امروزه بکارگیری روش های آموزش خلاق، گروهی، جذاب و منعطف همچون؛ روش آموزش متقابل و چرخه تفکر در کلاس که مبتنی بر خودآموزی، خودفعالی، خود نظارتی و خود راهبری در بحث یادگیری نحوه بهتر خواندن و درک و فهم مطالب گوناگون برای بهبود انگیزش و بالطبع عملکرد تحصیلی دانش آموزان بسیار مهم می باشد. پژوهش، در همین راستا و با هدف بررسی مقایسه ای تأثیر روش آموزش متقابل پالینسکار و بروان و روش چرخه تفکر آیزنکرافت، بر بهبود انگیزش تحصیلی در زمینه خواندن و درک و فهم مطالب مختلف در دانش آموزان چند پایه مناطق روستایی دوره دوم ابتدایی در منطقه موسیان در استان ایلام در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ می باشد. پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و به روش نیمه آزمایشی با بهره گیری از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است، که تعداد ۴۰ دانش آموز کلاس های چند پایه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات برای اثربخشی روش های آموزشی مذکور، پرسشنامه بهبود انگیزش تحصیلی هارتر می باشد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نرم افزارSPSS-22 انجام شد. نتایج پژوهش، نشان داد روش آموزش متقابل و روش چرخه تفکر هر دو، بر افزایش انگیزش تحصیلی در زمینه خواندن و درک و فهم بهتر مطالب مختلف (57/0=Partial ŋ2، 001/0=p ، 81/100=F) تأثیر معناداری داشتند و بین اثربخشی روش آموزش متقابل و روش چرخه تفکر بر انگیزش تحصیلی در مورد خواندن و درک و فهم مطالب، تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0<p).
