل کرده است. به این معنا که سالک به مراتبی می رسد که از ماسوی الله غافل می گردد. اما با وجود این، برخی از سخنان و عباراتش بیانگر وحدت وجودند. با بررسی آثار وی این نتیجه حاصل آمد که نظریه  غالب وی وحدت شهود است. اما سردرگمی وی میان وحدت شهود و وحدت وجود معلول عواملی، از جمله: تمایز قائل نشدن میان نظریات مختلف، اثرپذیری از مجادلات و مخالفت های میان خود و جلال الدین دوانی و تلاش برای مقابله با جهله صوفیه و صوفی نماهای زمان خود تشخیص داده شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان