ناصر باقری مقدم

حکمرانی فناوری در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است و محققان از آن برای تببین و توصیف توسعه فناوری استفاده کرده اند. هدف پژوهش حاضر تبیین حکمرانی نانو فناوری در ایران است. برای این منظور، تبیین نحوه مشارکت در حکمرانی فناوری نانو؛ تبیین سازوکار (نحوه) اداره حکمرانی فناوری نانووتبیین کارکرد های هدف در حکمرانی نانو مورد تبیین قرار گرفته است. این تحقیق از منظر رویکرد تحقیق قیاسی، ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ استراتژی یک پژوهش مطالعه تک موردی جزءنگر است. در این پژوهش برای جمع آوری داده از گزار ش های عملکرد، اسناد سیاستی، مصاحبه نیمه ساختاریافته، پرسشنامه و مشاهده مستقیم استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل روند، تحلیل محتوا و آمار توصیفی استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ترتیبات حکمرانی نانو فناوری در ایران عمدتاً در «سطح ملی» و با سبک مشارکت «حاکمیت مطلق دولت» و «کورپوریسم» صورت پذیرفته است. همچنین در بیش از پنجاه درصد موارد از مکانیسم «مبتنی بر بازار» استفاده کرده، تمایل به «تمرکز در قدرت» داشته و در بیش از هفتاد درصد موارد از رویکرد «منعطف در اجرا» برخوردار بوده است. همچنین ترتیباتی که «ضمانت اجرایی» داشته اند، سهم کمتری را به نسبت ترتیبات بدون ضمانت اجرا به خود اختصاص داده اند و کارکرد های «مقبولیت بخشی» و «تأمین و تسهیل منابع» سهم بیشتری را نسبت به سایر کارکرد ها در تأثیرپذیری از ترتیبات حکمرانی این حوزه داشته است.نتایج این تحقیق باعث خواهد شد ضمن اینکه درک بهتری از چگونگی حکمرانی فناوری نانو در ایران حاصل شود و همچنین در توسعه سایر فناوری ها مورداستفاده قرار بگیرد.

کاربرد پرتوها به عنوان یک حوزه راهبردی و انرژی اتمی به عنوان منبع انرژی پاک در بسیاری از کشورهای توسعه یافته به عنوان یکی از موتورهای محرک توسعه اقتصادی به خصوص در بخش های کشاوزی، پزشکی و صنعتی کاربردهای فراوانی دارد. در کشور ایران به دلیل بسیاری از عوامل این صنعت با وجود پیشرفت های بسیار قابل توجه در حوزه ی زیرساخت ها، در حوزه کاربرد و تجاری سازی نتواسته است به توسعه مطلوبی دست یابد. بررسی های میدانی نشان می دهد عمده ی دلایل عدم توسعه بخش خصوصی در سطح مطلوب در این صنعت به ناکارایی نهاد توسعه گر باز می گردد. در پژوهش حاضر با رویکرد سیستمی و ضمن بررسی چالشهای توسعه این صنعت، بررسی و تحلیل عوامل موثر بر عملکرد فناورانه نهاد توسعه گر صنعت صلح آمیز هسته ای کشور و ارائه توصیه های سیاستی پرداخته می شود. جامعه پژوهش، سازمان انرژی اتمی ایران می باشد. در تحقیق حاضر، پس از بررسی جامع ادبیات نظری و الگوهای نهاد توسعه گر در کشورهای پیشرفته از حیث این صنعت، به مصاحبه با 16 نفر از خبرگان علمی و تجربی پرداخته می شود و پس از تحلیل با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، از ابزار میک مک در شناسایی مهم ترین، تاثیرگذارترین و تاثیرپذیرترین عوامل بر نهاد توسعه گر استفاده گردیده است. یافته های حاصل از تحقیق نشان می دهد ملاحظات امنیتی در مدیران ملی و سازمان و همچنین در سطح مدیران شرکت توسعه کاربرد پرتوها به عنوان نهاد توسعه گر و همچنین ریسک گریزی آنان عوامل اصلی تاثیرگذار بر توسعه کاربرد پرتوها در این حوزه هستند.

پیش بینی می شود فراگیر بودن داده های بزرگ و ظهور فناوری های دیجیتالی در حال ظهور، مانند هوش مصنوعی، بلاکچین، اینترنت اشیا و رباتیک، تأثیرات گسترده ای در کسب و کارها داشته باشد. این تغییرات گسترده در ادبیات جهانی به تحول دیجیتال شناخته می شود. لذا شرکت ها و سیاست گذاران علم فناوری در کشورهای مختلف در راستای حرکت به سمت تحول دیجیتال برنامه ها، استراتژی ها و سیاست های متعددی به کار می گیرند. این مسیر همواره با چالش ها و موانع متعددی روبه رو است که شناخت کافی از آن ها می تواند به تدوین استراتژی و سیاست های مناسب تر کمک شایانی نماید. این پژوهش با تکیه بر روش فراترکیب و بررسی 38 مقاله منتخب به ارائه یک دسته بندی جامع از موانع پیش روی تحول دیجیتال نموده است. نتیجه این بررسی 3 مقوله اصلی، 11 مقوله فرعی سطح 1 و 24 مقوله فرعی سطح 2 می باشد که در قالب یک چارچوب جامع ارائه شده است. سه مقوله اصلی شامل رژیم فنی- اجتماعی، سیستم بیونی و کنام ها می شود. .

در طول سده گذشته کشور ایران تلاش های زیادی برای انتقال فناوری از طریق شرکت های نفتی داشته، ولی کمتر در این عرصه موفق بوده است. یکی از دلایل این عدم توفیق را می توان در میزان ظرفیت جذب شرکت های نفتی در پذیرش فناوری های انتقال یافته جُست. هدف پژوهش حاضر تحلیل تأثیر روش های انتقال فناوری بر ارتقای ظرفیت جذب شرکت های نفتی به روش توصیفی پیمایشی است. به این منظور ضمن بررسی کامل معیارهای مؤثر بر ظرفیت جذب در روش های انتقال فناوری، وضعیت روش های انتقال فناوری در شرکت های اکتشاف و تولید ایران از این منظر مورد پیمایش قرار گرفت . جامعه آماری این پژوهش را کلیه خبرگان و متخصصان حوزه مدیریت فناوری و حوزه نفت و گاز تشکیل دادند که با روش نمونه گیری هدفمند، 31 نفر از آنها انتخاب شد و برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته و برای تحلیل داده از آزمون تی استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که با تکیه بر 20 معیار منتخب ظرفیت جذب و بررسی بیش از 23 روش همکاری در بین شرکت های ایرانی، 15 روش بیشترین تأثیر را بر ظرفیت جذب در شرکت های ایرانی داشته اند. در همین راستا رهیافت های سیاستی نیز ارائه شد.

با توجه به ارجاع روزافزون امور دانشگاهی به وزارت علوم (تشدید تمرکز و دیوان سالاری)، کاهش مشارکت دانشگاه ها در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی ها (کاهش پاسخگویی) و کاهش کیفیت حجم آموزش عالی (عدم تناسب و توازن جدی میان فعالیت های دانشگاهی و استعدادها، مزیت ها و نیازهای مناطق)، مطالعات «مدیریت منطقه ای آموزش عالی» از نیمه دوم دهه ۹۰ آغاز شده اما تغییرات پی درپی و روند کند در پیشبرد این طرح، جای تأمل را باقی گذاشته است. این مقاله بر آن است تا با شناخت عوامل کلیدی در پیاده سازی مدیریت منطقه ای آموزش عالی، پیشران های مؤثر بر موفقیت یا شکست طرح مزبور را که همان متغیرهای کلان تصمیم گیری در تنظیم، هدایت و ترتیب اثر این طرح می باشند، تجزیه و تحلیل نماید. پژوهشگران با انجام مطالعات کتابخانه ای و مراجعه به خبرگان، عوامل مؤثر را شناسایی کرده و با توزیع پرسشنامه میان ۴۱ خبره در حیطه های آینده پژوهی، سیاست گذاری علم و فناوری و مدیریت آموزش عالی، از روش مدل سازی ساختاری-تفسیری برای تعیین روابط میان پیشران ها استفاده کرده اند. مدل نهایی از ۷ سطح برخوردار بوده و در آن عوامل به سه گونه «وابسته»، «پیوندی» و «محرک» در یک پیوستار منطقی تقسیم بندی شدند. این تحقیق نشان داد که سه پیشران "اقدامات قانونی"، "تقویت استقلال دانشگاهی" و "عملکرد آموزش محور، پژوهش محور یا تلفیقی وزارت عتف برای مدیریت گذار" پیش نیازهای اساسی اجرای طرح مدیریت منطقه ای آموزش عالی هستند.

هدف از این پژوهش ارایه یک مدل آینده پژوهانه برای اولویت گذاری علم و فناوری متناسب با اقتضائات ایران است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه، پرسشنامه و اسناد است. در این تحقیق، با استفاده از روش تحلیل مضمون عوامل و ابعاد مؤثر بر اولویت گذاری علم و فناوری احصا شد. پس از آن اقتضائات ملی مدل اولیه اولویت گذاری علم و فناوری به کمک مصاحبه با کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت و مدل اولیه اولویت گذاری آینده پژوهانه علم و فناوری متناسب با شرایط ایران ارایه شد. در نهایت، مدل به کمک پرسشنامه خبرگانی اعتبارسنجی شد و خبرگان از منظرهای صحت و درستی، جامعیت و مانعیت، سادگی و سهولت، تعادل و توازن، کاربردی بودن و در نهایت نوآوری، بر مطلوبیت مدل صحه گذاردند.. نتایج پژوهش نشان می دهد این مدل شامل چهار گام «پیش اولویت گذاری»، «تعیین فهرست اولیه اولویت ها»، «شناسایی فضای اولویت ها» و «اولویت گذاری آینده پژوهانه» است. همچنین مولفه های این مدل شامل «توجه به اولویت های کارکردی علاوه بر اولویت های موضوعی»، «اولویت گذاری بر مبنای رویکردهای غیراقتصادی»، «عدم تعارض منافع افراد و نهادها»، «عدم وابستگی به مسیر»، «توجه به سلسله مراتب سیاست گذاری و هماهنگی عمودی سیاستی»، «نگاه به آینده بلندمدت»، «مشارکتی بودن»، «سیستمی بودن»، «استفاده از روش های کمی آینده پژوهانه» و «روش های کیفی» و « روش برنامه ریزی پابرجا» است.

در این پژوهش کیفی که از نوع توصیفی بوده و با راهبرد پژوهش مطالعه موردی انجام گرفته، نظام نوآوری صنعت نفت ایران در قالب اتخاذ رویکرد توأمان ساختاری و کارکردی (رویکرد سیستمی) به طور عمیق و در بافت طبیعی خود از دید مشارکت کنندگان موردمطالعه و تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش بر مبنای چارچوب نظری مشتمل بر پنج مؤلفه سیستمی نظام نوآوری، بازیگران و ارتباطات فی مابین آن ها بررسی شده اند. به منظور تأمین روایی سازه ای از مأخذ اطلاعاتی چندگانه (مصاحبه ها، مشاهدات و تحلیل اسناد) و برای حصول روایی بیرونی از نظریه های پیشین به عنوان چارچوب نظری اولیه پژوهش استفاده شده است. همچنین جذب و توسعه دانش و فناوری های راهبردی صنعت نفت به عنوان کارکرد اصلی نظام شناسایی و سه زیرکارکرد برای آن معرفی شد. درمجموع شناسایی 29 چالش ساختاری و کارکردی موجود از منظر خبرگان، مکمل شناخت از این نظام بوده و نهایتاً پیشنهاد های سیاستی ارائه شده است.

پیش از تدوین سیاست برای توسعه فناوری و اجرای آن، باید وضعیت فناوری در کشور ارزیابی و تحلیل گردد. نظر به اهمیت و ضرورت توسعه فناوری ذخیره سازی زیرزمینی گازطبیعی در کشور در این مقاله به ارزیابی فرایند توسعه این فناوری با استفاده از رویکرد نظام نوآوری فناورانه و با بهره گیری از روش موتورهای نوآوری پرداخته شده است. رویکرد این پژوهش کیفی و استراتژی آن پیمایش نظر خبرگان بر مورد مطالعه یعنی فناوری ذخیره سازی گاز طبیعی است. ابزار جمع آوری داده بررسی اسناد و مصاحبه با خبرگان می باشد. یافته های این مطالعه نشان می دهد فناوری ذخیره سازی زیرزمینی گاز طبیعی در ایران، در مرحله دوم توسعه از چهار مرحله رشد نظام نوآوری فناورانه در کشور قرار دارد. به این معنی که کشور به دانش اولیه این فناوری دست پیدا کرده و نمونه اولیه نیز به صورت آزمایشی در یک مخزن بکار گرفته شده است اما بایستی تعداد این آزمایشات افزایش یافته و بازیگران صنعتی دیگر نیز به این حوزه ورود کرده و سازوکارهای ایجاد شرکت های دانش بنیان و صنعتی در این فناوری افزایش یابد. همچنین در انتها مدلی ارائه شده که بر اساس آن مشکلاتی موجود برای توسعه این فناوری در کشور، شناسایی و توصیه های سیاستی ارائه شده است. مطابق با این مدل، موتور محرک کارآفرینی موتور اصلی می باشد و در همه کارکردها، اعم از کلیدی، حمایتی و حاشیه ای این موتور ضعف وجود دارد.  

بازی پردازی یکی از جدیدترین قابلیت هایی است که با القای ماهیتی اجتماعی به یک فروشگاه اینترنتی، قصد خرید مشتریان را تحت تأثیر قرار می دهد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی نقش بازی پردازی و ماهیت اجتماعی فناوری در فروشگاه های اینترنتی انجام شده است. این مطالعه بر اساس ماهیت، یک پژوهش پیمایشی- مقطعی است. ابزار اصلی گردآوری داده ها پرسشنامه است که آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 817/0 و پایایی ترکیبی تمامی ابعاد آن بالای 7/0 به دست آمده است. جامعه آماری این تحقیق را مشتریان فروشگاه اینترنتی مدیسه تشکیل می دهند که 396 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی در این مطالعه شرکت کرده اند. برای آزمون فرضیه های پژوهش از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار LISREL استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که بازی پردازی به صورت مستقیم و غیرمستقیم (از طریق لذت استفاده و تعامل پذیری) بر قصد خرید مشتریان تأثیر دارد. از سوی دیگر بازی پردازی موجب بهبود ماهیت اجتماعی فروشگاه اینترنتی می شود و خرید از یک فروشگاه اینترنتی را به تجربه ای لذت بخش تبدیل می کند. این در حالی است که ماهیت اجتماعی فناوری به صورت مستقیم بر قصد خرید مشتریان تأثیرگذار نیست بلکه با واسطه لذت استفاده و بهبود قابلیت تعامل موجب افزایش قصد خرید مشتریان می شود

نظر به روندهای جهانی آموزش عالی و ارتقای پاسخگویی اجتماعی و اقتصادی دانشگاه ها به جامعه پیرامونی، پیاده سازی ساختار مدیریت منطقه ای یکی از تصمیم های کلان آموزش عالی کشور بوده است. این تصمیم نیازمند واکاوی بیشتری بر اساس رفتار بازیگران کلیدی آموزش عالی است که پیامدهای خواسته و ناخواسته آن در رویکرد آینده پژوهی شناخته می گردد. در این تحقیق با استفاده از سناریوپردازی مبتنی بر نقشه شناختی فازی، رفتارهای وزارتخانه در پیاده سازی نظام حکمرانی منطقه ای (بند اول سند آمایش آموزش عالی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی) بررسی شده و با کشف رابطه علّی میان ۱۳ پیشران، سه سناریو آمایش سلسله مراتبی، آمایش ارگانیک و آمایش نظارت گرایانه (ترکیبی متعادل)، برای 5 تا 10 سال آینده محتمل تعیین شدند. در این تحقیق علاوه بر مطالعات کتابخانه ای، از گروه متمرکز، پرسشنامه و مصاحبه عمیق نیز برای نمره گذاری میزان اهمیت و همچنین اعتباردهی به نقشه شناختی فازی بهره گرفته شده است. محاسبات نرم افزار Mental Modeler نشان داد که الگوی موجود در سناریوی سوم مطلوبیت بیشتری برای پیاده سازی نظام حکمرانی منطقه ای آموزش عالی را داراست.

هدف تحقیق حاضر، شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر توسعه رهبران جدید در مدارس دوره متوسطه شهر اردبیل به روش پژوهش آمیخته بود. جامعه آماری تحقیق حاضر مدیران و معلمان مدارس نمونه دوره متوسطه شهر اردبیل بود که در بخش کیفی و با استفاده از نمونه گیری هدفمند تعداد 15 نفر تحت مصاحبه قرار گرفتند و در مرحله کمی از بین جامعه 2210 نفری تعداد 202 نفر به صورت نمونه گیری چند مرحله ای و طبقه ای متناسب انتخاب شدند . برای تحلیل داده ها از روش تحلیل استقرایی استفاده شد و روایی یافته های پژوهش با استفاده از روش های بازبینی توسط اعضا، بررسی همکار، مشارکتی بودن پژوهش تضمین گردید. همچنین به منظور سنجش پایایی کدگذاری های انجام شده، از روش های پایایی باز آزمون و توافق درون موضوعی استفاده شد. به منظور تحلیل داده های کمّی از مدل معادلات ساختاری با نرم افزار PLS استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل موثر بر توسعه رهبران جدید در سازمان شامل عوامل سازمانی ( فرهنگ سازمانی، رضایت از سرپرست، پویایی سازمان، شرایط محیط کاری، همکاران، وجهه و برند سازمان، فرصت رشد، بها دادن به استعدادها، تناسب شغل و شاغل) و عوامل شغلی موثر (شامل تناسب شغل و شاغل، چالشی بودن شغل، اهمیت شغلی، استرس شغلی) می باشد. همچنین یافته دیگر پژوهش نشان داد که همه عوامل به جزء عامل استرس شغلی، اهمیت شغلی و چالشی بودن شغل تاثیر معناداری بر توسعه رهبران جدید در سازمان داشته اند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که برنامه ریزی برای استخدام ، نگهداری و توسعه رهبران در مدارس ضروری است.

باتوجه به محوریت انرژی درتوسعه اقتصادی کشورها، سیاست گذاری فناوریهای حوزه انرژی ضروری است. گام اول برای سیاستگذاری فناوری، تبیین موانع ومسائل موجوددرمسیرتوسعه وبه دنبال آن ارائه سیاست های مناسب د جهت رفع این موانع میباشد.براین اساس، هدف این مقاله، ارائه مدلی برای تحلیل فرآیندتوسعه فناوری برپایه نظام نوآوری فناورانه است.باتوجه به اینکه تحلیل نظام نوآوری عوامل کارکردی وساختاری رادربرمی گیرد، چارچوب تحلیل لایه ای علت ها با هدف دنظرگرفتن لایه های تحلیلی عمیقتر وتبیین مسائل و موانع ریشه ای درمسیرانتشارفناوری مورداستفاده قرارگرفته است.نوع تحقیق از منظر هدف کاربردی و از منظر روش پیمایشی است. قلمرو زمانی تحقیق نیز از سال 1388 که اولین بهره برداری از نیروگاه های chpدر کشور انجام شد تا زمان کنونی است. هم چنین قلمرو مکانی تحقیق کشور ایران است. نمونه آماری نیز خبرگان مطلع از فناوری مورد بررسی، در سه لایه دانشگاهی، صنعتی و سیاست گذاری بوده اند. در مرحله اول بر اساس مدل مفهومی تحقیق، مسائل نظام نوآوری تولید همزمان برق و حرارت در پنج دسته مسائل کارکردی، ساختاری، زمینه ای، گفتمانی و چشم اندازی از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته و گروه کانونی استخراج شده و سپس شدت هر یک از آن ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. در حالیکه نتیجه اکثر مطالعات مشابه شامل تحریک عناصر ساختاری و کارکردی نظام نوآوری فناورانه بوده است، نتایج تحقیق حاضر تأثیر بالای موانع زمینه ای، گفتمانی و همچنین چشم اندازی را بر نظام نوآوری فناوری مورد مطالعه نشان میدهد.

تأمین حقوق شهروندان و پی گیری مشکلات آن ها از وظایف ذاتی دولت هاست. امروزه هیچ کشوری نمی تواند از بسترسازی و حمایت های ضروری برای پی گیری حقوق ازدست رفته شهروندان خود طفره رود. این موضوع زمانی مهم تر می شود که حقوق شهروندان و اتباع یک کشور را دیگر کشورها و در حوزه بین المللی نقض کرده باشند. موضوع زمانی بااهمیت تر جلوه می کند که بدانیم حقوق انسان های پاک و شریفی موردتجاوز قرار گرفته است که آرامش چندین نسل، اقتدار جمهوری اسلامی، و پیشرفت کشور مرهون فداکاری آن هاست. بدین منظور، در بخش اول این مقاله فعالیت های دولت جمهوری اسلامی ایران تا این تاریخ موردبررسی قرار خواهد گرفت. در بخش دوم، راه کارهای متصور برای پی گیری حقوقی پرونده مصدومان شیمیایی به اختصار بیان شده است و در بخش سوم، دلالت های سیاستی مربوط به پی گیری آن ها براساس مدل چرخه سیاست گذاری لسول تبیین شده است و نقش دولت جمهوری اسلامی ایران درکنار بخش خصوصی در هریک از مراحل و این که چه تقسیم سیاستی ای برای پی گیری حقوقی این پرونده دارند در این فصل به تفصیل مشخص خواهد شد. درنهایت، با به کارگیری روش مطالعه موردی ملزومات سیاستی پی گیری حقوقی این پرونده مطرح شده است و به منظور موفقیت در پرونده مصدومان شیمیایی و احقاق حقوق این عزیزان راه کارهای سیاستی لازم طرح خواهد شد.

امروزه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر به دلیل افزایش امنیت انرژی، حفظ و صیانت از منابع فسیلی، رفع مشکلات زیست محیطی و وجود فرصت های بسیار زیاد کسب وکار در این حوزه دارای اهمیت بسزایی می باشد. از سوی دیگر توسعه انرژی های مذکور در کشورهای مختلف با توجه به شرایط هر کشور رویه های مختلفی دارد و میزان توسعه یافتگی و منابع فسیلی در توسعه انرژی های تجدیدپذیر تأثیر جدی دارند. بنابراین عوامل اثرگذار بر توسعه این انرژی ها و فناوری های مربوطه در کشورهای مختلف متفاوت است. هدف این مقاله، توصیف و تبیین فرآیند توسعه فناوری پیل سوختی بر اساس مدل نظام نوآوری فناورانه و موتورهای محرک نوآوری است. در این راستا مدل های فوق الذکر بررسی و با استفاده از روش تحلیل تاریخی وقایع و ابزار مصاحبه های نیمه ساختاریافته، حلقه های علّی و معلولی و روابط بین کارکردهای نظام نوآوری فناورانه یا همان موتورهای محرک نوآوری پیل سوختی در ایران استخراج و توصیف شده است. در نهایت نیز با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری، روابط بین کارکردها و موتورهای محرک نوآوری پیل سوختی در ایران اعتبارسنجی شده اند.

روزافزون بودن سهم گاز طبیعی در سبد منابع تمین انرژی و نیز جایگاه ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز جهان اهمیت مدیریت تولید و مصرف گاز را امری بدیهی میسازد و در این زمینه فناوری ذخیرهسازی زیرزمینی گاز به عنوان یکی از ابزارهای مدیریت منابع گازی میتواند نقش مهمی در آینده صنعت گاز کشور ایفا کند این در حالی است که روند رشد دستیابی به فناوریهای این حوزه در سالهای اخیر متوقف شده است به منظور تحلیل و برنامهریزی روند توسعه این فناوری نخستین گام ریشهیابی و تحلیل مشکلات و موانع موجود در این مسیر است این مقاله تلاش کرده با استفاده از رویکرد نظام نوآوری فناورانه چارچوبی برای تحلیل مشکلات و موانع منجر به توقف فرآیند توسعه فناوری مذکور در کشور ارائه دهد همچنین نقش مشکلات برونسیستمی و زمینهای در این خصوص مورد بررسی قرار گرفته و رابطه بین مشکلات زمینهای ساختاری و کارکردی نظام نوآوری فناورانه ذخیرهسازی زیرزمینی گاز از طریق مدلسازی معادلات ساختاری تحلیل شده است یافتهها مید آن است که عوامل زمینهای از طریق اثرگذاری بر ساختار نظام نوآوری فناورانه به طور مستقیم و غیرمستقیم نقشی مهم و اثرگذار بر مشکلات کارکردی موجود در نظام پیرامون این فناوری دارند تا جایی که شدت اثر این عوامل در بروز مشکلات موجود حتی از شدت اثر عوامل ساختاری داخل خود نظام نوآوری مذکور هم بیشتر است

با افزایش نیاز جوامع امروزی به ویژه جوامع درحال توسعه نظیر ایران به حامل های انرژی و با توجه به پایان پذیری سوخت های فسیلی و همچنین تأثیرات زیست محیطی این نوع سوخت ها، ضرورت کشف و استفاده از منابع انرژی جدید بیش ازپیش اهمیت یافته است. انرژی های نو و تجدیدپذیر به عنوان منابع انرژی تمام نشدنی، رایگان، دوستدار محیط زیست و قابل دسترس در اغلب نقاط، می توانند مکمل مناسبی برای سوخت های فسیلی باشند. در کشور ایران نیز با توجه به دلایل بیان شده، تمرکز بر این حوزه فنّاورانه بیشتر شده است. در این راستا، هدف از این مقاله توصیف فرآیند گذار انرژی های تجدیدپذیر در ایران است تا بتوان به این سؤال پاسخ داد که آیا گذار در انرژی های تجدیدپذیر در ایران در حال وقوع است یا خیر؟ درواقع در این مقاله، روند توسعه انرژی های تجدیدپذیر در ایران با تکیه بر مطالعات گذار، براساس سطوح آشیانه، رژیم و دورنما توصیف شده است. ابتدا رویدادهای مهم در این حوزه از شروع تا به امروز در سه سطح آشیانه، رژیم و دورنما تشریح شده است و درنهایت، مراحل گذار انرژی های تجدیدپذیر در ایران در چهار مرحله با ترکیب رویکرد چندسطحی و چندمرحله ای توصیف شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه مشخص می شود که اولاً ایران هم اکنون در ابتدای شروع فرآیند گذار و در مرحله اوج گیری است. همچنین در کشورهای درحال توسعه بهتر است دسترسی به آشیانه های بالغ به جای وجود آشیانه های بالغ در این کشورها مدنظر قرار گیرد تا بتوان تحلیل دقیق تری از گذار در این گونه کشورها ارائه کرد. ضمن اینکه جدای از عوامل فشار محیط کلان و دسترسی به آشیانه های بالغ دیگر کشورهای توسعه یافته، جایگزینی سیاست های معطوف به بازار به جای سیاست های تحریک طرف عرضه بدون توجه به بازارسازی، در مراحل اخیر گذار، یکی از عوامل اثرگذار بر تسریع روند شروع گذار در این نوع از فناوری ها در ایران بوده است.

توجه سالیان اخیر سیاست گذاران و مسئولین کشور به مباحث توسعه نوآوری منطقه ای نظیر تدوین برنامه راهبردی توسعه علم و فناوری استانی، ضرورت فهم درست از حدود و زوایای این مفهوم و همچنین چارچوب مفهومی توسعه ای آن را دوچندان نموده است تا بر اساس آن بتوان به تحلیل و ارائه پیشنهادات سیاستی مناسب پرداخت. نظریه پردازانی که رویکرد گسترده و سیستمی مفهوم نوآوری را پذیرفته اند به ویژگی زمینه ای بودن نوآوری تأکید دارند و بر این عقیده اند که نه تنها هر کشوری مسیر توسعه ویژه و یگانه ای دارد بلکه مناطق مختلف یک کشور نیز با توجه به تفاوت های اقتصادی، فرهنگی، دانشی و اجتماعی خود، مسیر و راهکارهای ویژه خود را در توسعه نوآوری دارند. در این پژوهش تلاش شده با استفاده از رویکرد تحلیل محتوای تجمیعی، یک چارچوب مفهومی و عملیاتی (مدل مرجع) توسعه نوآوری سازگار با مناطق (IDCR) ارائه گردد. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه کتب، گزارشات پژوهشی و مقالات منتشرشده در فاصله سال های 1995 تا 2017 در حوزه سیاست نوآوری منطقه ای بوده است که در نهایت 7 کتاب، 73 مقاله و 13 گزارش سیاستی در این خصوص مورد بررسی قرار گرفتند. نهایتاً نیز به منظور اعتباربخشی و انطباق چارچوب طراحی شده با شرایط کشور، مدل ارائه شده در خصوص مناطق کشورمان به کار گرفته شده است.

در پیشینه مدیریت نوآوری، دو سبک متمایز و غالب "نوآوری و یادگیری از طریق علم، فناوری و نوآوری(STI)"و "یادگیری از طریق انجام، استفاده و تعامل(DUI)" وجود دارد. یکی از تفاوت های نظام های نوآوری کشورها، تفاوت در سبک غالب نوآوری آنها است. ماهیت نوآوری و یادگیری فناورانه نیز در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه متفاوت است. شاخص های مورد استفاده پژوهش های گذشته در تحلیل سبک های یادگیری، بیشتر متناسب با شرایط کشورهای توسعه یافته بوده است. در این پژوهش به منظور تحلیل دقیق تر سبک یادگیری و نوآوری از 14 شاخص مناسب شرایط کشورهای در حال توسعه و روش تجزیه و تحلیل کلاس پنهان، اطلاعات مربوط به 138 شرکت حوزه فناوری اطلاعات و Latent Gold استفاده شده است. با استفاده از نرم افزار( ضعیف، 3 STI 2) یادگیری ،STI+DUI ارتباطات کشور مورد تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که چهار سبک یادگیری و نوآوری: 1) یادگیری ترکیبی یادگیری تجربی و تعاملی و نهایتاً 4) یادگیری تعاملی ضعیف و یا فاقد یادگیری، در این شرکت ها وجود دارد. با تحلیل شاخص های عملکردی (رشد گردش مالی، داشتن نوآوری و همچنین گستردگی منطقه عرضه کالا) شرکت ها از طریق روش رگرسیون لجستیک ترتیبی، مشخص شد که سبک مناسب یادگیری، سبک بیشترین رشد گردش مالی را دارند. STI+DUI اول بوده و شرکت های با یادگیری ترکیبی

توسعه و انتشار نوآوری های فناورانه، برای کمک به اهداف اجتماعی مرتبط با پایداری، نیاز به حکمرانی دارند. با این حال، تعداد کمی از مطالعات به صورت نظام مند به انواع حکمرانی های به کار رفته و چگونگی تأثیر آنها بر توسعه و اشاعه نوآوری های فناورانه پایدار می پردازند. این مقاله بر اساس ادبیات علمی حوزه های حکمرانی، نظام نوآوری فناورانه و گذارهای اجتماعی فنی، چارچوبی برای تحلیل نقش حکمرانی در نظام های نوآوری با هدف دستیابی به پایداری را عرضه می کند. ما پیش بینی می کنیم که مطالعات تجربی بر پایه این چارچوب به منزله مسیرِ ورودی به فرآیندهای حکمرانی کمک خواهد کرد.