علی منصوری

 هدف: باتوجه به افزایش نرخ استفاده از اینترنت و افزایش حجم اسناد الکترونیکی قابل مشاهده در وب، طبقه بندی خودکار متن تبدیل به یکی از روش های کلیدی برای ارتقای بازیابی اطلاعات و مدیریت دانش مجموعه های متنی دیجیتالی شده است. افراد با طبقه بندی متون می توانند اطلاعات موردنیاز خود را با دقت بیشتر و سرعت بالاتر جستجو و بازیابی کنند. آن چیزی که در بحث طبقه بندی خودکار اسناد حائز اهمیت است، برچسب گذاری اسناد به کلاس های از پیش تعریف شده است، به گونه ای که اسنادی که در یک طبقه جای می گیرند بیشترین شباهت و با اسناد سایر طبقه ها بیشترین تفاوت را داشته باشند و قابلیت استفاده از روابط معنایی را داشته باشد. در ای ن راس تا، پژوه ش حاض ر به بررسی نقش هستی شناسی و نمودار دانش در طبقه بندی خودکار اسناد متنی می پردازد.روش: این مطالعه به مرور پژوهش ها و اسناد مرتبط با کاربرد ابزارهای معنایی مانند هستی شناسی ها و نمودار دانش در طبقه بندی اسناد متنی پرداخته است. به منظور جمع آوری متون، سه پایگاه اطلاعاتی داخلی شامل «بانک اطلاعات نشریات کشور»، «پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» و «مرجع دانش» و سه پایگاه استنادی خارجی یعنی «وب آو ساینس»، «اسکوپوس» و «گوگل اسکالر» بدون درنظرگرفتن بازه زمانی در هر دو دسته بررسی شده است. یافته ها: نتایج واکاوی متون نشان داد در مدل فضای برداری ارتباط معنایی بین کلمات در نظر گرفته نمی شود و ترتیب کلمات در جملات از بین می رود. با نادیده گرفتن روابط معنایی و نحوی مختلف بین کلمات در زبان طبیعی، بازنمایی متفاوتی از اسناد فراهم می شود؛ اما هستی شناسی ها و نمودار دانش با دریافت معنای موجودیت ها و کلاس ها به تقویت مدل های یادگیری ماشینی کمک می نمایند. استفاده از این ابزارها به عنوان یک مرجع خارجی در حین فرایند طبقه بندی عمل می کند و دانش زمینه را برای مدل های طبقه بندی فراهم می نماید. به طورکلی استفاده از این ابزارها به ماشینن ها اجازه می دهند معنای داده هایی را که با آن ها کار می کنند، درک کنند.نتیجه گیری: کاربست هستی شناسی ها و نمودار دانش در طبقه بندی اسناد متنی می تواند موجب تقویت نتایج الگوریتم های یادگیری ماشین از طریق بهره برداری از دانش زمینه شود. این ابزارها می تواند معانی کلمات را از جملات دارای ابهام آزاد نموده و مشکلات مرتبط با زبان طبیعی را حل کند. استفاده از هستی شناسی و نمودار دانش می تواند به طور مؤثری در طبقه بندی اسناد متنی کمک کند و باعث ارتقای دقت و کارایی مدل های طبقه بندی شود؛ اما ساخت و ادغام هستی شناسی و نمودار دانش امری خسته کننده، زمان بر و پیچیده است که امکان پذیری و ارزش عملی آن ها را محدود می کند. در زبان فارسی علاوه بر مشکل مطرح شده در به کارگیری هستی شناسی ها و نمودار دانش در طبقه بندی اسناد، محدودیت هایی مانند ویژگی های خاص زبان فارسی در نگارش و محدودیت فنی وجود دارد؛ لذا استفاده از هستی شناسی و نمودارهای دانش عمومی و یا دامنه در بحث طبقه بندی اسناد نیازمند توجه به این محدودیت ها و پیچیدگی های فنی است و علاوه بر این مستلزم توسعه و تلاش های بیشتری بالأخص در زبان فارسی است.

با توجه به کارکرد علوم انسانی و تقاوت آن با علوم دیگر، این پژوهش به دنبال بررسی بروندادهای علمی و وزن هرکدام، معیارها و شاخص های ارزیایی، و رابطه هر برونداد و معیار در ارزیابی این علوم و به طور خاص در حوزه زبان و ادبیات است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر فرایند اجرای پژوهش، از نوع ترکیبی متوالی اکتشافی طی سه مرحله است: 1. شناسایی و وزن دهی بروندادهای علمی با روش کتابخانه ای، انجام مصاحبه، و فرایند سلسله مراتب تحلیلی (AHP)؛ 2. شناسایی معیارهای ارزیابی بروندادهای علمی با روش کتابخانه ای؛ و 3. تعیین اولویت های ارزیابی بروندادهای علمی از طریق استقرار عملکرد همزمان (CFD). بر اساس یافته ها، بروندادهای علمی به دو دسته تقسیم شد: 1. قالب ها: مقاله نشریه علمی، مقاله همایش، کتاب، طرح پژوهشی، و پایان نامه/ رساله؛ 2. فعالیت: در عرصه های سیاست گذاری، اجتماعی (علمی – ترویجی)، اجتماعی (رسانه ای)، و اقتصادی. معیارهای ارزیابی نیز به 8 دسته بستر ایجاد، ارائه و نشر؛ ساختار نگارشی؛ محتوا؛ اثرگذاری در محیط آنلاین؛ اثرگذاری علمی؛ اثرگذاری اجتماعی؛ اثرگذاری اقتصادی؛ و اثرگذاری فرهنگی بروندادهای علمی تقسیم شد که هرکدام شامل شاخص هایی است. در نهایت، بروندادها و معیارها با توجه به سه رویکرد و هدف تولید علم و ارتقای بنیادهای دانش، کاربردی بودن و پاسخگویی به مسائل جامعه، و آفرینش ادبی/ ادبیات خلاق اولویت بندی شده است. نظر به اهمیت و ضرورت ارزیابی متفاوت هر حوزه و رشته بنابر ماهیت هرکدام به عنوان عاملی مؤثر بر کاربرد و اثرگذاری بروندادهای علمی آن ها، سیاست گذاران پژوهشی می توانند با توجه به نتایج، رویکردی تازه در تصمیم گیری و وضع سیاست های ارزیابی بروندادهای علمی رشته های زبان و ادبیات و حوزه علوم انسانی به کار گیرند.

استخراج کلمات کلیدی از مسائل مهم در زمینه پردازش و تحلیل متن بوده و خلاصه ای سطح بالا و دقیق از متن ارائه می دهد. بنابراین انتخاب روش مناسب برای استخراج کلمات کلیدی متن حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر، مقایسه عملکرد سه رویکرد درکشف و استخراج کلیدواژه های موضوعی کتاب های الکترونیکی با استفاده از تکنیک های متن کاوی و یادگیری ماشین است. در این راستا سه رویکرد آزمایشی شامل: 1.اجرای متوالی فرآیند خوشه بندی، ارتقا کیفیت خوشه ها از نظر معنایی و غنی سازی کلمات توقف حوزه خاص؛ 2. استفاده از الگوی کلیدواژه های تخصصی؛ 3. استفاده از بخش های مهم متن در کشف و استخراج واژگان کلیدی و موضوعات مهم متن، معرفی و مورد مقایسه قرار گرفته است. جامعه آماری، شامل 1000 عنوان کتاب الکترونیکی از زیرشاخه های موضوعی حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی بر اساس نظام رده بندی کنگره است که بعد از کسب اطلاعات کتابشناختی آن از پایگاه کتابخانه کنگره، اقدام به تهیه متن اصلی گردید. استخراج کلیدواژهای موضوعی و خوشه بندی داده های آموزش به کمک الگوریتم تجزیه نامنفی ماتریس و با سه رویکرد آزمایشی انجام شد و کیفیت و عملکرد خوشه های موضوعی حاصل از اجرای سه رویکرد در بخش دسته بندی خودکار داده های آزمایشی به کمک ماشین بردار پشتیبان مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها نشان داد افت همینگ (0.020) یا میزان خطا در دسته بندی صحیح متون آزمایشی در رویکرد سوم یعنی بهره گیری از بخش های مهم متن در استخراج کلیدواژه های موضوعی، از دو رویکرد دیگر کمتر است. همچنین امتیاز F1 (0.82) که میانگین دو معیار دقت (0.87) و بازخوانی (0.78) و بازتابی از عملکرد درست فرآیند دسته بندی در برچسب گذاری موضوعی متون است، در رویکرد سوم بهتر از نتایج دو رویکرد دیگر است. نتایج تحلیل ها نشان داد که کیفیت و انسجام معنایی خوشه های موضوعی حاصل از رویکرد سوم یعنی استفاده از بخش های مهم متن در کشف و استخراج موضوع، در مقایسه با دو رویکرد دیگر بهتر بود. بعلاوه کلیدواژه های به دست آمده از خوشه های موضوعی رویکرد سوم را می توان در مجموعه های توصیف نشده و ناشناخته به منظور استخراج محتوای موضوعی ناآشکار کل مجموعه به کار برد.

شناسایی موضوعات داغ در حوزه های پژوهشی همواره موردتوجه بوده است؛ تصمیم گیری هوشمندانه در مورد آنچه باید مورد مطالعه و قرار بگیرد، همواره عاملی اساسی برای محققان بوده و می تواند برای پژوهشگران موضوعی چالش برانگیز باشد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی موضوعات داغ در مقالات نمایه شده در پایگاه اسکوپوس در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی در سال های 2010 تا 2019 با استفاده از تکنیک های متن کاوی است. جامعه آماری، شامل 50995 مقاله منتشرشده در 249 عنوان مجله نمایه شده در پایگاه اسکوپوس در این حوزه در بازه زمانی 2010 تا 2019 است. برای شناسایی خوشه های موضوعی این حوزه، از الگوریتم های تکنیک تخصیص دیریکلت پنهان (LDA) استفاده شد و داده ها با استفاده از کتابخانه های متن کاوی در نرم افزار پایتون مورد تحلیل قرار گرفت. برای این کار، با اجرای الگوریتم وزن دهی لغات به روش TF-IDF و تشکیل ماتریس متنی، موضوعات در پیکره اسناد تعیین و ضرایب اختصاص هر سند به هر موضوع (تتا) مشخص شد. خروجی اجرای الگوریتم LDA، منجر به شناسایی تعداد 260 موضوع شد. تخصیص برچسب به هریک از خوشه های موضوعی، بر اساس کلمات با بالاترین وزن اختصاص یافته به هر موضوع و با نظر کارشناسان حوزه موضوعی، انجام گرفت. با انجام محاسبات با ضریب اطمینان 95%، تعداد 63 موضوع از بین 260 موضوع اصلی انتخاب شد. با محاسبه میانگین تتا برحسب سال، تعداد 24 موضوع دارای روند مثبت (موضوع داغ) و تعداد 39 موضوع دارای روند منفی (موضوع سرد) تعیین شد. بر اساس نتایج، موضوعات مطالعات سنجشی، مدیریت الکترونیکی/ بازاریابی الکترونیکی، بازیابی محتوا، تحلیل داده و مهارت الکترونیکی، ازجمله موضوعات داغ بود و موضوعات آموزش، آرشیو، مدیریت دانش، سازمان دهی و سلامت کتابداران ازجمله موضوعات سرد در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی در بازه زمانی 2010 تا 2019 شناسایی شد. تحلیل یافته ها نشانگر آن است که به دلیل رویکرد اغلب پژوهشگران در 10 سال گذشته به استفاده از فنّاوری های نوظهور، موضوعات مبتنی بر فنّاوری بیشتر باعث جذب آنان شده و در مقابل، موضوعات پایه ای این حوزه، کمتر موردتوجه قرارگرفته اند.

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی معیارهای ارزیابی سنتی، سبز و تاب آوری در عملکرد تأمین کنندگان سبز و تاب آور و رتبه بندی آن ها با رویکرد تحلیل مسیر، سوارا و تاپسیس در شرکت پتروشیمی فناوران است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها، توصیفی پیمایشی است. ابتدا با تحلیل مسیر، اهمیت معیارها بررسی شد. جامعه آماری، 55 نفر از خبرگان شرکت یادشده است که به دلیل محدودبودن، نظرهای کل اعضای جامعه در مرحله اول موردمطالعه قرار گرفت. در مرحله دوم با روش غیراحتمالی و هدفمند، 30 نفر از صاحب نظران به عنوان نمونه آماری برای رتبه بندی معیارها انتخاب و در مرحله سوم 10 نفر از مدیران حوزه تأمین به منظور آزمون مدل و رتبه بندی تأمین کنندگان انتخاب شدند. طبق نتایج از میان معیارهای سنتی، زیرمعیار «کیفیت» با بیشترین وزن از نظر اهمیت در رتبه نخست و زیرمعیار «حجم معاملات» در رتبه آخر؛ از میان معیارهای سبز، زیرمعیار «رعایت استانداردهای لازم» به عنوان مهم ترین زیرمعیار و زیرمعیار «رعایت مسائل زیست محیطی» در رتبه آخر؛ از میان معیارهای تاب آوری، زیرمعیار «چابکی» در جایگاه نخست و زیرمعیار «پیچیدگی» در جایگاه آخر قرار گرفت. در ارزیابی نهایی اهمیت معیارهای اصلی پژوهش نیز معیار «تاب آوری» در رتبه نخست، معیار «سبز» در رتبه دوم و معیار «سنتی» در رتبه آخر قرار گرفت.

هدف: به منظور توسعه خدمات کتابخانه های دانشگاهی و ارائه خدمات نوین با عنوان «مدیریت داده های پژوهشی» برای کمک به اعضای هیئت علمی و پژوهشگران در مدیریت داده های پژوهشی خود و بهره مندی از داده های پژوهشی دیگران، این مقاله به دنبال شناسایی مؤلفه های مدیریت داده های پژوهشی در کتابخانه های دانشگاهی است. از نتیجه پژوهش می توان به منزله مدلی برای پیاده سازی مدیریت داده های پژوهشی به طور نظام مند و مؤثر استفاده کرد. روش: این پژوهش در دو مرحله انجام شد. گام نخست تحلیل محتوای کیفی برای شناسایی مؤلفه های مدیریت داده های پژوهشی بود. در گام دوم با استفاده از مؤلفه های شناسایی شده پرسش نامه ای تهیه و در دو دور دلفی بین ۲۰ نفر از متخصصان ایرانی در این زمینه برای اعتبارسنجی و پالایش توزیع شد. برای اطمینان از پایایی پرسش نامه و همسانی درونی پرسش ها، ضریب آلفای کرونباخ با نتیجه ۰/۹۷ محاسبه شد. یافته ها : در گام نخست ۶۹ مؤلفه برای شش مرحله فرایند مدیریت داده های پژوهشی شناسایی شد: ۱) برنامه ریزی؛ ۲) اصول اخلاقی و قانونی؛ ۳) سازمان دهی، مستندسازی، تولید فراداده؛ ۴) ذخیره سازی و تهیه نسخه پشتیبان؛ ۵) نگه داری، حفاظت، و حذف داده ها؛ و ۶) اشتراک گذاری، و انتشار داده ها . سپس متخصصان دو مرحله جدید ۱) آموزش و مشاوره و ۲) فنی را به شش مرحله قبلی افزودند. همچنین برخی از مؤلفه ها حذف، اصلاح، ادغام و جابه جا شدند و درنهایت بر 56 مؤلفه در هشت مرحله تأکید شد.

هدف: سازمان ها با مشکلات متعددی در زمینه جذب و نگهداشت نیروهای مستعد روبرو هستند و نیاز به شیوه های بهتر برای جذب، توسعه، ارزیابی انگیزش، نگهداشت یا نقل و انتقال آن ها دارند. پژوهش کاربردی حاضر با هدف بررسی تأثیر پاداش های نقدی و غیرنقدی بر انگیزش کارکنان با نقش میانجی تعهد سازمانی بانک رفاه استان زنجان انجام شده است. روش: این پژوهش از نظر روش، توصیفی- همبستگی و جامعه آماری، شامل کلیه کارکنان بانک رفاه با جمعیتی بالغ بر 163 نفر می باشد. حجم نمونه آماری بالغ بر 136 کارمند در شعب این بانک بوده و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای غیراحتمالی و هدفمند مورد سنجش قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش، پرسشنامه استاندارد انگیزه مکللند ( ۱۹۵۰) و پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و می یر ( ۱۹۹۱) و پرسشنامه محقق ساخته پاداش های نقدی با آلفای کرونباخ ۷۱۵/۰ و ضریب پایایی 809/0و پاداش های غیر نقدی با آلفای کرونباخ ۸۱۳/۰ و ضریب پایایی 861/0بود که روایی صوری آن به تأیید صاحبنظران رسید. یافته ها: برای تجزیه و تحیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری با بهره گیری از نرم افزار PLS استفاده شد. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که پاداش های نقدی (حقوق و مزایا، عدالت در پرداخت ها، تجهیزات محیط کار) و پاداش های غیرنقدی (امنیت، مشارکت، رفتار سرپرست، خلاقیت، ارتقا، امکانات آموزشی) بر انگیزش (انگیزش پیشرفت، انگیزش تعلق، انگیزش قدرت) تاثیر مثبت و معنی داری دارد. همچنین تعهد سازمانی کارکنان نقش میانجی را در تاثیر پاداش بر انگیزش کارکنان ایفا می کند.

مقدمه : مدل سازی موضوعی یکی از تکنیک های متن کاوی است که امکان کشف موضوعات نامعلوم در مجموعه اسناد، تفسیر اسناد بر اساس این موضوعات و استفاده از این تفاسیر برای سازماندهی، خلاصه کردن و جستجوی متن ها را به طور اتوماتیک میسر می کند. آشنایی با مفهوم و تکنیک مدل سازی موضوعی، و کاربرد آن در کشف موضوعات و سازمان دهی منابع اطلاعاتی از اهداف اصلی این پژوهش است. روش شناسی : پژوهش حاضر از نوع کتابخانه ای است که در آن، ضمن معرفی مدل سازی موضوعی، به دسته بندی و مرور کاربردهای این تکنیک بر اساس ماهیت عملکردی آن و ارائه نمونه تحقیقاتی که از این تکنیک استفاده نموده اند پرداخته است. یافته ها : الگوریتم های مدل سازی موضوعی علاوه بر سه هدف اصلی مبنی بر کشف موضوعات پنهان، تفسیر اسناد بر اساس موضوعات و نهایتاً سازمان دهی و طبقه بندی متون، در کشف موضوعات و روابط پنهان در حوزه های علوم، بازیابی اطلاعات، دسته بندی مدارک بر اساس موضوعات، کشف الگوهای برجسته و رویدادهای در حال ظهور، خوشه بندی مفاهیم حوزه های علمی، تحلیل سیر تحول مفهومی در طول دوره های تاریخی، تعیین روابط سلسه مراتبی مفاهیم یک حوزه یا زمینه خاص علمی و غنی سازی فهرست واژگان کاربرد دارد. نتیجه : مدل سازی موضوعی با تکیه بر یادگیری ماشین و بهره گیری از دانش هوش مصنوعی به عنوان یکی از رویکردهای نوین سازماندهی منابع اطلاعاتی مطرح شده و مطالعات جدی در این زمینه در حال انجام است. لذا با کاربرد الگوریتم های مدل سازی موضوعی در راستای خودکارسازی استخراج موضوع و کشف موضوعات نهان موجود در منبع می توان بر تقویت و روزآمدسازی نظام های نوین سازمان دهی منابع اطلاعاتی عمل کرد.

مقدمه: امروزه توسعه منابع انسانی جزء مهمترین مباحث برنامه ریزی راهبردی سازمان ها بوده و کارآمدسازی نیروی انسانی از کلیدی ترین ابزارهای موفقیت سازمانها میباشد. یکی از مفاهیمی که در راستای توانمندسازی کارکنان مطرح میشود، توسعه منابع انسانی است. حاکمیت خوب به عنوان کلید معمای توسعه مطرح گردیده است. هدف از انجام پژوهش تدوین الگوی توسعه منابع انسانی آموزش محور مبتنی بر حکمرانی خوب در دانشگاه های علوم پزشکی بود. روش ها: پژوهش از نوع کیفی بوده و داده ها بر اساس نظریه داده بنیاد از طریق بررسی متون و مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با 12نفر از خبرگان حوزه منابع انسانی در وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی با روش نمونه گیری گلوله برفی تا حد اشباع نظری جمع آوری و تحلیل داده ها با انجام مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت و برای شناسایی شاخص های نهایی از رویکرد دلفی فازی در 2مرحله استفاده گردید. نتایج: مدل توسعه منابع انسانی آموزش محور مبتنی بر حکمرانی خوب شامل ده عامل در شش طبقه: عوامل علی(پاسخگویی-شفاف سازی)، مقوله محوری(ظرفیت سازی حکمرانی-توسعه)، عوامل زمینه ای(نگرش-هویت بخشی)، عوامل مداخله گر(هماهنگ سازی)،راهبردها(نتیجه گرایی-اثربخشی نقش ها-وظایف) و پیامد ها(توسعه فرهنگی-اجتماعی، توسعه فردی، توسعه آموزشی)بود و ارتباط بین عوامل یاد شده در دیاگرام نظریه داده بنیاد ارائه گردید. نتیجه گیری: پاسخگویی، شفافیت، نگرش و هویت بخشی، هماهنگ سازی، نتیجه گرایی، اثر بخشی نقش ها و وظایف در مسیر توسعه منابع انسانی مبتنی بر حکمرانی خوب منجر به توسعه فرهنگی-اجتماعی، توسعه فردی و توسعه آموزشی میگردد.

مقدمه: نرم افزارهای کاربردی فهرست نویسی اجتماعی یک فناوری نوین هستند که پذیرششان می تواند از جنبه های متعددی بر حوزه ی علمی، پژوهشی، کاربردی و تجاری تأثیر گذارد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری مذکور توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی به عنوان قشری پژوهشگر، بر اساس مدل ثانویه نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری (یوتی ای یوتی 2) انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش مدل سازی نقش میانجی انجام گرفته است. نمونه پژوهش، شامل 184 نفر از دانشجویان رشته های زبان و ادبیات انگلیسی، علم اطلاعات و دانش شناسی و مهندسی کامپیوتر، گرایش فناوری اطلاعات دانشگاه اصفهان بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و به دلیل داشتن اطلاعات به ترتیب در سه زمینه انگلیسی، فهرست نویسی و فناوری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه پذیرش فناوری نرم افزارهای کاربردی ونکاتش بود که بعد از بومی سازی[1] و تعیین روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. فرضیه ها و سؤالات بر اساس روابط موجود در مدل مفهومی پژوهش طراحی شدند. مدل مفهومی پژوهش، مدل یوتی ای یو تی 2 به اضافه سه متغیر تعدیلگر افزوده تخصص، آمادگی برای فناوری و آشنایی با زبان انگلیسی بود. فرضیه های پژوهش با بکارگیری مدل رگرسیون بلوکی، مدل رگرسیون پروبیت و مدل مسیر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از میان هفت عامل موجود در مدل اصلی، انتظار عملکرد و انگیزه ی لذتی بیشترین تأثیر مثبت و معنادار را بر قصد رفتاری داشتند. بعد از آن به ترتیب اثر اجتماعی، ارزش قیمتی و انتظار تلاش، از زیاد به کم بر قصد رفتاری تأثیر داشته اند. سن، تعدیلگر رابطه ارزش قیمتی و انگیزه ی لذتی بر قصد رفتاری بود. تخصص، تعدیلگر رابطه انتظار تلاش بر قصد رفتاری بود و تجربه، تعدیلگر رابطه قصد رفتاری بر رفتار استفاده بود. قصد رفتاری رابطه مثبت و معنادار بسیار قوی ای را بر رفتار استفاده نشان داد. لازم به ذکر است که سه تعدیلگر آشنایی با زبان انگلیسی، آمادگی برای فناوری و جنسیت هیچ تأثیری بر روابط مدل نداشتند. نتیجه : به نظر می رسد برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، آنچه بیشتر از همه در استفاده از فناوری نرم افزارهای کاربردی فهرست نویسی اجتماعی اهمیت دارد، سودمندی و لذت بخش بودن استفاده از آن می باشد. هرچه سن دانشجویان بیشتر باشد، به همان میزان، بیشتر به هزینه ای که در ازای کارکرد این نرم افزار می پردازند بها می دهند. درک آسانی استفاده از این فناوری در دانشجویانی که دارای تخصص در فهرست نویسی هستند بیشتر پیش بینی کننده قصد رفتاری در استفاده از این قبیل نرم افزارها می باشد.   [1]. منظور از بومی سازی، تطبیق اصطلاحات پرسشنامه با فرهنگ و شرایط جامعه می باشد.

هدف: پژوهش حاضر به دنبال بررسی و تعیین میزان آگاهی و مهارت دانشجویان دکتری در انتشار منابع خود در مجلات علمی و سنجش رابطه بین مهارت نشر در مجلات و متغیرهای رشته، جنسیت، سن و همچنین رابطه آن با تعداد مقالات منتشر شده در مجلات داخلی و بین المللی و در نهایت تأثیر شرکت در کارگاه های آموزشی مرتبط بر میزان این مهارت است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش کمی و پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان دکتری دانشگاه اصفهان به تعداد 2432 نفر است. نمونه گیری از نوع تصادفی طبقه ای بود که حجم آن با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 332 نفر برآورد شد که در نهایت 302 نفر پاسخگو بودند. یافته ها: میزان مهارت دانشجویان در حد متوسط و در رشته های مختلف متفاوت بود. اما جنسیت و سن بر میزان آن تأثیری نداشت. همچنین میزان این مهارت با تعداد مقالات منتشره در مجلات داخلی و بین المللی همبستگی مثبتی داشت و شرکت در کارگاه های آموزشی مرتبط موجب افزایش میانگین امتیاز آن بود. ارزش: از آنجا که مهارت دانشجویان در حد متوسط بود، این پژوهش می تواند آغازگر پژوهشی باشد که مشابه سواد اطلاعاتی، چارچوبی را تحت عنوان سواد نشر در مجلات علمی ایجاد نماید تا پژوهشگران مبتدی از آن بهره مند گردند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر اکتسابی بودن این مهارت، ضرورت طرح ریزی دوره های آموزشی مرتبط تأثیر نقش نویسنده در افزایش این مهارت، ضرورت اصلاح و توجه به آیین نامه ها و ضوابط پذیرش دانشجو و اهمیت برگزاری کارگاه های آموزشی مرتبط از جانب دانشگاه ها بود.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی روند موضوعی مقالات ایرانیان در حوزه علم اطلاعات دانش شناسی با استفاده از الگوریتم های مدل سازی موضوعی LDA و مدل رگرسیون خطی است. جامعه پژوهش شامل 709 مقاله دارای چکیده و نمایه شده در پایگاه اسکوپوس در بازه زمانی 2008- 2019 است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، داده ها با استفاده از الگوریتم های متن کاوی و به طور خاص الگوریتم های مدل سازی موضوعی LDA با استفاده از نرم افزار R مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی داده ها نشان داد که موضوع های داغ که از میزان محبوبیت پژوهشی بیشتری برخوردارند، شامل خدمات کتابخانه ای در شبکه های اجتماعی، مدل های پژوهش، سرمایه اجتماعی، پایگاه های اطلاعاتی پزشکی، داده کاوی، روند تولید علمی، موضوعات بین رشته ای، الگوریتم های فضای مجازی، مدیریت دانش، مطالعات شبکه های اجتماعی، رویکردهای پژوهشی و آینده پژوهی و موضوعات سرد که از میزان محبوبیت پژوهشی کمتری برخوردارند به حوزه های منابع الکترونیکی، سیستم مدیریت اطلاعات، موتورهای جستجو، خدمات امانت، خدمات از راه دور، یادگیری الکترونیکی، دولت الکترونیک، شاخص های ارزیابی مجلات، ارزیابی منابع وبی و کتابخانه های دیجیتال است. نتایج نشان داد که پژوهش های موضوعی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران، همگام با رشد فناوری ها و موضوعات جهانی توسعه یافته و ارتباط حوزه موضوعی علم اطلاعات و دانش شناسی را با زمینه های نوین داده کاوی، هوش مصنوعی، بازیابی معنایی، هستی شناسی، معماری اطلاعات، نشر دیجیتال، شبکه های اجتماعی و پایگاه های اطلاعاتی برقرار نموده اند.

ارزیابی رشد کارایی و بهره وری در صورت برخورداری از یک مکانیزم معتبر، ملاک مهمی در ارزیابی عملکرد مدیریت به شمار می رود. شاخص بهره وری مالم کوئیست و سیستم اطلاعات جغرافیایی، فنونی هستند که تلفیق آنها می تواند رویکردی فراگیر در ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیری وابسته به موقعیت جغرافیایی پدید آورد؛ بنابراین در این تحقیق، از این رویکرد برای ارزیابی عملکرد رشد بهره وری مراکز فروش یک شرکت ایرانی استفاده شد. بدین معنی که در مدل ریاضی طراحی شده علاوه بر متغیرهای متعارف سنجش کارایی و بهره وری، از متغیرهای گرفته شده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مشتمل بر جمعیت منطقه و تعداد فروشگاه های رقیب نیز استفاده شد. نتایج حاصل از مدل نشان داد بیشترین بهبود در بهره وری کل متعلق به فروشگاه 2 با 7/24درصد رشد است که جزء فروشگاه های ناکارآمد در طبقه بندی کلی ارزیابی شده بود و همچنین میانگین نرخ رشد بهره وری کل در این دسته از فروشگاه ها در طول دوره موردبررسی، برابر 2/15درصد ارزیابی شد.

هدف: شناسایی چگونگی تشخیص چرخه حیات فناوری در حوزه آندوسکوپی با استفاده از داده های پروانه های ثبت اختراع و مدل مخفی مارکوف. روش/رویکرد پژوهش : این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع اکتشافی است. جامعه این پژوهش را همه پروانه های ثبت اختراع در حوزه آندوسکوپی که از سال 1976 تا 2015 در پایگاه پروانه های ثبت اختراع آمریکا منتشر شده اند، تشکیل می دهد که  با استفاده از نرم افزارهای Uspto1 و Ravar Premap استخراج شدند. تعداد این پروانه های ثبت اختراع 4915 عنوان بود که با استفاده از مدل آماری پنهان مارکوف بررسی گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد فناوری آندوسکوپی در مرحله اشباع چرخه حیات فناوری خود قرار دارد و میزان نوآوری های این حوزه نسبت به دیگر حوزه ها به دلیل اشباع شدن بازار کمتر است. نتیجه گیری: انتقال فناوری از یک مرحله به مرحله دیگر چرخه حیات فناوری بر اساس تغییر قابل توجه میانگین های شاخص های پروانه های ثبت اختراع قابل تشخیص است و با استفاده از مدل مخفی مارکوف، بررسی احتمال اینکه فناوری در یک مرحله خاص از چرخه حیات فناوری خود است نیز امکان پذیر است. ضمناً ادغام شاخص های پروانه های ثبت اختراع در مدل مخفی مارکوف دیدگاه جامع و متوازنی از چرخه حیات فناوری را فراهم و تصمیم گیری بنگاه ها را با توجه به مراحل چرخه حیات فناوری تسهیل می کند.

هدف : هدف از پژوهش حاضر، بررسی چگونگی جریان دانش میان مخترعان پروانه های ثبت اختراع بر اساس شاخص پراکندگی جغرافیایی است. روش پژوهش : پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل شبکه صورت گرفته است. جامعه پژوهش حاضر، کلّ پروانه های ثبت اختراع حوزه برق و الکترونیک ثبت شده در پایگاه پروانه ثبت اختراع و علایم تجاری آمریکا در محدوده سالهای 2006-1987 است. یافته ها : نتایج حاصل از تحلیل نشان داد کشورهایی همچون آمریکا، ژاپن، آلمان، فرانسه، تایوان، کره جنوبی بر اساس سنجه های مرکزیت دارای تأثیرگذاری بیشتری نسبت به دیگر کشورها در شبکه مخترعان حوزه مورد بررسی هستند. همچنین، تحلیل داده ها نشان داد استناد به عنوان شاخصی مناسب برای سنجش جریان دانش می تواند مورد استفاده قرار گیرد. الگوی جریان دانش شبکه مخترعان حوزه برق و الکترونیک نشان داد کشورهای فعّال در شبکه به سه گروه قدرتمند، فعّال و فاقد قدرت در شبکه تقسیم می شوند که همکاریهای این سه گروه، شبکه جریان دانش حوزه برق و الکترونیک را شکل می دهد. با توجه به نتایج پژوهش، امکان استفاده از الگوی شبکه جریان دانش، برای کشورهای علاقه مند فراهم آمده است. تحلیل داده ها همچنین نشان داد در صورت ادامه مشارکت کشورهای فعال درشبکه جریان دانش این حوزه، می توان انتظار داشت در سالهای آینده، تعدادی از کشورهای جدید از جمله ایران در گروه کشورهای قدرتمند در شبکه مخترعان حوزه برق و الکترونیک حاضر شوند.

هدف : دانش، امروزه از ضروریات اساسی هر جامعه است که از طرق مختلف از جمله پروانه های ثبت اختراع، تولید می شود و اشاعه می یابد. اشاعه دانش در فرایندی به نام جریان دانش شکل می گیرد. جریان دانش تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله عامل وقفه زمانی است که در این پژوهش بررسی شده است. روش پژوهش : پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل استنادی، تأثیر عامل وقفه زمانی در چگونگی شکل گیری جریان دانش میان پروانه های ثبت اختراع موجود در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا را در حوزه موضوعی برق و الکترونیک در محدوده سالهای 1987-2006 بررسی می کند. یافته ها : نتایج نشان داد وقفه زمانی بر چگونگی جریان دانش تأثیر دارد و این تأثیر در میان پروانه های ثبت اختراع که حداکثر سه سال از تاریخ کسب اعتبار آنها گذشته باشد، بیشتر است. همچنین، نتایج نشان داد روزآمدی پروانه های ثبت اختراع، تأثیر زیادی در چگونگی جریان دانش دارد.  

در این مقاله سعی شده است ابتدا نظام مدیریت کیفیت تشریح شده سپس تصویر روشنی از رابطه بین اجرای مدیریت کیفیت بر مبنای ایزو با عملگرهای مالی به خصوص هزینه ضایعات، بهای تمام شده، درآمد فروش و نرخ بازده سرمایه گذاری ارائه شود. به منظور سنجش تأثیر واقعی سیستم مدیریت کیفیت برمبنای ایزو 9001:2000 بر عملگرهای مالی از یک مدل ریاضی کارآمد استفاده شده است. بدین منظور مدل مدل رگرسیونی با متغیر اندیکاتور طراحی و با استفاده از آن اثر استقرار سیستم بر عملگرهای مالی مورد سنجش قرار گرفت. به منظور طراحی مدل شرکت سیمان هگمتانه به صورت موردی، بررسی شده است. همچنین به منظور آزمایش مدل از آزمون های ناپارامتریک دوجمله ای و فریدمن استفاده شده است، در این زمینه به منظور تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده و نمونه ای به حجم 95 نفر از کارکنان مرتبط و آشنا با سیستم مدیریت انتخاب و پرسشنامه ها بین آنها توزیع شده است. نتایج بررسی مدل و آزمون فرضیه ها به شیوه ترکیبی نشان داد، در این شرکت استقرار نظام مدیریت کیفیت بر مبنای ایزو موجب افزایش درآمد فروش، کاهش نسبت هزینه ضایعات به قیمت تمام شده و کاهش نسبت قیمت تمام شده به درآمد فروش شده و درنرخ بازده سرمایه گذاری تأثیر چندانی نگذاشته است.

در این پژوهش نسبت¬های نقدینگی استخراج شده از صورت جریان وجوه نقد به منظور پیش بینی ورشکستگی شرکت¬ها مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از مدل رگرسیون لوجستیک استفاده، و مدلی برای پیش بینی ورشکستگی در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارائه شده است .به منظور طراحی مدل از اطلاعات دو گروه از شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده گردید. گروه اول شرکتهای مورد بررسی متشکل از 40 شرکت غیر ورشکسته بوده و گروه دوم نیز مشابه گروه اول و شامل 40 شرکت ورشکسته است. به منظور طراحی مدل ریاضی ابتدا از چهار نسبت مهم نقدینگی شامل: جریانهای نقدی بر مجموع داراییها، جریانهای نقدی بر کل بدهیها، جریان¬های نقدی بر بدهیهای جاری و جریانهای نقدی بر خالص فروش استفاده شد. نتایج ارزیابی نشان‌دهنده رابطه هم خطی شدید بین نسبتهای جریان¬های نقدی بر دارایی¬ها و جریانهای نقدی بر فروش است. از این رو با عنایت به استفاده از رگرسیون لوجستیک گام به گام نسبت جریان¬های نقدی بر دارایی¬ها حذف، و مدل نهایی با استفاده از سه متغیر باقی مانده طراحی گردید. نتایج مدل در برخی داده‌های آزمایش استفاده گردیدکه نشان‌دهنده اعتبار مدل طراحی شده و نسبتهای انتخاب شده در راستای هدف پژوهش بوده است. هم‌چنین نتایج آزمون در ارتباط با توانایی پیش‌بینی مدل نشان دهنده این واقعیت است که مدل می‌تواند دو سال قبل از وقوع ورشکستگی در شرکتها،پیش بینی صحیحی در خصوص وجود بحران و ورشکستگی ارائه کند. با دوری از زمان وقوع ورشکستگی به دلیل کمرنگ شدن شاخصهای پیش بینی کننده ورشکستگی از توان پیش بینی مدل کاسته می‌شود.

پیوسته در طول تاریخ پرسش کیستی و هویت افراد و ملت ها یکی از دغدغه های اصلی بشر بوده و این امر در گذر جوامع به دوران مدرن پر رنگ تر و به صورت جدی مطرح شده است. در ایران نیز در سال های اخیر موضوع هویت، به خصوص در جوانان و دانش آموزان، به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از روش های تقویت هویت ملی و هویت بخشی، طرح آن در زمان کودکی، به ویژه در دوران دبستان است. به این منظور، مواد و کتب آموزشی می توانند در تقویت عناصر هویت بخش، باورهای ملی و برانگیختن عرق ملی، نقش اساسی داشته باشند. با توجه به اهمیت کتاب های درسی در هویت بخشی ملی دانش آموزان، این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا، میزان فراوانی واژه ها، تصاویر، شعرها، داستان ها و نثرهای کتاب فارسی پنج سال دوره ابتدایی را بررسی کرده، میزان ارتباط آنها را با مولفه های بیانگرِ هویت ملی ایرانیان از بعد ایرانی بودن مورد سنجش و مقایسه قرار داد. نتایج نشان داد که میزان توجه به مقوله های هویت ملی مورد بحث در کتاب های بررسی شده، در حدود 7% کل محتوای کتاب ها بوده است که بخش ناچیزی را تشکیل می دهد. بر اساس نتایج به دست آمده، پیشنهادهایی در جهت تقویت باورهای ملی از طریق کتاب های درسی ارایه شد.