پژوهش در آموزش کلاسهای تلفیقی و چندپایه

هدف از انجام این پژوهش، بررسی راهبردهای تدریس اثربخش در کلاس های چندپایه مدارس ابتدایی بوده است. با توجّه به اینکه در کلاس های چندپایه، سطوح تحصیلی دانش آموزان متفاوت است، به استراتژی های یاددهی-یادگیری گوناگون نیاز است تا تدریس موثر واقع شود. روش پژوهش حاضر، کیفی، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و متن کاوی است. ادبیات و سوابق موضوع تحقیق با مراجعه به مقاله های علمی-پژوهشی و سایر مقاله ها، کتاب ها، در حوزه تدریس در کلاس های چندپایه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان می دهد که هر کودکی با توانایی، نیاز و ویژگی های منحصر به فردی برای یادگیری وارد کلاس می شود. این بدین معناست که معلّم نیازمند تدوین و اجرای راهبردهای تدریسی است که وی را قادر به پرداختن به نیازها، ظرفیت ها، علائق و توانمندی های هر یک از کودکان کند. شناخت دانش آموزان زمان بر است، امّا یک معلّم کلاس درس چند پایه می تواند کاری کند که کلاس درس برای یادگیری دانش آموزان منحصر به فرد شود؛ در این راستا راهبردها، رویکردها و نکات موثر بی شماری وجود دارد که برخی از آن ها عبارت اند از: استفاده از محتوای مناسب و انعطاف پذیر، استفاده از یادگیری متناسب با سرعت هر یک از دانش آموزان، توجّه بیشتر به دانش آموزانی که نیاز به آموزش ویژه دارند، تدریس به همه گروه ها با یکدیگر، تدریس به یک پایه در حالی که پایه های دیگر مستقلانه در حال فعالیت هستند، تدریس یک موضوع به تمامی پایه ها با سطوح سختی متفاوت، تدوین فعالیت برای گروه هایی که به آن ها تدریس نمی شود و ... .

هدف پژوهش حاضر کاوشی در حوزه پژوهشی چندپایه (کلاس چندپایه، آموزش چندپایه و ...) می باشد. این مهم از طریق به کارگیری تکنیک های ترسیم نقشه علمی صورت گرفته است. جامعه و نمونه پژوهشی تمامی مقالات نمایه شده در پایگاه استنادی وب آو ساینس می باشند که با پروتکل خاصی استخراج و ذخیره شدند. اطلاعات با استفاده از نرم افزار وی-اُ-اِس ویوئر[1] مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از تجزیه و تحلیل مقالات این اطلاعات به دست آمد: برترین نویسندگان از نظر تعداد مقاله، ماسون (5مورد)، اسمیت (4مورد) و بورنس (4مورد) و از نظر تعداد استناد شریبرگ، بایک، خان، محمد، سجاد، یولاه و وو (هر کدام 207 استناد) می باشند؛ همچنین برترین موسسات از نظر تعداد مقاله دانشگاه لندن (7 مورد)، دانشگاه فلوریدا (5 مورد) و دانشگاه بارسلون (4 مورد) و از نظر تعداد استناد کالج اسلامی، سژونگ و سیتات (هر کدام 207 استناد) می باشند. نکته قابل تامل این که این دانشگاه های پراستناد فقط با یک مقاله رتبه اول را به دست آورده اند. برترین کشورها از نظر تعداد مقاله، امریکا (47 مورد)، برزیل (25 مورد) و چین (15 مورد)؛ و همچنین از نظر تعداد استناد امریکا (658 استناد)، چین (290 استناد) و کره جنوبی و پاکستان (هر کدام 207 استناد) می باشند. همچنین پرتکرارترین واژگان در کل مقالات؛ (چندپایه)، (معلم) و (آموزش) می باشد. نرم افزار حاضر جداول و گراف های بسیار متعددی را ارائه می کند که در اینجا صرفا تعدادی از آنها آورده شده است تا خوانندگان با مطالعه آنها به فهم کلی از حوزه پژوهشی چندپایه دست یابند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی و شناسایی ضعف های معلمان در مدیریت کلاس های چندپایه دوره ابتدایی می باشد. روش تحقیق پژوهش روش کیفی از نوع داده بنیاد می باشد و مطالب مورد نیاز نوت برداری شده اند. روش تجزیه و تحلیل داده ها نیز بر اساس مقایسه و طبقه بندی کدهای بدست آمده(باز،محوری،گزینشی) صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش مدرسه های چندپایه مختلط روستایی ناحیه2 شهرستان ساری می باشد.نمونه آماری پژوهش نیز به صورت خوشه گیری چند مرحله ای انتخاب شده است. بدین صورت که  از بین مدارس روستایی چندپایه ناحیه 2 شهرستان ساری، یک دبستان چندپایه در حاشیه شهر انتخاب شده است و در آن مدرسه، 5 کلاس برای انجام پژوهش انتخاب شده است.نتایج بدست آمده نشان می دهد که عمده ضعف های معلم کلاس به چهار ضعف1. برخورد عاطفی ناصحیح با دانش آموزان2. ارائه تقویت منفی و بازخوردهای اشتباه به دانش آموزان3. عدم برنامه ریزی مناسب توسط معلم4. عدم رعایت اصول تدریس توسط معلم، بر میگردد.

دانش آموزان با اختلال بیش فعالی به علت ویژگی های رفتاری و شخصیتی دارای عملکرد تحصیلی ضعیفی بوده و پیشرفت تحصیلی در آن ها دور از تصور است بنابراین باید از راهبردهایی خاص، جهت تسهیل مدیریت و آموزش دانش آموزان بیش فعال بهره برد. پژوهش حاضر با هدف واکاوی راهبردهای آموزشی موثر بر مدیریت هدفمند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با اختلال بیش فعالی در دوره ی ابتدایی انجام شد. روش پژوهش، کیفی از نوع تحلیل محتوی، که شامل مراحل: تعریف واحد تحلیل، کاهش داده ها، استفاده از نظام مقوله بندی قیاسی، اصلاح نظام مقوله بندی و یک طرح کدگذاری قیاسی بر اساس داده ها و ارائه گزارش از داده های کیفی بوده است. حوزه پژوهش دراین مطالعه، شامل کلیه کتب، منابع و مکتوبات چاپی و دیجیتالی در دسترس است. برای استخراج پارگراف های مرتبط، ازشیوه فیش برداری از کتب و منابع استفاده گردیده است. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات کدگذاری موضوعی بوده که طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری وگزینشی انجام شد. پژوهش حاضر راهبردهایی جهت مدیریت هدفمند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با اختلال بیش فعالی در دوره ی ابتدایی ارائه کرده است که شامل خانواده درمانی، بازی درمانی، تنظیم تکالیف، گروه درمانی، شرطی سازی عامل، خودتنظیمی، دارو درمانی، فعال بودن حافظه، برنامه ریزی زمانی و تقویت مهارت های اجتماعی است.

تدریس مؤثر در کلاس های چندپایه، در گرو ابتکار و مهارت های حرفه ای معلمان است. کیفیت تدریس در این کلاس ها به تفاوت های فردی، به ویژه سبک های یادگیری دانش آموزان، آموزش معلم و س بک های تدریس او بستگی دارد. روش ها و رویکردهای تدریسی که در کلاس های چندپایه قابلیت استفاده دارند، متنوع اند. اما مقاله حاضر با هدف شناسایی مؤثرترین روش های تدریس که برای رفع مشکلات آموزگاران کم تجربه مفید باشد انجام شده است. رویکرد مقاله حاضر کمی و روش پزوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوای اسنادی است و جامعه آن تمامی اسناد شامل(مقالات، کتب ) راجع به تدریس در کلاس های چند پایه است. نتایج نشان داد مجموعه ای از روش های نوین شامل(تقسیم دانش آموزان به گروه های موفقیت، روش مسابقه در قالب بازی های تیمی، روش جورچین، روش باهم آموزی، پژوهش(تفحص) گروهی، یادگیری انفرادی مبتنی بر حمایت تیمی، خواندن و نوشتن مشارکتی، کارآموزی شناختی، داربست زدن، پرسش و پاسخ، تدریس مبتنی بر کاوشگری و تدریس مبتنی بر بازی) که بیشتر آنها مبتنی بر رویکرد مشارکتی و بر مبنای نظری سازنده گرایی است مناسب ترین راهبرد های تدریس در کلاس های چند پایه است.

جشنواره دانش آموزی جابر بن حیان، با هدف افزایش روحیه خلاقیت، اکتشاف، پژوهشگری و علم آموزی در سطوح مختلف یادگیری، یکی از جشنواره های علمی، تحقیقاتی  و آموزشی در مدارس ابتدایی است. لذا بررسی و تحلیل محتوای طرح های موضوعی این رویداد، نقش مهمی در بازنگری، اهمیت و ضرورت آن دارد. هدف پژوهش هم در همین راستاست و به تحلیل موضوعی  سطوح مختلف یادگیری اکتشافی جروم برونر، با توجه به زمینه های آموزش زیست محیطی در سطح مسائل و معضلات زیست جهانی، در مدارس چند پایه ابتدایی مختلط، منطقه موسیان در استان ایلام در سال تحصیلی ۱۴۰۱/ ۱۴۰۰ بوده است. نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی محتوای طرح های جشنواره جابر بن حیان در زمینه آموزش زیست محیطی مربوط به پایه های سوم و چهارم و کمترین پایه های اول و دوم بوده و بیشترین توجه  در همه ی پایه ها، به سطوح یادگیری اکتشافی یعنی؛ فرایند و ساخت یادگیری داشته و کمتر به سطوح اهمیت شهودی و انگیزش درونی پرداخته شده و بیشترین تاکید معضلات زیست محیطی بر مسئله اثرات انواع آلودگی ها همچون؛ آلودگی آب ها، فاضلاب و هوا در قالب انجام آزمایشات مختلف تمرکز داشته و کمتر به تحقیق زمینه ای، دست سازه ها و فعالیت های فوق برنامه و خارج از کلاس، پرداخته شده و طرح ها از لحاظ کیفی، در حد میانی اند و با نقطه مطلوب فاصله دارند. در پایان پیشنهادها و راهکارهایی برای کیفیت بخشی جشنواره مذکور، ارائه شده است.