مهدی میرزایی

مهمترین چالش ها عبارتند از: تمرکز و عدم تخصیص به موقع منابع مالی و اقتصادی به مدارس ابتدایی چند پایه عشایری غیر کوچ رو، پراکندگی و محرومیت مرزی و جنگی منطقه و وجود مدارس ابتدایی چند پایه متعدد روستایی و عشایری و دور دست از مرکز منطقه، عدم مشارکت فعال و همکاری لازم و کافی و به صورت سازمان یافته نهادها، اداره ها، سازمان ها و شرکت های نفتی و تاسیساتی منطقه در کمک و مساعدت های مالی، عدم مشارکت فعال و همکاری سازمان یافته لازم و کافی برخی از والدین متمول و خیرین در کمک های مالی به مدارس چند پایه، نبود یک سند و یا منشور واحد در خصوص تخصیص و اصلاح الگوی مصرف بهینه در مدارس ابتدایی چند پایه عشایری کوچ رو ، نبود ساز و کارهای مشخص حمایتی، اعتباری و مالی نظیر: صندوق های مالی و حمایتی، صندوق های وام های کلان و خرد، سهم خواهی برخی از مدیران مدارس ابتدایی چند پایه عشایری غیر کوچ رو در جهت تخصیص بیشتر منابع مالی و بودجه ای به مدارس تحت مدیریت خود، نبود یک برنامه مدیریتی در خصوص ارائه و فروش محصولات و تولیدات صنایع دستی و هنری عشایری محلی مدارس، بالا بودن هزینه های جاری در مدارس ابتدایی چند پایه عشایری غیر کوچ رو و عدم تطبیق محاسبه آنها با سایر مدارس، نبود عزم جدی در خصوص اجرای سند تحول بنیادین و ضعف در اطلاع رسانی در خصوص ابعاد مالی و اقتصادی سند تحول بنیادین به جامعه هدف عشایری

تأکید مقام معظم رهبری (مدظله اعالی)، بر معنویت و اخلاق به عنوان سرفصل دوم، از سرفصل های هفتگانه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، از اهمیت پرداختن به این موضوع و تحلیل مؤلفه های آن، از جنبه های گوناگون صحه گذاشته است. هدف پژوهش، بررسی تحلیل مؤلفه های معنویت و اخلاق در محتوای وصیت نامه شهدای معلم استان ایلام از حیث انطباق با بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است. روش پژوهش، کمی و از نوع تحلیل محتوا است که در طبقه تحلیل محتوا از نوع مقوله ای قرار دارد. واحد تحلیل از نوع، بررسی اسناد و مدارک یعنی تحلیل وصیت نامه شهدای فرهنگی از حیث واحدهای اندازه گیری (مؤلفه های معنویت و اخلاق) مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است. برای گردآوری اطلاعات، به علت حجم کم جامعه پژوهشی (۵۵ وصیت نامه)، کل جامعه به شکل سرشماری به عنوان نمونه انتخاب شدند و تمامی وصیت نامه ها موردبررسی و تحلیل قرار گرفتند. ابزارهای اندازه گیری فرم فیش برداری و چک لیست تحلیل محتوا، با استفاده از شاخص های آمار توصیفی هستند. در پایان مشخص شد که به ترتیب مؤلفه های: ایمان و توکل به خدا (۴۸)، اخلاص (۳۷)، مقابله با استحاله و دگرگونی فرهنگی و اخلاقی در جامعه توسط دشمنان (۳۱)، ایثار و فداکاری (۲۹)، صبر و شکیبایی (۲۸)، خودسازی معنوی و اخلاقی (۲۳)، همدلی و اتحاد (۲۲)، ظلم و استکبارستیزی (۲۱)، خیرخواهی (۲۰)، حفظ و اشاعه روحیه انقلابی (۱۹)، شجاعت و دلاوری (۱۸)، عزت و اقتدار ملی (۱۴)، خودباوری و اعتمادبه نفس (۱۳)، وفاداری و استقامت (۱۲) و درنهایت جوانمردی (۱۱) مورد، بیشترین تأکید را برحسب فراوانی، در وصیت نامه شهدای فرهنگی داشتند.

با توجه به گسترش تهاجم و تبلیغات منفی دشمنان در قالب جنگ نرم دنیای غرب علیه نسل نوجوان که بارها از سوی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در قالب شبیخون فرهنگی دشمن گوشزد شده است، مفهوم اربعین حسینی، فرصتی گران بها برای افزایش مهارت های ارتباطی، تعاملات فرهنگی، کسب تجربه زیست مؤمنانه و اخوت ایمانی است. بر این اساس اربعین حسینی می تواند زمینه ساز حکومت مهدوی بر مبنای زندگی توحیدی، خادمیت، زائریت، استقامت، مدارا، گذشت، ایثار، انتظار و زیست موحدانه در برابر جبهه غیر دینی و مادی غرب و دنیای استکبار باشد. در این پژوهش مشخص شد که روش های تربیتی مانند مشاهده و تقلید، تکرار و تمرین، خطابه، آموزش به شیوه نمایش و غیرمستقیم در نهادینه کردن فرهنگ اربعین حسینی مؤثر بوده است.

توجه به آرمان فلسطین، به عنوان مهم ترین مسأله جهان اسلام از جنبه های مختلف، دارای اهمیت زیادی است. این پژوهش، با هدف بررسی تحلیل محتوای کتب درسی با توجه به مؤلفه های فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت ملت فلسطین انجام گرفته است. روش پژوهش، توصیفی و به صورت تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا و رویکرد آن، کاربردی و جامعه پژوهشی شامل کل کتب درسی دوره ابتدایی و نمونه شامل کتب فارسی، تعلیمات اجتماعی و هدیه های آسمان تألیف سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بوده و ابزارهای اندازه گیری فرم فیش برداری و سیاهه (چک لیست) با استفاده از شاخص های آمار توصیفی هستند. در پایان مشخص شد که بیشترین میزان توجه و فراوانی به ترتیب مربوط به مؤلفه های وطن دوستی و وطن پرستی و حفظ دستاوردها و ارزش های اسلامی و عربی مربوط به آرمان فلسطین و بیشترین فراوانی هم مربوط به پایه ششم بود. همچنین مشخص شد که محتوای کتب درسی در حیطه شناخت و آگاهی، نسبتاً خوب در زمینه مؤلفه های شهادت طلبی و میل به جهاد در راه خدا، انسجام و همبستگی اسلامی عربی در مورد مسئله فلسطین، شناخت خطرات صهیونیسم و تأکید بر حقوق مسلم فلسطینیان، آرمان خواهی و آزادی طلبی برای فلسطین توجه کرده، ولی در حیطه عاطفی و عملکردی یعنی علاقه مندی به دوستان و متحدان کشور و ملت فلسطین و جبهه مقاومت در منطقه، بیزاری از دشمنان اسلام اصیل، آشکار نمودن جنایات صهیونیسم بین الملل و اثرات مداخلات قدرت های زورگو در منطقه، به صورت سطحی و گذرا بوده و چندان به صورت عمیق پرداخته نشده است.

مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، معلمان را افسران سپاه پیشرفت کشور می دانند و یکی از سرفصل های بسیار مهم هفتگانه معظم له در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، مولفه معنویت و اخلاق به عنوان روحِ حاکم و امرِ غالب است. هدف پژوهش، بررسی شایستگی های معنوی و اخلاقی معلم در مسیر ارتقاء سواد تربیتی او به منظور پرورش شاگردانی شایسته، با الهام گرفتن از رهنمودهای سر فصل دوم در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است. این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی است که در آن از منابع مکتوب کتابخانه ای استفاده شده است. در پایان مشخص شد که در بیانیه گام دوم انقلاب به مولفه های معنوی و اخلاقی همچون: اخلاص، ایمان، توکل به خدا، مشارکت مردمی، خیرخواهی، شجاعت، تواضع، اعتماد به نفس، گذشت، کمک رسانی، نیکوکاری، وفاداری، حفظ آبرو، ارتقای شناخت اخلاقی، مدیریت جهادی، افزایش عیار معنویت و اخلاق، برادری و ایثار، فداکاری، پاکی و صداقت، یکرنگی و همدلی، همگرایی، پُرسشگری، حفظ کرامت اجتماعی، عدم افراطی گری، روحیه صبر و تحمل در زندگی اجتماعی، عزت نفس گروهی، ترویج اخلاق و منطق اخلاق جمعی، جوانمردی، روحیه اعتدال گرایی، عقلانیت، استکبار ستیزی، صدقات، عزت و اقتدار، روحیه انقلابی، آرمان خواهی، خودسازی معنوی و اخلاقی، خودباوری، مقابله با استحاله فرهنگی و اخلاقی دشمن، تبدیل تهدیدها به فرصت ها، زایش قوه تفکر، بصیرت، تحلیل گری و استدلال منطقی اشاره شده که قطعا دستیابی به این شایستگی ها، می تواند سطح سواد تربیتی معلم را ارتقاء دهند. همچنین مشخص شد که الگو برداری معنوی و اخلاقی از آموزه های دینی، بهترین مسیر برای رشد و تعالی معنوی و اخلاقی معلمان می باشد.

این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و غیر آزمایشی می باشد. روش آماری هم روش تحلیل عاملی است. ابزار جمع آوری اطلاعات هم مصاحبه مستقیم و هدفمند با مربیان است. نتایج نشان داد که مهمترین صلاحیت های حرفه ای مجازی و الکترونیکی مربیان در ایام کرونا به ترتیب عبارت اند از: صلاحیت های فنی شامل: توسعه زیر ساخت ها و تامین سخت افزار و تجهیزات مورد نیاز الکترونیکی، تولید محتوا و برنامه های نرم افزاری و منابع آموزشی الکترونیکی نظری و عملی، تسلط بر کار فنی با اینترنت و شبکه های مختلف مجازی و توجه به موقعیت و زمینه فنی و کاری. صلاحیت های علمی شامل: شناخت مبانی علمی آموزش مجازی، معنی دار کردن یادگیری مجازی برای مهارت آموزان و هنر جویان، اعتماد به نفس و مسئولیت پذیری فناورانه، انگیزش، مشارکت، خلاقیت، نوآوری و توانمندی های عملی مجازی، رشد و توسعه دانش و مهارتهای نظری و عملی کار با فضای مجازی و مهارتهای ارتباطی از راه دور با مهارت آموزان و هنر جویان و توانایی غبله بر موانع موجود آموزش های مجازی و الکترونیکی و بالاخره صلاحیت های تعلیمی شامل: یادگیری مشارکتی و تیمی، راهبرد حل مسئله، عمل گرایی، محیط یادگیری خود راهبر، خودگردان و خود دستیاب مجازی و الکترونیکی.

امروزه بکارگیری روش های آموزش خلاق، گروهی، جذاب و منعطف همچون؛ روش آموزش متقابل و چرخه تفکر در کلاس که مبتنی بر خودآموزی، خودفعالی، خود نظارتی و خود راهبری در بحث یادگیری نحوه بهتر خواندن و درک و فهم مطالب گوناگون برای بهبود انگیزش و بالطبع عملکرد تحصیلی دانش آموزان بسیار مهم می باشد. پژوهش، در همین راستا و با هدف بررسی مقایسه ای تأثیر روش آموزش متقابل پالینسکار و بروان و روش چرخه تفکر آیزنکرافت، بر بهبود انگیزش تحصیلی در زمینه خواندن و درک و فهم مطالب مختلف در دانش آموزان چند پایه مناطق روستایی دوره دوم ابتدایی در منطقه موسیان در استان ایلام در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ می باشد. پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و به روش نیمه آزمایشی با بهره گیری از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است، که تعداد ۴۰ دانش آموز کلاس های چند پایه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات برای اثربخشی روش های آموزشی مذکور، پرسشنامه بهبود انگیزش تحصیلی هارتر می باشد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نرم افزارSPSS-22 انجام شد. نتایج پژوهش، نشان داد روش آموزش متقابل و روش چرخه تفکر هر دو، بر افزایش انگیزش تحصیلی در زمینه خواندن و درک و فهم بهتر مطالب مختلف (57/0=Partial ŋ2، 001/0=p ، 81/100=F) تأثیر معناداری داشتند و بین اثربخشی روش آموزش متقابل و روش چرخه تفکر بر انگیزش تحصیلی در مورد خواندن و درک و فهم مطالب، تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0<p).

هدف از این پژوهش، شناسایی و تحلیل موانع موفقیت فعالیت های پژوهشی کاربردی (تقاضامحور) در دانشگاه صنعتی اصفهان در دهه (1390-1381) است. روش انجام این پژوهش توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری آن متشکل از 210 نفر از اعضاء هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان می باشند که سابقه فعالیت در حوزه پژوهش های کاربردی، در محدوده زمانی موردنظر را داشته اند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده گردید و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته ای استفاده شد که روایی آن با نظر متخصصان و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تأیید گردید. داده ها از طریق روش تحلیل عاملی تجزیه وتحلیل گردید. نتایج حاصل نشان می دهد موانع فعالیت های پژوهشی کاربردی (تقاضامحور) از نُه عامل موانع مدیریت و سیاست گذاری تحقیقات؛ موانع سازمان و مقررات پژوهش؛ موانع محققان؛ موانع انگیزشی فرهنگی؛ موانع پشتیبانی و امکانات پژوهش؛ موانع آموزش، نظام و ساختار آموزشی؛ موانع سیاسی؛ موانع ساختاری و موانع مالی و اداری تشکیل شده اند.

در این مقاله یکی از ابعاد اصلی توسعه سیاسی یعنی فرهنگ سیاسی مورد نظر است و از بین عوامل مختلف و تاثیرگذار بر توسعه سیاسی بر عامل دین و سطح رفتاری و خردتر آن یعنی دینداری – به علت دینی بودن جامعه و حکومت ایران و البته نتایج متناقض در تاثیر دینداری بر فرهنگ سیاسی- تاکید دارد. فرضیات اصلی تحقیق بدین صورت مطرح گردید، نوع دینداری بر حسب نوع قرائت و فهم از دین تعیین کننده نوع فرهنگ سیاسی بر حسب نوع قرائت و فهم از فرهنگ سیاسی می باشد، بطوریکه نوع دینداری سختگیرانه، معتدل و تساهل گرایانه به ترتیب منجر به نوع فرهنگ سیاسی سختگیرانه، معتدل و تساهل گرایانه می شوند و با افزایش میزان دینداری، نوع فرهنگ سیاسی افراد معتدل می شود. روش انجام تحقیق پیمایش و ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه بصورت مصاحبه بسته می باشد. جمعیت آماری تحقیق، مردم شهر تهران است، تعداد 384 نفر به روش نمونه گیری احتمالی از 60 بلوک تصادفی از مناطق 22گانه تهران انتخاب گردیدند. در تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار آموس از مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر استفاده گردید. بر اساس نتایج تحقیق نوع و میزان دینداری به ترتیب بطور مستقیم و غیر مستقیم بر فرهنگ سیاسی تاثیر زیادی دارند. از بین دو فرضیه تحقیق، فرضیه اول مورد تایید قرار گرفت، نوع قرائت و فهم از دین و فرهنگ سیاسی نقش تعیین کننده ای در تعیین رابطه نوع دینداری با نوع فرهنگ سیاسی دارد. بنابراین برای نیل به فرهنگ سیاسی توسعه یافته و در نهایت توسعه سیاسی در ایران، لازم و ضروریست، نوعی دینداری معتدل حاصل گردد.

جشنواره دانش آموزی جابر بن حیان، با هدف افزایش روحیه خلاقیت، اکتشاف، پژوهشگری و علم آموزی در سطوح مختلف یادگیری، یکی از جشنواره های علمی، تحقیقاتی  و آموزشی در مدارس ابتدایی است. لذا بررسی و تحلیل محتوای طرح های موضوعی این رویداد، نقش مهمی در بازنگری، اهمیت و ضرورت آن دارد. هدف پژوهش هم در همین راستاست و به تحلیل موضوعی  سطوح مختلف یادگیری اکتشافی جروم برونر، با توجه به زمینه های آموزش زیست محیطی در سطح مسائل و معضلات زیست جهانی، در مدارس چند پایه ابتدایی مختلط، منطقه موسیان در استان ایلام در سال تحصیلی ۱۴۰۱/ ۱۴۰۰ بوده است. نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی محتوای طرح های جشنواره جابر بن حیان در زمینه آموزش زیست محیطی مربوط به پایه های سوم و چهارم و کمترین پایه های اول و دوم بوده و بیشترین توجه  در همه ی پایه ها، به سطوح یادگیری اکتشافی یعنی؛ فرایند و ساخت یادگیری داشته و کمتر به سطوح اهمیت شهودی و انگیزش درونی پرداخته شده و بیشترین تاکید معضلات زیست محیطی بر مسئله اثرات انواع آلودگی ها همچون؛ آلودگی آب ها، فاضلاب و هوا در قالب انجام آزمایشات مختلف تمرکز داشته و کمتر به تحقیق زمینه ای، دست سازه ها و فعالیت های فوق برنامه و خارج از کلاس، پرداخته شده و طرح ها از لحاظ کیفی، در حد میانی اند و با نقطه مطلوب فاصله دارند. در پایان پیشنهادها و راهکارهایی برای کیفیت بخشی جشنواره مذکور، ارائه شده است.

انگیزه، به عنوان موتور محرک انسان، مهم ترین عاملی است که شناسایی آن می تواند در شناسایی، حمایت، توسعه و هدایت نیروی انسانی، ایفای نقش کند. اهمیت انگیزش شغلی برای معلمان به عنوان شریفترین و مهم ترین رسته شغلی در جامعه و انسان سازان آینده، از یک سو و فقدان شناخت کافی از عوامل مؤثر بر ارتقای انگیزش و توسعه شغلی آنها از سوی دیگر، مسئله اصلی پژوهش حاضر به شمار می رود. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان انگیزش معلمان در مدارس ابتدایی چند پایه منطقه موسیان و در مقایسه با معلمان مقطع متوسطه و رابطه آن با عملکرد و توسعه حرفه ای شان انجام شده است. بدین منظور با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که روایی سازه آن از طریق تحلیل عاملی تأییدی مورد بررسی و تأیید شد، به سرشماری معلمان پرداخته شد و در نهایت، از بین 400 پرسشنامه توزیع شده 310 پرسشنامه برگشت داده شد و مبنای تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد انگیزه شغلی، در اکثر معلمان هم در مدارس ابتدایی چندپایه و هم متوسطه ناچیز و پایین است. بررسی روابط بین عوامل انگیزه شغلی و متغیرهای جمعیت شناختی نظیر جنسیت، مدرک تحصیلی و سابقه تدریس، نشان از نبود رابطه معنادار بین این متغیرها است. بنابراین، ناکافی بودن انگیزه شغلی، در اکثر معلمان مدارس چندپایه ابتدایی و هم چنین متوسطه با انواع سطوح مدارک تحصیلی، جنسیت، سابقه ها و مقاطع متفاوت شغلی مشاهده می شود.

یکی از مهم ترین برنامه های فرهنگی، هنری و تربیتی که هر سال باید در آموزش و پرورش پیگیری و اجرا شود سرود همسُرایان فجر انقلاب اسلامی ایران است. در قسمت هایی مختلف از این سرود ملی و مذهبی، به دلاوری ها و پاسداری های شهدای انقلاب اسلامی ایران اشاره شده است. این فعالیت مدرسه ای، همان طور که از نامش پیداست سرودی به شکل اجرای گروهی است که باید در روز 22 بهمن، به صورت زنده اجرا شود و این کار نیاز به برنامه ریزی، دقت، زمان، هزینه و صدالبته هماهنگی و تلاش کلیه مسئولین اجرایی دارد که مهم ترین آن ها مربیان پرورشی و سپس دانش آموزان هستند. شرایط اولیه نشان داد که متأسفانه دانش آموزان نسبت به این مهم بی تفاوت بودند در بررسی های صورت گرفته از طریق پرسش و پاسخ، پرسش نامه و مصاحبه با دانش آموزان از دلایل بی انگیزگی آن ها آگاهی کسب شد که مهم ترین آن ها عبارت اند از: عدم وجود مربی پرورشی به تعداد کافی در مدارس موردنظر، مشکلات سیستم های صوتی، عدم اطلاع از اهمیت و تأثیر سرود همسُرایان فجر، عدم مشارکت عوامل اجرایی مدرسه، عدم وجود سرودهای مناسب و نزدیک از نظر محتوا و هم آهنگ با سرود همسُرایان فجر. درنهایت پس از انجام اقدامات مناسب در مدرسه نظیر برنامه ریزی زمانی دقیق، تشکیل ستاد اجرایی سرود همسُرایان فجر، تهیه امکانات لازم و کافی، تأکید بر حضور حداکثری عوامل و انجام تمرینات منظم و کلاس های آموزشی مرتبط با سرود همسُرایان فجر، دانش آموزان نسبت به اجرای سرود همسُرایان فجر انقلاب اسلامی ایران، علاقه مند شدند و میزان کارآیی و اثربخشی آن تا حد قابل ملاحظه ای در جهت اشاعه فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت که از مضامین اصلی این سرود است، افزایش پیدا کرد.