امیر رستگار خالد

امیر رستگار خالد

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جامعهشناسی دانشگاه شاهد
پست الکترونیکی: amir_rastegarkhaled@yahoo.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۵ مورد.
۱.

شناسایی و رتبه بندی رابطه اینترنت و ماهواره بر کنشهای اجتماعی نسبت به حجاب (به روش تاپسیس و آﻧﺘﺮوپی شانون)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۴۷
یکی از وجوه مهم تغییرات فرهنگی در کشورمان که تا حدی در نتیجه تکنولوژی های جدید ارتباطی پدید آمده، نوعی تغییر در الگوی حجاب و پوشش ناشی از فرهنگ مصرفی است که از ارزش های اخلاقی، دینی و سنتی کشورمان فاصله گرفته است. هدف از این تحقیق، شناسایی و رتبه بندی میزان رابطه اینترنت و ماهواره بر انواع کنش های اجتماعی مرتبط با حجاب زنان است و به این منظور، از رویکرد نظری چهار کنش اجتماعی ماکس وبر استفاده شده است. در این راستا، سه منطقه 2، 10 و 18 شهر تهران که مناطق بالا، متوسط و پایین شهر هستند، انتخاب شده اند. جامعه آماری شامل زنان و دختران با حجم نمونه 358 نفر بوده و از نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است. این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایش است و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل و رتبه بندی داده ها از تکنیک تاپسیس (TOPSIS) و آنتروپی شانون استفاده شده است. براساس یافته ها و نتایج به دست آمده از پژوهش، به ویژه ضریب رقابت پذیری، کنش ارزشی از لحاظ معیارهای آن (علمی- خبری و تفریحی- سرگرمی ماهواره و اینترنت)، در رتبه نخست قرار گرفت. رتبه های بعدی به ترتیب مربوط به کنش عقلانی، کنش سنتی و کنش عاطفی است. همچنین تأثیر معیارهای مختلف ماهواره و اینترنت بر روی کنش های مرتبط با سطح حجاب متفاوت بود.
۲.

بازنمایی گفتمان های خانواده در مجلات عامه پسند ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان خانواده فردیت مجلات عامه پسند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۴۱۹
خانواده گرایی به مثابه یک گفتمان هژمونیک در فضای فرهنگی و رسانه ای کشور در سال های اخیر توسط گفتمان های رقیب از جمله جریان فکری و فرهنگی فمینیسم به چالش کشیده شده است. امروزه فضای فرهنگی و رسانه ای جامعه ایرانی به ویژه عرصه مطبوعات و نشر محل تخاصم گفتمانی این دو رویکرد هستند. این پژوهش درصدد بررسی کیفیت بازنمایی گفتمان های نظری پیرامون خانواده در عرصه مجلات عامه پسند ایرانی است. روش مورد استفاده در این تحقیق، تحلیل گفتمان با بهره گیری از روش شناسی لاکلا و موفه است. نمونه مورد بررسی در این پژوهش مجلات خانواده سبز، خانواده ایرانی، موفقیت و روزهای زندگی بوده و متون ستون های خانوادگی این مجلات به عنوان واحد تحلیل این تحقیق خوانش شده اند. نتایج پژوهش حاکی از این است که مؤلفه ها و عناصر گفتمان خانواده گرا که با محوریت جمع گرایی و دال مرکزی «سازش» در فضای نظری کشور صورت بندی می گردد، در مجلات عامه پسند به صورت پررنگ تری برساخت شده و در مقابل عناصر و مؤلفه های گفتمان فمینیستی با محوریت فردگرایی و دال مرکزی «حقوق» حضور کم رنگ تری در مطالب این مجلات داشته است. به نظر می رسد در فضای فرهنگی جامعه ایرانی هنوز ردپای نظم دینی سنتی خانواده به صورت کاملاً پررنگ محسوس بوده و گفتمان های رقیب از جمله جریان فمینیستی یا روشنفکری نتوانسته اند گفتار غالبی را در حوزه خانواده و مناسبات آن برای عامه مردم ارائه نمایند.
۳.

بررسی رابطه ی تمایل به ارزش های عرفی و نگرش به فرزند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عرفی گرایی نگرش به فرزند منافع و هزینه های فرزند ارزش های خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۸ تعداد دانلود : ۴۶۸
کاهش مستمر و اساسی میزان باروری کل در ایران طی سه دهه ی گذشته، محققان را به سمت بررسی عوامل موثر بر باروری سوق داده است. در این میان، کاهش دینداری و افزایش عرفی شدن جوامع به عنوان یکی از عوامل موثر بر بارداری مورد توجه محققان قرار گرفته است. مطالعه ی حاضر سعی کرده به مدد نظریه ارزش های سنتی/ عرفی عقلایی اینگلهارت، نظریه انتقال دوم جمعیتی لستاق و وندکا، نظریه دگرگونی صمیمیت و خانواده هتلی، نظریات عرفی شدن و باروری به تبیین رابطه تمایل به ارزش های عرفی و نگرش به فرزند بپردازد. روش اجرای این تحقیق پیمایش (کمی)؛ ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه؛ جامعه ی آماری، زوجین 15- 49 ساله تهرانی و نمونه تحقیقی، 400 زوج 15- 49 ساله تهرانی است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که 88 درصد افراد جامعه دارای جهت گیری های عرفی در حد زیادی هستند. علاوه بر این دین به صورت خصوصی درمیان مردم دارای پذیرش زیادی است؛ اما در عرصه عمومی کارکردهای خود را از دست داده است. از نظر پاسخ گویان فرزندان منافع احساسی کمی برای والدین دارند و منافع تقویت خود،کسب هویت و تداوم خانواده در حد کمی از طریق فرزند تامین می شود. فرزندان هزینه های احساسی، محدودیت، زحمات جسمی، هزینه خانوادگی تقریبا زیادی برای والدین ایجاد می کنند. در نهایت فرضیه اصلی تحقیق تایید شد. به این معنا که بین عرفی گرایی و نگرش به فرزند رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد.
۴.

جهت گیری ارزشی زنان و کنترل باروری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باروری جهت گیری ارزشی رفتار باروری فردگرایی - جمع گرایی زنان نگرش به کنترل باروری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جمعیت شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده زنان
تعداد بازدید : ۱۲۷۰ تعداد دانلود : ۹۱۷
تحقیقات نشان می دهند که باروری و نگرش به آن در سال های اخیر تغییر کرده و نرخ های باروری به مرور کاهش یافته اند. در ایران نیز چند سالی است که زنگ خطر جمعیتی به صدا درآمده است. از نظر متفکران جمعیت شناسی بسیاری از ارزش ها و نگرش ها هم زمان با انتقال دوم جمعیتی دگرگون شده اند. این تغییرات ارزشی طیف به نسبت وسیعی از دگرگونی ها را در بر می گیرد که عمده ترین آن بنا بر دیدگاه تریاندیس، فردگرایی- جمع گرایی است. از این رو، سؤال و هدف اصلی در این پژوهش، مطالعه ی رابطه میان فردگرایی- جمع گرایی با نگرش به کنترل باروری و رفتار آن در عمل است. جامعه ی آماری این پژوهش، زنان ازدواج کرده 49-20 ساله ی شهر تهران هستند که احتمال بیشتری برای باروری در آنها وجود دا رد. شیوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای احتمالی است؛ به این معنا که در مرحله ی اول از میان مناطق مختلف 22 گانه ی شهر تهران، سه منطقه انتخاب شدند؛ منطقه ی 3 به عنوان نماینده ی منطقه ی بالا، منطقه ی 11 به مثابه نماینده ی منطقه ی متوسط و منطقه ی 19 به عنوان منطقه ی پایین در نظر گرفته شده اند. این انتخاب بر اساس شاخص رفاه - که از طریق پژوهشکده ی مرکز آمار ایران (1387) و با تکنیک تاکسونومی استخراج شده – انجام شده است. ابزار تحقیق پرسش نامه بود که در میان 214 زن ساکن در تهران توزیع گردید. این تعداد بر اساس فرمول کوکران و با در نظر گرفتن خطای کمتر از 05/0 محاسبه شد. یافته های پژوهش نشان می دهد، بین جهت گیری ارزشی با نگرش به کنترل باروری و رفتار آن، رابطه ی معناداری وجود دارد و هر چه زنان فردگراتر باشند، به کنترل باروری گرایش بیشتری داشته و در عمل نیز بیشتر به کنترل باروری می پردازند؛ بالعکس هر چه جمع گراتر باشند، گرایش و رفتار باروری یا فرزندآوری در آنها افزایش می یابد.
۵.

مطالعه تندرستی اجتماعی زنان شهر کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تندرستی اجتماعی حمایت اجتماعی سازگاری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۴۳۱
سلامت فرد پایه و بنیان سلامت جامعه است و این دو آن چنان به هم وابسته اند که نمی توان بین آن ها مرز معینی قائل شد. مفهوم سلامت اجتماعی به عنوان بعد مهم دیگر سلامت، در سال های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. باید توجه داشت که تندرستی اجتماعی، چگونگی برقراری ارتباط فرد با دیگران، چگونگی واکنش به افراد دیگر و چگونگی تعامل فرد با نهادهای اجتماعی و رسوم جامعه را شامل می شود. این مقاله به بررسی تندرستی اجتماعی زنان با استفاده از تئوری های کیز (1998) و لارسن (1992) می پردازد. گفتنی است ابعاد انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، معاضدت اجتماعی، شکوفایی اجتماعی و پیوستگی اجتماعی از تئوری کیز، و ابعاد حمایت اجتماعی و سازگاری اجتماعی از تئوری لارسن استخراج شدند. جامعة آماری زنان شهر کاشان، و روش تحقیق پیمایش و فن جمع آوری داده ها نیز پرسش نامه است. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نیز با یافته های کیز مطابق است و تحلیل عاملی کیز مناسب بودن پنج بعد تندرستی اجتماعی را برای جامعة آماری تحقیقش تأیید کرده است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان می دهد که نتیجة دو شاخص موردنظر لارسن (حمایت و سازگاری اجتماعی) عامل مشترک تندرستی اجتماعی است و مقدار فراوانی از واریانس آن تبیین می شود. آزمون خی دو بین تندرستی اجتماعی و وضعیت تأهل و درآمد معنادار است و بین تندرستی اجتماعی و تحصیلات معنا یی ندارد، اما بین تندرستی اجتماعی و وضعیت اشتغال بستگی به مدل دارد (در مدل لارسن معنا دار است، اما در مدل کیز نه). بنا بر نتایج این پژوهش مسئولان باید نگرانی بیشتری درمورد سلامت اجتماعی زنان داشته باشند و با توجه به اینکه زنان نقشی مهم در خانواده و جامعه دارند و تربیت کنندگان نسل بعدی جامعه هستند، سلامت آن ها به ویژه سلامت اجتماعی شان مهم است.
۶.

بررسی تفاوت های جنسیتی در نگرش به فرزند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزش خانواده بزرگ ارزش خانواده کوچک ارزش های مثبت ارزش های منفی نگرش به فرزند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۸۸
با کاهش نرخ رشد و پیرشدن جمعیت کشورها، جمعیت جوامع به یکی از موضوعات چالش برانگیز تبدیل شده است. این موضوع بسیاری از متفکران را به سمت درک عوامل مؤثر بر کاهش باروری سوق داده است. فهم چگونگی کاهش باروری مستلزم درک تغییرات خانواده و جایگاه زنان بر اثر تغییرات جهانی است، زیرا زنان، به عنوان یکی از ارکان مهم خانواده و باروری، تغییرات بسیاری را در موقعیت خود تجربه کرده اند. این تغییرات بر نگرش زنان و مردان به فرزند نیز بی تأثیر نبوده اند. در این مقاله، سعی شده تفاوت های نگرش به فرزند در میان 400 زوج 15 49 ساله تهرانی با استفاده از پرسش نامه بررسی شود. یافته های نهایی پژوهش نشان می دهد که تفاوت معناداری میان زوجین در زمینه ارزش های مثبت و منفی فرزند و ارزش های خانواده کوچک و بزرگ وجود ندارد. این موضوع مؤید آن است که زوجین در زمینه نگرش به فرزند به همگرایی رسیده اند. علاوه بر این، درآمد و تحصیلات نیز با ارزش های مثبت رابطه معناداری دارند. در میان متغیرهای تحقیق، سن نیز با ارزش های کوچک خانواده رابطه معناداری دارد. نتیجه گیری کلی نیز بر پذیرش هنجارهای لیبرال در زمینه فرزندآوری تأکید دارد.
۷.

فرهنگ پذیری و سازگاری در میان جوانان کرد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازگاری هویت ملی هویت قومی یکپارچه سازی فرهنگ پذیری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی قوم شناختی
تعداد بازدید : ۹۰۸ تعداد دانلود : ۵۶۷
این مقاله درصدد بررسی اَشکال مختلف فرهنگ پذیری (یکپارچه سازی، قومی، ملی و پراکنده) و سازگاری (روانی و فرهنگی-اجتماعی) و رابطه ی آن ها با هم در میان جوانان کُرد است. جامعه ی آماری جوانان بین سنین 18 تا 29 سال کُرد در شهر های کرمانشاه و جوانرود می باشد. روش تحقیق پیمایش و تکنیک جمع آوری داده پرسش نامه است. رویکرد بررسی، فرد محور (تحلیل خوشه) و متغیر محور (تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل رگرسیون) است. نتایج حاصل از تحلیل خوشه را نیم رخ های فرهنگ پذیری نامیدیم، که نیم رخ قومی شامل 30 درصد از پاسخگویان، نیم رخ ملی شامل 5/24 درصد از پاسخگویان، نیم رخ یکپارچه سازی شامل 5/34 درصد از پاسخگویان، و نیم رخ پراکنده شامل 11 درصد از پاسخگویان است. با تحلیل رگرسیون آشکار شد که وجود توامان فرهنگ ملی و قومی باعث سازگاری روانی و فرهنگی-اجتماعی بیشتری می شود. جهت گیری قومی، سازگاری روانی را بیشتر می کند و در سازگاری فرهنگی-اجتماعی تاثیر زیادی ندارد. تاثیر جهت گیری ملی در سازگاری فرهنگی-اجتماعی با جهت گیری قومی تفاوت چندانی ندارد.
۸.

تأثیر فناوری های جدید بر اوقات فراغت و سرمایه اجتماعی جوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جوانان اوقات فراغت فناوری اطلاعات و ارتباطات سرمایه اجتماعی فراغت مجازی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی تکنولوژی های نوین ارتباطاتی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
تعداد بازدید : ۲۹۲۵ تعداد دانلود : ۷۵۶
سؤال اصلی پژوهش پیش رو این است که آیا تغییرات صورت گرفته در سبک های نوین فراغتی (مبتنی بر فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید) با سرمایه اجتماعی جوانان رابطه ای دارد یا خیر؟ در این مطالعه روی انواع سبک های فراغتی و به ویژه سبک فراغتی شاوچینگ سیه متمرکز شده و با توجه به فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید به سبک فراغتی مورد نظر رسیده و رابطه آن را با سرمایه اجتماعی جوانان مطالعه کردیم. این تحقیق به روش پیمایش انجام شده است. پژوهش پیش رو در مورد 384 نفر از جوانان 15 تا 29 ساله ساکن در منطقه پنج شهر تهران انجام شد. یافته های تحقیق نشان داد که استفاده جوانان از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید در تکمیل و گذران اوقات فراغت، موجب می شود که سرمایه اجتماعی جوانان در دو بعد از ابعاد عینی (عضویت و مشارکت افراد در گروه ها، سازمان ها، معاشرت و ارتباطات افراد) و یک بعد ذهنی آن یعنی اعتماد تعمیم یافته (اعتماد مردم به یکدیگر در فضاهای مجازی و اعتماد به فضای مجازی) ارتقاء یابد. از سوی دیگر داده هانشاندادندکهاگر افراد از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید برای فعالیتی اجتماعی در گذران اوقات فراغت شان بهره گیرند؛ این امر موجب می شود تا میزان سرمایه اجتماعی آنها دربارة زمانی که از این ابزارها به منظور فعالیت های غیراجتماعی مانند فعالیت های تفریحی یا یادگیری استفاده می کنند، افزایش یابد.
۹.

زنان، دین داری و مادری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تغییرات فرهنگی خانواده دین داری زنان مادری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۷۸
مادر شدن هم برای زنان و هم برای جامعه مهم است. مادری سنگ بنای خانواده و منبع عمده هویت زنانگی است و به همین دلیل نسبت آشکاری با تلاش زنان برای حضور در عرصه عمومی و نیز تغییرات اجتماعی فرهنگی جامعه دارد. دراین صورت، آیا نگرش زنان نسبت به مادری کردن در حال تغییر از سنتی به مدرن است؟ و آیا دین داری بر آن مؤثر است؟ در تحقیق حاضر، مادری براساس الگوی (A.G.I.L) پارسونز به مثابه یک نظام کنش صورت بندی شده است. در پژوهشی پیمایشی در شهر تهران تلاش شده با استناد به آن، به سؤالات یادشده پاسخ داده شود. نتایج بیانگر آن است که پاسخ هر دو پرسش مثبت است؛ هرچند روابط دو متغیر یادشده بسته به مؤلفه های بررسی شده آن ها متفاوت است، نگرش بیشترین نسبت پاسخ گویان به مادری و ابعاد آن نه سنتی و نه مدرن، بلکه ترکیبی از این دو است. این امر درخصوص بُعد اجتماعی به بیشترین حد (2 / 76 درصد ) و درخصوص بعد فرهنگی به کمترین حد (66 درصد) می رسد. سهم اصلی در تبیین تغییرات نگرش به مادری بیشتر برعهده دین داری ذهنی است (32 / 0) تا دین داری عملی (17 / 0). التقاطی و ترکیبی بودن نگرش غالب به مادری را می توان حاکی از شرایط گذار جامعه از سنتی به مدرن در بلندمدت و به تبع آن وقوع تضاد هنجاری در آینده تفسیر کرد.
۱۰.

رابطه سرمایه اجتماعی و هویت ملّی در شهرهای کرمانشاه و جوانرود(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۱۱۱
ا، هویت ملّی جزو مهم ترین و گسترده ترین هویت است. عوامل زیادی در شکل گیری این نوع هویت نقش دارند. سؤال اصلی پژوهش این است که تأثیر سرمایه اجتماعی بر هویت ملی چگونه است؟ و این که آیا ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی تأثیر متفاوتی بر وضعیت هویت ملی دارند؟ این پژوهش با بررسی مقایسه ای شهرهای کرمانشاه و جوانرود، رابطه بین متغیرهای هویت ملّی، سرمایه اجتماعی درون گروهی و سرمایه اجتماعی برون گروهی را بررسی می کند. روش تحقیق پیمایش است و داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری شده اند. جامعه آماری تحقیق افراد 18 تا 29 سال دو شهر کرمانشاه و جوانرود، و حجم نمونه شهر کرمانشاه 250 نفر و شهر جوانرود 150 نفر است. نتایج تحقیق نشان می دهد که میانگین سرمایه اجتماعی برون گروهی در شهر کرمانشاه (65/48) بیشتر از شهر جوانرود (28/32) است و برعکس میزان سرمایه اجتماعی درون گروهی در شهر جوانرود (67/49) بیشتر از شهر کرمانشاه (36/31) است.
۱۱.

نگرش سنجی پدیدة دیررسی ازدواج (مورد مطالعه: شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سن ازدواج ازدواج عامل اقتصادی عامل فرهنگی عامل اجتماعی دیررسی ازدواج

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
تعداد بازدید : ۱۱۹۰ تعداد دانلود : ۶۰۳
خانواده یکی از نهادهای مهم اجتماعی است که به لحاظ تأثیرگذاری بر اعضا و نیز بر سطوح مختلف جامعه، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. عامل پیدایش خانواده نیز ازدواج است که معمولاً با بلوغ جنسی و اجتماعی افراد رخ می دهد، اما با پیچیده ترشدن جوامع از جملهجامعه ایرانی، فاصله میان بلوغ جنسی و بلوغ اجتماعی- اقتصادی محسوس تر شده و در طولانی شدن دورة نوجوانی و افزایش سن ازدواج انعکاس یافته است. با توجه به تحولات جمعیتی و اجتماعی در دهه های اخیر، مسئله اجتماعی تأخیر سن ازدواج، ممکن است به بحران تبدیل شود و حیات جامعه را تهدید کند. براین اساس در پژوهش حاضر، به بررسی عوامل مؤثر بر افزایش سن ازدواج، در قالب اصطلاح «دیررسی ازدواج» پرداخته می شود. این مطالعه پیمایشی است. جامعة آماری آن شهر ایلام است و براساس نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، 384 نفر از شهروندان 20 سال به بالا به عنوان نمونة آماری انتخاب شده اند. براساس نتایج، عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بر مسئلة دیررسی ازدواج تأثیر دارند که از این میان، تأثیرگذاری مستقیم عامل فرهنگی، بیش از سایر عوامل بوده است که به تبع آن، هویت خاصی در جامعه شکل گرفته که تأثیر بسزایی بر تحقق ازدواج جوانان دارد. درمجموع براساس نتایج، عامل فرهنگی متغیر میانی (درون داد) و عوامل اقتصادی و اجتماعی، متغیرهای بیرونی مؤثر بر مسئلة دیررسی ازدواج به شمار می روند.
۱۲.

بررسی میزان تعارض نقش های کاری و خانوادگی در بین زنان (پلیس و معلم) و عوامل مؤثر بر آن.(مقاله علمی وزارت علوم)

۱۳.

تغییرات فرهنگی و اُفت باروری در ایران (برپایه تحلیل ثانوی داده های پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باروری فردگرایی دینداری تغییرات فرهنگی سکولاریسم و ارزش های خانوادگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی پزشکی و بهداشت
تعداد بازدید : ۲۱۳۰ تعداد دانلود : ۹۲۲
براساس داده های منتشر شده از سوی سازمآن های مختلف جمعیت شناختی، نرخ باروری در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در ایران در حال کاهش است. این امر می تواند ناشی از دلایل متعددی باشد. با وجود این، دگرگونی های فرهنگی طی چند دهه اخیر، در میان سایر تغییرات، بیشتر از همه خودنمایی می کنند: رشد فردگرایی، تغییرات مذهبی، رشد سکولاریسم و دگرگونی در ارزش های خانوادگی، در زمره مهم ترین تحولاتی قرار دارند که می توان ارتباط آن ها را با باروری بررسی کرد. هدف از این پژوهش، مطالعه رابطه تحولات فرهنگی در حوزه های فردی، خانوادگی و مذهبی با تغییرات نرخ های باروری در مراکز استآن های ایران است. داده های مربوط به این تحولات فرهنگی از یافته های پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان در سال 1380 استخراج شده است. برای به دست آوردن نرخ های باروری عمومی در این سال نیز، میزآن های باروری در سال 1375، براساس روش ""فرزندان خود"" به داده های استاندارد برای سال 1380 تبدیل شده است. براین اساس، روش تحقیق در این مطالعه، از نوع تحلیل ثانوی است. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه کاملاً معناداری میان متغیرهای فردگرایی، دینداری، سکولاریسم و ارزش های خانوادگی در میان مراکز استانی ایران با نرخ های باروری در این استان ها وجود دارد؛ به این معنا که هر چه میزان دینداری شهرها بیشتر، سطوح سکولاریسم و فردگرایی کمتر، میزان توجه به ارزش های خانوادگی بیشتر باشد، نرخ باروری در آن شهرها بیشتر است و برعکس، دینداری کمتر، سکولاریسم و فردگرایی بیشتر و توجه به ارزش های خانوادگی کمتر، با نرخ های پایین باروری رابطه ای مثبت و همسو دارند.
۱۴.

مطالعه معانی مصرف گونه های موسیقیایی از دیدگاه جوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پژوهش کیفی مصرف فرهنگی اعتراض تئوری زمینه ای گونه موسیقیایی حفظ پیوند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۳ تعداد دانلود : ۴۷۲
این تحقیق با هدف دستیابی به دیدگاه و دلایل ذهنی مصرف نوع خاص موسیقی که از طرف جوانان انتخاب می شود، انجام گرفته است. در تمام طول پژوهش پارادایم تفسیرگرایی و توجه به دلایل ذهنی خود مصرف کننده مورد مطالعه، بر کار حاکم بوده است. این تحقیق با روش کیفی و تئوری زمینه ای انجام گرفته و تکنیک جمع آوری داده-ها، مصاحبه عمیق است. جامعه آماری جوانان 29-20 سال قزوینی هستند و نمونه گیری به صورت هدفمند انجام شده است که روش مناسبی برای تحقیقات کیفی است. حجم نمونه با توجه به ویژگی های جمعیتی جامعه هدف، 23 مورد است که بر این اساس، از 12 مرد و 11 زن مصاحبه به عمل آمد. این پژوهش نشان می دهد که جوانان با انتخابی کاملاً فعال و از روی شناخت ژانرهای مختلف موسیقیایی را برمی گزینند، در انتخاب، التقاط گرایانه عمل می کنند، در مورد تفاوت در انتخاب، معتقد به خاص بودن هستند، خواهان تکثّر و سهل گیری اجتماعی در انتخاب هستند، به مردسالاری، نبود جایگزین مناسب و رها شدن اعتراض دارند، با موسیقی هویت یابی می کنند و در عین حال، احساس جدا بودن از جامعه بزرگتر ندارند و در صدد حفظ پیوند با فرهنگ حاکم اند. مصرف-کننده جوان از همه راهبردهای موسیقیایی ذکر شده استفاده می کند تا عقیده خود را در جامعه بیان کند. آن ها با این راهبردها، اعتراض و البته پیوند خود را با جامعه اظهار می-کنند.
۱۵.

سرمایه اجتماعی و بیگانگی از کار (مطالعه موردی معلمان آموزش و پرورش مقطع ابتدایی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معلمان بیگانگی از کار سرمایه اجتماعی عینی سرمایه اجتماعی ذهنی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کار و شغل
تعداد بازدید : ۱۴۸۹ تعداد دانلود : ۶۹۶
این تحقیق با هدف شناخت رابطه بین میزان سرمایه اجتماعی معلمان با بیگانگی از کار آن ها انجام شده است. این مطالعه به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران است که تعداد آنها 10442نفر می باشد که از این تعداد 374 نفر به روش نمونه گیری خوشه ایی دو مرحله ایی انتخاب شده اند. برای سنجش متغیر سرمایه اجتماعی از پرسشنامه بولن و اونیکس و برای سنجش متغیر بیگانگی از کار از پرسشنامه گانستر و واگنر استفاده شده است که داده های مربوط، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ضریب آلفای کرونباخ، پایایی پرسشنامه را تأیید کرد. متغیر مستقل این تحقیق سرمایه اجتماعی و متغیر وابسته بیگانگی از کار می باشد که در کنار این ها، متغیرهای زمینه ای مانند: جنس، سن، وضعیت تاهل، سابقه شغلی، گذراندن دوره آموزشی ضمن خدمت، تحصیلات و درآمد نیز مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج بدست آمده رابطه معناداری را بین متغیر سرمایه اجتماعی و بیگانگی از کار نشان می دهد و در بین متغیرهای زمینه ای هم نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد که تمام متغیرهای این تحقیق به جز متغیر سن افراد مورد مطالعه، رابطه معناداری با بیگانگی از کار داشته است.
۱۶.

ارتباط احساس محرومیت نسبی با همبستگی اجتماعی بین جوانان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همبستگی اجتماعی نابرابری نظم گروه مرجع احساس محرومیت نسبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
تعداد بازدید : ۱۷۱۵ تعداد دانلود : ۷۹۴
همبستگی اجتماعی بر هماهنگی و هم آوایی افراد یک جامعه درباره موضوعی مشخص دلالت دارد. چنان چه افراد جامعه ای درباره اصول و قواعد اجتماعی خود به توافقی جمعی دست یابند، آن جامعه به همبستگی اجتماعی یا توافق دست یافته است. در این پژوهش، محرومیت نسبی یکی از عوامل مهم و مؤثر بر همبستگی اجتماعی به شمار می رود. برای بررسی ارتباط بین دو مفهوم احساس محرومیت نسبی و همبستگی اجتماعی بین جوانان شهر تهران، پرسشنامه ای با سه بخش برای سنجش همبستگی اجتماعی، احساس محرومیت نسبی و ویژگی های جمعیت شناختی پاسخگویان تدوین و بین نمونه ای با تعداد384 نفر (محاسبه براساس فرمول کوکران) پخش شد. این نمونه ها از مناطق 6، 10 و 17 شهر تهران انتخاب شدند. آزمون فرضیه ها، ارتباط بین متغیرهای جنس و اشتغال با همبستگی اجتماعی را تأیید کرد اما متغیرهای سن، تأهل، تحصیلات و منطقه سکونت بی ارتباط با همبستگی اجتماعی بودند. آزمون فرضیه های اصلی پژوهش نیز ارتباطی معکوس بین دو احساس محرومیت ادراکی و نسبی با همبستگی اجتماعی را نشان می دهد؛ بدین معنا که هرچه درک و احساس پاسخگویان از سطح محرومیت خود در مقایسه با دیگران بیشتر باشد، اندازه همبستگی در جامعه کاهش می یابد.
۱۷.

بررسی رابطه ی سرمایه ی اجتماعی همسایگی با احساس امنیت محله ای (مورد مطالعه: شهر آران و بیدگل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کنترل اجتماعی هویت محله ای سرمایه ی اجتماعی همسایگی امنیت محله ای

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۱۳۲۴ تعداد دانلود : ۷۱۵
در میان انواع روابطی که یک فرد در جامعه با دیگران دارد (ارتباط با اعضای خانواده، دوستان، همکاران و…)، ارتباط با همسایگان نیز یکی از این روابط می باشد و در بستر همین روابط همسایگی است که پدیده ای به نام سرمایه اجتماعی همسایگی نیز رقم می خورد که متشکل از ابعاد عینی (شبکه روابط و تعاملات، انسجام رابطه ای، مشارکت اجتماعی) و ابعاد ذهنی (اعتماد اجتماعی، انسجام ارزشی، مشارکت اجتماعی و نزدیکی اجتماعی) می باشد. وجود این نوع خاص از سرمایه اجتماعی دارای پیامدهای مهمی در زندگی اجتماعی افراد می باشند. یکی از مهم ترین اثرات و پیامدهای سرمایه ی اجتماعی همسایگی، افزایش امنیت محله ای می باشد. همچنین کنترل اجتماعی نیز از پیامدهای دیگر آن می باشد. بنابراین نبود این نوع خاص از سرمایه اجتماعی می تواند منجر به بروز مشکلات اجتماعی در سطح محله و جامعه شود. لذا شناخت این نوع از سرمایه اجتماعی می تواند به ما در حل بسیاری از معضلات شهری کمک نماید. در این راستا، این پژوهش با حجم نمونه ۳۸۴ نفر در شهر آران و بیدگل (منطقه آران)، انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS و با به کارگیری روش های آماری نظیر توزیع فراوانی، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی، تحلیل مسیر و… توصیف و تحلیل شده اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میان سرمایه اجتماعی همسایگی با امنیت محله ای، کنترل اجتماعی و هویت محله ای رابطه وجود دارد و سرمایه ی اجتماعی همسایگی، کنترل اجتماعی و هویت محله ای به عنوان متغیرهای مستقل قسمتی از واریانس امنیت محله ای به عنوان متغیر وابسته را تبیین می کنند.
۱۸.

بررسی تعارض شغلی/ خانوادگی زنان سرپرست خانوار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعارض خانواده با کار تعارض کار با خانواده توازن کار خانواده روش گراندد تئوری زنان سرپرست خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۸۳
زنان سرپرست خانوار، به منزله یکی از گروه های آسیب پذیر اجتماعی، با مشکلات متعددی در زندگی روبه رو هستند که در این میان، تعارض بین نقش های شغلی و خانوادگی به دلیل ایفای نقش دوگانه (پدر و مادر) یکی از مسائل مهمی است که این گروه از زنان با آن مواجه اند. به همین دلیل، پژوهش حاضر با استفاده از روش گراندد تئوری و مصاحبه عمیق و رودررو، که با 25 نفر از زنان سرپرست خانوار صورت گرفته است، به بررسی مشکلات عمده آنان در این زمینه می پردازد. نتایج به دست آمده بر اساس تحلیل داده ها و مدل پارادایمی حاکی از آن است که اجبار به ایفای هم زمان نقش شوهری (نان آوری) و زنی (مادری) شرایط علّیِ ایجاد تعارض را در زنان سرپرست خانوار فراهم می کند و از جهت دیگر، فقدان حمایت خانوادگی و اجتماعی به منزله شرایط مداخله گر، سهم زیادی در تشدید این تعارض برعهده دارند که در بستر مشکلاتی چون اضافه بار نقش خانوادگی و شغلی بروز می کند. راهبرد زنان سرپرست خانوار در این وضعیت برقراری توازن بین نقش های شغلی و خانوادگی است که به دلیل نبود حمایت های لازم در این زمینه، با تعارض بین نقش ها مواجه می شوند که برای آنان پیامدهای نامطلوبی چون کاهش کیفیت زندگی و تضعیف نقش های خانوادگی را به دنبال دارد.
۱۹.

سرمایه اجتماعی خانواده و دین داری جوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جوانان خانواده دینداری سرمایه اجتماعی سرمایه خانوادگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۱۴۲۵ تعداد دانلود : ۶۷۹
نقش خانواده در شکل دهی به گرایش های دینی فرزندان همواره مورد توجه نظریه پردازان و محققان حوزه دین بوده است. از این گذشته، هردو نهاد دین و خانواده در جامعه ایران دست خوش تغییرات محسوس و قابل اعتنایی شده اند، این دو امر تحقیق حاضر را بر آن داشت تا با هدف شناخت نقش خانواده در ممانعت یا تعدیل گرایش جوانان به اشکال جدید دینداری از یک سو و نیز کمک به فهم رابطه بین تغییرات دین و خانواده از سوی دیگر این پرسش را مطرح کند که آیا بین میزان و نوع دین داری جوانان با سرمایه اجتماعی خانواده آنها رابطه هست؟ یافته های تحقیق حاضر که با روش پیمایشی بین نمونه 380 نفری از جوانان سه منطقه شهر تهران به دست آمده است نشان می دهد که پاسخ به این سؤال مثبت است. بدین ترتیب، در حالی که بین سرمایه ساختاری خانواده با میزان دینداری رابطه ای برقرار نیست، بعد فرآیندی سرمایه خانوادگی و چهار مؤلفه اصلی آن با میزان و انواع دینداری رابطه دارند، در بین ابعاد اصلی دینداری، صرفاً دینداری مناسک گرا با سرمایه اجتماعی خانواده و ابعاد آن رابطه دارد. در بین ابعاد سرمایه خانوادگی، مشارکت و ارتباط خانوادگی بیشترین همبستگی را با میزان دینداری دارد. این تحقیق به طور کلی بر اهمیت تعاملات و انسجام روابط خانوادگی بر افزایش دینداری جوانان و کاهش گرایش آنها به اشکال غیر سنتی دینداری تأکید دارد و آن را به منزله فرصتی می داند که بدین منظور در اختیار سیاست گذاران و مجریان امور فرهنگی کشور قرار دارد
۲۰.

بررسی عوامل جامعه شناختی مرتبط با بیگانگی شغلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشارکت رضایت از زندگی اعتماد حمایت مسئولیت پذیری بیگانگی شغلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۰ تعداد دانلود : ۷۸۰
تحقیق حاضر با هدف شناخت عوامل جامعه شناختی مؤثر بر بیگانگی شغلی معلمان انجام شده است. روش این مطالعه پیمایشی و جامعة آماری معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران، بالغ بر 18452 نفر، و حجم نمونه 374 نفر بود. با مداقه بر تحقیقات پیشین و مبانی نظری موجود اعتماد، مشارکت، حمایت، مسئولیت پذیری اجتماعی، و رضایت از زندگی عوامل مرتبط با متغیر بیگانگی شغلی در نظر گرفته شد. برای سنجش متغیرهای مستقل از پرسشنامة محقق ساخته و برای متغیر بیگانگی شغلی از پرسشنامة گانستر و واگنر استفاده شد و پایایی آن را ضریب آلفای کرونباخ تأیید کرد. در کنار عوامل فوق، متغیرهای زمینه ای مثل جنس، سن، وضعیت تأهل، سابقة شغلی، گذراندن دورة آموزش ضمن خدمت، تحصیلات، و درآمد نیز مطالعه شد. نتایجْ رابطه ای معنادار را بین متغیرهای اعتماد، مشارکت، حمایت، مسئولیت پذیری، و رضایت از زندگی با بیگانگی شغلی نشان داد. نیز تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد همة متغیرهای این تحقیق، به جز متغیر سن افراد مطالعه شده، رابطه ای معنادار با بیگانگی از کار دارند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان