بیژن رحمانی

بیژن رحمانی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۱۱۲ مورد.
۲۱.

چالش های شهر خلاق از منظر سیاستگذاری و برنامه ریزی شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 337-364

کلید واژه ها: چالش شهر خلاق شهر اصفهان خلاقیت سیاستگذاری برنامه ریزی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۳۲۰
مفهوم شهر خلاق، اغلب به عنوان مشکلی از برنامه ریزی راهبردی مورد استفاده قرار می گیرد. از میانه دهه ی 1990 به بعد، ابتدا در بریتانیا و سپس در آمریکا، مفهوم شهر خلاق به یک پارادایم معمول و یک مدل جدید از گرایش به برنامه ریزی و سیاست های شهری تبدیل شده است. اما چالش های پیش روی شهرها از موانع مهم در پیوستن به شهرهای خلاق می باشد. در شهر اصفهان سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های نامناسب شهری و نبود شیوه های کاری هماهنگ و منسجم و به روز و عدم تشریک مساعی میان بخش های دولتی در سطوح مختلف حکومتی، فعالان بخش خصوصی و نهادهای اجتماعی و شهری یکی از چالش های عمده شهر اصفهان به عنوان شهرخلاق است. به همین منظور این پژوهش به بررسی و مطالعه این چالش می پردازد. جامعه آماری پژوهش، شهروندان شهر اصفهان و حجم نمونه 384 نفر، که به روش تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران تعیین شده است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS، Amos و GISاستفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که شاخص وضعیت سیاستگذاری و برنامه ریزی شهری و نیز رهبری خلاق در شهر اصفهان با توجه به برآورد آزمون (T) تک نمونه ای مطلوب نمی باشد، اما شاخص خلاقیت شهری با توجه به برآورد آزمون تی (t) تک نمونه ای مطلوب ارزیابی می شود.
۲۲.

نقش مدیریت محلی در ارتقای سرمایه اجتماعی و مشارکت روستاییان در اقتصاد روستایی مورد: شهرستان بانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 43-64

کلید واژه ها: مدیریت محلی سرمایه اجتماعی مشارکت اقتصاد روستایی شهرستان بانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۴۵۸
پژوهش حاضر به واکاوی جایگاه عملکرد درونی مدیریت محلی در ارتقای سرمایه اجتماعی و بهبود مشارکت ذی نفعان محلی در طرح ها و برنامه های محیطی- اکولوژیکی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و کالبدی- فضایی، در فراگرد توسعه اقتصاد روستایی در شهرستان بانه پرداخته است. این پژوهش به روش کمی و پیمایشی و مبتنی بر ابزار پرسشنامه در 350 خانوار و در 30 روستای نمونه تصادفی انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که رابطه معنادار بین شاخص های مقوله اثرگذار و اثرپذیر وجود دارد و نامناسب بودن جایگاه شاخص های عملکرد درونی مدیریت محلی را در ارتقای سرمایه اجتماعی، بهبود مشارکت ذی نفعان محلی در فراگرد توسعه اقتصاد روستایی آشکار ساخت. به سخن دیگر، با این که "سرمایه اجتماعی و مشارکت مولد و فعالانه" ذی نفعان محلی در طرح ها و برنامه های توسعه روستایی، تضمین کننده پایداری اقتصادی و توسعه اقتصادی روستاهاست، لیکن عملکرد درونی مدیریت محلی مبتنی بر رویکرد «حکومت محور» و از « بالا به پایین» موجب سرمایه اجتماعی و مشارکت نامولد و منفعلانه در محدوده مورد مطالعه شده و نتوانسته زمینه های ارتقای آگاهی اجتماعی، انسجام اجتماعی، تشکل اجتماعی، شبکه روابط اجتماعی، اعتماد اجتماعی و بهبود مشارکت اجتماعی ذی نفعان محلی را در طرح ها و برنامه ها، در توسعه اقتصادی روستاها فراهم آورد. بنابراین نیازمند تغییر و اصلاح رویکرد حاکم بر نظام مدیریت روستایی و گذار از وضعیت مدیریت آمرانه و تمرکزگرایانه به مدیریت مشارکتی و تمرکززدا و توجه به عوامل تسهیل کننده عملکرد درونی مدیریت محلی همچون: افزایش سطح آگاهی و دانش، تقویت انگیزه و حس تعلق مکانی، افزایش میزان رضایت و تقویت امنیت شغلی مدیران محلی، تقویت حس مسئولیت پذیری، در راستای ارتقای سرمایه اجتماعی و بهبود مشارکت ذی نفعان محلی در طرح ها و برنامه های توسعه روستایی، در فرآیند توسعه اقتصاد روستایی است.
۲۳.

عوامل تاثیر گذار در توسعه پایدار اجتماعی شهر اراک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 114 - 135

کلید واژه ها: توسعه پایدار پایداری اجتماعی شهر اراک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۴۵۹
امروزه پایداری شهری به عنوان یکی از مباحث مطرح در کلیه عرصه ها خصوصاً در عرصه فضاهای شهری مطرح بوده است چون شهرها برای آسایش و رفاه بیشتر شهروندان مدیریت می شوند. در این پژوهش سعی شده است که عوامل و شاخص های مؤثر در توسعه پایدار اجتماعی شهر اراک را بررسی نماییم و بنابراین در ابتدا با توجه به تعداد شاخص مورد نظر نظرات 50 نفر خبره را جمع آوری کرده ایم و سپس شاخص های اولیه موجود در پایداری اجتماعی را به شکل کلی طراحی کرده ایم و سپس این شاخص ها با طراحی متغیرها تعیین شده است، پرسش نامه اولیه طراحی شده است و دوباره در اختیار جامعه آماری قرار گرفته است و با استفاده از فن تکنیک عاملی و آزمون بارتلت و KMO به تعیین این شاخص ها رسیده ایم، نتایج حاصل از این شاخص ها بیانگر این است که پنج عامل امنیت اجتماعی و رفاه اجتماعی و نیز حس تعلق مکان و انسجام و مشارکت و عدالت اجتماعی در حدود 78 درصد پاسخ گوی سؤالات بوده و موضوع مورد بررسی در پژوهش ما است و 22 درصد دیگر ممکن است مربوط به سایر عوامل مانند کیفیت زندگی و نقش دولت و سایر عوامل دیگر که دخالت به نسبت پایین تری در پایداری اجتماعی این شهر دارند باشند.
۲۴.

نقش جریان های فضایی در تحولات اقتصادی سکونتگاه های روستایی مورد: روستاهای پیرامونی شهر زاهدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۲۹) 33-50

کلید واژه ها: جریان های فضایی تحولات اقتصادی روستاهای پیرامونی شهر زاهدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۴۰۱
جریان های فضایی بین سکونتگاه های روستایی و شهری وجود دارند که در غالب جریان افراد، سرمایه، کالا، اطلاعات و فناوری و مانند آن تعریف می شود. جریان های فضایی بین شهر و روستا در گذر زمان از عوامل کلیدی در تحولات اقتصادی سکونتگاه های روستایی است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش جریان های فضایی در تحولات اقتصادی سکونتگاههای روستایی پیرامون شهر زاهدان است. تحقیق حاضر با توجه به ماهیت مسئله و موضوع مورد بررسی، از نوع تحقیقات داده پردازی است و جامعه آماری پژوهش را 218 روستای شهرستان زاهدان تشکیل می دهند که از این میان 30 روستا با استفاده از روش تخمین شخصی به عنوان نمونه موردی تحقیق برگزیده شده اند. با توجه به هدف پژوهش، از بین خانوارهای روستاهای نمونه، 348 خانوار به عنوان نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شده اند. نمونه های تحقیق (اعم از روستا و خانوار) به ترتیب با استفاده از روش های طبقه ای(فاصله از شهر و جمعیت) و تصادفی انتخاب شده اند. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (ابزار پرسشنامه)بوده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین ) و آمار استنباطی ( آزمون رگرسیون و آزمون کندال تائوبی) و برای تعیین وضعیت شدت تحولات در روستاهای نمونه از تکنیک Vikor استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که جریان های فضایی در بهبود ساختار اشتغال، گسترش فعالیت های گردشگری، بهبود وضعیت مسکن، بهبود وضعیت صنعت، بهبود وضعیت کشاورزی و خدمات تأثیر گذاشته است اما این تحولات در همه ابعاد و در همه روستاها مثبت نبوده و تحولات منفی را نیز (تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی، گسترش الگوی مسکن شهری، تداوم جریان سرمایه در بخش های غیر تولیدی) در پی داشته است.
۲۵.

بررسی ایجاد شهر کوچک و تأثیرات آن بر سکونتگاه های روستاهای حریم: مطالعه موردی شهر فردوسیه، بخش مرکزی شهرستان شهریار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیستم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 49 - 71

کلید واژه ها: شهر کوچک سکونتگاه روستا فردوسیه (شهر) شهریار (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۴۰
هدف پژوهش حاضر بررسی ایجاد شهر کوچک و تأثیرات آن بر سکونتگاه های روستاهای حریم بود. بدین منظور، شهر فردوسیه و روستاهای حریم آن شامل یوسف آباد صیرفی، رامین و وسطر در بخش مرکزی شهرستان شهریار بررسی شد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری آن شامل شهر فردوسیه به انضمام سه روستای یادشده با جمعیتی حدود 27586 نفر بود که از آن میان، بر اساس رابطه کوکران، 379 نفر (62 نفر مسئولان و 317 نفر مردم) به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. تحلیل داده ها با استفاده از قانون رتبه- اندازه و ماتریس سوات (SWOT) انجام شد. نتایج پژوهش بیانگر آن بود که توزیع نرمال جمعیت در سطح منطقه عملکرد مثبت نداشته و با عدم کاهش نابرابری های موجود بین سکونتگاه ها و نیز عدم بهبود نظام سلسله مراتب سکونتگاهی همراه بوده است؛ همچنین، نامناسب بودن و عدم کفایت تسهیلات آموزشی، فرهنگی، بهداشتی و درمانی به عنوان مهم ترین نقاط ضعف داخلی محسوب می شوند.
۲۶.

توانمندسازی روستاییان در شکل گیری سازمان های غیردولتی در جهت تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی، مورد: شهرستان جوانرود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۴۰) ۲۷۲-۲۵۱

کلید واژه ها: توسعه روستایی توانمندسازی سازمان های غیردولتی سکونتگاه های روستایی جوانرود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۲۰۷
توانمندسازی روستاییان، منجر به سازماندهی آن ها در قالب سازمان های غیردولتی و مردم نهاد شده؛ و زمینه مشارکت موثر آنان را در فراگرد توسعه و تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی فراهم می سازد. در این راستا، برای تبیین دقیق موضوع، در پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر ابزار پرسشنامه، ارتباط بین تسهیل کننده های توانمندسازی روستاییان در میزان شکل گیری سازمان های غیردولتی، و ارتباط این سازمان ها در فراگرد تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی(در قالب 15 شاخص) در سطح30 روستا و 300 خانوار نمونه روستاهای شهرستان جوانرود سنجیده شد. یافته ها نشان داد بین بهبود شاخص های توانمندسازی و میزان شکل گیری و گسترش سازمان های غیردولتی در راستای تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی رابطه معنی دار وجود دارد. لیکن، این ارتباط از نوع کاهشی-کاهشی بوده است؛ که نامناسب بودن جایگاه متغیرهای پژوهش در ناحیه مورد مطالعه را آشکار ساخته است. به سخن دیگر، عملیاتی کردن روش های توانمندسازی به دلیل غلبه رویکرد «بالا به پایین» و «حکومت محور» نتوانسته است احساس قدرت و توانمندی را در روستاییان ایجاد و زمینه مشارکت مؤثر و سازمان یافته آنان در چارچوب سازمان های غیردولتی را فراهم نماید. به گونه ای که پایین بودن سطح مشارکت سازمان های غیردولتی سبب نارسایی در تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی- اکولوژیک شده است. بنابراین، ضروری است، از راه توجه و بهبود شاخص های تسهیل کننده توانمندسازی روستاییان همچون؛ آموزش و آگاهی بخشی، دانش و مهارت، انسجام و همبستگی، اعتماد و اطمینان، مشارکت، نهادسازی و حمایت سیاسی دولت، و تغییر رویکرد به سوی «اجتماع محور» و «پایین به بالا»، زمینه مناسبی برای مشارکت آنان با هدف شکل دهی سازمان های غیردولتی در راستای تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی فراهم شود.
۲۷.

واکاوی نقش کارآفرینی روستایی در توسعه پایدار محلی، با تاکید بر پیوستگی روستایی- شهری (مورد شناسی: ناحیه دالاهو، استان کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 1 - 20

کلید واژه ها: کارآفرینی روستایی توسعه پایدار محلی پیوستگی روستایی- شهری ناحیه دالاهو (کرمانشاه)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۰۱
کارآفرینی روستایی از طریق فعال شدن نوآوریها در زمینه بهره گیری از منابع محدود، می تواند با استفاده از منابع محدود سرمایه ای، به گسترش فعالیتها و ایجاد اشتغال در سطح محلی بیانجامد. در این ارتباط، افراد دخیل در این فرایند نه تنها به کسب مهارت، بلکه به گسترش کسب وکارهای درآمدزا و افزایش سطح درآمد و پس انداز خویش و دیگران یاری رسانند. از این رو، فرض بر این است که کارآفرینی روستایی می تواند تسهیلگر ارتباط موثر بین فعالیتهای مرتبط با تولید کشاورزی و بخشهای غیرزراعی، از جمله صنایع کوچک و خدمات، گشته و سرانجام، به بهبود شرایط زندگی و فعالیت در سطح روستاها بیانجامد. این مقاله از طریق بررسی نقش پذیری کارآفرینی روستایی در ناحیه دالاهو (استان کرمانشاه)، می کوشد نشان دهد، گسترش این فعالیتهای مرتبط با آن می تواند نه تنها به گسترش تعامل بیشتر و پیوستگی روستاها با کانونهای شهری، بلکه در ترغیب روند توسعه پایدار در سطح محلی اثرگذار باشد. جامعه آماری این پژوهش 139 سکونتگاه روستایی پراکنده در سطح ناحیه است که به شیوه توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، برای گردآوری داده ها و اطلاعات لازم، از روشهای کتابخانه ای و میدانی، با بهره گیری از شیوه های پرسشگری و مصاحبه استفاده شده است. شاخصهای مورد استفاده برای سنجش کارآفرینی روستایی و نقش آن در توسعه پایدار محلی، از جمله عبارت بوده اند از دامنه افزایش اشتغال، افزایش سطح درآمد، امکان دسترسی به خدمات، تلاش برای حفاظت از محیط. تحلیل داده های گردآوری شده با بهره گیری از روشهای آمار توصیفی و استفاده از نرم افزارهای Spss و Excel  و همچنین از آزمون T و آزمون همبستگی پیرسون به انجام رسیده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ناحیه دالاهو، با وجود برخورداری از برخی توانهای محیطی و قابلیتهای اجتماعی- اقتصادی، به سبب پراکنش افراطی سکونتگاههای روستایی و فاصله زیاد آنها از مرکز ناحیه ای، همچنین عدم دسترسی آسان به بازارهای مبادله کالایی و سازوکارهای خاص حاکم بر این بازارها، فعالیت کارآفرینان روستایی نتوانسته آنچنان که باید و شاید، با رونق و گسترش همراه باشد و به درستی به پیوستگی روستایی- شهری و توسعه پایدار نسبی در سطح ناحیه بیانجامد.
۲۸.

روند الحاق روستاهای شمال کلانشهر تهران با تاکید بر روستاهای مناطق درکه و دربند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 373 - 396

کلید واژه ها: شهرگرایی عوامل اقتصادی اجتماعی کالبدی محیط زیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۱۸۲
یکی از اثرات فرآیند شهرگرایی شتابان، رشد فزاینده تعداد شهرها و همچنین تبدیل مراکز روستایی به نقاط منفصل شهری است؛ که با بر هم زدن تعادل توزیع فضایی جمعیت و برنامه ریزی، آسیب های اجتماعی وسیعی از آن مترتب است. الحاق روستا به شهر یکی از نتایج گسرش شهری است که آثار اجتماعی، اقتصادی و کالبدی گوناگون مطلوب یا نامطلوب را بر عرصه های روستایی ادغام شده در شهر برجای می گذارد. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی وسیع ازجمله تکمیل پرسشنامه خانوار در روستای درکه و دربند در شمال کلانشهر تهران انجام پذیرفته، تاثیر مجموعه عواملی زیر شاخصه های اقتصادی ،کالبدی، اجتماعی و محیط زیستی در روند الحاق روستاهای موضوع تحقیق مورد بررسی قرار داده و مشخص می سازد عوامل اقتصادی و کالبدی، اجتماعی و محیط زیستی در روند الحاق روستاهای درکه و دربند به کلانشهر تهران موثر بوده اند و احتمالا به عنوان عوامل موثر در ایجاد تعارضات ناشی از الحاق نقاط روستایی به محدوده شهر محسوب می گردند.
۲۹.

نقش کیفیت زندگی در ایجاد تاب آوری اجتماعی

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال هفتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۴ ۴۱-۵۴

کلید واژه ها: تاب آوری اجتماعی رضایتمندی از زندگی خشکسالی روستا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۳۰۶
کاهش سطح آب های زیرزمینی و کاهش میزان بارندگی در ایران به ویژه در سال های اخیر زمینه تغییرات عمده ای را در معیشت های شهری و روستایی فرآهم آورده است. این مقاله در پی پاسخ گویی به این سؤال است که آیا کیفیت زندگی ذهنی می تواند باعث سرعت بخشیدن به انطباق پذیری در برابر تغییرات ایجاد شده در معیشت شهری و روستایی شود؟ برای پاسخ دادن به این سوال روستایی به عنوان نمونه مورد مطالعه در این تحقیق در استان همدان انتخاب شد. در این روستا در سالهای اخیر کاهش چشمگیر آب های زیرزمینی اتفاق افتاده است و همزمان با آن روند مهاجرت از این روستا سیر افزایشی شدیدی را نشان داده است. در این تحقیق پرسشنامه ای 10 سواله در بین 307 نفر از سرپرستان خانوار این روستا توزیع گردید و مصاحبه های عمیقی در کنار این پرسشنامه ها به عمل آمد. درنهایت از طریق تحلیل های آماری مشخص گردید عامل رضایتمندی از زندگی توانسته است در کنار عواملی نظیر نهادسازی، کیفیت روابط اجتماعی و یادگیری، روند انطباق پذیری را در بین روستایین تسریع بخشیده و به عنوان یک عامل شتاب دهنده موجب افزایش اجتماعی تاب آوری و کاهش آسیب پذیری در برابر تغییرات اقلیمی گردد. درنهایت روستاییان مجدداً برای دستیابی به رضایتمندی از زندگی که در روستای خود داشتند همراه با آموزش هایی که در شهرهای صنعتی مورد مهاجرتشان دیده بودند به روستای زادگاهشان بازگشته و به مشاغلی غیر از کشاورزی که تحت تأثیر تغییرات اقلیمی کارایی خود را ازدست داده بود مشغول شدند. این مؤکد نقش کیفیت زندگی ذهنی به عنوان عاملی کمک کننده برای انطباق پذیری در برابر تغییرات اقلیمی خواهد بود.
۳۰.

تبیین مؤلفه های گردشگری و توسعه کارآفرینی پایدار در نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و یکم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۰ 399-420

کلید واژه ها: گردشگری پایدار گردشگری کارآفرینی پایدار توسعه روستایی بخش مرکزی شهرستان همدان.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۵۳۳
امروزه گردشگری و کارآفرینی مرتبط با آن، با ایجاد اشتغال، بهبود کیفیت زندگی، توزیع مناسب درآمد و بهره برداری بهینه از منابع، نقش مهمی در رشد اقتصادی روستاها و درنتیجه در توسعه روستایی دارد. لذا هدف اصلی این مقاله تبیین مؤلفه های گردشگری و توسعه کارآفرینی پایدار در نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان همدان می باشد.روش تحقیق ازلحاظ هدف، کاربردی و روش شناسی از نوع پیمایشی و توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش طبق سالنامه آماری سال 1395 استان همدان برابر با 524688 نفر (23476 خانوار) در نظر گرفته شده است و هم چنین، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و در نظرگرفتن 5درصد ضریب خطا، 396 نفر(سرپرست خانوار) در نظر گرفته شده است. نتایج نشان می دهد گردشگری روستایی در منطقه موردنظر با ایجاد اشتغال، افزایش سطوح درآمد، متنوع سازی فعالیت های اقتصادی، ایجاد روابط اجتماعی گسترده بین جامعه میزبان و میهمان به حفاظت از میراث فرهنگی و محیط زیست طبیعی کمک کرده و با جلوگیری از مهاجرت بی رویه و بهینه سازی بهره برداری از زمین به توسعه روستایی پایدار کمک می کند و از میان گویه ها « افزایش حمایت دولت (مانند بیمه، تسهیلات ارزان و ...) از سرمایه گذاران کوچک محلی در بخش گردشگری» ، «تسهیل مراحل راه اندازی کسب وکارهای گردشگری به لحاظ زمان و هزینه» ، «کاهش آلودگی های محیطی و ارتقا بهداشت محیط در روستا (مدیریت پسماندها و جمع آوری زباله، رعایت بهداشت دام، ...» بیشترین تأثیر را در توسعه گردشگری و کارآفرینی محدوده موردمطالعه دارد.
۳۱.

نقش جریان های روستایی-شهری در تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی(مطالعه موردی: روستاهای پیرامونی شهر زاهدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 51 - 66

کلید واژه ها: جریان های فضایی تحولات فضایی روستاهای پیرامونی شهر زاهدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۰۹
ج جریان های فضایی بین سکونتگاههای روستایی و شهری وجود دارند که در غالب جریان افراد، سرمایه، کالا، اطلاعات و فناوری و مانند آن تعریف می شوند. جریان های فضایی بین شهر و روستا در گذر زمان از عوامل کلیدی در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش جریان های فضایی در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی پیرامون شهر زاهدان است. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی است و جامعه آماری پژوهش را 218 روستای شهرستان زاهدان تشکیل می دهند که از این میان 30 روستا با استفاده از روش تخمین شخصی به عنوان نمونه موردی تحقیق برگزیده شده اند. با توجه به هدف پژوهش، از بین خانوارهای روستاهای نمونه، 348 خانوار به عنوان نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شده اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار استنباطی (آزمون کندال تائوبی و آزمون رگرسیون چند متغیره) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که aبر اساس آزمون کندال تائوبی رابطه معناداری  بین جریان های فضایی و تحولات فضایی با ضریب همبستگی 594/0 وجود دارد. همچنین بر اساس نتایج آزمون رگرسیون نشان می دهد 9/58 درصد تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه به وسیله جریان های فضایی تبیین می گردد. جریان های سرمایه و افراد با ضریب Beta، 508/0 و 412/0 بیشترین تاثیر را در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه داشته است. تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی نیز در همه ابعاد یکسان نیست به طوری که تحولات بیشتر در بعد کالبدی-زیربنایی و بخش های غیر تولیدی روستاهای پیرامونی شهر زاهدان عنیت دارد. در نهایت در ناحیه مورد مطالعه به دلایل ساختاری و عملکردی پیوند ناقص بین شهر زاهدان و روستاهای پیرامونی شکل گرفته است که باعث عدم تحقق توسعه در سطح منطقه شده است.
۳۲.

بررسی کتیبه های بناهای سنتی با موضوع امنیت و عدالت در ایجاد پایداری اجتماعی (نمونه موردی: شهر اراک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۳ 190 - 219

کلید واژه ها: پایداری اجتماعی توسعه پایدار شهری امنیت اجتماعی شهری عدالت اجتماعی شهری شهر اراک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۴۵۰
پایداری یکی از مباحث مطرح در عرصه فضاهای شهری بوده که به منظور زیباسازی بصری و افزایش مسئولیت مدیران به محیط پیرامونی خود، از دهه 1960 مورد توجه قرار گرفته است. شهرهای کوچک، تصویر بزرگی از فرآیند توسعه جامعه ایی است که به منظور تقویت اقدامات خلاقانه، پویا و منسجم با تمرکز بر توسعه شاخص های اجتماعی، محیطی و اقتصادی پایدار طراحی می شود. این پروژه عظیم با همکاری هنرمندان، معماران، محققان و جوامع محلی منجر به ایجاد درکی پایدار و مشترک از مسائل و فرصت های تحقق امنیت و عدالت در ایجاد پایداری اجتماعی می گردد. در این راستا، این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، این فرضیه را مطرح می کند که به نظر می رسد در شهر اراک، عدالت اجتماعی و امنیت اجتماعی تاثیر مثبت و معنی داری در توسعه پایدار اجتماعی داشته است. لذا در این پژوهش، ابتدا به جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و تهیه پرسشنامه پرداخته شده و با روش فن دلفی، نظرات 50 خبره در تعیین وزن هر یک از شاخص ها در جهت تبیین پایداری اجتماعی شهر اراک استفاده شده است. سپس، از روش تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) و همچنین، با استفاده از نرم افزار SPSS، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با آزمون میانگین یک جامعه، وضعیت شاخص ها در ایجاد توسعه پایدار اجتماعی شهر اراک بررسی شده است. با توجه به نتایچ بارهای عاملی، از 25 سوال 17 سوال که بیش از 7/0 بار عاملی دارند، بیان گر کیفیت بالا می باشد. همچنین، تمامی ضرایب محاسبه شده با بررسی معناداری فرضیه ها در سطح اطمینان 99 درصدی متغیرها صورت گرفته است که نشان دهنده مشکلات ترافیک زیاد در روز، وجود بافت های فرسوده و مخروبه در بافت تاریخی بازار اراک است.
۳۳.

تحلیل فضائی تغییرات ساختاری- کارکردی سکونتگاههای روستائی در اثر احداث و بهره برداری از سد و شبکه آبیاری(مورد: سد و شبکه آبیاری علویان در استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال هفتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 41-64

کلید واژه ها: سد علویان برنامه ریزی فضایی توسعه نامتوازن رویکرد سیستمی ساماندهی نظام فضائی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۴۲
طرحهای توسعه منابع آب با اهداف گوناگون از طریق احداث سد و شبکه های آبیاری در قالب طرح های عمران و توسعه، از یک سو موجب تغییرات ساختاری- کارکردی مختلفی در نظام فضایی سکونتگاه های انسانی گردیده و از سوی دیگر به عنوان اقدامی مداخله جویانه در نظام محیطی محسوب می شود که دارای آثار و پیامدهای گوناگونی است، لذا به عنوان موضوع جغرافیائی دارای ابعاد فضائی بوده و می تواند در چارچوب تحلیل فضائی قرار گیرد. این پیامدها، ضمن اینکه در تمام عناصر و پدیده هایی که بعنوان بخشی از فضاهای جغرافیایی محسوب می شوند، قابل ردیابی هستند، در فرایند تحول فضایی و "تولید فضا" نقشی مهم بر عهده دارد. از این رو، با بررسی ابعاد ساختاری و کارکردی نظامهای فضایی نواحی متاثر از احداث سد و شبکه آبیاری، می توان دامنه تحول و توسعه و درجه توازن توسعه پذیری آنها را مورد ارزیابی قرار داد. این تحقیق به روش اثباتی و با تلفیقی از شیوه های کمی و کیفی، بهره گیری از مطالعات اسنادی و میدانی و تجزیه و تحلیل های آماری، به تحلیل فضائی تغییرات ساختاری- کارکردی سکونتگاههای انسانی متاثر از اجرای سد و شبکه آبیاری علویان(در استان آذربایجان شرقی) با رویکرد برنامه ریزی فضائی می پردازد. نتایج تحقیق نشان داد که به لحاظ نبود نگرش جامع و نظام وار مبتنی بر اصول برنامه ریزی فضائی در مراحل مطالعه، اجرا و بهره برداری از سد و شبکه آبیاری علویان، اجرای طرح، موجب ساماندهی مطلوب و رشد متوازن نظام فضائی سکونتگاههای روستائی متاثر از اجرای طرح نگردیده است.
۳۴.

Analysis of Factors Affecting the Inefficiency of Spatial Policies in Rural Areas of Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی روستایی سال هشتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۵
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۴۷۰
Purpose- The inefficiency of rural development policy as a multidimensional phenomenon is due to various factors and causes. It has adverse outcomes in rural areas and in different dimensions of the territorial (spatial), organizational and intersectoral activities. Since the present study has practical purposes, the analysis of the effective factors, and analysis of the effects of each factor in the process of inefficiency of rural spatial policies in rural areas are considered. Design/Methodology/Approach - The strategic question is: “What are the factors affecting the ineffectiveness of the planning policy for rural development in Iran?” To answer the question, an analytical methodology based on Delphi tool and interpretive structural modeling have been used. In this regard, a library method (research background) and questionnaires and interviews (experts’ opinions of the National Planning and Budget Organization, and the Provincial Management and Planning Organization- 20 people) were used to collect information. Factors contributing to the inefficiency of planning policy for rural development in Iran were determined. In the next step, using Interpretative Structural Modeling (ISM), the relationships between the factors affecting the ineffectiveness of the planning policy for rural development in Iran were specified and analyzed in a unified manner. Finally, using the MICMAC analysis, the types of variables are clustered according to the reciprocal influence on other variables . Findings- The results show that the factors of over-dependence on oil revenues, unstable rural development policy and centralized policy-making system, planning and decision making with the driving power of 16 have had the greatest influence and acts like the base of the model. In order to start and reform the structure of the rural development policy system in the country, it should be emphasized first. The factor of diversity, plurality, dispersion and underdevelopment of rural settlements with the driving power of 1 has the least influence.
۳۵.

تحلیل جریان فضایی در سطح ناحیه با تاکید بر پیوستگی روستایی- شهری (مطالعه موردی: ناحیه دالاهو، استان کرمانشاه)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۴ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳ 350 - 370

کلید واژه ها: جریان های فضایی ساختار فضایی پیوستگی روستایی- شهری ناحیه دالاهو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۱۷۹
پیوندهای روستایی- شهری حاصل از جریان های فضایی در سطوح مختلف محلی، ناحیه ای و ملی با تاکید بر نقش و کارکرد شهرها و روستاهای درون هر ناحیه ضمن ایجاد توازن و توسعه یکپارچه، بر کلیه ابعاد فضایی سکونتگاههای روستایی– شهری تاثیرگذار است این پژوهش برآن است که به روش توصیفی– تحلیلی بر مبنای داده های میدانی(استفاده ازابزار پرسشنامه) و اسنادی، تعاملات بین کانونهای روستا– شهری در سطح ناحیه دالاهو که به وسیله جریان های گوناگون جمعیتی، کالا وخدمات، محصولات کشاورزی وغیرکشاورزی، سرمایه و اطلاعات و...تحقق پذیرفته را با رویکرد منطقه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. جامعه آماری این پژوهش 139 سکونتگاه روستایی دارای سکنه و سه نقطه شهری با 10266 خانوار و بالغ بر 35987 نفر جمعیت در مساحتی در حدود191 کیلومتر مربع در غرب استان کرمانشاه است که حجم روستاهای نمونه 15 مورد انتخاب شده و سپس برای تحلیل از نرم افزار Nodeexl و Spss و برای نقشه ها از GIS استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مجموع ساختارهای محیطی- اکولوژیکی(توپوگرافی،منابع آب، خاک و...) و انسان ساخت (خدمات، راه ارتباطی و...) موجب شکل گیری عرصه های متفاوتی شده و پیامد آن شکل گیری نابرابری فضایی در سطح محدوده مورد مطالعه ، ناکافی بودن نقش شهرها و روستاهای مرکزی در خدمات رسانی به سکونتگاههای پیرامونی و نداشتن نقش مکمل و عدم شکل گیری روابط و پیوستگیهای درخور توجه روستایی- شهری در سطح محدوده مورد مطالعه گردیده است و نقاط شهری گهواره و کرند به دلیل داشتن منابع و اعتبارات ، به عنوان مراکز قطب و به عبارتی نقاط بالادست معرفی شده اند و و به عنوان مراکز کلیدی در سطح ناحیه دالاهو محسوب می شوند.وهمچنین سکونتگاههای روستایی که دارای مراکز بهداشتی– درمانی و یا مراکز آموزشی مقاطع بالاتر (متوسطه) هستند در مرکزیت خوشه های ارائه خدمات به پیرامون خود قرار دارند.
۳۶.

واکاوی پیامدهای خزش شهری در سکونتگاه های پیرامون شهر(مطالعه موردی: سکونتگاه های پیرامون شهر شهرکرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۶ 349-364

کلید واژه ها: الحاق روستا به شهر پیامدهای اقتصادی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی و پیامدهای محیط زیستی - کالبدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۵۱۷
گسترش شتابان شهرها و رشد فیزیکی ناموزون آن ها، که اصطلاحاً "خزش شهری" نامیده می شود، موجب خورندگی روستاها و اراضی پیرامونی آن ها، تبدیل بی رویه اراضی کشاورزی و تخریب منابع محیط زیست گردیده است. این وضعیت در شهرستان شهرکرد مرکز استان چهارمحال وبختیاری نیز نمود گسترده ای داشته است. این پژوهش با هدف واکاوی پیامدهای پدیده خزش شهری در مناطق پیرامون شهرکرد از جمله مناطق سکونتگاهی کیان، چالشتر، مهدیه، زانیان و نافچ به روش توصیفی- پیمایشی با بهره گیری از روش جمع آوری داده ها از طریق اسنادی (مبانی تئوریک پژوهش) و روش میدانی- پرسشنامه ای در سه بعد اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و محیط زیستی-کالبدی (400نفر) انجام پذیرفته است. سپس با استفاده از SPSS (آزمون t تک نمونه ای و فریدمن) تحلیل شده است. نتایج حاکی از آن است؛ بعد زیست محیطی بیشترین امتیاز، 98/3 (آلودگی، تخریب معماری سنتی و تنوع زیستی) و سپس ابعاد اقتصادی و اجتماعی به ترتیب با امتیاز 96/3، 89/3 (مواردی چون بورس بازی و افزایش قیمت زمین و مسکن، فرار سرمایه از روستاها، تجمل گرایی ، کاهش میزان مشارکت، ازدحام و ...) در زمینه پیامدهای منفی پدیده مورد مطالعه را به خود اختصاص داده اند و نیازمند توجه برنامه ریزان و مدیران شهری به این امر و لحاظ کردن توسعه و رویکردهای پایدار و یکپارچه در زمینه حل این مسئله و کاهش اثرات منفی آن است.
۳۷.

سازه های مؤثر بر کارآفرینی در مناطق گردشگری شهرستان همدان (مطالعه موردی مناطق گردشگری بخش مرکزی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 239 - 251

کلید واژه ها: کارآفرینی گردشگری تحلیل تشخیصی همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۳۹
هدف از مطالعه حاضر بررسی سازه های مؤثر بر رفتار کارآفرینانه در زمینه در مناطق گردشگری شهرستان همدان که به صورت موردی در مناطق گردشگری بخش مرکزی می باشد. برای رسیدن به هدف تحقیق، از روش تحقیق نوع ترکیبی (توصیفی تحلیلی) استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه خانوارهای ساکن در مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان همدان می باشند (23476=N). روش نمونه گیری در این مطالعه به صورت طبقه ای چند مرحله ای تصادفی با انتساب متناسب بوده و حجم نمونه ی مورد مطالعه از طریق رابطه کوکران (396=n) محاسبه شده است. ابزار تحقیق، پرسشنامهای بود که روایی آن براساس نظر گروهی از کارشناسان و اساتید دانشگاه تأیید گردید و برای تعیین میزان پایایی ابزار تحقیق، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. داده ها با استفاده از مدل تحلیل تشخیصی و به وسیله ای نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. نتایج نشان داد، حدود 42 درصد از افراد مورد مطالعه در مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان همدان هیچ گونه فعالیت اقتصادی یا کسب و کاری در زمینه گردشگری که باعث کسب درآمد برای خانوار خود شود، ندارند. همچنین، نتایج تحلیل تشخیصی گویای آن بود که با توجه به مقادیر لاندای ویلکس، متغیرهای سن، سطح تحصیلات، درآمد خانوار از بخش کشاورزی، شغل فرعی، خلاقیت یا روحیه نوپذیری، ریسک پذیری، اعتماد به نفس، استقلال طلبی و توفیق طلبی و قصد و نیت کارآفرینانه در مقایسه با دیگر متغیرها بهتر قادر به پیش بینی رفتار کارآفرینانه در بین روستاییان مورد مطالعه هستند
۳۸.

تحلیل اثربخشی فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند توسعه پایدار شهری ( نمونه موردی: نواحی شهری غرب استان کرمانشاه )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۸

کلید واژه ها: توسعه پایدار شهری فناوری اطلاعات و ارتباطات استان کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۴۰۸
دنیای واقعی از موزائیک فوق العاده پیچیده نواحی درست شده است. تحلیل ناحیه ای، مستلزم مطالعه سازوکار فرآیندهایی است که در ترکیب نظاماتی وارد می شوند که این نظامات قادرند به تبیین پیدایش و رشد و زوال یک ناحیه بپردازند ولی مانند هر تحقیق جغرافیایی دیگر، چنین مطالعه ای پرداختن به امر مقایسه را اجتناب ناپذیر می سازد. شهرهای جهان اکنون خانه بیش تر از نیمی از جمعیت جهان هستند. احتمالاً مهم ترین چالش جهانی عصر ما، اطمینان یافتن از آن است که سیاره قابل سکونت می ماند و هنوز منابع کافی برای نسل های آینده فراهم می سازد؟ در پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به تحلیل اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه پایدار شهری در نواحی شهری غرب استان کرمانشاه پرداخته شده است. جامعه آماری پژوهش متشکل از 184642 نفر بودند که به روش تصادفی ساده 386 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز به دو روش اسنادی – کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده و برای پردازش آن ها از نرم افزار SPSS و مدل تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد که شهرهای قصرشیرین، گیلان غرب، کرندغرب، سرپل ذهاب و اسلام آبادغرب به ترتیب حائز رتبه های اول تا پنجم به لحاظ تأثیرپذیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه توسعه پایدار شهری بوده اند.
۳۹.

جایگاه توانمندسازی ذی نفعان روستایی بر کارآفرینی و تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی شهرستان طارم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 1 - 14

کلید واژه ها: آموزش و آگاهی بخشی دسترسی به منابع ریسک پذیری خلاقیت و نوآوری فرصت طلبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۱۳۶
امروزه، توسعه کارآفرینی تا حدود زیادی متأثر از توانمندسازی ذی نفعان روستایی است. زیرا فراگرد توانمندسازی با تغییر دانش، مهارت، نگرش و احساسات ذی نفعان، و تقویت و شکوفایی توانایی ها، ظرفیت ها، استعدادهای درونی و بهبود رفتار و ادراک آن ها از منافع حاصل از توسعه کارآفرینی، باعث مشارکت هر چه بیشتر آن ها در فراگرد کارآفرینی روستایی می شود. ازاین رو، پژوهش حاضر به بررسی جایگاه توانمندسازی ذی نفعان روستایی بر کارآفرینی و تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی شهرستان طارم پرداخت. در این پژوهش کمی و توصیفی- تحلیلی، جمع آوری داده ها به وسیله پرسشنامه انجام شد. یافته های حاصل از آزمون های آماری کندال تااوبی و رگرسیون نشان داد، بین مقوله های توانمندسازی و کارآفرینی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین، رابطه بین کارآفرینی و تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی نیز مورد تأیید قرار گرفت. لیکن، معنادار بودن ارتباط بین مقوله های اثرگذار و اثرپذیر پژوهش، به دلیل پایین بودن میانگین وزنی شاخص ها، از حد متوسط آن می باشد. به سخن دیگر، کم توجهی به تسهیل کننده های توانمندسازی باعث شده است، میزان مشارکت ذی نفعان روستایی در فراگرد کارآفرینی و درنتیجه بهبود ابعاد فضا در ناحیه موردمطالعه در سطح پایینی قرار بگیرد. بنابراین، توجه به شاخص های روش و احساس توانمندسازی ذی نفعان روستایی همچون: آموزش و آگاهی بخشی، دانش و مهارت کارآفرینی، تفویض قدرت و اختیارات، دسترسی به منابع، معنی داری، شایستگی، تأثیر، اعتماد و اطمینان در جهت بهبود مشارکت آن ها در فراگرد کارآفرینی در راستای تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی ضروری قلمداد می شود.
۴۰.

عوامل اثرگذار بر شکل گیری خزش روستایی در ناحیه چمستان مطالعه موردی: شهرستان نور، استان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال نوزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۹ 19 - 37

کلید واژه ها: خزش روستایی عوامل درونی عوامل بیرونی سکونتگاه های روستایی ناحیه چمستان شهرستان نور استان مازندران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۱۶۸
خزش، یکی از ویژگی های شناخته شده در بیشتر سکونتگاه های روستایی است که موجب تخریب اراضی طبیعی و کشاورزی و در نتیجه تغییر کاربری اراضی می شود. با توجه به اهمیت موضوع، نوشتار حاضر در پاسخ به این پرسش اساسی تحقیق که چه عواملی در شکل گیری پدیده خزش در اراضی سکونتگاه های ناحیه چمستان شهرستان نور مؤثرند، تدوین شده است. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش جمع آوری داده ها، پژوهشی توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، تمامی 87 سکونتگاه ها روستایی ناحیه چمستان بوده که بر اساس تخصیص متناسب، تعداد 17 روستا انتخاب شد. سپس با استفاده از جدول مورگان و کرجسی، برحسب جمعیت و خانوار هر روستا، 250 سرپرست خانوار، به عنوان نمونه انتخاب شده و پرسشنامه ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده میان آن ها توزیع شد. همچنین، از مدیران محلی (شوراها و دهیاران) نیز به دلیل داشتن مسئولیت نظارت و کنترل تغییر کاربری اراضی در مناطق روستایی به صورت تمام شماری پرسشگری صورت گرفت. یافته ها نشان داد که شکل گیری خزش در سکونتگاه های روستایی چمستان تحت تأثیر شرایط توپوگرافی و اقلیمی متنوع،  کاهش درآمد خانوارهای روستایی از محل کشاورزی و افزایش قیمت و بورس بازی زمین پس از تغییر کاربری، پایین بودن قیمت محصولات کشاورزی، پایین بودن بهره وری سرمایه در بخش کشاورزی، افزایش و رشد جمعیت روستایی، مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها، گسترش خانه های دوم، بهبود حمل و نقل و ارتباطات، ضعف در تدوین دستورالعمل آیین نامه مربوط به قانون کاربری اراضی، ضعف در کنترل و نظارت بر ساخت و ساز و سیاست های حمایتی ضعیف از کشاورزان، بوده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان