نوذر منفرد

صنایع دستی یکی از سازو کارهای اقتصادی به شمار می آید. برای تولید این صنایع، از منابع داخلی استفاده می شود منابعی مانند: نیروی کار، مواد اولیه و ابزار کار که هشتاد درصد تولید را فراهم می کنند. تولید صنایع دستی اثر مستقیم بر درآمد ناخالص ملی دارد و هرگونه افزایش در میزان تولید و بهبود کیفیت، در افزایش آن تاثیر می گذارد.زنان در جوامع عشایری نقش اقتصادی بسیار مهمی دارند و در این میازن زنان عشایر اسکان یافته، به دلیل داشتن وقت بیشتر، در رونق یافتن صنایع دستی نقش مهمتری را ایفا می کنند. بر همین اساس باید گفت که کالاهای حاصل دسترنج زنان نیمه اسکان یافته منطقه مرند افزر، بویژه گلیم، کمیت و کیفیت بالایی دارد تا جایی که مورد تقاضای بازارهای داخلی و خارجی قرار گرفته است.این پژوهش در منطقه مرند افزر، که در دشت خلیلی افزر بخش قیرو کارزین شهرستان فیروز آباد واقع شده انجام گرفته است. در این منطقه، صنایع دستی تولید شده از سوی زنان به طور عمده گلیم، جاجیم، قالیچه و خوابگاه را در بر می گیرد. جامعه آماری، کل خانوارهای موجود در منطقه 57 خانوار را تشکیل می دهد. این پژوهش به روش پیمایشی و در دو بخش مشاهده ای و میدانی انجام گرفته و ابزار طرح، پرسشنامه است که از راه مصاحبه اطلاعات مورد نیاز آن گرد آوری شده است. برای اجرای این پژوهش، متغیرهای مستقل مشخصات پاسخگویان و صنایع دستی به کار رفته که آثار این متغیرها بر متغیر وابسته درآمد، هزینه و ارزش افزوده مربوط به صنایع دستی نیز سنجیده شده است. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها در دو بخش توصیفی و استنباطی انجام گرفته است.نتایج آزمونهای آماری، که به دو روش رگرسیون گام به گام و تعیین همبستگی میان متغیرها (ضریب همبستگی اسپیرمن رو و kendall's Tau c)به دست آمد، نشان می دهد که: 87.7 درصد خلاقیت طرح و رنگ از«ذهنیات و تجارب شخصی» خود بافندگان برخاسته است؛ 84.2 درصد پاسخگویان معتقدند که «اسکان» برای بافندگی آنها بهتر است؛ محصولات 82.5 درصد بافندگان از نوع «درجه یک» است، 78.9 درصد بافندگان از مهارت در حد «بالایی» برخوردارند؛ 75.4 درصد «گلیم» می بافند و سرانجام 50.9 درصد، علت بافندگی را «نیاز اقتصادی» اعلام کردند.میان متغیرهای روابسته مربوط به درآمدها، هزینه ها و ارزش افزوده و همچنین متغیر مستقل گلیم بافی، روابط، معنی دار بوده است. نتایج نشان می دهد که «گلیم بافی» با وجود نداشتن هزینه چندانی برای بافندگان در «ارزش افزوده»، «درآمد ناخالص خانوار درسال» و «مجموع کل درآمدها» موثر بوده است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر رفتارهای سازگارانه کشاورزان برای مقابله با بحران آب های زیرزمینی در استان بوشهر (شهرستان دیر) انجام گرفته است. این تحقیق از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه، شامل همه 1100 کشاورز آبی کار شهرستان دیر است. نمونه ای مشتمل بر 305 نفر با استفاده از جدول تاکمن محاسبه و به روش نمونه گیری انتساب متناسب انتخاب گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای بود که روایی آن با نظر استادان و صاحب نظران تأیید گردید و به منظور تعیین پایایی آن با انجام آزمون مقدماتی، ضریب آلفای کرونباخ 71/0 تا 86/0 برای بخش های مختلف پرسشنامه به دست آمد. نتایج تحقیق حاکی از آن اند که منطقه آبدان از نظر وضعیت بحران آبی و کیفیت زندگی کشاورزان در بدترین وضعیت به سر می برد و منطقه بردخون در بهترین وضعیت. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه حاکی از آن اند که 5/79 درصد از واریانس متغیر وابسته سازگاری غیرکشاورزی کشاورزان را این شش متغیر مستقل تعیین می کنند: آسیب پذیری کشاورزان، کیفیت زندگی آنان، عضویت شان در گروه های اجتماعی، وضعیت چاه کشاورزی، سرمایه طبیعی و نوع مالکیت کشاورزان.

بیابان زیست بومی است که در آن استمرار و پایداری چرخه حیات با دشواری های فراوانی همراه بوده و کمبود آب مهم ترین شناسه آن است. علیرغم تنگناهای حاکم بر جغرافیای مناطق خشک و بیابانی، دل نگرانی امروز جامعه جهانی، نه از وجود چنین اقلیم هایی بلکه از پدیده زیانبار «بیابان زایی» است که باعث کاهش استعداد تولید سرزمین در طول زمان، به صورت تدریجی و اغلب غیر قابل رؤیت می شود. در حال حاضر بیابانزایی گریبان گیر بسیاری از کشورها بخصوص کشورهای در حال توسعه می باشد و مشتمل بر فرآیندهایی است که هم زاییده عوامل طبیعی بوده و هم به عملکرد نادرست انسان بر می گردد. هدف این تحقیق بررسی تاریخچه، وضعیت فعلی و مبانی و مفاهیم بیابان زایی در جهان و ایران است و در ادامه علل و عوامل و پیامدهای این پدیده زیست محیطی را مورد مداقه قرار می دهد. همچنین ضمن بررسی روند تاریخی برنامه های مقابله با بیابان زایی در جهان، سیاست ها و راهبردهای گذشته، حال و آینده کشور را در این زمینه بررسی و تحلیل می نماید. تحقیق از نوع توصیفی و تحلیلی است که به روش پژوهش اسنادی و با جستجوی نظام مند در منابع معتبر علمی، نگاهی جامع به موضوع مورد پژوهش دارد. یافته ها نشان می دهد که مهار بیابان زایی و مدیریت پایدار مناطق بیابانی با توجه ماهیت پیچیده و چند بعدی آن ، بیش از مقابله مستقیم با مظاهر بیرونی از طریق رهیافت های فنّی، نیازمند اصلاح الگوهای توسعه و شناخت ریشه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی آن با تأکید بر توسعه انسانی است. لذا برنامه ملی اقدام برای مقابله با بیابان زایی و تعدیل اثرات خشکسالی، مستلزم همگرایی سرمایه های طبیعی و انسانی و مشارکت اجتماع محور کلیه کنشگران ذینفع در طراحی راهبردها و اجرا و ارزشیابی اقدامات میدانی به شکل انعطاف پذیر و تکاملی خواهد بود. این مقاله پیشنهاد می نماید در تحقیقات بعدی بنیان های نظری اکولوژی اجتماعی و سیاسی در حوزه «مقابله با بیابان زایی» مفهوم سازی و بسط داده شود.

هدف این پژوهشِ پیمایشی شناسایی عوامل آموزشی مؤثر بر کارآفرینی تعاونی های کشاورزی و همچنین سنجش میزان ابتکار و نوآوری شغلی و روحیۀ کارآفرینی مدیران و اعضای هیئت مدیرۀ تعاونی های کشاورزی موفق استان خوزستان (شهرهای اهواز و دزفول) بود. جامعۀ آماری را 100 تعاونی کشاورزی فعال در شهرستان های اهواز و دزفول در برگرفتند و حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 80 تعاونی تعیین شد که از هر شرکت دو نفر از مدیران و اعضای هیئت مدیره (در مجموع 160 نفر) انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه و مصاحبه بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار 16SPSS استفاده شد. روایی ابزار تحقیق با نظر کارشناسان و استادان  دانشگاه تأیید گردید و پایایی آن با استفاده از پایلوت تست، که در تعاونی های روستایی شهرستان اهواز انجام گرفت، تأیید شد. آلفای کرونباخ برای عوامل آموزشی و فنی 85/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که میزان ابتکار و نوآوری شغلی و نیز روحیۀ کارآفرینی در موفقیت تعاونی ها دارای اهمیت زیادی بودند. از میان متغیرهای آموزشی و فنی مؤثر بر موفقیت تعاونی ها، مهارت های فنی مدیران تعاونی، تحصیلات مدیران، مهارت های فنی و تخصصی هیئت مدیره و تحصیلات اعضا به ترتیب بیشترین اهمیت را داشتند.